Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 28, 14 July 1927 — Page 3

Page PDF (1.57 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU, T. H. POAHA, iULAi 14, 1927 EKOLU
HE MOOLELO
— No —
KALOKE
a i ole
Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na
Puuwai Kupaa.
"Ina, nae oia kekahi o na malihini e kipa aku ana no ka home
o ka Madame M Walaka, aole ana no hoi e nele ka ukali pu aku
o kekahi kaikamahine opio, he kokoolua no ka Madame Moka-
la mea kela wahine. Ua hoolimalimaia kela kaikamahine e ka
Madame Mokana, i ke kau wela aku nei, oiai kela wahine ma
Ku ioka; a ma ko'u manao, e lilo ana kela kaikamahine i mea
ano nui imua o na malihini e akoakoa ae ana, no ke kumu, oia
kekahi o na kaikamahine huapala, me kona kino pilalahi kila-
kila, he lauoho ehuehu me na maka bo-lu; o ka inoa o kela kai-
kamahine oia o Kaloke Livinakona.
"Auhea oe, oiai kela kaikamahine e noho ana ma Nu ioka,
ua hooikaika oia e lilo i wahine na Kaliia Vini. O keia ka
mea oiaio a'u e kakau aku nei ia oe, o ia kona hooikaika ana, e
kaili i kuu aloha mai ia'u aku, mamua keia o kona haalele ana
iho ia Nu ioka.
Ko keia kaikamahine nei, me he mea la, ua noho pu oia me
kekahi ohana haahaa ma Nu ioka, a o Kaliki ka mea nana
i hoopakele ae iaia mai kela ohana mai, a hoihoi aku iaia a
uoho me kekahi poe kupono. Ua hoouna mai oia he mau leka
lehulehu na Kaliia, o ka mea kupaianaha nae, aole i kulike
ko Kalifoda manao me kona, no ka mea aole he paneia aku o
kina mau leka, a he manawa pokole wale ae nei no i hala, aole
he kakau hou mai o kela kaikamahine i kekahi leka ia Kaliia.
"Ina nei no kou halawai aku me kela kaikamahine, aohe na
he hewa o kou hoopuiwa wale aku no, ma ke ano e kokua nui
ia mai ai ka'u mau hooikaika ana, no ka lilo mai o Kaliia
Vini i kane hoopalau na'u. Aohe hewa o ka o-u mua ana i ka
laau i ka wa opiopio!
''O keia iho la ka meahou a'u i makemake ai e lohe olua, no-
laila pehea iho la ko olua manao?" me ka opiopi hou ana iho o
Lurina Lovina i ka leka a hookomo iloko o kona lole.
MOKUNA XXXVI.
"Heaha kou manao?" i pane ae ai o Helena Monokama, me kona ku pu ana ae iluna me ka hele hoi o kona kino a piha me ka haalulu, i kau a mea o kona piha i ka hoonaukiuki. "I hoike aku au ia olua i ko'u manao ea, o kela hoaloha ou e Lurina, ka mea nana i kakau mai nei i kena leka, oia kekahi o na hoaloha kupono ole loa ma ke alio o kana mau mea i ka-mailio mai nei no ka Madame; Mokana; a no kana mau mea 5 kakau mai nei e pili ana ia Kaloke Livinakona, ua hoike okoa mai oia i kona ano maoli, o ia kona piha i ka lili me ka manaoino." "Ua hookahuna loa mai oe e Helena i ko'u manao, ma kau mau mea e kamailio mai nei, malia paha ua makemake oe e kokua aku, no ka holopono o na hana maalea a kela kaikamahine ea!'' i pane mai ai o Lurina Lovina, me ka hele o kona mau maka a pupuku, i kau a mea o ka huhu. "Aole au e kokua aku ana i kela kaikamahine, aka eia no ko'u minao maoli, ina ua haulehia o Kaliia Vini i ke aloha ia Miss Livinakona, a ua kumu, e hooko ole ia ai