Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 9, 3 March 1927 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

. • (Kakaui* e Kaleionamoku) Ma ka la 27 o kela mahina aka nei i hala, ua hoike aku makou, ho hana aaikai e kukuluia ke kii "sta* tuto o Kuhlo mamua o ka hale oihana hou o ko Teritore, oiai no hoi oia ma kekahi aoao (mamua o ka ha]e oihana kahiko o ke Teritore) ka kii o a, o ka mea a kakou i ike al, o la no ka koi ana oia hoaloha o kakou Hon. Clement Gomea, Lunamakaainana o Lihue, Kauai, e kukuluia ke kii o Kuhio, elike me ia a makou i olelo ai. Ūa nonoi pu o Mr. Gomei e kuku* luia ke kii o Kuhio ma Koloa, kahi no i hanau ai o Kuhio. Hakai, me ka mahalol Ke haawi nei makou i ko makou mahalo ia Mr. Oomea; a e na maka* maka Hawaii o Kauai, na hoaloha e holuhelu nei i ko Kuokoa, o ae mai ia makou e hoolauna aku ia Mr. Gomes, no ka mea, o keia Mr. Gomes, oia no ke keonimana a oukou e- ike mau ana i kona kii maloko j ! a keia nupepa, a oia no ka hoaloha j i pana'i aku ai i kona mahalo ia oukou e Kauai i ko oukou koho ana iaia i Lunamakaainana na oukou. E hoomau aiu no i ke kakoo ana iaia no ka mea he aie nui ko kakou i keia hoa Pukiki a hoa kanaka o kakou, a e oi aku ana ko kakou aie iaia i kona manawa e kokua pu ai i ka amana ana i ka Bila Hoopulapula a kakou. Again, mahalo a nui loa ia oe o Mr. Gomea. 0 Mr. Wrigley, ka mea hana l\e a kakou e nau nei, he onamiliona oia, a nona o Cata!ina Island mawaho a ka pilikai o Kaleponi, elike me Oahu amo Molokai. Ma ke ano hoolaha i ke aiia, ua hoolaha oii o haawi $25,000 i ke .kano a wahine paha o au ana mai ka pilikai o Kaleponi ahiki i keia "Catalina ona, a me na makana puu dala liilii no ka mea helu elua a helu ekolu e hoea ana ma ka pahuhopu. Ua lilo ka haaheo ia 6eorge Young, no Toronto, Canada, a he 17 wale ona makahiki, a he ilihuno kona makua. Ma ke kaa Mkikala oia i liolo hoomanawanui ai ahiki i Okalahom* ahiki ole iaia ke holo hou ma ka baikikala oia e helewawae, a mamuli 0 kona koi "beg" ana i ka poe he kaa otomobile pela oia i hiki ai i Los Angeles, kahi e hoomaka ai ka heihei. ' Na na hoaloha oia i kokua oiai oia ma Loa Angeles, a \ ka la heihei, aole loaa o ka poe kokua "rub no ka mea he ilihune. Aole inu rama a aole puhi paka o keia keiki haole. Aolo ona hele lalau wale no i ka po. O kona iini "amWlion," o hana i ka hana i loaa iaia ke dala no kona makuahine, no ka mea ho wahine ma'i oia. Haaleie oia i kona makuahlne e waiho ma'i ana maluna o kahi moo; ua kauoha ke kauka e laweia ka makuahine i kahi mahana no ka mea o nohoia ana o Toronto e ka hau. N"ui na moho i komo iloko o keia hoihei, 160 ko lakou nui. laia e au ana, ua loaa oia i ka mai-huki "crampB M no ke anu no o ke kai— aka, mamuli o kona noonoo i kona makuahine, kona makuahine e waiho ma'l ana maluna o kahi moe, mamuli o kona aloha i kona makuahine, ua hooholo oin e make oia mft ka hoao ana-e lilo iala ka haaheo, a e loaa iaia keia $25,000, i hiki ke laweia kona makuahino i kahi mahana, a Jhc keift iini "amhiUon" hoomau oia i ka au ana, a loaa iaia keia makana. Heaha ke kumu i hoomanawanui ai keia keiki a loaa keia puu dalat Heaha ke kumu i maka'u ole ai ke. ia keiki i ka ma-no, heaha ke kumu 1 maka'u ole ai keia keiki i ka makef Hookahi walo no haina—no kona aloha i kona makuahine, o ka make he mea ole ia i keia keiki, o kona makuahine wale no, e kunu mau ana kona manaO, a hana, o hana i kekahi hana no kona makuahine. Ea, e a'o mau aku no hoi i na keiki a kakou e haawi i ko lakou aloha apau loa maluna o na makuahine, no ka mea, o na makuahine na hoaloha oiaio "best friend" o na keiki a kakou, a ua oi aku no ke