Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 11, 17 March 1927 — Page 1

Page PDF (1.56 MB)

View this newspaper issue

Nupepa Kuokoa

KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII

Ka Nupepa Pookela o na
Nupepa Hawaii

Hoopukaia i na Ka kahiaka
Poaha Apau

BUKE LXVI-HELU 11 NUPEPA KUOKOA, HONOLULU. T. H. POAHA, MARAKI 17 , 1927 . NA HELU APAU. 6454

Kakoo ka Aha i
na Noi Dimara
a na Loio Pale

Hoopauia Elua Mau Kumu

Hoopii ma ka Hihia o Kel-

lett Ame Trask

ELUA KUMU HOOPII
I KOE IMUA O KA AHA

Ma ka la 21 o Keia Mahina e

Hoolohe Hou ia ai na

Paio Kanawai

Mahope o ka noonoo ana i kana olelo hooholo maluna o na noi dimara i waihoia ae e na loio o ka Makai Nui Trask i pau, ko Kapena Makaikiu Kellett ame kekahi poe e ae he umi-kumamahiku ka nui

e pili ana i na hana piliwaiwai ame

ki-pe ma keia kulanakauhale, i ho-

ike ae ai ka Lunakanawai Edward

K. Massee ma ka Poalua iho nei

no kona kakoo ana i na noi dimara

a na loio o ka poe i hoopiia, e

hoopau ana i na hoopii hoahewa o

ka poe i hoopiia, ma kekahi mau

kumu hoopi, a koe he elua mau ku-

mu hoopii.

O ka hoopii hoahewa e ku-e ana

i ka poe i hoopiia malalo o ke de-

gere ekolu o ka hewa ohumu e pili

ana i ke ki-pe, no ka hoopakeleia

o na hale piliwaiwai ma keia ku-

lanakauhale; pela hoi kela ano hewa

hookahi ne ma ke degere ekahi o ka

e ae he umi-kumamahiku ka nui. e pili ana i na hana piliwaiwai ame ki-pe ma keia kulanakauhale, i hoike ae ai ka Lunakanawai Edward K. Massee ma ka Poalua iho uoi, no kona kakoo ana i na noi dimara a na loio o ka poe i hoopiiia, e hoopau ana i na hoopii hoahewa o ka poe i hoopiiia, ma kekahi mau kama hoopii, a koe he elua mau kumu hoopii.

O ka hoopii hoahewa e ku-e ana i ka poe i hoopiiia malalo o ke de-gere ekolu o ka hewa ohumu e pili ana i ke ki-pe, no ka hoopakeleia o na hale piliwaiwai ma keia ku-Ianakauhale; pela hoi kela ano hewa hookahi no, ma ke degere ekahi o ka ohumu ua hoopau wale ia e ka aha mamuli o ke kakooia ana o na noi dimara, a na loio o ka poe i hoo-piiia.

Ma ke kakoo ana o ka aha. i na kumu ma ka aoao o na loio pale, ua koe aku la he elua mau kumu hoopii, ma ka aoao o ke aupuni; ina nei no ke ku o kela mau kumu hoopii pela, alaila o na hoopii kela e hookolokoloia aku ai ka poe i hoo-piiia.

Ma ka hoakaka a ke kahu u ka aha o ke kumu o ka hoopauia ana o na kuma hoopii i hoakakaia ae nei maluna, pela hoi ke kakooia ana o na noi dimara ma ka aoao o na loio o ka poe i hoopiiia, o i no ka lawelaweia ana o ka hana ohumu ma ka la 4 o Feberuari, 1925, ma ka manawa aole he kanawai e ku ana ia wa.

Malalo o ke kumu hoopii mua,

o ka hoopauia ana e ka aha, e hoa-
kaka ana ia no ke ku-eia ana o ka
pauku 4464 o na Kanawai Hoopono-
pono Hou ia o Hawaii o ka 1925;
a ma ka elua hoi o na kumu hoopii

i hoopauia e ka aha, e koi ana ia no ke ku-eia ana o na puuku 4309 ame 4310 o na Kanawai Hooponopo-no Hou ia o Hawaii; a o ke kumu i hoopauia ai kela mau hoopii, wahi a ka Lunakanawai Massee, aolo i pau na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii, ahiki i ka mahina o Mei o ka 1925, he elua mahina a oi. mahope mai o ku lawelaweia ana o ka hewa, iloko o ka mahina o Feberuari o kela makahiki no elike me ke kumu hoopii.

