Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 9, 3 March 1927 — Page 1

Page PDF (1.62 MB)

Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii
Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau
BUKE LXVII—HELU 9 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU. T. H. POAHA, MARAKI 3, 1927 NA HELU APAU, 6452
KU LAINA KA POE HOOKAA I KO LAKOU MAU AUHAU KAA
Kakali Okoa Kekahi Poe he Mau Hora ka Loi-
hi Mamua o ka Loaa Ana Mai o ko
Lakou Mau Laikini Kaa Hou
MAKE HE KAIKAMAHINE I
KA ULIA KAA OTOMOBILE
Pakele Mahunehune Mai ke Ola o Kekahi Poe
Kaikamahine e ae me ka Nui Nae o na
Poino i Loaa Ia Lakou
Ma ka auwina la o ke Sabati aku
nei i hala, i hooku 'i ae ai he kaa
otomobile me ke kaa haki o ka hui
kaa uwila, ma ka hui ana o na ala-
nui Umi-kumamalima ame Pahoa, a
o ka hopena o kela hooku 'i ana,
o ia no ka make ana o kekahi kai-
kamahine Kepani o elua makahiki
maloko o ka Halema 'i Moiwahine a
pakele mahunehune mai hoi ke ola
o kekahi poe e ae he eono ka nui,
me ke kukonukonu no nae o na poi-
no i kau aku maluna o lakou.
I kulike ai me ka moolelo i loaa
mai, mahope iho o ka ninaninau ana
aku o na Makai Carreira ame Bar-
boza, e pili ana i ke ano o ka loaa
ana o ka ulia poino; e holo ana
ka ke kaa haki o ka hui kaa uwila
ma ke alanui Pahoa, ma kahi ihona
o ke alanui a e pii mai ana hoi ke
kaa otomobile e hookeleia ana e
Yamato , ma ke alanui Umi-kuma-
malima, me na ohua oluna he poe
kamalii wale no.
Mamua o ka hoea ana i ke kihi
o na alanui a elua, ua hooku'iia aku
la ke kaa otomobile e ke kaa baki,
a mamuli o ka ikaika loa o kela
hooku'iia ana aku o ke kaa otomo-
bile, ua kaualakoia aku la ia no na
kapuai he kanakolu-kumamaono, a-
hiki i ka hooku'i ana aku i ka pa
pohaku; me ka aui o na poino
loaa i ke kaa otomobile, e nui ai
ke hana hou ia.
E hookeleia ana ke kaa baki o
ka nui kaa uwila e E. F. Hendrix,
ua pakele oia mai ka loaa ana o
pela hoi nae na ohua elua e kau pu
kekahi poino maluna o kona kino,
ana maluna o ke kaa baki, ma kela
manawa o ka hooku'i ana.
O ka inoa o ke kaikamahine Ke-
pani i make, oia o Chiyoko Yoshita,
a nona na makahiki he elima. Ua
naha kona poo a ua haki pu ka papa
auwae.
He kaikamahine hou iho nona na
makahiki he umi-kumamakolu, a no-
na hoi ka inoa o Yukiko Ueda, oia
kokahi mea i kukonukonu loa na
poino, ua naha kona poo, mo ka nui
o na wahi e ae o kona kiao i eha,
me ke kanalua o ke kauka o ka
halema'i o na poino ulia, ao ka pa-
ekana o kela kaikamahine.
Rozo Yamata, ke kiakaa o ka oto-
mobile, ua eha oia ma kona poo,
pela hoi ma kona kino, aolo nae i
kukonukonu Ioa, e make ai oia.
He kaikamahine Kepani hou ae
nona na makahiki he umi-kumama-
lua, a nona hoi ka inoa o Yoshiko
Yoshito, ma ka maka akau kona wa-
hi i mokumoku, me ka poino pu o
na meapaahana oloko o kona kino.
Osiyo Yoshida, nona na makahiki
eha, ma ka u-ha hema kona wahi i
eha.
Na kekahi poe o ka hoea ana ae
ma kahi o kela ulia, me ko lakou
mau kaa otomobile, i hoihoi mai i
ka poe poino no ka Halema'i Moi-
wahine.
