Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 9, 3 March 1927 — HE MOOLELO No FOLORA RIKEKONA A i Ole KE KOMOLIMA MARE POHIHIHI Ka Hoowalewaleia Ana-Ka Mare Malu Ana i ke Kanaka Malihini-Ka Holo Makaikai Ana i Europa-Ka Mare Ana me Kanaka Okoa. [ARTICLE]

HE MOOLELO No FOLORA RIKEKONA A i Ole KE KOMOLIMA MARE POHIHIHI

Ka Hoowalewaleia Ana-Ka Mare Malu Ana i ke Kanaka Malihini-Ka Holo Makaikai Ana i Europa-Ka Mare Ana me Kanaka Okoa.

Ua puiwa ke Kauka Pilina i kona hiki ana aku a noi aku la he makemake oia e la«*eia aku iiuua o Monika, a oiai aohe makemāke o ke kauka e olelo mai iaia ua holo mahuka o Monika ua hoopunipuni mai la oia.no ka ikaika o ko Monika ma'i e hiki ole ai iaia ke hele," aku e ike; eia nae» ua koi ikaika aku la no o Kalo Kini me ka hoomāka'uka'u pu aku e lawe koke ia aku oia imua o Monika, a i ka ike ana mai o ke kauka i ko Kalo Kini paakiki loa, akahi no oia a hoike mai i ka mea oiaio ua holo mahuka o Monika. iho o ia manawa he hoopaapaa ikaika mawaena o Kalo Kini ame ke kauka, no ka hoike mua ole ana ae o ke kauka ua holo mahuka o Monika, a ua poho wale na dala i ukuia 110 . ka manawa a Monika i. holo mahuka ai, oiai e loaa mau ae ana , ka uku no ko Monika malamaia ana i kela ame keia mahina, 0 ia wale no ke kumu i pau ai o ka hoopaapaa i ke ae ana o ke kauka e hoihoi mai i na dala ana i lawe kuleana ole ai, a pio no hoi ko Kalo Kini manao e hoopii i ke kauka alunu kolohe imua o na luna o ke aupuni. He mea pono e hoakakaia maanei o Mr. Sidane, ke kahu hanai o Monika i nei ka i hoolala i kekahi hana 0.-ka huli a noii pono ia o na hana maloko o ka halemai o ke Kauka Pilina, eia nae, mahope iho i ka ike ana o ke kauka alunu i kona hewa ame kona iiianaoia ana e lioopii ma ke kanawai no kekahi mau hamehameha i ikeia ma kana lawelawe hana ana maloko o ka halema'i, ua panikuia na ipuka o ka halema'i a ua holo aku ia kauka no kekahi wahi i maopopo ole me ka hikiwawe loa e hiki ana iaia. Elua la mahope iho o ka Ineka kelekalapa o ka hoouna ana 1 ka makuakane, loaa mai Ia ka pane a ka makuakane, he panej e hauoli ai ua o Ineka, o keia malalo nei ka manao o ke kelekalapa: "Mai hoohala wale i kekahi manawa kupono no ka hoopaa ana aku ia Monika ma kekahi wahi paa ahiki i kuu hoea ana aku." No keia pane, hooholo iho la Ineka he mea pono io ke hoopaaia aku o Monika ma kekahi halepaahao mamua o ka hala ana o kekahi pule, ina he hiki iaia ke hana aku ia mea me ka holopono, i ole e lilo oia i mea hoopilikia mai'i kona noonoo. Ma ia ahiahi iho hele aku Ia oia iiie kona mea nana e malama, Mrs. Kalelamona, no ka halekeaka Apolo, a iaia maloko o ia hale ike mai la i ka ohana Siva e noho mai ana maloko o kekahi pahu ma kekahi aoao mai o kona noho, a ike pu mai.la no hoi ia Monika, kona hoahanau ana i hoino ai. e noho pu ana me Walaka Leikona, ua kuhihewa' nae oia o Monika ia, o Folora nae kana i ike mai ai. I ka pau āna o na hana hoikeike o ka hale keaka ma ia po ua hoao mai la oia e hui me ka ohana Sivā i kumu e hiki ai iaia ke ilee pono mai i ko Folora helehel*na, eia nae, ua lolohi loa kana hele ana mai a ua puka mua aku la kekahi o ka ohana Siva iwaho. O Walaka Leikona nae kana ,o k?. halawai .ana e paa ana i ka lima o Mrs. Siva; no Folora ua oili mua āku oia iwaho me kona .kahu hanai kane, i kaawale mua laua mamua.o ka iho ana mai. o kekahi poe. Ia Sa Walaka Leikonā, i ike mai ai i ua o Ineka, haawi aku la oia i kona lima no ke aloha .ana, a hoolauna ae la iaia ia Mrs. X. Sivā, a ia manawa