afoha o na makuahine i na. keiki a kakou mamua o kakou na makuakane. Ma Chico, Kaleponi, i ka heluheluia ana o ka palapala hooilina a Miehael Schott, ua lohe ae la ka poe e noho noi ma kela wahi kaona (like no ka nui me Wailuku, Maui) ua waiho iho keia haole i ka huina o $5,000 no ka kukulu ana i wahi kula unku no kona hoomana, a ia manawa koke no, ua. kokua ae la na lala o kela hoomana, ā loaa ka huina o $25,000, a me keia huina e kukuluia ana he knla, pili pu me ka halepule, a manao makou, ina kakou e hana ana peis oi loa ka maikai .a oi loa aku ko kakou holo» mna. Ina no hoi .e haawiia ana ia makou a i ole ia Kaumakapili, a i

010 ia Kawaiahao kekahi huina dala o $5,000 no kekahi hana o keia ano, o ka loaa no ia o ke kula na kakou Hawaii no e lawelawe a hoohana, a o ka loaa no ia o ke "Center" a makou e kamailio mau nel E nana aku no uōmual Ma Amerika, ma £uropa, ma lapana, ku ka halepule, ku like no ka halekula, a'o ka hoomana (religion) j a'o pu ia no ka naauao ("educa-j tion''); hele like ka hoomana me ka lioonaauao; ku like ka halepule me ka halekula; o ia hoi ina kakou ma Europa a ma Amerika paha, e ike 1 ana kakou he halekula pu me Ka-1 waihao a he halekula pu mo Kaumakapili. TJa lohe no makou, i ko makou wa opiopio, ma Hana, Maui, i ke ku j like o ka halekula me ka halepule, I iloko no o ka pa hookahi, a i ke a'oia o ka hoomana, ame ka naauao, ia manawa hookahi like no; a, peia < no ma na wahi like ole o Hawaii nel, a mamuli o ke kukuluia ana 0 īiahainaluna, i hoopauia ai na kula liilii e ku pu ana a e hana like ana mo na halepule. Manao makou, ina aole i hoopauia na kula liilii a i komo pu aku na makua o kakou e a'o ana i ka hoomana a a'o pu i ka naauao ia manawa ike no, a hoomauia peia, aolo kakou haule loa i ka nele ame ka hune i keia manawa, aole haule loa ko kakou heluna i keia manawa, a, aole nelo loa kakou iloko o ka ahaolelo o noho mai nei i keia manawa. Ehia Hawaii iloko o ka ahaolelo 1 keia manawaf Ehia Hawaii mai Kauai mai iloko o ka Hale o na |Lunamakaainanaf Ehia Hawaii piha iloko o ka Aha Senate? Ehia.-Ha-waii piha iloko o ka aha olelof Ina ua hiki i na Hawaii ke a'o i ka hoomana, a eia no lakou ko a'o nei i ka hoomana, manao makou ua hijd no ia lakou ke a'o pu i ka naauao, a ina kakou i hana peia, ina i a'o pu na kahunapule Hrfwaii o kakou i ka naauao, aolo kakou pilikia loa i keia la. ka kakou o iko nei i na Kepanil Ke ike nei kakou i na kahunapulo Kepani e a'o pu ana i ka naauao. E hoea mai' ana no ka la e a'o pu ai na kahunapulo Hawaii o kakou i ka naauao? TJa hiki no <ko hoohanoia keia manao i keia manawa. O ka naauao i manaoia, aolo no na iko o pili ana i ka mahina a pela wae aku, aka, e pii ana no hoi i ka olelo makuahino a' kakoul Owai o kakou e olelo ana, aole hiki i na kahunapule o 'kakou ke a'o i ka Baibala, a ia manawa liko a'o pu no hoi i ka olelo Hawaii i na keiki a kakou? Owai: o kakou e olelo ana, aole hiki ia Kev-. S. L. Desha, Bev. Akaiko Akana, Rev. Henry Poepoe, Rev. Kamau, ame na kahunapule e ae no apaū loa o na hoomana like 01e,.k0 hana a a'o i keia mau kumuhana eluaf Maoaolana makou o hanaia aku ana no keia hana e na kahunapulo o kakou TJa kuka no makou mo keleahi o na kahunapule maluna o keia kumuhana, a. ua apono mai no ltikou, a ua ae maikal mai e haawi i ko lakou manawa no ke a'o ana i ka olelo makuahine amo ka malama pu ana no hoi i ka lakou hana nialuna o ka awai. O keia ke ano hana o ola ai ka lahui. O ka hoomaua Katolika, ho kula nui ko lakou o Sana Lui e malama nei. O ka hoomana Central Union he kula no ko lakou. He mea oiaio ho kula no ko kakou o Kamehameha, aka, aole na na Hawaii e a'o nei.