I ka manawa i pohala ae ai ke
Kepani kiakaa nona ka otomobile
o ka hooku 'iia ana, iaia maloko o
ka Halema'i Moiwahine, ua hoike
ae la oia, no kona koi ana i na
kaikamahine Kepani elima, e kau
maluna o kona kaa no ka hele
holoholo ana. Mauka ae nei o Ka-
lihi i loaa ai kela poe kaikamahine
iaia, a holo aku la nowaho o Ka-
hala, ahiki i ka huli hoi ana mal,
ma ke alahele o Kaimuki.
Ma ka olelo a na makai, ina i
kauia ka hoailona ma. ka alanui
Umi-kumamalima, no ke ku ana o
ke kaa, aole e loaa kela poino, aole
nae pela, aole he hoailona i kauia
ma kela alanui, nolaila ua kuupau
ke kiakaa otomobile, i ka holo o
kona kaa, oiai he piina kela wahi
o ke alanui, a e holo aua no hoi ke
kaa baki me ka paukiki, ma ka iho-
na o ke alanui Pahoa.
Oiai o ka Poakahi iho nei, ka la
hope loa e uku ai i na laikini no
na kaa otomobile no keia makahiki
1927, na konoia aku he mau hane-
ri a na makaainana o keia kulana
kauhale, e kakali, no kekahi mau
hora iloko o ka laina, mamua o ka
loaa ana mai o ko lakou mau lai-
kini.
Ua loaa he haawina a o kupono
loa, i ka poe i kakali ahiki i ka
la hope loa, alaila nele ae e kii i
mau laikini hou no ko lakou mau
kaa otomobile, no ka mea ua konoia
aku lakou, e kakali iloko o ka lai-
na, no ka manawa loihi, mamua o
ka hoea ana aku imua o na kakau-
olelo o ke keena puuku kulanakau-
hale no ka hoopuka ana mai i na
laikini kaa hou; oiai nae, ina i helo
ae lakou, i na la aku nei i hala, aole
lakou e konoia ana o kakali loihi
elike me ia a lakou i ike ai ma
kela Poakahi.
Ma ka manawa i hemo ai ke kee-
na o ka puuku kulanakauhale ma ke
kakahiaka o kela Poakahi, mai ia
manawa mai, ka piha hookeke o na
kanaka, me ka hiki ole e pau ma
ke kulaina ana maloko o ke keena,
ahiki i ke kono okoa ia ana aku o
ka lehulehu, e ku laina ma ke ala-
nui kauaoao o ke alanui Alakea;
a i kela ame keia manawa, e emi
liilii mai ana ka loihi o ka laina,
a ma ka hora ewalu o ka po ana
iho, akahi no a loaa ka laikini o
ka mea hope loa a loaa no hoi ka
maha i na kakauolelo oloko o ke
keena puuku.
Mawaho ae o ka poe o ka hoea
kino okoa ana ae no ke keena o
ka puuku, e kii ai i laikini hou no
ko lakou mau kaa, he 'nui ka poe
i waiho ae i ka lakou mau palapala
noi laikini, me ka lakou mau kikoo
dala me na kakauolelo o kela kee-
na ao ko lakou makemake ole, e
kakali loihi no kekahi mau hora
lehulehu.
Ua hiki ole e maopopo ka nui o
ka poe i hoea ae no ka uku ana
i ko lakou mau auhau kaa otomo-
bile ma kela la pela hoi ka nui o na
dala i ukuia ae, hookahi nae mea i
hoomaopopoia, ma kahi o ka eono
kaukani me eiwa haneri poe i uku
ole i ko lakou mau auhau kaa ma
kela Poakahi, a ehia la o kela he-
luna i uku ae i ko lakou auhau, he
ninau pohihihi ia, ma ke paniia ana
o ke keena puuku ma kela la; aka
e maopopo ana nae i ka wa e helu-
ia aku ai mahope mai nei.
I ka hoea ana ma ka hora eha o
ka auwina la, ma kela la, ka ma-
nawa e paa ai na keena oihana apau,
ua hoaoia e pani i ka puka e komo
ai iloko o ke keena puuku a me ka
hana nui wale no i hiki ai ke pa
niia, me ke koe okoa no o na kanaka
iwaho, aka nae i ka manawa e hoo-
kuuia mai ai ka mea i loaa kona
laikini, o ka wa ia e komo aku ai he
ekolu a he eha poe iloko. mamua o
ka hiki ana e paniia mai ka puka.
