Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 11, 17 March 1927 — Page 3

Page PDF (1.56 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, MARAKI 17, 1927 E KOLU
HE MOOLELO
— No —
KALOKE
a i ole
Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na
Puuwai Kupaa.
MOKUNA VI.
Aole ua kaikamahine nei, i kaili mai i kona lima, mai ka
puliki ana a Kalifoda, no ke kumu, ke ike la oia, o kona puuwai
kekahi i hele a piha i ke aloha no Kalifoda a ina no paha e lilo
ana i mea na na makua o kela kanaka opio, e ku-e mai ai kona
lilo ana aku i wahine na Kalifoda, he hana maikai ole ma ko-
na aoao, ka huna ana iho i ka mea oiaio a kona puuwai e hii-
poi ana.
Haka pono mai Ia ka Kaloke nana ana ma na maka o Kali-
foda, e haawi ana i manawa no kela kanaka opio e heluhelu
aku ai i ka meahuna iloko o kona puuwai, a i ka hala ana ae o
kekahi mau sekona o kona noho hamau ana, naka ae la kona
kino me ka haalulu me ka eueu pu ana ae hoi o kona mau le-
helehe, a o ia kana o ka pane ana mai :
"Aole e hiki ia'u ke kipaku aku ia oe e Kalifoda e hele mai
kuu alo aku," wahi ana me ke kulou ana iho o kona poo ilalo.
Lamalama ae la ka helehelena o ke kanaka opio i kau a mea
o ka piha i ka hauoli a kamailio mai la :
"Akahi a maopopo loa ia'u, ua aloha mai oe e kuu Kaloke
ia'u, elike me ko'u aloha ia oe," me ka puliki loa ana iho o
Kalifoda i ka lima o Kaloke ana e paa ana, a hoopili ae la ma
kona mau lehelehe, a o ia ka Kaloke o ka pane ana aku:
"Aole e hiki ia'u ke huna iho i ka mea oiaio imua ou e Kali-
foda; no ka mea owau pu kekahi i haulehia i ke aloha ia oe."
Hakalia no a pau kela mau huaolelo i ke kamailioia aku e
Kaloke, ua paa koke mai Ia oia i ka pulikiia e Kalifoda, me
ka hoopili ana aku imua o kona umauma, a iloko no hoi o ia
manawa hookahi, i honi iho ai oia i ke kaikamahine a kona
puuwai i aloha ai, me ka hooho ana ae i keia mau olelo:
"Akahi a hoopihaia kuu puuwai me ka olioli i keia minuke,
mamuli o ka maopopo ana ia'u, ua haawi mai oe ia oe iho, ma-
lalo o ko'u malu, aole he waiwai makamae okoa ae ma ka
honua nei, o kou lilo wale mai no i kokoolua no'u no keia ola
honua ana.
"Mai keia manawa aku, e lilo oe i waiwai makamae Ioa na'u,
aole loa he mana ma ka honua nei nana e hookaawale ia kaua,"
alaila honi hou iho Ia o Kalifoda ia Kaloke, me he mea la, e
hoopaa ana i ka laua hoohiki, o ka make wale no ka mea nana
e hookaawale ia laua mahope aku.
No kekahi mau minuke, aole o Kaloke i hookaawale ae i
kona poo, mai ka umauma inai o ke kanaka opio, ke moe hoo-
lolo wale la no oia a ke noke la no hoi o Kalifoda i ka honi
hoomaumau, me ka hamohamo ana iho ma kona mau papa-
lina, a i ka noho pono ana mai o Kaloke iluna, nana hou aku
la oia ma na maka o kana aloha, a i aku la:
"Aole no au e kala i haulehia ai i ke aloha ia oe, a ua Kono-
ia mai no au i kekahi manawa e hoike aku ia mea ia oe, aka
ua kaohiia mai nae au e ka hilahila : a no kuu noonoo ana iho
no hoi kekahi malia paha o kapaia mai au, no ko'u ake wale
aku no i ka waiwai ame ka hanohano, pela au i makemake ai
e lilo mai oe na'u."