pu ho'akaka ae la oia i ua o Ineka no kona paa loa i kekahi liiau hana mai ka manawa i loaa mai ai o kana pepa kono, aoahe manawa i loaa iaia e kipā aku ai e ike iaia, aka nae, ina e kaawale ana oia ma kekahi kakahiaka ae e hoea aku ana oia, ina ua pono ia i kona manao. Aohe hoihoi o Ineka i ka nana aku ma kela halawai ana ona me Walaka Laikona, aka nae, ua ae mai la no me ka oluolu loa oia e hookipa aku ai ia Walaka, ina e hiki aku ana. Mahope o kona nana ana ma o a maanei .me kōna ike aku i ko Monika helehelena mawaena o ke aluka kanaka, kaha aku la oia hele mahope o ka haawi ana mai i kona āloha ma ke kunou ana, no kahi o ke kaalio. Ma kekahi kakahiaka ae kahiko iho la'oia iaia iho tne kekahi lole hou noho hale, a.noho iho la kakali no ka hiki aku o Sa Walaka Leikona. .■ Ua hooa io aku o Sa Walaka Leikona he. hapalua hora mamua iho. p ka paina awakea; i ko ike ana giai iaia ma-

halo iho la oia no ka ui maoli o ke kanaka opio, aole ma kona helehelena \yale no, aka, ma ka 'maemae pu kekahi o kona mau aahu e kahiko ana ia manawa. . Me ka maalea ame ka nowelo malie ka hoomaka ana mai e kamailio ma ka mea e pili ana i na mea i ikeia maloko o ka hale keaka ma ke ahiahi ma.mua iho ahiki i kona ninau akoa āna mai i .ko Sa Walaka hoa e noho ana maloko o ka pahu ma kekahi.aoao .mai, me ka ohana Siva. "Ae, owau pu ke noho ana me ka ohana Siva he mau .hoaloha lakou no'u, ai o ke kaikamahine e noho pu ana me a u, hc hanai ia na laua, .o Miss Folora Kikekona kona inoa/' i hoakaka ae ai o AValaka. • "Uā loihi loa. ae nei nae paha kou kamaaina ana 1 kela ohana?" Wahi a Ineka o kā ninau ana mai. "No Miss Rikekona ua kainaaina au iaia mai kona manawa kamalii mai, aka nae, o ko'u kamaaina ana iaia ma ke ano he pili ma ke koko, aohe. ma ka launa wale ana no." Kaumaha iho la ko ineka noonoo 110 keia pane a ke kanaka opio, no ka mea he pane ia ana o ka lohe ana mai la p hooiaioia ai kana mea o ka hoohuoiana he ipo aloha o Folora na A\alāka. "He lede opio Pelekane ānei oia?" i ninau hou mai ai ua o Ineka; i ka wa i loaa aku ai ka pane no kana ninau ua lalapa ae la ka inaina iloko ona i ka Aya 1 hoole aku ai o Walaka, a i aku la "he lede opio Amenka oia." Ua maopopo i ua o Ineka ia manawa ua hiii pu keia baroneta me ka ohana Siva no ke kokua ana ma ko Monika aoao, a hoao e hoonele aku iaia i ka waiwai o Uilama Kini, korta anakala, oiai nae, ma kona manaoio he mau waiwai apau loa e lilo mai ana iaia. Ma keia wahi, no kona piha loa i ka inaina, hoopau iho la kana kamailio hou ana mai maluna o keia kumuhna, a hoomaka mai la ke kakahele ana o kana kamailio maluna o na kumuhana e ae ahiki .i ka hoikeia ana mai ua makaukau na meaai no ka paina awakea, a kono mai la i kona hoa kamailio e i'no pu e paina me laua. I ko Walaka nonoiia ana mai hoole aku la oia, a nonoi pu aku la e hookuuia mai oia> a nonoi aku la i ua o Ineka e ae mai oia e hele pu i ka hōlokaa me ia ma ia ahiahi iho. Mahope mai o ia inanawa ua pinapinai mau mai la ka hele ana a ka baroneta opio, me ka lawe pu aa mai i kekahi mau pua nani ame a huaai, me ka haawi pu mai i na olelo pai a mahalo i ua o Ineka, he mau olelo i hoopiha loa ia iho ai ka naau 0 lee kaikamahine manaoino i ka hauoli. Ia Walaka e haālele iho ai ia Ineka e hele pololei mau aku ana oia i ko Folora ma hokele e noho ana, a hoomaka aku la 1 ka hohola ana i kana upena i lilo mai ai o Folora iaia, me kona ukali mau ia Mr. ame Mrs. Siva me Folora pu ma na wahi a lakou apau e hele ai. Ma kekahi la, ia