Ma ka hoakaka a ka Pauku Conk
ling, aole keia o ka manawa mua
loa i ikeia ai ka hookeke o na ka-
naka, e hele ae ana e uku i ko lakou
mau auhau kaa, aka i na makahiki
no apau i kaahope aku nei.
Oiai e nui ana ka manawa no ka
uku ana i na auhau kaa otomobile
mai ka la 3 mai nei o ka mahina
o Ianuali, ua hoohemahema maoli
ka nui o na ona kaa i ka hele ana
ae e kii i mau laikini hou no ka
mea i kekahi mau la, he kakaika-
hi loa ka poe hele ae i ke keena o
ka puuku, he ekolu i kekahi Ia, a
he elima no hoi i kekahi; o ke kie-
kie loa i ikeia no ka la hookahi, ma
kahi o ke kanakolu.
O ka poe aole i loaa na papa hua-
helu hou uo ko lakou mau kaa, ina
nei no ko lakou hooholo i na kaa
me na helu kahiko, mai ka Poalua
mai nei, e paa ana lakou i ka ho-
puia, ke ikeia mai e na kanaka o
ke aupuni.
He kii keia e hoike ana i kekahi hapa o ka poe i ku laina me ke kakali ana no na hora lehulehu o k aloaa mai o ko lakou
mau laikini kaa hou ma ka Poakahi iho nei.
PANE O CHARLES S. DAVIS
I NA NOI KUMU DIMARA
Hoikeia na Inoa o na Hoike i ke Akea ma na
Hana Ninaninau a ke Kiure Kiekie no
na Hana Ki-pe Piliwaiwai
Houia Kekahi
Pilipino i ka
Pahi a Make
Na Kekahi Wahine i Hana i
Kela Karaima no ka Li-
manui o ka Pilipino
AE OIA NO KONA HANA
ANA I KE KARAIMA
Haawipio Kela Wahine Iaia
Iho Imua o ka Oihana
Makai ma Kela la
No ko kupale ana iaia iho, mai ka hoopilikia amo ka hoopoino ana aku a kekahi Pilipino o ka hoea ana aku no kona rumi, ma ke kakahiaka o ka Poalua iho nei, i hou ae ai he wahine Pilipino, nona ka inoa o Mrs. Ceferina Superal i kekahi Pilipino o Coenelio Tamlong me ka pahi a make loa, me ka ae okoa ana ae o kela wahine, oia maoli no ka mea nana i hookau aku i ka make maluna o kela Pilipino kane.
I kulike ai me ka moolelo pokole e pili ana i ka make ana o ka Pilipino, ua hoea aku o Tamlong no ka hale o ka wahine Pilipino. ma ka hapalua o ka hora eono o kela kakahiaka, me ka manao e hoopoino ma ke ano hoohaumia i kela wahine, mahope iho keia o ka hala ana aku o ke kane a kela wahine no kana hana.
No ke kupale ana iaia iho, mai ka manao kolohe mai o Tamlong, ua ku-e mai la kela wahine i ka manao epa o kela Pilipino, me ko laua noke ana i ke aumeume, ahiki i ka holo okoa ana aku o ka wahine Pilipino noloko o ka halekuke, e kii ai i kekahi pahi.
Aole no i lilo ka holo ana aku o kela wahine e kii i pahi, i kumu e hoopau ai ka Pilipino kolohe i kana hana hoopilikia, aka ua hoomau mai la no oia i ke aumeume ana i ka wahine, a no ka hele loa o kela hana a laua i ka nui, ua hiki ole i kela wahine, ke alo ae, mai kona hou ana aku i ka mea kolohe i ka pahi.
Mahope iho o kona hookau ana aku i ka make maluna o ka Pilipino kolohe, o ia ka houia ana o ka pahi ma ka opu, i haawipio okoa ae ai kela wahine iaia iho imua o ka oihana makai, ma kela kakahiaka no, a hoounaia na makai no kahi i hanaia ai ke karaima pepehikanaka, a na loaa aku ka Pilipino make e waiho mai ana iluna o ka papahele, maloko o ka rumi i aumeume ai oia me ka wahine ana i makemake ai e hoopoino, mamuli o kona mau manao lapuwale.