No na kumu hoopii elua i koe, ua haawi aku ka Lunakanawai Ma-ssee i manawa no na aoao a elua e hoomakaukau ai no na pane, ma ka la 21 o ka mahina o Maraki nei, a ia wa e hoea ae ai ka poe i hoopiiia imua o ka aha.

KA BILA E HOOMALU

ANA I NA WAIWAI O NA

WAHINE I MAKEIA

O ka bila kanawai i maalo mau ae iloko o ka hale o na lunamakaainana i na kau ahaolelo i hala aku nei ua hooa hou ae ia iloko o ka hale ma ka Poakahi iho nei, i ka ma-nawa o ka Lunamakaainana Clem Gomes o Kauai i hookomo ae ai i ka B. H. 255, he bila e hoakaka ana o ka waiwai i onaia e kekahi wa-hine mamua aku o kona mare ana e koe ia me ia ma ke ano he wai-wai kaokoa mahope o ka lona ana iaia o kekahi kane.

He bila keia e hoololi ana i ka Pauku 2993 o na Kanawai i Hooponopono Hou ia o Hawaii o ka 1925, a e heluheluia penei:

"O na waiwai paa ame na waiwai lewa a pau o kekahi wahine, e koe no me ia ma ke ano he waiwai-kaokoa nona, ma kona manawa e mare ai, a e kaawale loa mai ka hookele ana, hoomalu ana, na aie ame na koiia mai apau a kana kane; a e hiki no i ka wahine i mareia ke paa, hookele a e hoolilo aku ia waiwai paa a waiwai lewa paha, ma ke ano like me be la aohe ana kane.

"O na waiwai apau e loaa mai ana i kekahi wahine i mareia iloko o ka manawa e noho ana oia malalo o ka mare aole e hiki ke kuai a morakiia eia me ka ae ole o kana kane ma ke kakau ana. O ka holoo nei bila ame ka ole he ninau hiki olo ia ke paneia i nei manawa.

Konoia Mai na
Hoa Ahaolelo e
Holo no Lanai

E Haalele Iho Ana Lakou ia

Honolulu Nei ma ka Po

o Keia Poaono

O KA HUI KANU HALA
KA MEA NANA KE KONO

Makemake Kela Hui e Ike na

Solona Kaukanawai i ke

Kulana o Lanai

Mamuli o ke kono i paholaia mai imua o na hoa o ka ahaolelo kuloko e noho mai nei e ka Hui Kauu Hu-

lakahiki Hawaii ma o ka pereside-na la o kela hui oia o James D. Dole, e holo ana na solona kauka-nawai no ka mokupuni o Lanai, ma ka po o keia Poaono iho. a ku hou mai uo Honolulu noi, ma ka po o ke Sabati ae.

O na hoolilo no keia huakai a na hoa o ka ahaolelo ma ka aoao ia

o ka Hui Kanu Halakahiki Hawaii,
no ka mea ua hoolimalimaia ka mo-
kuahi Mauna Kea no ka lawe ana

i na malihini i konoia mai ame ka
hoihoi hou ana mai ia lakou no
Honolulu nei.

Hookahi manao nui o keia kono ana mai o ka hui kanu halakahiki o Lanai, i na hoa kaukanawai e holo no ia i na aina kana halakahiki. aku no Lanai, no ka makaikai ana pela hoii ka nana ana i ka awaku-moku o Kaumalapau ame ka uwapo; me ka manaoio o na lunanui o kela hui kanu halakahiki ma ka ike po-no ana aku o na hoa o ka ahaolelo, e hoea mai ai i ka hoopauia ana ae o kekahi mau hemahema.

E haalele iho ana ka Mauna Kea ia Honolulu nei, ma kekahi manawa o ka po o keia Poaono, a ku aku no Lanai, ma ke kakahiaka nui o ke Sabati ae; a e hoohalaia ana kela la, ma ka makaikai ana. ma na wahi like ole o kela mokupuni, a ma ka hora eha o ka auwina la. e haalele aku ai ia Lanai, a huli hoi mai no Honolulu nei, e ku mai ai ma kekahi manawa o ka po o kela Sabati no.