"Auhea oe e kuu Kaloke!" ua kahamaha e mai la nae o
Kaloke me ka i pu ana mai:
"Aole au i hoopoina i na mea a ko'u makuahine i kamailio
mai ai e pili ana no ka mare ana, o kela kekahi o na hana
laahia Ioa. Wahi ana, aole loa e loaa ka noho hauoli ana i
kekahi mau mea iloko o ka mare, ina no ka waiwai ame ka
hanohano mai ke kumu o ko laua mareia ana; hookahi wale
no kumu nui e loaa ai ka hauoli oiaio, o ia no ke kukuni paa
Ia o ke aloha oiaio o ka wahine no kana kane a pela hoi ke
kane no kana wahine."
"Ina nae kakou e kaahele ma na wahi apau o ka honua nei
me he mea la aole he mea nui e ae iloko o ka noonoo o na
kanaka. o ka waiwai wale no ame ka hanohano, a he hana ku-
pono ole, a he hana ku no hoi i ka hoohaahaa no kekahi kana-
ka waiwai. ka mare ana me kekahi kaikamahine o ke kulana
haahaa me ka ilihune."
"He keu maoli no kou maamaalea i ke kamailio e Kaloke,"
wahi a Kalifoda me kona noke okoa ana ae i ka akaaka, a o ia
ka ke kaikamahine opio o ka hoomau hou ana aku i kana ka-
mailio ana:
"Ua maopopo ia'u, eia kou niau makua ke huikau pu nei
iwaena o ka pohai o ka poe hanohano a waiwai o Nu Ioka nei,
a o oe hookahi wale no ka laua keikikane, a hooilina hoi, o ko
laua mau waiwai. ke hala aku laua ma kela ao, a ma ko'u ao-
ao hoi, he kaikamahine makua ole au, he kaikamahine nele
a ilihune. o ka waiwai hookahi wale no ma ko'u aoao o ia ke
aloha oiaio iloko o ko'u puuwai, a mawaho ae olaila, ua loaa
ia'u ka hoonaauao maikai ia a o keia wale no ka'u mau wai-
wai imua o ka mea a'u e lawe mai ai iaia i kane na'u.
"No keia mau mea a'u e hoakaka aku nei imua ou e Kali-
foda, aole e apono mai ana ko ka honua nei poe, ke lilo kaua
i hookahi iloko o ka berita o ka mare, a o ka mea oi loa aku
o ka maikai ole, o ia no ke ala ku-e mai o kou mau makua,
no kou mare mai ia'u i wahine nau : nolaila ina au e ae aku
ana i ka iini a kou puuwai, alaila e ili ana kekahi ahewa ko'i-
ko'i ia maluna o'u, no ko'u lilo i kumu no na kaumaha ame
na ehaeha e hookauia mai ana maluna ou.
"No'u iho, ua oi aku ko'u hoomanawanui ana i ko'u aloha
nou, mamua o ko'u hookau ana aku i kekahi haawina kau-
maha maluna ou, o ia ke ala ku-e mai o kou mau makua, no
kou lawe aku ia'u i wahine mare nau."
"O kena anei ka mea oiaio loa iloko o kou noonoo, au e
kamailio mai nei imua o'u ?"
"Ae, o keia ka mea oiaio maoli."
"O kena anei ka mea oiaio Ioa iloko o kou noonoo, au e ka-
mailio mai nei imua o'u?"
"Ae, o keia ka mea oiaio maoli."
"E hoomaopopo hou aku ana au i ka manao o kau mau olelo
o ke kamailie mua ana mai nei o ia keia : He oiaio anei aole
oa makemake e hookau mai i na hookaumaha ana maluna o'u,
ina e lilo ko'u mare ana aku ia oe i kumu no ko'u mau makua e
ku-e mai ai ia'u?"
"Ae, o kena maoli no ka mea oiaio loa.''
"Ina pela ea, alaila ua aloha i'o mai oe ia'u me kou puuwai
apau," alaila honi hou iho la o Kalifoda ma na lehelehe o Ka-
loke, a o ia ka ke kaikamahine opio o ka pane ana ae:
"Auhea oe e Kalifoda," me ka nana pono ana aku o Kaloke
ma na maka o ke kanaka ana i aloha ai me ke kui'o loa, a hoo-
mau hou aku la, "aole i loaa ia'u na huaolelo kupono e Iliki
ai ke hoakaka ae i ka nui ame ka hohonu o kuu aloha nou,"
wahi ana me ka leo haalulu.