ka mare maluna o laua?" "E hoomanao hoi paha pe e Helena he onamiliona ka makuakane o Kalifoda, a ua maa kela keiki i na mea maikai wale pe, a i ka noho hanohano ana, a no kela kaikamahine, mailoko mai oia o kekahi ohana haahaa i oili mai ai, heaha iho la ke kohu o ka mare ana aku o kekahi mea o ke kulana hanohano, me kekahi kaikamahine haahaa?'' wahi a Lurina Lovi-na, me ka piha i ke pihoihoi. "Aole o'u manaoio he kaikamahine o Miss Livinakona o ke kulana haahaa, no ka mea lia hoike mai kona mau ano apau oia kekahi o na kaikamahine paa mia maoli, ma ke ano o kana kamailio ana, kana mau hana, ua oi kela loa aku kona kulana lede imua o kakou; aka no keia hoaloha ou, o Miss Nowuda aole au e kanalua ke olelo ae, oia kekahi o na kaikamahine lili mamuli mai o kona mau manao lili, a huwa paha, pela oia i hoao ai e hoopilikia mai ia Miss Livinakona, ma na ano apau e lilo ole mai ai oia i wahine na Kaliki Vini. "O kekahi mea a'u i hoomaopopo aku nei no kela kaikamahine, oia kekahi o na wahine ino maoli, nie ke kamailio ana i na olelo kuamuamu kohu ole i kona makuahine hanauna, oiai nae ma kona mau maka ke nana mai, he hoomala'e wale no, e manaoia aku ai aia ke aloha ame ka makee iloko ona no kona makuahine hanauna, maloko aku nae o kona puuwai, ua piha i ka epa ame ke kolohe; o ka puni wale no i na dala ame na waiwa o keia luahine, ka mea nui iloko o kona noonoo." "E hoopau i kou kamailio ana e Helena no kela kaikamahine!" i kahamaha mai ai ke kaikaina o Helena, a huli aku la imua o Lurina Lovina, nie ka ninau ana aku : "Ua maopopo no anei ia oe ke kumu o ka maule ana o Miss Livinakona i keia ahiahi iho nei?" "Ua maopopo ia'u ke kumu o kona maule ana," i pane ae a o Lurina, a i hou mai la : "He hooia ana mai kela no ka pololei o na mea a kuu hoaloha i kakau mai nei ; no ka hooikaika ana o keia kaikamahine e lilo oia i wahine na Kalifoda. "No kuu makemake e ike i na mea oiaio pela au i hoao aku ai i keia ahiahi, a ua hoopau loa ia ko'u mau manao kuhihewa Mamuli o ko'u ike, ua kokoke loa o Kaloke ia'u. nolaila hoo kamailio wale aku la no au ia mama me ka leo nui, e lohe ma ai kela kaikamahine ame ka Madame Mokana, no ke kokoke loa i ka manawa e hoikeia ae ai i ke akea, ka hoopalauia ana o Kaliia Vini ia Palani Nowuda. Oiai ka Madame Mokana e noke mai ana i ka niele ia'u, i ka maanao o ka'u leka, o ka wa ia i maule ai o Kaloke ' Auhea oe e Miss Lovina!" i hooho okoa ae ai o Helena Mo nokama, "Ma ko'u manao, o oe kekahi o na kaikamahine opio i nele i ka puuwai, ma kou hoao ana e hoehaeha aku i ka ma nao o Miss Livinakona, me ko ike no aole he pololei o na olelo au o ke kamailio ana ae," me ka hoike okoa ana aku o Helena i kona manao inaina maoli. "Ua ike no kela kaikamahine aole ona kuleana e huikau pu ai me ka poe o ke kulana kiekie a hanohano, heaha kona kumu o ka noho ole ana iwaena o ka poe i kulike ko lakou
kulana me kona" wahi a Lurina, me ka hele nae o kona he-
lehelena a haikea, mamuli o kona loaa pono i na olelo pololei
a Helena i kamailio mai ai nona.