Ineka malōko o ka halekuai a e kuai ana i kekahi mau mea liilii ana o ka makemake ana maloko o ka halekuai Via Babuino, maloko olaila i halawai ai oia he alo me Monika me ka maopopo mua ole iaia aia pu o Monika maloko o ia hale ia manawa. Ae, i nei manawa akahi no oia a maopōpo e ola ana no o I Monika ia wa a o Monika io no kana e ike aku ana e hiki ole I ai ke hoohewahewa iho. Mamua o kona hoopuka ana ae j ka inoa o Monika: aia ka | makau ma kona mau maka ma kona manawa o ka halawai ana me Monikā me ka helehelena nananakea no hoi, ke ano o ka mea hewa. "Auwe, e Ineka, o oe pu ka kekahi ma Roma nei?" i pane mai ai ko Monika leo, kahaha. "Ha! o Monika ka! Alaila aole au i kuhihewa, o oe io no ka'u o ka ilse ana he mau manawa lehulehu aku nei i hala! E* ku ihō—he'makemake au—" Ua maopopo loa ko Monika ike mai i ua o Ineka; o kona huli koke aku la, no ia hele me ka māuia loa no kahi o ka puka a oili aku la iwaho, a holokiki aku la ahiki i kahi o ke kaalio e kakali mai ana iaia, nie ka haalele ana iho i ka hoahanau manaoino ona mahope. Ua holo aku o Ineka mahope ona me ka manao e loāa mai ana eia nae, ua kau mua aku la kela iluna o ke kaalio. I kā hiki ana o ua o Ineka i ka puka ike aku la ia Monika e ee aku ana iluna o ke kaalio, a hoomaka koke aku la no ke kaalio e holo. MOKUNU XX. 1 . . . ■ I " I ILOKO O KA MALU O KA LANAI Jla kekahi pule mai he hoikeike nui ke hanaia ana, a he lehulehu o na makaainana Amerika ame Pelekane i hoomakaukau no ka hoolilo ana ia hana hoikeike nui i hana kaulana, a nia ke ahiahi iho o ia la he aha hulahula nui ke malamaia, a o ka poe apau e komo pu ana ma ia aha hUlahula me na aahu nani hoa-no-e like ole e komo pu ae ai, 0 ka poe i poloaiia no ia aha hulahula na lakou no e koho i ke ano o ka hanaia ana o ko laoku mau lole ame ko lakou mau uhimaka. Ua loaa ae ka ike ia 'Ineka ma kekahi ano e hiki ae ana o Watāka Leikona ma ia aniahi, pela hoi me ka ohana Siva ame Miss Folora Rikekona. Mamuli o ia ike i loaa iaia i hoolala paia āe āi ka noonoo iloko ona e hoolala no kekahi hana e hookoia ai: kona makemake lapmvale me ka nana ole aku i ka hopena o ia hana, mahope o ka loaa ana ae o. kana mau tikiki nona iho, no.ka makuahine nana e malama ana Mrs. Kalelamona a no Auguseto, hoolala iho la i ka hana e ko ai ia makemake lapuwale ona. 1 na la. mamua mai o ka malamaia ana o ia aha hulahula he manawa ia i hoohalaia eia ma ka hoomakaukau ana i kana papa-1 hana me ka haawi pau i kona noōnoo, a i ka manawa hope no! hoi hiki mai la ke ahiahi e malamaia'ai ua aha hulahula nui nei. Oia.ka mea i kohoia o ka mahele o ka po o kana, nolaila ua hooikaika oia ma na ano apāu 'e lilo kana māhele oia ka oi aku o ka'na'ni ame ka mahaloia. O kona aahu piha mailuna a na kamaa he weleweka eleele, nie na hoku diamana keokeo ma na wahi like ole, e hoike ana ia mau daimana keokeo o lakou na hoku a o kona mau kahiko gula a daimāna, kona lei e hoopuni ana ma kona a-i.a e anapa ana, a pela hoi kona kahi me .na pohaku daimana e ānapanapa ana ma kona poo, hē mau mea wale no ia e hoike ana ua like me na hoku o ka lewa, a ke nanaia mai e ka lehulehu ua pili. pono loa kā inoa po iaia i ka nana aku a ka lehulehu. Ma kona mau. maka he uhi eleele me ke kaekae gula, a maluna o kona mau poohiwi he mau huihui i hanaia me na lopi giila. •Ma ia po he mau haneri o na kane ame na wahine i akoakoa ae me na lole hoanoe like ole, a ua lilo hoi o Ineka, ke akuawahine o ka po i uiea.aiahalp nui ia e ka £oe apau i akoakoa ae.