"Ina o kena ka mea oiaio loa ea, alaila ke hoohiki aku nei
au imua ou, aole loa he mea nana e mawehe i ko kaua aloha,
o ka make wale no ; a i hoike hou aku au i ka mea oiaio imua
ou ea, ina oe e hoole mai aha i ka lilo ana i wahine mare na'u,
alaila e hoomauia aku ana ko'u ola ana iloko o ke kaumaha
ame ka ehaeha aole he mea nana e haawi mai ia'u i ka noho
hauoli ana.
"He mea maikai no ka waiwai ame ka hanohano, he mea
liilii Ioa nae laua iloko o ko'u noonoo, ke hookukuia ae me ko'u
aloha nou. O oe hookahi wale no e Kaloke Livinakona ka'u
i makemake ai aole o kekahi mea okoa aku, a aole loa au e
mare i kekahi wahine okoa, ia oe wale no, mahope iho o ko'u
kamaaina ana ia oe, me ko'u haulehia pu ana i ke aloha nou.
"He nui a lehulehu wale na kaikamahine u'i a huapala a'u
i halawai ai iwaena o na anaina o ka poe kiekie a hanohano,
aole loa nae hookahi o lakou i hiki ke hoopaa nui i kuu puu-
wai, o oe hookahi wale no; a ua ike maoli iho no au, i ka hiki
ole ia'u ke ola aku me ka hauoli, ina e kaawale aku ana oe mai
a'u aku.
"Pehea ka mea a ko'u mau makua e hana mai ana maluna
o keia kumuhana ano nui, aole o'u nana ia laua, no ka mea
ua oo au ma ke. kanawai, a ua hiki ia'u, ke hana a ke koho,
elike me ka'u mea i ike ai he pono; nolaila mai lilo oe e Ka-
loke, i mea nana e hoopilikia mai i ko kaua ola ana, ma kou
hoi hope ana, mai na mea a kaua e hoopaa nei i keia mana-
wa. no ko kaua mau aloha pakahi."
No kekahi mau minuke aole o Kaloke i pane koke aku, e
noonoo ana oia i kana mau olelo kupono e kamailio ae ai, a
iaia no paha ka ike i kana pane, i aku la:
"Aole au e lilo i mea hookaumaha aku i kou. noonoo e Kali-
foda. Ina elike me kau mea i hoakaka mai nei imua o'u, aole
ou nana i na mea a ko ka honua nei poe e kamailio mai ai,
alaila o kaua like no iloko o ia manao hookahi. Ua ike no
au ua aloha mai oe ia'u me kou puuwai, a ua ike no hoi au
i ka nui o ko'u aloha nou, a mailoko mai auanei o ia aloha mae-
mae me ka oiaio, e hiki ai ia'u ke hoohauoli aku ia oe a mawa-
ho ae olaila, e hiki ana ia'u ke hoikeike aku imua o kou mau
hoaloha, ini he mau hoaloha kekahi ou, e apono mai ana i kou
lawe ana aku ia'u i wahine nau, ua loaa i kau wahine he mau
kalena i kulike aku me na haawina i loaa i na kaikamahine a
ka poe hanohano. Aole loa au mea e hilahila ai e Kalifoda,
ke lawe aku oe ia'u i wahine mare nau," i hooki iho ai o Ka-
loke, me ka pahola ana ae o ka minoaka ma kona mau papa-
lina.
Apo mai la o Kalifoda i kona mau lima ma ka a-i o Kaloke,
a hoopili aku la imua o kona umauma, nie ka pane ana iho:
"E kuu aloha, aole he manawa e ae i loaa ai ia'u kekahi
haawina pookela Ioa o ka hauoli elike me keia mau minuke a'u
e luakaha nei iloko o kou aloha ; aka malia he hoomaka wale
ana no keia a oko kaua hauoli, e hoea mai ana ka la no ko
kaua hauoli oiaio loa, mi ka la a ke Akua e hoolilo mai ai ia
kaua i hookahi iloko o ka mare."
MOKUNA VII.
Ma ka manawa a Kalifoda Vini i haalele iho ai i ka home o
kona kahuhanai a huli hoi aku la no kona rumi hoolimalima
ma kela auwina Ia Sabati, me he mea la, iloko o ka noonoo
o ke kanaka opio, oia hookahi ke kanaka hauoli loa maloko
o ke kulanakauhale o Nu Ioka, mamuli o ka hoea ana mai i ka
maopopo ana iaia, ua hookoia ka iini a kona puuwai, a e lilo
aku ana o Kaloke i wahine mare nana i kekahi la.