Ma ka hoakaka a kela wahine imua o na kanaka o ke aupuni, aole ka kela o ka manawa mua loa a Tamlong, i hoao ai e hoopilikia aku iaia, aka ma ka Poalima aku nei i hala, ua hoea aku no ua Pilipino nei, noloko o kona rumi, me kela manao kolohe no o hoopoino aku iaia, aka i ka manawa nae i hoikeike mai ai i kona manao ku-e, ua
E Holo Aku Ana na Hoa o ka Aha Senate no Maui
Makemake na Senatoa e Ike i
na Hana i Noiia Mai
ai na Haawina
E HALA ANA HE MAU LA
MA KEIA HUAKAIHELE
E holo pu Ana Kela Mau Se-
natoa e Nana i na Aina
Hoopulapula
Ma ka hora eiwa o keia po Poaha e haalele iho ai na hoa o ka aha senate malalo o ka hooponopono ana a ke komite wae o na senatoa o Maui, i noho lunahoomalu ia e Se-natoa Harold W. Rice, e hoohalaia ai he mau la ma ka nana ana i kekahi mau hana ma Maui, alaila holo loa aku no Molokai, e hoea hou mai ai kela mau senatoa no Honolulu nei, ma ka Mauna Kea o ke kakahiaka o keia Poakahi ae.
I kulike ai me ka papa hoonohonoho, no na hana a kela komite, e holo nei no Maui ame Molokai, e kau ana na hoa o ke senate maluna o ka mokuahi Manoa, e haalele iho ai ia Honolulu nei, ma ka hora eiwa o keia po Poaha, a ku aku no Kahului, ma ka hora eono, o ke kakahiaka o keia Poalima. .
Mahope o ka aina kakahiaka maluna o ka mokuahi Manoa, e hoohalaia ai kekahi manawa, ma ka nana ana i ka uwapo o Kahului, e komo pu ana ka uwapo hou e kukuluia nei.
No ke koena aku o kela Poalima, e hoohalaia ana, ma ka pii ana nouka o Olinda, me ka nana ana i na eka aina he kanawalu malaila, no na ululaau i hookoeia, a mailaila aku no Kula. E nana ana na senatoa i ka halema'i ma Kula, pela me na aina aupuni malaila, a ma ka hapalua o ka hora umi-kumamalua o ke awakea o kela la, e hookipaia ae ai na malihini ma kekahi paina ma ka home o Senatoa Harold W. Rice.
Mahope o ka pau ana o ka paina awakea, e holo ai na senatoa no Wailuku, no ka nana ana i na keena oihana malaila, a hoaumoe ma Maui, ma kela po.
Ma ka hora eono o ke kakahiaka ana ae o ka Poaono, e haalele iho ai na malihini ia Mala, Lahaina, no Kamalo, Molokai e hoea aku ai no kela mokupuni mawaena o ka hora eiwa ame ka hora umi o kela kaka-aka no, a holo aku na malihini no ka aoao komohana o ka Moku o Hina.
E hookipaia ana na malihini naa ka aina awakea ma kahi hana ha-lakahiki o Libby, a mahope aku o kela manawa, e holo mai ai no ka nana ana i na aina hoopulapula.
Ma ke ahiahi ana iho o kela Poaono, ma ka home o ka Hon. Geo. P. Cooke ka paina ahiahi, a ma ka hora ekahi o ka wanaao, e kau ai maluna o ka mokuahi, Mauna Kea, no ka huli hoi ana mai i Honolulu nei.