"O oe ka'u e Lurina e olelo ae i ke kupono ole loa o kou ko-mo pu ana mai iloko o ka pohai o ka poe maikai," wahi a He-. ena i hoike okoa aku ai i kona manao. "Ua hiki loa i kekahi mea e ike mai ana ia oe, ke olelo ae, mailoko mai oe o na ohana haahaa; no ka mea aole he wahi maopopo iki ia'u o ke kumu o kou hoowahawaha i kela kaikamahine. oiai na pa-kaukani ae kona mau ano kilakila a maikai mamua ou ; ua hiki nae, e iele aku ana au e hoike imua o ka Haku Walaka i kau mea hana aku ai iaia i keia ahiahi!" Na ka piha loa o Helena i ka huhu, ua hiki ole iaia ke kaohi aku i kona mau waimaka, ua kahe makawalu mai la ma kona mau papalina, a haalele iho la i kona mau hoa, a o ia ka Lurina o ka pane koke ana mai i ke kaikaina o Helena: "E Helena! E Helena!" i kahea mai ai ke kaikaina, aohe nae he hoolohe aku o Helena, ke mau la no oia i ka hele imua, no kahi o ke alanuipii, a i wahi e hoike ole aku ai o Helena kana mea i manao ai imua o ka Haku Walaka, ua ukali mai a o Lurina me kona kokoolua a loaa o Helena ma ke alapii ua hukiia aku la oia noloko o kekahi rumi uuku, a malaila o Helena i hoomaalili ai i kona manao maikai ole, ahiki i ka maia ana o kona noonoo. i kela hala ana mai hoi o na kaikamahine ekolu, ua haalele aku la ka Madame Mokana i kona wahi e pee ana, malalo o ka puka aniani, a huli hoi pololei loa aku la oia no kona rumi moe, me ka hele o kona helehelena a haikea no kana mau mea i loie ai, me kona hoopau loa ana i kela manao mua ona, e iho no ka hale malalo, e nanea ai me ka nui o na malihini. Ma kela po, he uuku loa ka manawa o ka Madame Mokana i hiamoe ai, no ke kumu, ua piha maoli oia i ka huhu me ka inaina, a ua hoehaeha pu ia aku no hoi kona manao, no na olelo maloko o ka leka a Palani Nowuda i kakau mai ai ia Lurina; me kona lohe pono, i na huaolelo apau maloko o kela leka. Ma ka mea oiaio maoli ua hoikeike aku ka ohana Nowuda holookoa, i ko lakou mau ano oluolu a lokomaikai iaia. Ua koi pinepine mau mai o Mr ame Mrs. Nowuda, e holo mau aku oia e ike ia lakou i kela ame keia manawa kupono, a ma kana mau manawa apau e kipa aku ai, ua hoikeike mai lakou i na manao makee nona. iloko o ka Madame Mokana, aole no ona manaoio iki, aia ke kui'o loa iloko o kela ohana, ma ka hookipa ana aku iaia ; aole no hoi he hoowahawaha maoli iloko ona no lakou ; a oiai aole ona ohana e ae, ua nana aku no oia i ka ohana Nowuda me he inea la, o kona ohana kela, a ua hooholo no oia i kona manao, ina aole he mau kumu ake' ake' a mahope aku, alaila e hoolilo ana no oia i kela ohana, i hooilina nona, ma kona manawa e make aku ai. Ma kela huakai hope a ua wahine nei no Nu Ioka, ua hoomahuahuaia ae kela manaopaa iloko ona, e hoolilo i ka ohana No-wu-4a i hooilina nona, a ua ike maoli iho no oia, i kona aloha i kela ohana.