"He momi makamae maemae loa o Kaloke, i kupono loa
ma ka a-i e lei ai i na manawa apau," i hooho malie ae ai
o Kalifoda, iaia i hoea aku ai noloko o kona rumi hoolimalima
"He nui a lehulehu wale na kaikamahine opio a'u i hookama-
aina ai iloko o na anaina hanohano, he poe kaikamahine a'u
i ake aku ai e kohu ke kaunu ana, aole nae hookahi o lakou, i
ume aku i ko'u naau, a haawi aku hoi au i ka'u mahalo ana no
lakou, aole loa.
"O kekahi poe kaikamahine, aole he mea nui e ae iloko o
ko lakou noonoo, o na lole nani wale no, ame ka hulahula.
Pehea la na wahi opio i hoao ole ai e hana i na mea e loaa
aku ai ka mahaloia e na kanaka a lakou e launa ai iloko o ni
anaina hoohauoli, aole o ke ake wale mai no i ka mahaloia aku
o ko lakou lole, ko lakou mau helehelena i hamoia i ka pauda
a keokeo, a ke mihi loa nei au no'u iho, i ka hoomaunauna
wale ia o ko'u ola ana o na makahiki aku nei i hala, a mai keia
manawa aku, e hoao ana au ma na ano apau e lilo i kanaka
maikai.
"Pehea la ko'u makuakane ke ike mai i ko'u loli hikiwawe
ana mai kela ano ana i kapa mai ai ia'u i ke keiki waiwai ole ;
aole o'u nana i kana mea e olelo mai ai no'u, hookahi mea
hiki ole ia'u ke alo ae, o ia no ka hiki ana i keia kaikamahine,
ke hoololi ia'u me he hana mana la. Pehea la au e hana aku
ai, he mea maikai anei no'u ka hoike ana aku iaia, no ko'u
hoopalauia ana me keia kaikamahine a'u i aloha ai?"
Ma ke ano nae o ka helehelena o ke kanaka opio i kela ma-
nawa, e hoike okoa mai ana ia, i ka hoopilikia loa ia aku o kona
noonoo, no kela kumuhana i pili iaia ame Kaloke, a o ia kana
o ka hooho hou ana ae:
"Ina hoi paha he mea kekahi nana e hoolauna mua aku ia
Kaloke i kuu makuakane, manao au, e hoohihi ana kona ma-
nao i kela kaikamahine, a i kuu wa e hoea kino aku ai imua ona
a noi aku e ae mai oia e lilo o Kaloke i wahine na'u, e haawi-
koke mai ana oia i kona ae, me ke ku-e ole mai. Heaha la hoi
e hoao ana au e hookamaaina i kuu kaikuahine ine Kaloke,
aole loa he wahi kanalua iki iloko o'u, no ka makemake o kela
mau kaikamahine ia Uua iho, no ka mea ua kulike loa ko laua
mau ana ma ka'u mea i ike a i hoomaopopo no laua ; he mau
ano i kaokoa loa mai ka nui ae o na wahine."
O kela manao o Kalifoda e loaa ka ike i kona makuakane
no Kaloke, ua hoea koke mai ia i ka hookoia ana, ma kekahi
ano nae a ke kanaka opio i noonoo mua ole ai, he hookama-
aina ana nae, i lihi launa ole aku ai o Kalifoda, ka mea hoi na-
na i hoomama loa mai i ka noonoo o ke kanaka opio.
O kei amau palapu i loaa ia Kaloke, ma o ka a ia ana o
koiia lole e ke ahi, aole no i kukonukonu loa, a iloko o na la
kakaikahi wale no, ua ola na wahi o kona kino i eha, a hoo-
mau aku la no oia i kana mau hana humuhumu.
O kekahi o kana mau mea humuhumu e hana ana iloko o
kela mau la, mai ia Mrs. Nowuda mai, mamuli o ka hooia ana
aku a Abe, he kaikamahine akamai loa o Kaloke i ka humuhu-
mu, oiai o Abe no ka mea nana e holoi ana, a e aiana i na lole
o ka ohana Nowuda.
