Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 8, 24 February 1927 — MAKEMAKEIA E KUKULU I ELUA KII NO KALANIANAOLE Hookomo ka Mea Hanohano Clement Gomes he Olelo Hooholo Hui e Hookaawale Ana i Haawina Dala no Kela Hana [ARTICLE]

MAKEMAKEIA E KUKULU I ELUA KII NO KALANIANAOLE

Hookomo ka Mea Hanohano Clement Gomes he Olelo Hooholo Hui e Hookaawale Ana i Haawina Dala no Kela Hana

11« ka Poaha aku nei i hala, i hoolomoīa ae ai iloko o ka halo o na lunamakaainana, he olelo hooholo kai Hela 1, e ka Mea Hanohano Clement Gomes o Kauai,. e koi ana e hookaawaleia i kanalima kaukani eaia, mailoko mai o ka waihona l'MUka o ke tcritore, no ke kukulu ana aku i elna mau kii keleawe no ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianao!e, a elekMahui hoi no Hawaii nei, i ka ahaolelo ma Amerika, no ka manawa o iwakalua makahiki. Maloko o kela olelo hooholo hui, e koi ana ia o kukuluia i hookalii kii keleawe maloko o ka Paka Hoomanao Kuhio, ma Kualu, Koloa, Kauai, kahi i hanauia ai o ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole, a hookahi hoi kii mamua pono mai o ka hale oihana hou o ke teritore, ma ka aoao ma Waikiki aku o ke kii o Kamehameha o ku nei. Mamnli o ke kaa ana na ka Mea Hanohano Clement Gomes o Kauai e hookomo mai i keia olelo hooholo, oa hoopuiwaia aku ka manao o kekahi maa hoa hanohano e ao iloko o ka ahaolelo, o ka oi loa aku, o na Hawaii, no ko lakou noonoo mua o3e ana i olelo hooholo o kela ano, m. na loheia na manao mahalo me ke apono iwaena o lakou, no ke kokna ana i kela olelo hooholo; a na ]oaa pu hoi na manao mahalo, i kekahi mahelo nui o na mana koho baloka o keia kulanakauhale. O keia malalo iho nei, ke ano nui o kela olelo hooholo hui, i unuhiia no ka pomaikai o na Hawaii apuni keia teritore: Olelo Hooholo Hale Hui Helu 1 o ka Hale OLELO HOOHOLO HUI. E Xoi Ana s>io Ke Ku€uluia i Maii Kii So ku itoomimao Aaa i Ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole i Make: OIAI, na hanauia ke Keikialii Jonah Knhio Kalanianaole i make wa Hoai, Kualu, maloko o Koloa, Kauai, Paeaina Hawaii, ma ka la 2« o Maraki, 1871, ko keikikane a David Kahalepouli . Piikoi ame ke Kamaliiwahine Kekaulike Kinoiki, k* kaiknaana o Kapiolani, ka Moiwahine a ka Moi Kalakaua, na boo- v iHna O ka lalani pololei o Kaumu--si;ii. ka Moi o Kauai. a OIAI, ma ka hookamaia ana 6 :;om makuakane hanauna, ka Moi I>avM Kalakaua, ka mea nana i hookuir.u i ka lalani alii Kalakaua,

e paoi ana ma kahi o ka lalani alii kilakila o na Kamehameha, ua lilo ' oia i hooilina maopopo loa i ka uoho- | alii o Hawaii nei, a | OIAI, i ka lilo ana aku o keia pono hooilioa mamuli o ka hoohuiia ana o keia mau Mokupuni i na ' Mokuaina Huiia o Amerika, ua apono aku oia me ke kanalua ole i keia kulana hou a lawe ae la i kona wahi iwaena o na kanaka e pulama aku ia mea, a OIAI, ma ke ano he Elele i ka Ahaolelo Lahui no iwakalua makahiki, ua hooikaika oia me ko kunukunu ole no Hawaii nei, ko kumu i hooholoia ai o na bila haawina nujiui no ku kukulu ana' i na hale aupuni, ka hoonuiia ana aku o na awakumoku, iwaena o lakou ke kahua o ka oihana kaua ma eParl Harbor a o ka mea hope loa, aka aole ia he mea uuku, ka hooholoia ana o ke Kanawai Hoopulapula i hookaawaleia no ke kukulu hou ana i ka lahui Hawaii, i kamaaina i ka oleloia "he lahui make," a OIAI o ka pahola ana mai o ko kokua federala i na kula ame na alanui. maloko nei o keia Teritore, mmauli mai ia o kana hooikaika pauaho ole me ke kui'o nolaila, a OIAI, i hoomanao pana'i lokomaikai no kana mau hana lahalaha ma ka waiwai nui no ka manawa loihi i lawelawe ai no keia Teritore ma ke ano laula, he mea kupono, e hoikeia kekahi hoomaopupo akea ana ano, £ hooholoia e ka Ahaolelo o ke Teritore o Hawaii: Ma keia e hookaawaleia ka huina 0 Kanalima Kaukani Dald ($50,000) mailoko r ao o na dala o loaa ana o ka Walhonā Puuku o ke Teritore, e hooliloia no ke kukulu ana 1 elua (2) mau kii keleawo o ke Keikialii Jonah Kuhio Kalanianaole i make, hookahi maloko o ka Paka Hoomanao Kuhio, ma Hoai, Kualu, maloko o Kolea, Kauai, kona wahi i hanauia ai, a hooliahi ma kahi kahua poepoe ma ke alo o ka Hale Oihana Teritore, maloko o Honolulu, i wahi e kau like ai me ke kii o Kamehameha 1, ma ke alo o ka Hale Hookolokolo, i kulike ai me ka maa i aponoia mamua aku nei no ko kuknlu ana i elua mau kH, elike me ke kii o Kamehameha t, t manaoia, «a kupono malalo o ka hana ! noonooia.