Nona iho, ua maopopo ino iaia kona mau ano apau, eia nae aole i hoikeike mai kela ohana i kekahi wahi minao hookae iki iloko o lakou noha, o ka lakou mau mea i hana mai ai no ia nei, no ka hoohauoli wale ana mai no ia i koiia manao. ma kana mau mea apau i makemake ai e hanaia mai no kona pono. Oiai nae kela ohana e hoikeike mai ana nia ka lakou mau hana, me he mea la, aia i'o iloko o lakou na manao makee, e hana i na mea apau e hoohauoliia ai ka Madame Mokana, eia ka auanei, aia iloko o na inea apau iloko o kela ohana, ka manao ohumu, ka namunamu ame ka hoihoi ole no keia luahine, ua hoohauoli loa ia aku ko lakou manao, i ka manawa i hoolimalimaia ai o Kaloke, i kokoolua nona; no ke kumu, UA hoomamaia ae kela ohana, mai ka hele pu ana me keia luahine no na halekuai, a no na wahi e ae paha ana i makemake ai, elike me na manawa mamua iku o ka hoolimalimaia ana o Kaloke. No ka manawa mua loa nae, akahi no a hookaakaa pono ia ae kona mau maka a ua hiki loa iaia ke ike aku, eia ka o kela mau ano oluolu, a kela ohana i hoikeike mal ai imua oia nei, he miu hana pulapu wale no ia, oiai nae o ka iini nui wale no iloko o lakou, o ia ka ohi i na pomaikai, mahope iho o ka make ana aku o ua wahine nei. "Ua like wale no na mea apau nia ka honua nei, aole loa he wahi oiaio me ka hoopono iloko o na kanaka," i namunamu wale iho ai no ka Madame Mokana, me ka noho ino ana aku maluna o kekahi noho oiai ka pouli e hoopuni ana i kona mau aoao, a me he mea la, ma kona noonoo maoli iho no, ua aneane loa e makehewa keia ola ana. O na olelo apau ana i lohe aku ai i ka heluheluia ana ae maloko o ka leka a Palani Nowuda i kakau mai ai ia Lurina Lovina, me he mea ia ke kau okoa mai la no imua o kona mau maka, a ua hele hoi oia a piha me ka inaina loa o ke ano uluahewa, mamuli o kona hoomaopopo aua iho, eia ka he poe hookamani wale no kela, ana i manao aku ai e hooili i kona mau waiwai maluna o lakou, a ua hoolilo mai hoi iaia nei, i pio no ko lakou mau manao alunu me ka makee waiwai. iloko o na la apau o ke ola ana o ka Madame Mokana, na kana mau dala ponoi e malama iaia, me ke kauka'i ole aku, i na kokua ana mai a ha'i ; a o kona manao maoli, aia oia a hoea aku i na makahiki, e hiki ole ai iaia ke hoomaopopo nona iho, ia manawa oia i makemake ai i ka ohana Nowuda e hoi mai e noho pu ma kona home, ai ole kii mai paha kela ohana iala nei, a hoi aku me lakou e noho ai, a mamua o kona make ana, e hana ana oia i kana palapala kauoha hooilina, no ke ano o ka holo ana aku o kona mau waiwai. O kela kekahi po i hiki ole ai i ka Madame Mokana ke hiamoe; ua palaka pu kona noonoo, no na hana hoohaahaa a hoopilikia i hookauia aku maluna o Kaloke. Aole e hiki i ua wahine nei ke hiamoe, me he mea la ua kailiia eku ka makehiamoe mai kona mau maka aku, ke noho ia no oia ma ka puka aniani, hookahi hana, o ka noonoo niu no na mea i hanaia mai maluna ona; a ua hele no hoi a wehewehe kaiao o ke alaula o ka malama, akahi no oia a hoi ae noluna o kona moe, me ka manao e hooluolu liilii no elua hora, mamua o kona hoea hou ana aku a ku imua o na malahini. No Kaloke hoi, ua maikai maoli kani hiamoe ana ma kela po, mamuli paha o ka hoolana loa ia ana aku o kona manao nia o na olelo a ka Madame Mokana o ke kamailio ana aku iaia, no kekahi epa i hanaia. O keia ka manawa mua loa i loaa ai kekahi haawina. hoehaeha ia Kaloke, a koe wale no kela manawa i haalele hookahi iho ai kona makuahine iaia ma keia ao. O ke aloha o ka makuahine, he mea poina ole ia, aka o kona ike ana ua hoopunipuni mai o Kaliia iaia, ma ke ano aole he aloha iloko o kela kanaka opio no ia nei, ua oi loa aku ka ehaeha o kela haawina, mamua o ka mea hiki iaia ke hoomanawanui He oiaio, ua aloha aku o Kaloke ia Kalifoda me kona uhane apau, ua hua'i pau aku oia i na haawina maemae akona
puuwai, mamuli o kona manaoio, he hookahi ka pana like ana
a ko laua puuwai a elua.
iloko nae o ikeia manawa ana e hoomaopopo nei, ua kuma-
kaia oia i kela paulele, kela manaoio, a he nahea kona ano
oiaio maoli, iloko o ke koloka o ka hookamani ame ka epa, ua
lawa ia e halihali mai ai i ka ehaeha ame ka hilahila maluna
ona.
Ua ala kakahiaka nui ae o Kaloka ma kekahi la mai, ma ka
nanawa hookahi a ka Madame Mokana i hoi aku ai e hia-
moe, a oiai ke ike maoli iho la no ua o Kaloke i kona ano mai
kai, nolaila noho malie iho la ua kaikamahine nei noonoo, no
kana mea e hana aku ai ma kela la, i ka wa e hoea aku ai imua
o na malihini.