Maloko o ka palapala kono o ka hounaia ana mai i na hoa o ka ahaolelo, e hoakaka ana ia, o keka-hi kumu nui o ka makemakeia ana

e hoea kino aku kela mau hoa kau-
kanawai no Lanai i ike pono ai
lakou i ke kulana o ka oihana kana
halakahiki e nee nei i keia mana-
wa kekahi o na oihana nana e noo-
waiwai nei i ka aina.

LOAA HE WELU PULU I

KA AILA MA KA UWAPO

Ma ke ano ulia, i loaa aku ai i ke Kapena Charles Fredholm, ka hopu kapena awa, kekahi lole ahinahina

i hoopuluia i ka aila mahu ma ke-
kahi paila pepa ma ke kihi o ka
uwapo eono; i kohoia aku, aia. ke-
kahi manao kolohe i hoolalaia, no
ke puhi ana i ka uwapo i ke ahi, a
mamuli wale no o ka loaa e ana o
kela welu , i hoea ole mai ai i ka
hookoia ana o ka manao puhi kolohe
i ka uwa po i ke ahi.

I hele wale aku no o Kapena Fred-holm no ka uwapo eono, e nana i ka mita ana wai, mu ke kihi makai loa o kela uwapo eono, a oiai ua pu-lumiia ka uwapo a maikai, ua hookahahaia kona noonoo, iaia i ike aku ai i kekahi paila pepa i ka waiho mai.

Ua hele mai la oia o nana i kela paila opala, i kona kokoke ana mai, honi aku la oia i ka hohono aila mahu, a i kona huli pono ana aku, i loaa ai iaia he lole ahinahina ua hoopuluia i ka aila muhu, a kauia iho maluna o kekahi paila pepa. ka aila no ko koona o ke kapena ka aina no ko keena o ke kapena awa, a ma na mea apau i hoomaopopoia, me he mea la, ua komo he manao kolohe iloko o kekahi poe no

He Mau Kii Keia no na Hiona o ke Kaua ma Kina

Maluna e hoomaka ana mai ka hema aku no ka akau: (1) Ke poo i okiia o ke alakai o ka hui uniona o na Pake ma Kanahai. (2) Na mokukaua o na aupuni nui o ke no nei ma ka muliwai Whangpoo; hookahi mokukaua Pelekane, hookahi mokukaua Palani a hookahi mokukaua Amerika. (3) He pa uwea keia i hanaia e na Pake, i ole ai e komo aku na koa o na aupuni e, iloko o Kanahai. Malalo iho, mai ka hema aku: (1) Na koa Pelekane e kiai ana i na meaai mai ka laweia e na Pake. (2) Ka hopupioia ana o 4 poe koa kipi mo ko lakou ki poka ia ana. (3) Ka pepehiia ana o kekahi alakai o ka hui uniona o na Pake ma ke kauoha a ka ilamuku o ke aupuni.