Imua o ka uha kaapuni, ma ka Poakahi iho nei, i waiho ae ai ka Loio Kulanakauhale C. S. Davis, i kana pane, no na kumu dimara, ma ka aoao o na loio o ka poe i hoopiiia no na hana ki-pe ame ka piliwaiwai, oia ke Kapena Makaikiu John K. Kellett, ka Makai Nui David K. Trask, Henry Awa Wong ame kekahi poe Pake e ae he umikumamahiku ka nui. Ma kela pane a ka Loio Kalana Davis, e hoike pu ana ia, i na inoa o na hoike apau, i hoea ae imua o ke kiure kiekie ma ka manawa e hooloheia ana na hana ki-pe pili i ka piliwaiwai; mamuli keia o ke kumu dimara i waihoia ae e na loio o ka poe i hoopiiia, no ka puni wale ana o na kiure i ka oleloike a Mrs. Elizabeth Wong, oiai nae ma ka mea oiaio, elike me ia a Davis o ka waiho ana ae ma kana pane, he nui na hoike e ae i ninaninauia mua o kela kiure, a o keia iho ko lakou mau inoa: Yuen Ching, Fong Sing, Mrs. Hen-ry Awa Wong, Yuen Chan, Sam Ako, Yuen Tong, Charles Lake, Walter Larsen Louis Branco, David Hao,
John Hardin, Jr. Mrs Minnie Pa.-
loney Frank Paloney, Ho Fat, Cle-
ment Hiram, Mark Robinson, Jero -
me Smiddy, S. Funai ame Tanimura
Joshe.
Mawaho ae o kela pane a ka Loio
Davis, ua waiho pu ao oia he olelo
hoohiki mai ia Edward K. C. Yap
mai, kekahi hoa o ke kiure kiekie,
e hoakaka ana, no ka pololei o ka
mahele ana a Anthony Y. Seto, mai
ka olelo Pake ae, a i ka olelo Beri-
tania; oiai nae ma kekahi o na
kumu dimara a na loio o ka poe i
hoopiiia, aole he pololei o ka lilo
ana o Seto i mea nana e mahele i
ka olelo a na hoike Pake.
O ke koena ae o na pane a ka
Loio Kulanakauhale Davis, ua pili
ia no ka hoea ana ae o J. W. Brin-
ing, he kakauolelo no ka aha, imua
o ke kiure kiekie, e ku-e ana i ke
kumu dimara a na loio o ka aoao
pale, pela hoi me kana pane, e pili
ana ia Mrs. Elizabeth Wong.
Ua manaoia, ma kekahi manawa o
keia pule, e haawi ae ai ka aha
i la no na loio ma ka aoao o ka poe
i hoopiiia, e pane ai, i ua kumu pale
no na dimara, i hookomoia ae e ka
Loio Kulanakauhale Davis.
LILO KA UKUHANA O CONK-
LING I HAKA NUI E NOO-
NOOIA AI.
Ma kekahi manawa ae nei i hala, ua waiho ae ka Puuku D. L. Conk-ling i kana koi imua o ka papa o na lunakiai o ke aupuni kulanakau-hale a kalana o Honolulu nei, no ka ukuia aku iaia, o kona ukuhana o $6800, no na mahina i kapaeia ai oia mai ke kulana puuku aku; ua waihoia aku nae kela koi imua o ka Loio Kulanakauhale C. S. Davis, a ua hoouna mai oia i kana pane, me ka waihoia ana ae o kela pane, i ko komite waiwai o ka papa, no ka noonoo ana mai i ka mea pono a hana aku ai.
Ma ka pane a ka Loio Kulanakauhale Davis o ka hoouna ana ae i ka papa o na lunakiai, e hoakaka ana ia, no ka hoole ana o kona keena e waiho ao i kekahi koi, i na bona o ka Puuku Conkling no ke pani ana i ka huina o na dala i pokole, iloko o ka waihona puuku o ke kulanakauhale.
Ma ka manao nae o ka Lunakiai John Hughes, kekahi lala o ke komite waiwai o ka papa, he kana kupono loa, ka ae aua aku e ukuia ka huina o $6800, i ka Puuku Conk-ling, elike me kana i koi mai ai, no ke kumu ua hoopau wale ia aa kumu hoopii kue apau e pili ana iaia, no ka pokole ana o ka huina o ewalu kaukani dala, nolaiala aole he hewa iki i pili ia Conkling a ua kuleana oia e koi mai i kona uku-hana no na mahina i kapaeia ai oia mai ka oihana puuku ne.
Ma ka manao hoakaka hoi o ka Lunakiai A. L. Castle, ka lunahoomalu o ke komite waiwai, hookahi wale no ninau nui, e pono e noonooia e kela komite o ia no ke kupono ole e ukuia aku ka ukuhana o Conk-ling elike me kana i koi mai ai, me ka nana ole, no kona pili i ka hewa a hewa ole paha.