Hoala hou mai ia o Kaloke i kana mau hoomanao ana, no
kela manawa mua loa o kona hookamaaina ana me Kaloke,
me kona hookuku ana ae, i ka manao hoohuoi iloko o Kaloke,
malia paha ua kuhihewa kana mea i hana ai, ma ka hooili
wale ana aku no i na hoahewa ana maluna o kana aloha, me
kona huli mua ole i ka oiaio, aka ua puni wale aku no oia i
na mea a ha'i, i i hoike ae ai
"Aole au e manaoio hou ana i na mea a kekahi poe e ka-
mailio mai ai no Kalifoda, aia wale no a mai kona mau lehe-
ehe ponoi mai, a i ole ia, ma kekahi palapala paha ana e ka-
kau ai i kona inoa ponoi," i hooho okoa ae ai ua o Kaloke.
"E hoao ana au e kakau hou i kekahi leka nana, me ke koi
ana aku iaia e hoike mai i ke kumu, o kona noho hamau ana
no keia mau pule lehulehu, pela hoi na mea a'u o ka lohe ana
ma ka po nei. E kakali ana au me ka hoomanawanui no kana
pane.
"Ina nei no ka loaa hou mai o kana pane e hoakaka mai ana,
ie o ia mau no kona aloha no'u alaila e hooi hou ia ae ana
ko'u mahalo, me ke aloha iaia, elike me ka loihi o ko'u ola
ana; aka hoi ina ua hoopunipuni ino loa mai bia ia'u, a e hoo-
koia aku ana ka mare mawaena ona ame Palani Nowuda,
alaila, e hoopau loa ana au i ko'u aloha ana iaia a e pau ana
io'u manaoio ana i na kanaka.
"Ahiki i ko'u lohe ponoi ana mai iaia mai i na mea oiaio
ioa, e hoao ana au e hoomanawanui i ko'u mau manao maikai
ole. a he mea kupono ole na'u, ka manaoio wale ana aku no
i kekahi mea, mamuli o ko'u lohe ; eia nae he keu aku keia a ka
haawina ikiki loa i kau mai maluna o'u ; no ka pono hae o ka
Madame Mokana, e hoao au e lawelawe i ka'u mau hana, me
he mea la. eia no au iloko o kela mau la a maua e noho pu
ana me ka hauoli."
Hele aku la ua o Kaloke e komo i kona mau lole, a i ka
makaukau ana, hoi mai la a mi ka Aoao o kekahi wahi pakau-
kau uuku, hoomaka aku la e kakau i leka na Kalifoda, e hoa-
kaka aku ana no na leka lehulehu a ua o Kaloke i kakau aku
ai, me ka pane ole ia wai; pela hoi kona niihau pu ana aku,
ina paha he oiaio na mea a Palani Nowuda i kakau mai ai
ia Lurina Lovina.
"Ina ua pau kou aloha ana ia'u," i kakau aku ai o Kaloke
maloko o kana leka; a ina ua manao oe, ua kuhihewa kou
noi ana mai ia'u, e lilo aku i wahine mare nau ; a ke kau aku
nei kou manao, no ka loaa o ka hauoli iloko o kou mau la
o ke ola ana, ma o kou mare ana aku me Palani Nowuda; ala-
ila e hoike mai oe ia'u i ka mea oiaio loa.
"Mai hoao oe e huna i ka mea oiaio loa, a aole au e manaoio
ana no na mea a'u e lohe aku ana mai kekahi poe mai, ahiki
i ka loaa maoli ana inai o kau pane. Nolaila e pane koke mai
i keia leka a'u me ka hoohakalia hou ole aku."
Hookomo ilio la ua o Kaloke i ka leka maloko o ka wa-hi,
alaila kakau iho la i ka inoa mawaho, me ke sila ana iho a
paa, o kona holo aku la no ia no ka hale malalo, no ka hoo-
komo ana maloko o ke ekeleka, i hiki ai ke lawe koke ia e
ka mea laweleka, ma kela kakahiaka, mamua o ke ala ana ae
o ka nui o na malihini.