	Houia Eiua Mau Kiakaa Oio i ka Pahi a Eha Loa Paa Nae ka Mea Houpahi i ka Hopuia no Kona Hooko- lokoloia Aku HOIHOIIA NA MEA I EHA NO KA HALEMA'I No ke Kahi'ohi'o Mai i ka Waiona ke Kumu o Kela Hana Houpahi Ma ka po o ka Poaono aku nei i hala, maloko o ka hale hoolulu kaa otomobile o ke alanui Alapai, i ae ai kekahi hoopaapaa mawaena o kekahi poe kiakaa otomobile, a o ka hopena i i ikeia, o ia. no ka houia ana he elua mau moa i ka pahi, a paa hoi ka mea houpahi i ka hopu-ia, me ka hoihoi ia ana o na moa i poino, no ka lapaauia mai maloko o ka Halema 'i Moiwahine. I kulike ai mo ka moolelo pokole e pili ana i kela hana houpahi, ma kela po Poaono, ua lilo ke kaa oto-mobile o Sasaki ia Joe Cordeira, no kekahi mau hora, no ka hiki ole ka ia Sasaki ke hoohana i kona kaa, mamuli o kona kahi 'ohi 'o i ka waiona. Me kela kulana, ua hiki olo ka ia Sasaki ke hookole i ke kaa i ka hoea. ana i na hora aumoe ma kela po, nolaila ua kaa ka hookele ana ia Cordeira, me ko laua hoea ana no kahi hoolulu kaa ma ke alanui Alapai. Ua lilo ka kela kaa ana na Cor-deira e hookele i ka otomobile, i kumu e hoopiiia ai ka inaina wela iloko o Sasaki, me ke ala ana ae he hoopaapaa mawaena o laua mai ka uuku mai ahiki i ka nui loa ana, a o ka wa ia i unuhi ae ai o Sasaki i kekahi pahi, a hou aku la ia Cor-deira, me ka moku aua o ka lima hema o Cordeira ma kekahi mau wahi elua, a moku pu hoi ma kona poohiwi. No kela pilikia i loaa ia Cordeira, ua holo mai la he kaakaa otomobile okoa aku nona ka inoa o Torchi Tani e kokua iaia, eia nae, oia pu kekahi i moku aku i ka pahi ma kona peahi lima, a ua kukonukonu maoli ka kela mau mokupahi i loaa iaia. Ua hoihoiia na kanaka elua, i eha noloko o ka Halema 'i Moiwahine, a ua paa hoi ka mea houpahi i ka hopuia, no kona hookolokoloia aku, he ola ae na wahi i eha o na kanaka elua Eia mau no na Kepani ke puhi okolehao mai nei i keia manawa, me ka paa ana ao o kekahi Kepani nona ka inoa o H. Nishimoto i ka hopuia e na akena hookapu waiona ma kona home ma ke alanui Ema-luka ma ka Poakahi iho nei, me ka paa ana mai he iwakalua galani okolehao, me eono mau pahu barela o ka waiona i hoawaawaia.	Kiola Kekaki Aliimoku i ka Waiona i ke Kai UKU Nae Oia i ka Oihana Ku- keawa he Kanalima Dala Kona. Hoopa'i MALOKO O KA PAIKI I LOAA AI KA WAIONA No Kona Manao e Pakele Mai ka Hoopa'i ae ke Kumu i Kiola ai No ka manao o kekahi aliimoku oluna o ka mokuahi Ventura o ke ku ana mai no keia awa, ma ka Poalima aku nei i hala, o ke kiola ana i kona paiki hou loa, i piha oloko i ka waiona iloko o ke kai, o ke kumu ia e paa ole ai oia i ka hopuia e na kanaka o ka oihana kukeawa, ua poho mauwale oia, no ka mea na koiia oia e Mrs. Jea- nette Hyde ka luna kukeawa nui, e uku mai i kona hoopa'i o kanalima dala. Mahope koke iho o ke ku ana mai o ka mokuahi Ventura mai Ki- kane mai, ua pii aku la na kanaka o ka oihana kukeawa noluna o kela mokuahi, elike me ka lakou hana mau i na manawa apau e ku mai ai o na mokuahi mai na aina ma- mao mai, a hoomaka aku la e huli ialoko o na rumi o na aliimoku ame na luina, pela hoi ma na wahi e ae o kela mokuahi no na waiwai a ke kanawai i papa ai, aole e hookomoia mai ma ke ano ma-lu. Maloko o ka rumi o kelu aliimoku, he hulipahu, a nona ka inoa o Sanders, i loaa aku ai i na kanaka o ka oihana kukeawa he paiki, i piha oloko i na omole wisake ame na ano rama e ae, a oiai ka na kanaka o ke aupuni e kamailio pu nua me Saunders e pili ana no kela waiona, o ka manawa ia a kela hulipahu i hopu aku ai i ka paiki, a kiola aku la iloko o ke kai, me ke piholo ana ilalo, no ke kaumaha loa. No kela hana ma ka aoao o Saun-ders, ua laweia oia imua o ika Luna Kukeawa Mrs J. Hyde, me ka mihi ana aku o kela aliimoku no kana mea i hana ai, a mawaho ae o kona poho ana, no kona paiki lole ame na omole rama, ua poho pu oia ma ka uku ana aku i kanalima dala no kona hoopa'i o ke ku-e ana i ke kanawai hookapu waiona. No kela paiki nae me ka waiona, ua hooikaika na kanaka o ka oihana kukeawa o loaa ia lakou, ma ka lua ana o kekahi mea iloko o ke kai. Eia ka Ahahui Kamehameha, ka liuliu hoomakaukau mai nei, no ka hui makahiki e malamaia ana iloko o ka mahina ae nei o Aperila, no ka piha ana o na makahiki he iwa-kalua-kumamalima o ke ku ana o keia ahahui.