Ua kulike ka manao o ka Lunakiai Pacheco me ko Castle, o ia hoi ka noonoo ana o ke komite waiwai, maluna wale no o ko kupono ame ko kupono ole i ka papa o aa lunakiai, ka uku ana aku, i ka ukuhana o na mahina i kapaeia ai o Conk-ling mai ka oihana puuku aku.
Mawaho ae o kela ninau, o kekahi mea nui a kela komile e noonoo ai, ina paha he mea pono, e pani aka o Conkling, i ka huina pokole e ewalu kaukani dala i ke kulanakau-hale; he huina dala i nalowale iloko o kona wa e nohe puuku ana, a i ala mai ai hoi na kumu hoopii hoahewa e ku-e ana iaia.
LOAA KE KAPENA HOU
KO KE KEENA MAKAIKIU
No ka lawe ana ae i ke kulana i hoohakahakaia iho mamuli o ke kapaeia ana o ke Kapena Makaikiu John R. Kellett, mai ka oihana makaikiu aku o ka oihana makai
o Honolulu nei, ma o na kumu hoo -
pii la e ku-e ana iaia ame kekahi
poo e ae he umikumamaiwa ka nui,
no ko lakou komo ana iloko o na
hana ki-pe, no ka piliwaiwai, i hoi-
ke ae ai ka Makai Nui David L.
Desha ma ka Poalima iho nei, no
kona hookohu aku ia Michael Morse
i kapena makaikiu no ka manawa,
a e kaa aku na hooponopono ana o
na hana apau o ke keena makaikiu
malalo ona.
O na hooponopono ana i na hana oloko o ke keena makaikiu mamua aku nei, e laa ka mahelehele ana i na hana a na makaikiu, ma na uwaki, ua hoike hou ae ka Makai Nui Desha, no ka holopono ole o kela hana.
No ka Lukanela Makaikiu Ed-ward Ross hoi, e hoonohoia ae ana oia ma kekahi kulana okoa, a o John N. Mclneosh ke lawe ae ana i ke kulana lukanela makaikiu malalo o ke Kapena Makaikiu Morse.
Aole he mau kumu hoohalahala i loaa i ka Makai Nui Desha e ku-e ana i ka Lukanela Makaikiu Ross, aka nae, ma kona manaoio, no ka pono o ke keena makaikiu, he mea maikai no, ke kaawale ana aku o Ross ma kekahi kulana hana okoa; a e kaa aku ka hoohana ana i kela keena, malalo o ka poe hou.
O ka Hope Makai Nui Charles H. Baker, ka mea i hoonohoia aku ma ke poo o ke keena makaikiu, i ka wa i kapaeia aka ai o Kellett, mai ka hana aku o kela keena, a mamuli o ka nui loa o na hana i kau aku maluna o Baker, pela i hooholo ai ka Makai Nui Desha, e hoololi elike ae la me ia maluna.
WAIHOIA AE HE HOOHALAHA-
LA KU-E NO KEKAHI LIMA-
HANA
Ma ka halawai a ka papa ola, i
malama ae ai ma ka auwina la o ka
Poakalu o ka pule aku nei i hala,
i waihoia ae ai he palapala hoopii
imua o kela papa e Kauka Alonzo
B. Eekerdt, ke poo o ka halema'i o
ke territore ma Kaneohe, he pala-
pala hoopii hoi, i kakauinoaia e ka
poe apau e noho bana ana maloko
o keia halema'i, e koi ana e hoo-
pauia o Sam Fong Wai, mai kona
noho hana ana ma kela halema 'i.
O kekahi o na kumu hoohalahala
e ku-e ana i kela limahana, o ia no
kona lohi Ioa ke hele ae i ka hana, a
i kekahi manawa e hoea ae ana oia
ae ke kahi 'ohi 'o i ka waiona.
Aole o kela wale ae la no ka pili-
kia i ikeia no keia limahana, aka e
Uwe pu ae ana oia i kekahi wahine
me ia, a ua haawiia aku na meaai
o ka halema'i iaia, me ka noho pu
ana o kela wahine maloko o ka hale-
ma 'i oiai o Sam Fong Wai e noho
hana ana mai ka hora eha aku o ka
auwina la ahiki i ke aumoe, a ma-
waho ae olaila, o kekahi kumu hoo-
halahala, o ia no ka hoeha o kela
limahana i na ma'i.