He kakahiaka Sabati kela, o keia kekahi la nui o na leki
loaa mai, aka aole no he noonoo nui o Kaloke no kela mau
leka, o ka mea wale no nana i hoomama mai i kona manao, o
ia kona ike ana, i kana leka, iwaena o na leka a ke kanaka
laweleka, i ohi ai ma kela kakahiaka, a hoihoi aku ilo ka hale-
leka.
Oiai aole ana hana o kela manawa, ua hoi hou aku la o
Kaloke noloko o kona rumi, me kona haule ana iho maluna o
kekahi hana o ka heluhelu i kekahi buke moolelo hou loa, ahi-
ki i ka manawa i kani mai ai ka bele o ka aina kakahiaka.
O ka mea maa mamua aku, e kikeke mau mai ana ka Mada-
me Mokana mawaho o ka puka o ko Kaloke rumi, mahope o
ke kani ana o ka bele o ka aina kakahiaka; ma kela kakahiaka
nae, aole ua o Kaloke i lohe i ke kikeke inai o kekahi mea ma-
waho o ka puka o kona mmi, i aole no hoi ona lohe aku i ka
nakeke maloko o ka rumi o ka Madame Mokana.
Ke kakali malie la ua o Kaloke a kokoke i ka manawa e
iho ai o na malihini no ka hale malalo, ku okoa ae la oia
iluna, a hele aku la e kikeke mawaho o ka puka o ka mmi
o kona haku.
I kinohi, aole ona lohe aku i kekahi nakeke, nolaila hou aku
ia oia no ka elua o ka manawa, a hoomaopopo iho la oia, no
kona lohe ana i kekahi leo nunulu maloko mai, nolaila wehe
ino aku la oia i ka puka o ka rumi, a komo aku la iloko.
O ka mea nana i hookahaha loa mai i kona noonoo, o ia no
kona ike ana aku i ka Madame Mokana e moe mai ana no ilu-
na o kona wahi moe, me ka aa o na maka, a e kaa-pa wale
ana no i o a ia nei, a o ia ka ua wahine hei o ka pane aha mai
"Heaha kau mea i makemake ai?" wahi ana me ka leo ka-
lakala, ke ano o ka poe i loaa i ke anu, a pane aku la no hoi o
Kaloke:
"Ea, ua loaa oe i ke anu e ka madame! Heaha kou kumu
o ke kahea ole ana ae e hele mai e kokua ia oe?"
Aole he pane a ka Madame Mokana no kela ninau, aka hoo-
nuhulu wale mai ia no i kona leo, me ka onioni ana o kona
kino, ao ia ka Kaloke o ki pane hou ana aku:
"Heaha ka mea hiki ia'u ke hana aku nou i keia manawa?'
i ninau hou aku ai o Kaloke, me ka hele ana mai ilo ka aoao
o ka moe, a paa aku la kekahi lima, ma ka lae o ka Madame
Mokana.
"Aohe mea hiki ia oe ke haiia mai no'u, koe wale no ka wai-
ho malie ia'u pela no kekahi manawa," me ke pale iho ilia lili
o ua wahine nei i ka liilii o Kaloke, aia no hoi kela ano
uahoa ame ka hoowahawaha iloko opa, ke noho alii la maluna
o kona mau noonoo maikai apau.
He mea oiaio loa, o kela mau ano ana i hoomaopopo aku a
iloko o ka ohana Nowuda nona," ua lawa ia noiia e nana aku a
i na mea apau, he poe epa Wale no, nolaila aole i lilo ka Ka-
loke mau hana maikai, kona mau ano oiaio, i kumu, e hoo-
kaokoaia ae ai oia iloko o ka noonoo o kela wahine, ola pu
kekahi i loaa na manao hoowahawaha a iloko o kela wahine.
Aole o'u makamake e haalele hookahi iho ia oe maloko nei
nie ka hana ole aku i kekahi mea nou e nou e pono ai," i pane
aku ai o Kaloke me ka leo oluolu i piha me na manao aloha
i
o ki makee no ka pono o kona haku.
"Ua hele maoli kou leo a ha; e hele ae au e ike i ka Haku
Walaka, a e ninau aku iaia, no kekahi laau kupono, e hooma-
kaukau mai ai a haawi mai ia oe."