He mau mile mamao mawaho aku o ke taona kahi e noho
ana o ka ohana Nowuda, nolaila ma kekahi la kalae maikai i
ka wa i paa ai na mea humuhumu a Kaloke e hana ana no
kela ohana, hooholo iho la oia e hoihoi maoli aku no oia i kela
mau mea, me ke kakali ole a na Abe e hoihoi : o ke kumu nui
nae o kona ake loa ana nana e hoihoi, i loaa ai iaia he manawa
e honi aku ai i na ea hu'ihu'i o na kuaaina, aole hoi o ka
noho mau iloko o ke taona, kahi ana i hoomanawanui ai no
na pule lehulehu.
Haalele iho la o Kaloke i ka hale ma kela la, a hele aku la
no ka hale hoolulu kaaahi, me kona hoea ana aku he mau mi-
nuke helu wale no koe, alaila haalele iho ke kaaahi i ka hale
hoolulu, awiwi aku la oia ma ke kuai ana i tikiki nona, a kau
aku la noluna o ke kaaahi.
Ua hele oluna o kela kaaahi a piha i na ohua a he hookahi
wale no noho kaawale, he keonimana aoo nae ka mea e noho
ana, me ka heluhelu ana i ka nupepa puka kakahiaka, a no
ka nui ae o na noho, ua piha wale no, ma ka elua ohua o ka
noho hookahi.
Hele aku. la o Kaloke a ku iho la ma ka aoao o kela noho
kaawale. me ka pane ana aku i ke keonimana aoo :
"E ae mai ana anei oe e noho pu aku au me oe maluna o
keia noho?" wahi ana me ke kulana lede oiaio.
Leha wale mai la no ka nana ana a ke keonimana aoo iaia
nei, maluna mai o kona makaaniani gula, me ke kunou ana
mai o kona poo, he hoailona no kona ae e noho aku ke kai-
kamahine opio me ia maluna o ka noho hookahi, a hoomau
aku la no i kana nana ana i ka nupepa.
Aole nae i loihi kela noho ana iho a Kaloke, ua hoomaka
aku la ke kaaahi e holo, a oiai ua hamama ka puka aniani, ke
komo mai la ka uwahi ame. ka lehu lanahu iloko o ke kaa, me
ka hoihoi ole o Kaloke; o kona iini, o ke paniia o ka puka ani-
ani, aole nae oia i hoouluhua wale aku i ka manao o ke keoni-
mana aoo, ma ke noi ana aku iaia, e hookuu iho i ka puka ani-
ani ilalo, ua noho iho la no oia me ka hoomanawanui.
No na minuke paha he iwakalua kela noho malie ana o Ka-
loke, me he mea la, aole he noonoo e ae iloko ona, aka- no Ka-
lifoda wale no kana aloha, aia hoi, ua hoopuiwaia aku oia, i
ka hookuu ino ia ana iho o ka puka aniani ilalo e kona kokoo-
lua, me ka hoopuka ana ae o ua keonimana aoo nei, i na olelo
hailiili, ke noke la hoi i ke kuwakuwai i kona mau maka, me
ka hooke ana i kona ihu me ka ikaika, e hoike mai ana, ua
loaa kekahi pilikia iaia.
"O ka hopena iho la no ia o ka waiho ana i ka puka aniani
me ka hamama !" i nalu wale iho ai no o Kaloke iloko ona, me
ka alawa ana aku i ka hana a kona kokoolua, e noke la, i ke
kuwakuwai i kona mau maka, a ke kahe okoa mai la no hoi
ka waimaka ma koiia mau papalina.
Ke noke la ua kahaka nei i ka hana ma na ano apau, i wahi
e hemo ae ai ka pula mai kona mau maka mai, aole he hemo
iki, a no ke ku a pilikia maoli o ua kanaka nei, nana pono loa
aku la o Kaloke maluna ona, a iaia i ike mai ai i ka nana aku
o ke kaikamahine, pane mai la:
"No'u no ka hewa i ka hoohamama ana i ka puka aniani,
ua komo mai nei kekahi hunahuna lepo, a komo Iloko o kuu
maka, aole he hemo iki, a he keu maoli aku ka hoopilikia o
keia pula i kuu maka."