laia e holoholo ana maloko o ka rumi hulahula ui, aia kopi mau maka ke lewa wale la no ma o a maa.nei me ke ake e ike aku i na lēde opio like ole, no Folora ame Monika no nae kana akenui loa. Ua hala kekahi manawa iaia o ka nana ana ae ma o a manei, a i ka manawa, ike aku la oia i kekahi kino wahine pilalahi a hiehie o ke kulana, a i kahikoia me ka lole nahenahe keoieeo a ma ka puhaka apuni he mau pua i like loa me ka lilia O ke awawa. 0 na lima he olōhelohe wale no a aneane e hiki aku'i ka poohiwi, a he mau pua elike m eia ma ka puhaka ke kau.ana ma kahi o ka lole, a hookahi pua keokeo loa e kau ana maluna 0 īea piko oke poo. • ';* • 1 Ona pohaku mōmi ame na daimana ke anapa mai ana ma j kona a-i a ma na lima, ma kahi pu Vioi o na pua lilia i hoopaaia ae ai ma na wili o koiia oho. • He nhi lihilihi keokeo ke huna aku ana \ kona heleheleiia me na pohaku momi e anapa ana ma kela a ma keia wahi'o ia uhimaka, eia nae, he waiho wale mai no kona mau pepeiao a pela me kona auwae mioniio: i Ika minuke no a Ineka i ike aku ai i kela lede, a hoomaopopo aku la i kona wahi kino ame ka oni . ana a pela aku, komo koke iho la no ka ike iloko ona aole kela he lede okoa aku, aka, o kona hoahanau no ana i manao ino ai o Monika. "O Monika 110 kela," pela oia i namunamu wale iho ai -no iaia iho, me ka nui ana iho o ka haiiu; "aka owai ka mea • manaoio aku he hiki'iaia a i ole i kekahi ke hoolako mai iaia me kela mau mea nani? Aole eae wale ana keia poe e hoolik> nui i ka lakou mau elala no ka hoolako ana mai iaia me kela mau mea nani kumukuai nui elike me ia a lakou i hana mai la?"' Me keiā manao'hoowahawaha no iloko o ua o Ineka eia nae, hahai hele aku la 110 oia mahope o ka moiwahine lilia, no ka make*nake e ike aku me ka maopopo i kona mau kahiko apau no kekahi manawa, me ka hele aku a kokoke loa ia Monika ana i kuhiliewa ai oia ia i kekahi nianawa, a no ia kokoke l6aaku ona i hooiaioia iho ai k&na koho mamua iho o Minoka no kela lede opio lloko o kona kahiko nani nana i hoopiha mai i kona noonoo me ka lili ame ka huahuwa, ke konakona ame ka hoino loa. No hookahi manawa kona ku ana iho a peahi aku !a i na keiki lawelawe ona e hele mai, a i ka hiki ana mai i akii la; "E nana aku paha olua la i ka moiwahine lilia," wahi ana me kahi leo liilii e lohe ole ia mai i e kekahi poe, me ke kuhikiihi pu ana aku o kona lima anie kona mau maka i kahi a Monika e ku mai ana. "E kiai olua me ka makaala loa i kona manawa e wehe ae ai i kona uhiinaka. Ina au e haawi aku i ka hoāilona ia olua, e ike olua o ka lede opio ia, ia wa olua e hana aku ai i ka olūa hana hakilo," wahi o ka Ineka kauoha, a he kunokunou wa3e no hoi ka na wahi keiki lawelawe o ua o Ineka. 1 ke kokoke ana 'mai o ka-manawa no na mea apau e "wehe ae ai i ko lakou mau uhiniaka, hookokoke loa aku la uā o Ineka i ka Monika wahi e ku mai ana, i hala ole ai ka ike a kona mau maka ia Monika i kona manawa e wehe ae ai i ka uhimaka, a ia wa oia e maopopo āi e hoike ae ana o Monika i kekahi mau hiohiōna wiwo a i ole makau no kona ikeia ana; Ia ka manaAva hope no hoi haawiia mai la ka hoailona i mea apau no ka wehe ana ae i ria uhimaka, a i ke ahnwale ana ae o ko Monika helehelena hooho ae la o Ineka i'kona hauol?, a ike pono