"Mai hele oe e ike i ka haku opio, no ka mea aole o'u ma-
kemake, e hoopiolokeia aku ka noonoo o ka poe apau e noho
nei ma keia hale no keia anu liilii wale no i loaa ia'u. E iho
oe ilalo e ai ai i kou aina kakahiaka, a mai kamailio wale aku
i kau niau mea i ike ai no'u, aia no hoi a mahope hele aku au
e ai i ko'u aina kakahiaka !"
Ua hoopilikia loa ia aku ko Kaloke noonoo, aole wale uo,
mamuli o ka hookeke o ka Madame Mokana iaia, aka uo kona
ike pu iho no hoi kekahi, he mea pono loa e loaa ka lapaau
ia no kela pilikia o kona haku, o lilo auanei i kumu hooi loa
mai i ka pilikia ame ka poino mahope aku, a o ia kana o ka
pane hou ana ae:
"ina hoi ha, aole ou makemake e hele au e ike i ka Haku
Walaka no keia pilikia ou, alaila e ae mai oe e hoouna au i
kekahi mea no ke kii ana ia Kauka Menaka, kou kauka uhaiia."
"Aole loa oe e hana pela, a aole no o'u makemake i kekahi
kauka i keia manawa, no ke kumu aole au e make aku ana,
aka e hooi loa ia aku ana ka loihi o ko'u ola ana." alaila pa-
hola ae la ka minoaka ma na papalina o ka madame, me ka
hoomau hou ana mai i kana kamailio ana:
"E hana aku ana au i ka'u palapala kauoha hooilina. a ke
pau kela palapala i ka hanaia, aole o'u nana no ko'u manawa e
make aku ai, aka no kekahi poe nae ke hoomakaleho mai nei
akou i ka'u mau dala gula, a o ka iini nui iloko o lakou, o ia
ko'u make koke aku, a kau pono ae kela poe iluna o ke aki,"
me ka nana pono ana mai o ua wahine nei nie na maka hulili
i ka huhu ia Kaloke, ka mea nana i hookau aku i ka maka'u
maluna o ke kaikamahine opio, a manaoio maoli iho la oia,
ua loohia kela wahine i kekahi ma'i hoopilikia loa.
"E oluolu oe e ka Madame Mokana e ae mai, e kauoha au
i kekahi kauka e hele mai e nana i kou pilikia," i pane aku
ai no o Kaloke me ka leo oluolu.
"Owoki, aole o'u makemake e lohe hou i kou kamailio mai
ia'u e pili ana no kekahi kauka," i puoho mai ai ka Madame
Mokana me ka leo pikanana maoli, me he mea la, ua hoalaia
aku ka inaina iloko ona, mamuli o na olelo oluolu me waipa-
he a Kaloke, alaila i hou mai la :
"Ua like no kou hoomalimali, me ka nui ae o lakou apau,
a ina au e lohe hou aku ana ia oe e kamailio ana no ke kauka,
e hoopau no au ia oe i keia la, me ko'u minamina ole nou !"
Ua ikaika maoli kela mau olelo i kamailioia mai la, aole no
nae ia i lilo i kumu no Kaloke e ku ai a haalele i ke alo o ko-
na haku, koe wale no na manao aloha iloko ona no kela wahi-
ne ; aole no hoi ona huhu, no ka mea ma kona koho maoli no,
ua ano opulepule paha kona haku, pela oia i kamailio ae ai i
kekahi mau olelo kupono ole.
Ua hookahaha pu ia aku no hoi ko Kaloke manao, no na
olelo a kela wahine i kamailio mai ai, no ka hoopau ana ia Ka-
loke mai ka hana aku, malalo o kela wahi kumu ano ole loa;
a o ia no kana i noonoo wale iho ai no iloko ona, aia kekahi
pilikia ano nui loa, nana i hoala mai i na noonoo uluahewa ilo-
ko o kela wahine.
He mea makehewa wale no ka hoala ana aku i na mea e hooi
loa ae ai ka liuliu ame ka inaina o ka Madame Mokana nona,
nolaila haalele aku la o Kaloke i kela rumi, a hoi mai la no-
loko o kona rumi ponoi, me ke kii ana aku i kekahi welu hu-
luhulu, a hoihoi aku la noloko o ka rumi o kona haku, me
ka hoomaka ana aku e wehe i ka lole moepo o ka madame me
kona ae ole ia mai.