Aole o Kaloke i pane koke aku, aka no kona ike maoli aku
no i ka hoopilikia ia o kela keonimana, komo mai la ka manao
aloha iloko ona, akahi no oia a pane ae i ka i ana aku:
"He penikala no anei kekahi me oe i keia manawa? Malia
paha o hiki ia'u ke unuhi ae i ka pula mai kou maka mai, ina
e hilinai mai ana oe maluna o'u."
Papani ae la ke keonimana aoo i kona maka i pula, me ka
haina-ka, a me kona maka makai, nana pono loa mai la oia
maluna o ke kaikamahine opio, me kona hookahaha loa ia aku.
i kona ike pono ana mai, o kela kekahi o na kaikamahine hua-
pala maoli, a he kulana lede oiaio hoi kona.
"Ua hoao mua no anei oi e wehe i ka pula mailoko aku o
ka maka?"
"Ae, he mau manawa lehulehu ka'u i hana ai pela." wahi
a Kaloke, me ka hoao ana aku e minoaka me ka oluolu imua
o kela keonimana. "Ina nei no kou ae mai na'u e unuhi i kena
pula mai kou maka mai, alaila ua hiki ia'u ke lawe mai i ka
huna lepo me ka haina-ka a kau iluna o ka penikala, o ka pau
ae la no ia o ka pilikia. E ae mai ana anei oe na'u e hoopau
aku i kena pilikia?"
"Ae, e hana mai oe ma na ano apau e hooluoluia ae ai au
mai ka ehaeha mai, he keu aku keia a ka pilikia maoli !"
No kela pane a ke keonimana aoo, wehe ae la o Kaloke i
kona mau mikinilima, a waiho ae la ma kona aoao, unuhi ae
la no hoi i kona haina-ka, me ka lalau ana aku i Ka penikala
a ke keonimana o ka haawi ana mai iaia, o kona hoomaka
aku la no ia e nana ialoko o ka maka o kona kokoolua; a iloko
o ka manawa pokole loa, ua lawe mai la oia i kekahi huna lepo
lanahu uuku mailoko mai o ka maka i pula, o ka pau ae la no
ia o ka pilikia.
"Eia ka pule i lilo ai i mea hoopilikia i kou maka!" wahi
a Kaloke, me kona hoikeike ana aku i ka huna lepo lanahu
imua o ke keonimana aoo, a ke imoimo la hoi ka maka o ua
kanaka nei, no ka hoao ana, ina paha aole he lala'o i koe, a i
kona ike ana, ua kaawale loa aku ka pilikia mai kona maka ae.
nui iho la kona hanu, me ka pane ana mai:
"Ke haawi aku mei au i ko'u mahalo nui, me ka hoomai-
kai pu ia oe e ka lede opio, no kau mea i hana mai ai no ko'u
pono," wahi ana me ka hiki ole ia Kaloke ke hoohewahewa
aku no ka nui i'o o ka mahalo o kela kanaka no kana mea i
hana aku ai no kona pono.
"Ke hauoli nei au no ko'u lilo ana I mea nana e hoopau ae
i kou pilikia, a oiai ua hoea mai la au i ko'u wahi e lele ai,
ua hoomama loa ia mai ko'u noonoo, no ka ike ana, ua kaa-
wale aku na hoopilikia ana mai ia oe ae, aole hoi e noho iluna
nei o ke kaa, me ka ehaeha," wahi a Kaloke i pane aku ai, me
ka hoemiia ana mai o ka holo o ke kaaahi, oiai ke hookokoke
aku la i ka hale hoolulu.
"Mamua hoi o kou lele ana aku ilaIo mailuna aku nei o ke
kaaahi ea, ke makemake nei ku e hoike mai oe i kou; inoa!"
me ka hakilo pono ana mai o ke keonimana aoo i ke kaika-
mahine opio, me na manao mahalo iloko ona, aole wale no, no
ka u'i o kona helehelena, aka no ke kulana lede pu kekahi.
"O Kaloke Livinakona ko'u inoa."
"Me na mahalo he nui ia oe e Miss Livinakona; a o Hami-
lakona Vini ko'u inoa. Ina he mea hiki kekahi ia'u ke hana
aku no kou pono, no ka pana'i ana aku no ka maikai au i la-
welawe mai ai no'u i keia la, mai kanalua i ka hoike ana ae
ia mea ia'u," alaila unuhi ae la o Hamilakona Vini i kona pepa
inoa, a haawi mai la ia Kaloke.