KOHOIA O EDGAR MORTON I
PANI MA KAHI O JOSEPH

Loaa Iaia ka Hapanui o na Baloka i Kohoia ma
ke Koho Baloka Kuikawa o ka Poaono
Aku la i Hala ma Maui, Molokai me Lanai

LAWE ELUA MEA I KO LAUA OLA ME KA PU PANAPANA

Ma Hawaii i Lawelaweia ai Kela Hana Naau-
po me ka Ukali Ana Aku o Kekahi Mahope
o Kekahi ma ka Pule i Hala


	O ka hopena o ke koho baloka kuikawa, o ka malamaia ana mai nei ma na mokupuni o Maui, Molo-kai, ame Lanai, ma ka Ponono aku nei i hala, no ke koho ana i pani-hakahaka, ma kahi o ka Mea Hanohano Levi L. Joseph, i pauaho mai i keia ola ana, ma ka mahina o Feberuari iho nei, o ia no ko kohoia ana o Edgar Morton a puka, a haule aku kona mau hoa, o ke alu-alu like ana mai nei i ka hanohano e lilo i hoa noloko e ka hale o na lunamakaainana, o ka ahaolelo ku-loko. Mahope iho o ka heluia ana o na baloka ma na mahele koho lehulehu o ka Mokupuni o Maui, ma ka Poaono nei, me ke koe no o kekahi mau mahele koho i loaa ole ae na hoike i Wailuku, ua hoounaia mai la ka lohe i koia Kulanakauhale, no ko kaa ana o ka heluna baloka kiekie loa ia Edgar Morton, a ukali aku o Joseph M. Ambrose, he De-mokarata mahope ona ma ka helu elua, a malalo aku ka nui o na moho e ae. O na baloka i loaa i na moho, me ke koe o kekahi mau mahele koho o Molokai ame Lanai, he 634 baloka i kohoia no Edgar Morton, he moho Repubalika no Paia; a ukali pili loa o Joseph M. Ambrose, he moho Demokarata no Lahaina, me na baloka he 628. o H. A. Drum-mond aku ka helu ekolu, me na baloka he 535, Thomas Holstein aku ka helu eha, me na baloka he 400; o Manase K. Makekau aku me na baloka he 268 a o J K. Clark aku ka moho hope loa me na baloka he 254. Me kela kalana hahana loa mawaena o Morton ame Ambrose, ma ka hoike o ka po Poaono, ua nui ka poe i hoike ao i ko lakou mau manao kohokoho wale, no ke kaa o ka lanakila ia Ambros, ke loaa mai na hoike o na mahele o Molokai ame Lanai. Ua kuhihewa nae ia mau koho wale ana, no ka mea i ka wa i loaa mai ai ua hoike mai na mahele koho mai o Molokai ame Lanai, ma kekahi la mai, ua hoemi loa ia mai ka huina baloka oi o Ambros ilalo, ahiki i kona kau ana i ka helu eha, a kaa ka helu elua ia Thomas Hol-stein. Ma ka hoomaopopo hou ia ana o	na baloka o kela ame keia moho, ua hooi hou ia ae ka heluna baloka i loaa ia Morton; a ua kohoia oia mo ka hoopaapaa ole ia me na baloka he 757. Mai ka holu eha mai hoi i oni mai ai o Thomas Holstein imua, ahiki i kona kau ana ma ka helu elua, me na baloka he 727, a haule aku o Ambros i ka helu ekolu me na baloka he 693. O. H. A. Drummond o Hana ka i kau i ka helu eha, me na baloka he 548, o Manase K. Makekau o Molokai, me na baloka he 438 a o J. K. Clark o Kihei, ka moho hope loa me na baloka he 295. O kela kekahi o na koho baloka hahana maoli o na paio ana, me ka maopopo ole o ka mea i kohoia, ahiki wale no i ka pau pono ana mai o na hoike o na mahele koho apau o na mokupuni ekolu. O keia la makamua ma ka moo- lelo kuloko, i malamaia ai he koho baloka kuikawa no ke pani ana i kekahi makalua; i hookahakahaia iho mamuli o ka make ana o kekahi hoa oloko o ka hale o na lunamaka- ainana; nolaila o Edgar Morton, ke pani ae ana ma ka makalua o Levi L. Joseph, no ka hui pu ana aku me na makaainana e ae o Maui i koho- ia, a e hana mai nei iloko o ka aha- olelo kuloko. EIA HOU NO UA POE I EHA I KA OTOMOBILE Ma kahi o ka elima poe i oha ma na ulia kaa, ma ke Sabati aku la i hala, me ka malani no hoi o ka eha i lona i kekahi poe, a kukonukonu na poino i lona i kokahi poo. Ma ka hoia elua o ka auwina la o kela Sabati, he kaa mokokaikala ka i kahuli, me ka loaa ana o na poino kukonukonu ia K. S. Stein ka mea nana e hookele ana i ka mokokaikala, ame kekahi wahine opio o Miss Majorie Barber mawaho ao nei o ke alanui ma Kahala i loaa ai kela ulia. Ma ka oleloia e holo ana ka ke kaa mokokaikala a kela mau mea elua e kau ana me ka maikai, a ma kekahi ano i maopopo ole, ua hu aku Ia ko kaa ma ka aoao o ko alanui, a kahuli, me ke kiolaia ana o na mea a elua mailuna aku o ka mokokai-kala. Ua uui na palapu i loaa i kela mau moa, mo ko laua hoihoi like ia ana aku noloko o ka Halema'i Moiwahine e lapaauia mai ai.