Ua hoea kino ae o Sam Fong Wai
imua o kela halawai a ka papa ola,
me kona hoole ana, i ka pololei o ka
hapanui, o na kumu hoohalahala o
kue aaa iaia, a i ka makaukau ana
e hookuu kela halawai, i haawiia
aku ai ke kauoha ia Kauka Frede-
rick E. Trotter, ka peresidena o ka
papa ola, e hoopau aku oia i kela
limahana, mai kona noho hana hou
ana mai no ka halema 'i o Kaneohe,
ke hooiaioia na kumu hoohalahala
e na hoike.
KUPALEIA KE KANAWAI LO-
LE AUAU A SENATOA DESHA
O ke kanawai e ku nei i keia
manawa, i ikeia ke kanawai lole
auau a Senatoa Desha, e hookapu
ana i ka hele olohelohe ana o ka
poe auau ma na alanui, me kekahi
lole kupono e uhi ana maluna o ko
lakou nau kino mawaho ae o ka
lole auau, ahiki i ke kuli, ua kupa-
leia ia e ke komite hookolokolo olo-
ke o ka hale o na lunamakaainana,
ma ka Poaha aku nei i hala, ma
ka manawa a kela komite i waiho
ae ai i kana hoike, e kauoha ana
9 waihoia ka bila a ka Mea Hano-
hano H. K. Ashord ma ka papa, o
ia hoi ka bila e koi ana e hoopauia
ie kanawai lole auau.
Ma ka hoike a ka hapanui o ke
komite, e hoakaka ana ia, no ka
loaa ole o kekahi mau kumu kupono
e hoopauia ai ke kanawai o ku nei
i keia manawa, o ka ka hapanui o
na hoa o kela komite i ike ai, o ia
no ka oili ana mai o na hopena mai-
kai a mahaloia, mamuli o keia ka-
nawai; a ua pau ka ikeia ana o ka
poe auaukai, e hele ana me ko lakou
mau lole auau ma na alanui; o na
lala o ke komite i kakau i i ko lakou
mau inoa ma kela hoike, oia o So-
ares, Lyman, Silva, Stillman, G. P.
Cooke ame Viveiros, a o H. K. Ash-
ford wale no ka mea iloko o kela
komite, ma ka aoao ku-e.

MAKEMAKE I HOOKAHI
WA E KOHO BALOKA AI
Iloko o ka aha senate ma ka Po-
aha o ka pule aku nei i hala i hoo-.
komo ae ai o Senatoa Harold W.
Rice o Maui, he elua mau bila, o
ia na bila 40 ame 41 o ke senate,
e hoololi ana i ka manawa e koho
baloka ia ai na luna oihana o na
kalana o Kauai, Maui ame Hawaii.
Ma ka bila 40, e koi ana ia, no
ka hoololi ana i ke kanawai e ku
nei i keia manawa, no ka wa e ma-
lamaia ai na koho baloka, o na ka-
lana o Kauai, Maui ame Hawaii;
e hoihoi mai ana a i hookahi ma-
nawa e malamaia ai me ke koha
baloka o na hoa oloko o ka ahaolelo,
ame ka elele lahui i Wakinekona,
o ia hoi iloko o ka mahina o No-
vemaba o ka makahiki 1928.
Hookahi kumu nui o ka make-
make ana o Senatoa Harold W. Rice
e hoololi i ka manawa e malamaia
ai ke koho baloka, no ka hoemi
ana mai no ia i na hoolilo, aole
elike me keia manawa e ku nei,
ua papalua iho na hoolilo o ka ma-
lama ana i ke koho baloka, ma ka
hookaawale ana i ka manawa e ko-
hoia ai na luna oihana o na kalana,
a kaawale hoi ke koho baloka, no
na hoa oloko o ka ahaolelo.
Maloko o ka elua o na bila, ua
pili wale no ia i ke kalana o Maui,
o ia hoi, e koi ana e hoomahuahua-
ia ae na hoa o ka papa lunakiai, mai
ka elima ae a i ka ehiku; a o ko la-
kou kohoia ana, ma na apana, aole
hoi ma ke ano holo laula, elike me
ko keia manawa.
Na kela ame keia apana e koho
i kana lunakiai, iho, elike me ko
ke kalana o Kauai, a o ka luna-
hoomalu wale no o ka papa, ka mea
holo laula.