Haawi aku la o Kaloke i kana kunou ana imua o ke keoni-
mana aoo, me ka lawe ana mai i ka pepa inoa, aka nae na hele
kona mau papalina a pii ka ula aole no kekahi kumu okoa ae,
aka no kona hookahahaia ana aku, eia ka o keia keonimana
e noho pu nei me ia. ana hoi i unuhi ae ai i ka pula mailoko
mai o kona maka o ka makuakane ia o kana Aloha, ka mea
ana i moeuhane mua ole ai, e halawai malihini ana laua ma ke-
la la.
I ke ku ana aku o ke kaahi ma ka hale hoolulu haawi mai
la o Kaloke i kona aloha i ke keonimana aoo, a lele aku la no
hoi ilalo, me kona noonoo wale ana iho no, heaha la ka mea a
kela kanaka e kamailio mai ai, ina no ka loaa aku o ka ike iaia,
o ua o Kaloke ke kaikamahine a kana keiki i haulehia ai i ke
aloha.
"Ma ka'u nana aku, he kulana keonimana kona ma na ino
apau a he paarula maoli no oia," i kamailio wale ae ai no o
Kaloke iaia iho, me ka hoomaka ana aku e hele ma ke alanui
e hoea aku ai no ka home o ka ohana Nowuda me kona noo-
noo nui loa, no kela halawai ana ona me ka makuakane o kina
aloha.
I ua o Kaloke o ka hoea ana aku no ka home o ka ohana No-
wuda, ua hookipaia aku la keia noloko o ke keena waiho buke
e kekahi o na kauwa lawelawe, me ka oleloia ana mai e ka-
kali malie oia maloko o kela keena ahiki i ka hoea ana mai o
Miss Nowuda oiai aole o Mrs Nowuda ma ka hale i kela
manawa, a o kana kaikamahine ka mea nana e hoomapopo
mai na mea apau ana i makemake ai.
O keia kaikamahine, o Miss Palani Nowuda kona inoa oia
no hoi ke kaikamahine hiapo a kona mau makua a oiai he
hoaloha ka ohana Nowuda no ka oliana Vini, o ka iini nui
iloko o keia kaikamahine, o ia no ka lilo mai o Kalifoda Vini
i kane nana, aole keia no kekahi kumu e ae, aka no kona make-
make wale no, e lilo oia i wahine waiwai, no ka mea he makua-
kane waiwai ko Kalifoda.
No ka hapalua hora paha kela kakali ana a Kaloke, me kona
hele a piha i ka uluhua, no ka loihi loa o kona noho ana ma-
loko o kela keena, akahi no a oili mai o Miss Nowuda, ua hao
mai no hoi ua kaikamahine nei a paihi, o ia no oe o ka iwa e
kikaha ana i ka la makani.
I kela komo ana mai o Miss Palani Nowuda noloko o ke
keena hookipa, ku ae la o Kaloke iluna, me ka haawi ana aku
i kana kunou, ma ke ano aloha malihini, aole nae he aloha
mai o Miss Nowuda iaia, aka pane mai la i na olelo kikoo-la,
o ka piha paarula ole:
"Ke ole au e kuhihewa, o oe ke kaikamahine nana e humu-
humu nei i na lole a mamae i hoouna aku ai iwaho i kekahi poe."
wahi ana me ka nana hookokoe ana mai o kona inau maka ia
Kaloke.
"Ae owau ka mea nana i humuhumu i kekahi mau paleili
no Mrs. Nowuda," i pane aku ai no hoi o Kaloke me ka leo
oluolu, me ka paarula pu.
"Aole i maikai ka hanaia ana o kela mau lole, o ka pololei
maoli, i eono pelu ana o ka palekoki malalo mai, a e hanaia
na pihapiha me ka lihilihi."