	Ma ka po o ke Sabati aku nei i hala, pela ma ka po mai o ka Poa- kahi ana ae, i kulike ai me kekahi hoike i loaa mai i keia kulanakau hale, i lawe okoa ae ai he elua mau mea i ko laua mau ola iho, ma ke ki ana ia laua me ka pu panapana, ma Hawaii, hookahi ma Waimea, a hookahi ma Onomoa. O Harry Spencer, ke keiki a ka Lunahoomalu S. M. Spencer, o ka papa lunakiai o ke kalana o Hawaii, ka mea mua i lawe no i kona ola ma kona home ma Waimea, ma ka po o ka la Sabati; o ke kumu o kela hana naaupo, ma ke koho wale ia aku, mamuli o ka maikai ole o kona noonoo. He mau pule ka i hoomaopopoia ai ka maikai ole o kona ano, no ia kumu, i hoonohoia ai he mau kiai no ka makaala ana iaia, eia nae ma ai ka maikai ole o kona ano, no ia kumu, i hoonohoia ai he mau kiai no ka makaala ana iaia, eia nae ma ka auwina la o Kela Sabati, i ka- awale aku ai oia, mai na kiai aku, a o ka hopena i oili mai o ia no ka hookoia ana o ka mae maluna ona. O ka elua o na mea i law okoa ae i kona ola, o Earl Fisher kona inoa ua loaa aku kona kino make ma kona home ma Onomea, a e paa no ka pu panapana iloko o kona lima akau. Maloko o kekahi leka i kakauia e keia kanaka, i ka limanui o ku mahiko o Onomea, e hoakaka ana ia, aole mamuli o ka maikai ole o kona noonoo, ke kumu o kona lawe ana ae i kona ola iho, aka mamuli no o kona makemake ponoi iho, e hoopokole i kona ola ana ma keia ao. Mawaho ae o kela hoakaka no ke kumu o kona lawe ana i kona ola e hoakaka pu ana maloko o ka leka, i ke ano e hanaia aku ai kona kino, pela hoi ke kakauia ana o kekahi poe lehulehu, me ko lakou mau wahi i noho ai, ame kona mau waiwai ma Amerika. No elua makahiki ae nei i hala, ka hoea ana inai o keia haole no Hawaii nei, mai Pasedena, Kaleponi mai; me ka ili ana mai o kokahi waiwai ma Pasedena maluna ona, i ka wa i make aku ai kona makuahine he elua makahiki aku nei i hala. Iaia o ka hoea ana mai no Honolulu nei, na noho hana mua oia iloko o ka oihana kukeawa, a ua noho no hoi ma ke ano he kiai po no ka hale aupuni federala, a he kakauolelo no ke Kula Nui o Hawaii. He hookahi wale no pule o ka noho nua o keia haole ma Onomea, Hawaii, mamua o kona lawe okoa ana ae i kona ola iho.	