aku Ia oia i ka helehelena o Monika kona hoahanāu ana i kumukaia aku ai. la manawa wehe ae la oia i kona uhimaka a kuloū āku la imua i hiki ai iaia ke ike pōno aku i ka lielehelena o ka moa ana i hana hewa aku ai. I ka ike ana aku a ike mai o laua ua like oloko o Ineka me ka iialu .e popoi ana i kumupali i ka ua mea o ka piha i k» huhu kohu ole, no Monika he helehelena maikai wale no ko'na o' ka nana ana mai me kona hoike ole mai nae ua ike a ua- mādpopo mua oia ia Ineka. Me ka hoopūka olē akū i hookalii huaolelo, emi mai la-ua 0 Ineka ihope a'huli aku la' hele me ka iiioino o na maka. "Ua holopono no ka'na holo mahuka ana mai, aka nae, aole e loihi ana kona mau la a halawai aku me ka pilikia," i namunamu iho ai o Ineka. Maluna o kona mau poohiwi kana huli ana mai ihope no ka nana ana i na keiki lawelawe ana, a haawi mai la i k» hoailona ma ke kunou ana, e ukali aleu mahope ona. I kona wehe ana ae i na huihui e kau ana ma kona. mau poohiwi a haawi aku ia mau mea i na keiki lawelawe ana, a lawt Ia laua ia mau mea ma kekahi wahi, alaila huli hope hou mai la ua o Ineka e nana ia Monika ka moiwahine lili. Ua hewa.loa o Monika kana e ike mai ana. Aneatic. no ia manawa hele mai la o Mrs. Kalelamona, i kahikoia me na aahu elike loa me ka Moiwahine Elikapēka» ame Auguseto i kahiko iaia iho a like me kekahi kanaka Paniōlo o ke kulana kiekie, a haawi mai la o Auguseto 1 na lede 1 na pepa hoolauna no ka hulahula ana. "E Auguseto, e nana aku paha oe ma o la " me ke kahea aoa mai ike kānaka opio, me ke kuhikuhi pu ana aku o kona linia • i kahi a Monika e. ku mai ana me kona nani nui. Huli aku Auguseto a ike aku Ia i ka helehelena o-ka lede opio eku mai ana a Ineka i kuhikuhi aku ai. He helehelena o ka inea i hoopohihihiia ko ke kanaka opio ia manawa i kona ike.maopopo aku ia Monika eku mai ana e kamailio me • Walaka Leikona. No minuke kona nana pono ana aku i kona helehelena alaila huli mai la e nana ia Ineka, me ka helehelena e hoike aku la ia mau meā ma kekahi wahi, alaila huli hope hou mai "Aole kela o Monika au i kuhihewa akii nei, he kaikamahine okoa loa kēla e ku mai la, ua like no nae kona helehelena me ko Monika ke nana aku ma kahi e," pela o Auguseto o ka i ana ae. ' . "Q Monika no*kela, i lohe mai oe," i hooiaio loa ma! ai o Ineka i kana olelo. "Hookahi wale no wahi i like olē ai o ka hana ame ka oni ana a kela kaikamahine me ka Monika* ua like no nae kela ano hooio; ua ike au i ka'u mea e kiAailio aku mai ana aia ka ehaeha iloko 0 kona naau ia manawa a i mai la • o Rekinala, ma ka pule wale aku la no i hala." ' "Ua halawai oe me Monika ma ka puke aku la 5 halal He mea oiaio anēi ia?" i hooikaika mai ai o Auguseto 1 kana niele ana. "Ae; he oiaio loa keia; ua ike au iaia a ua kamailio pu ; ua ike mai oia ia'u a ua kamailio mai me ke kahea ana mai i kun inoa a mahope iho ua hoi aku oia me ka awiwi loa a kauiluna o ke kaalio a holo āku la mamua o ka hiki ana ia'u ke kamailio hou aku iaia," i hooiaio ae ai o liieka i kana*ike ana. Ia wa huli ae la o Aug:useto e kaqiaillo me kekahi hoabh» ona. Mahope iho ua loaa kekahi wahi kupono loa ia Auguseto • e hakilo aku ai i ka helehelena 0 ke kaikamahine i manao ia o Monika ia. me kona ike olē ia mai. (Apl* i pau.)