"E noi aku ana au i kau mau huikala ana mai ia'u," wahi
a Kaloke me ka pii ana ae o kona hoonaukiuki, no na olelo a
kela kaikamahine, alaila pane mai la me ka leo kuoo:
"Ua hana au i kela mau lole oloko, elike me na kuhikuhi i
hoounaia ae ia'u e Mrs. Nowuda i kakauia maluna o ka apana
pepa, a ua hooko au elike me kana mau mea i makemake ai,
eia no paha kela apana pepa maloko nei o kuu eke humuhu-
mu," alaila lalau iho la oia i kana eka, a wehe ae la, he oiaio
ua loaa iho la ka apana pepa i kakauia ae e Mrs. Nowuda, no
ke ano e hanaia ai na lole i hoihoiia mai ai. a hoomaka ae la
oia e heluhelu. me ka hele hoi o na papalina o Palani Nowuda a
pii ka ula. no kona ku i kalii o ka hoka. oiai ua pololei na mea
i hanaia e Kaloke, i kulike ai me ke kuhikuhi a Mrs. Nowuda.
No ka piha loa o Miss Nowuda i ke kuaki, mamuli o kona
ike ana iho. i kona hoohokaia ana e Kaloke, nolaila hele okoa
mai la oia a ku iho la ma ka aoao o Kaloke, lalau ino aku la
i ka apana pepa iloko o kona lima. a hoomaka ae la e heluhelu,
a i kona ike ana me kona mau maka ponoi, i na mea a kona
makuahine i kakau ai, aohe mea hou ae ana e hana mai ai,
aka pane mai la oia i ka i ana ae :
"Ua olelo aku au ia mama, i eono mau pelupelu o ka lole,
he okoa loa nae kana mea i kakau ai," wahi ana me kona
ike ana iho, ua pololei o Kaloke, a oia ka i hewa.
"Ma na rula paa pili i ka hana humuhumu, ina e puuluulu
ana na opi i kalii hookahi, alaila o ka helu oi ke hanaia; a
ina oe e nana aku ana i na lole e ae oloko i hanaia ma na
halekuai a ma kekahi mau wahi okoa ae paha e ike ana oe. i
ka pololei o keia mea a'u e hoakaka aku nei imua ou. Ke
manaolana nei au, ua apono paha kou makuahine, i ke ano o
ka humuhumuia ana io kela mau lole!"
"No ka humuhumu aole a mama mea e kamailio ai," i pane
hou mai ai o Miss Nowuda, aole hoi o ka haawi mai i ka
mahalo, no ka maikai maoli o ka humuhumu i hanaia, no ka
mea ua akahele maoli no ka, Kaloke humuhumu ana, me ka
maiau loa.
"Pehea ua makemake nae paha oe i mau mea humuhumu
hou nau ea?" i pane hou aku ai o Miss Nowuda, me ka hoona-
ukiuki loa o Kaloke, no ke ano o na olelo a kela kaikamahine
iaia, a ua kokoke loa no oia e olelo mai, aole ona makemake,
e lawelawe aku i na hana humuhumu, a ka poe i loaa ole na
manao mahalo iloko o lakou, no na mea i hanaia, aka nae ma-
muli o kona uumi ana i kela manao me ka hoomanawanui, ua
hoi hou mai la no kona noonoo maikai, a o ia kana o ka pane
ana aku.
"Ina paha he mau mea humuhumu hou kekahi i makau-
kau i keia manawa, alaila ua hiki ia'u ke lawe i kela mau mea
no ka hana ana mai."
"Ae, he mau uhi kalikia ka i makaukau i keia manawa, he
hiki no nae paha ia oe ke hana anuunuu ea?"
"Ae, he hana hiki wale no ia, a pehea kau i makemake ai,
e humuhumuia anei me ka mikini, a i ole e humu lima ia
paha?"
"Aole loa au i lohe mamua, he hiki i ka mikini ke humu
anuunuu," i kamailio mai ai o Miss Nowuda ma ke ano pa-
kike.
Pahola ae la ka minoaka ma na papalina o Kaloke, no kona
ike ana iho, i ka noho naaupo, o kela kaikamahine a ki oha-
na waiwai, a o ia kana o ka pane ana aku:
"Na ka mikini wale no ka nui o na humuhumu hoanuunuu
e hana nei i keia manawa. he kakaikahi loa na mea hanaia
me ka humuhumu lima, a he oi aku ka ka paa o ka mea humu-
humuia me ka mikini. O kela hana hoanuunuu e kau mai la
iluna o ka pahuume, na ka mikini kela i hana." '
(Aole i pau.)