No Harry aSpencer hoi, na mala- maia kona anaina hoolewa ma ka auwina la o ka Poakahi nei. Ua mare oia i ka wahine a mailoko mai o ka laua noho mare ana i loaa mai ai he ekolu a laua mau keiki. HOUIA HE KAIKAMAHINE I KA PAHI NO KA LILI MAI Maloko o kekahi hale ma ke ala nui ololi Circle, ma ka po o ka Poa kolu oka pule aku nei i hala, i houia ae ai he kaikamahine opio o umi kumamaiwa makahiki, a no- na hoi ka inoa o Ida Hanna, i ka pahi e kekahi kanaka Mckiko o Manuel Montanado ka inoa, me ka nui o na moku pahi maluna o ke kino o kela kaikamahine. Ma ka oleloia ua ala mai kela hana hou-pahi ma ka aoao o ka Me- kiko, maluna o ka wahine opoi, ma- muli mai o ka manao lili, a no ewalu manawa o ka houia ana o kela wahine i ka pahi, ma kona hele- helena, a maluna o kona kino. Ua lawe mua ia ka wahine opio no ka halema'i o na poino ulia e lapaauia mai ai a mahope mai i hoihoi loa ia aku ai noloko o ka Halema'i Moiwahine, a no ke ka- naka Mekiko hou-pahi hoi, ua paa oia i ka hopuia. HOOLE KE ALAKAI O NA PILIPINO OLOHANI I KONA HAALELE ANA O ke kauoha a ka papa komisina o ka halepaahao ia Pablo Manlapit, ke alakai o na Pilipino olohani o na mahiko, i hoopa 'i hoopaahao ia ai, e' haa lole iho oia ia Hawaii nei, a huli hoi aku no Manila, me ka hoi hou ole mai no keia teritore, a e pau kona noho paahao ana, ua hooleia mai ia e Manlapit, no ke kumu, aole he ae o kana wahine ame kana mau keiki, e ukali aku me ia no Manila. Mamuli iho la o kela hoole ana o Manlapit, i ka makemake o ka papa komisina o ka halepaahao, i hookomo ae ai ka Lunamakaainana Lyman, iloko o ka hale, ma ka Poalima nei i kekahi olelo hooholo, e kauoha ana i ka papa komisina ame ka Makai Kiekie Lane, e hoikeike mai i 'ko lakou mana, e kipaku ni i kokahi makaainana Amerika mailoko aku nei o ka aina. Maka manao nui o kela olelo hooholo i hookomoia ae e Lyman i kinohi, e kauoha ana ia i ka papa komisina halepaahao, o hoopau i kana kauoha kipaku ia Manlapit mailoko aku nei o ka aina, a malalo o ka mana hea i loaa ai i kela

komisina ke kuleana e hoopaa ai ia Manlapit maloko o ka halepaahao.

Mamua o ke aponoia, ana o kela olelo hooholo, ua hoakaka ae ka Lunamakaainana Soares i kona ku-e i ka olelo hooholo, no ke kumu, aole he kuleana o ka ahaolelo, e komo hokai wale aku ai, ma na hana i kuleana ole ai o ka ahaolelo; no ka moa ina he hana kupono ole kekahi i lawelaweia, a na hoopilikia ia aku paha o Manlapit ma kekahi ano, alaila o na aha hookolokolo wale no kahi kupono loa, nona e waiho ae ai i ua hoohalahala ana.

Me kekahi mau hooponopono i hanaia aku no kela olelo hooholo, i aponoia ai, a waihoia aku iloko o ka lima o ke komite hookolokolo. ke puhi ana i ka uwapo; a mamuli wale. no o ka ike koke ia ana o kela welu i hoopakeleia ai ka uwapo; mai kekahi paualu mai.