Na Hana o ka
Ahaolelo
KA MOOLELO O KE SENATE
La Hana 3; Feb. 18.
B. S. 17.— E hoololi ana i ka
Pauku 2296, o na E. L. o Hawaii
o ka 1925, e pili ana i ka lunakana-
wai apana ame kona manawa e pau
ai a i ole hoopauia, a e hoakaka
ana e noho oia ma a kulana no na
makahiki eha a i ka manawa e loaa
ai ke pani alaila pau a i ole ahiki
i ka hoopauia ana aku e ka luna-
kanawai kiekie. — Mossman.
B. S. 18.— E hoakaka ana no na
ukuhoomau o Samuel K. Kaeo ame
Henry K Holi ma ke $75 pakahi no
ka mahina, e hoomaka ana ma ka
mahina o Aperila, 1927.— Aki.
B. S. 19.— E hoakaka ana no na
ukuhoomau no Mrs. George Kaupiko
ame Mrs. William E. Werner ma ka
$25 no ka mahina, e hoomaka ana
ma ka mahina o Iulai 1927 a e komo
pu ana me ka mahina o Iune, 1928.
B. S. 20 — No ka hookumu ana i
waihona dala kuikawa a e ikeia ka
waihona hookoe i ka ululaau, a e
hooakaka ana no na hoolilo no ia
hana. — H. W. Rice.
S. B. 21.-Nu ka hoololi a hoopau
loa ana i kekahi mau hana i hoa-
kakaia e na E. L. o Hawaii o ka
1925, e pili ana i ka oihana mahiai
ame Ululaau.— H. W. Rice.
B. S. 22,— No ka hoamana ana i ke
komisina o na aina aupuni e hoolilo
ao ia Joseph Paiko Jr. i ka hapa
mauka o ka aina o Kuliouou I no
ka uku ana aku i kana koi no ia
aina. — Brown.
B. S. 23.— E pili ana i na ukuhana
o na lunakanawai apana ame kekahi
mau kakauolelo maloko o ke Kalana
o Maui. — Tavares.
B. S. 24.— E hoakaka ana no ke-
kahi ukuhoomau no Geo. J . Wessel,
a e kauoha ana i ke kulanakauhale a
kalana o Honolulu e uku ae i $100
no ka mahina, e hoomaka ana ma
ka mahina o Iulai, 1927.
B. S. 25. — He kanawai no ka uku
hou ana ae i ka National Construc-
tion Company no ka huina dala i
hoolaweia mai kona ukuhana mua
mai iloko o ka manawa e hooko ana
i ka aelike hana me ka papa o na
komisina o na awapae no ko kukulu
ana i na Uwapo 8, 9, 10, maloko o
Honolulu nona ka huina $4732.85. —
McInerny.
B. S. 26. — E Loamana a e kuhi-
kuhi ana i ka papa o na lunakaiai
o Honolulu e hookaawale ae i $8,272.-
60 no ka uku hou ana ae ia C. J.
McCarthy no na dala ana i hookaa
mua ai no na ukuhana uo na keena-
wai ame sua o Honolulu.— Brown.
Holo ma ka heluhelu ekolu ana
ka B. S. 1 a hoounaia mai i ka hale
a holo i ka hale ma ka heluhelu
ekahi ana.
La Haiia 6, Feb. 23.
B. S. 34— E kukala ana no ka
holomua o ka hana hoopulapula. i
ka lahui Hawaii, e koi ana i ke
kakauolelo o ke koena kalaiaina o
Amerika e apono mai i ka pahola
ana aku o ke kanawai hoopulapula
(E Nana Ma Ka Aoao ELUA)
hoomaka aku la ua Pilipino nei e holo, me ka hoao hou ole aku e hoopilikia, a o keia iho la ka elua o ka manawa o ua Pilipino nei i hoea aku ai, a o ka mako nae ka hopena i kau mai maluna ona.
Ua laweia ae ke kino o ka Pilipino make, no kahi waiho kino o ke aupuni, no ke kahaia ana, a ma keia la e noho ae ai ke kiure ko-ronelo, no ka ninaninau pono ana, i na ike apau e pili ana i ka hoea ana mai o kela hopena maluna o ka mea i make.