"Heaha kau mea i manao ai e haua mai i ko'u lole?" wa-
hi a ua wahine nei, me kela leo pikanana no o ka huhu i kana
kaikamahine lawelawe.
"He welu huluhulu ka'u i makemake ai e kapili aku malu-
na o kou umauma;'' i pane ae ai no hoi o Kaloke, me ka hoo-
mau ana uo i ka wehe i ka lole moepo o ka Madame Mokana,
o ka mea. apiki nae, aole he ku-e hou mai o ua wahine nei, aka
hookuu mai la oia ia Kaloke, e hoopahola i ka welu huluhulu,
ma kahi o na akemama, a pii noluna o ka a-i.
iloko o na minuke elima. mahope mai, ike maoli iho la ka
Madame Mokana i kona maikai mai, a kauoha ae la ia Ka-
loke e wehe i ka welu kahiko, a e hookau ae i welu hou i hoo-
komoia iloko o ka waiwela.
i kela hala ana aku o Kaloke e kii i welu huluhulu hou, ua
haawi okoa aku la oia i ke kauoha i kekahi o na kaikamahine
lawelawe e lawe mai oia i mau meaai mama na ka madame
Mokana maloko o kona rumi, me ka hoike pu ana aku, aole he
maikai o ke ola kino o ka madame ma kela kakahiaka; oiai
nae o kekahi kumu nui o ko Kaloke makemake ana e laweia
mai na meaai na kona haku maloko o ka rumi, i hiki ai i ua
o Kaloke ke noho aku me kela wahine, a haha aku i na mea
e hooluoluia ae ai oia.
Ma kela huli hoi hou ana mai o Kaloke me ka welu i pu-
mehana i ka wai wela, ua hookau hou aku la no oia ma kela
wahi niua, a no na manawa lehulehu kona hoololiloli ana i na
welu hoopumehana, ua maikai loa ae la ka Madame Mokana,
me kona koi okoa ana mai ia Kaloke, e noho oia iluna ; a i ka
manawa i hoea mai ai ke kauwa me ke pola kope pumehana
me na apana palaoa, ua hoomaka koke iho la oia e ai i kona
aina kakahiaka, ine ka hoonuu maoli.
Mahope o ka ai ana i kona aina kakahiaka, ua ko! hou aku
la o Kaloke i ka Madame Mokana e ai i kekahi mau hua-
ale, hoopau anu, a Kaloke i malama mau ai nona iho, ma ka
olelo ana aku:
"Ke hopohopo loa nei au no kou loaa i ka fiva a numonia
paha ke paa loa ke anu iloko ou."
"Heaha iho la kou pilikia, ina no ko'u loohia i ka ma'i ku-
pilikii, a i ole loaa mai paha ke ola kino maikai ia'u? Heaha
iho la kou pilikia ina nei no ko'u make, a i ole ola paha?'" i
noke mai ai ka Madame Mokana i ka niele ia Kaloke me na
manao hoohuoi, oiai oia e nana mai ana ma na maka o ke
kaikamahine opio, me he mea la, aia ka hopohopo iloko o Ka-
loke no kona kulana.
Ua hookahaha loa ia aku ko Kaloke manao, no kela ano
o kona haku, o ia ke kikoo-la o kana mau olelo me ka paa
rula ole; a o ia ka Kaloke o ka pane ana aku me ka leo ma-
lie:
"He mea ano nui loa iloko o ko'u noonoo, na mea e pili ana
i kou kulana," wahi ana me ke kulou ana iho o kona poo ilalo.
''Ma ke ano hea i Hio ai ko'u pilikia i mea ano nui loa ia
oe?" i ninau okoa inai ai ka madame ia Kaloke.
"Eia no, aole loa o'u makemake e ike aku ia oe iloko o ka
kulana pilikia, me ka lawelawe ole aku i kekahi mea nou e po-
no ai, a e hooluoluia ae ai kou kino ; aole o kela wale ae la no
aka, o kou loohia ana i kekahi pilikia, he puupuu ikaika loa ia i
kau mai maluna o'u, no ka mea ma ka'u nana iho, o oe hoo-
kahi wale no ko'u hoaloha i keia manawa."
(Aole i pau.)