| | MA KE KAUOHA KANAWAI 54 (B. S. Helu 21) HE KANAWAI E HOOLOLI ANA I KA PAUKU 582, MAHELE 4, 5, 10, 13 AME 17 O KA PAUKU 586, 598, 599, 600, 603 AME 604, A E HOOPAU ANA I KA MAHEKE 14 O KA PAUKU 586, MOKUNA 47, O NA KANAWAI I HOOLOLIIA O HAWAII 1925, E PILI ANA I KA OIHANA MAHIAI, MALAMA AME HOOULU LAAU. E Hooholoia o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Teritore o Hawaii: PAUKU 1. Ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 582 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii 1925, a e heluheluia aku penei: Pauku 582. Ka Mana Hooko o ka Papa. O ka mana ame iia luna i waihoia, mamua aku o ka la 25 o Apelila, 1903, iloko o ke Komikina o ki Oihana Mahiai, Malama ame Hooulu Laau, a, i hoihoiia hoi i ke Poo o na Hana o ka Lehulehu, ke hoihoi a ke waihoia nei me ka Peresidena o ka Papa. Me ke apono ana mai a ke Kiaaina, ua hiki no i ka Papa ke wae a'e i Kakauolelo Hooko Oihana. naha e kokua i ka Peresidena ka mea iaia ka mana hooko, a nana e hooponopono na hana a pau o ke keena o ka Papa, a e ukuia nohoi oia e like me ka mea e hooholoia ai i kela ame keia manawa e ka Ahaolelo Kaukanawai. Ua hiki no i ka Papa ke wae a'e, ke hoopau aku, a ke hooholo e uku aku i kekahi limanui ame limahana e waeia ana paha no ka hooko ana aku i na hana i kauia maluna o ka Papa e ke kanawai." PAUKU 2. Ma keia, ke hoololiia nei ka Mahele 4 o ka Pauku 586 o na Kanawai i Hoololiia o Hawaii 1925, a e heluheluia penei : (4) Na Lula ame na Hooponopono ana. E hana i na lula ame na hooponopono ana i kulike ai nie keia mokuna, a me ke apono ana a ke Kiaaina, e hoololi nohoi e like me ka mea i ikeia he pono no kela ame keia hana, a no ka hookipa ana mai, ka hoouna ana ame ka hoolaha ana i na laau, na mea ulupu, na launahele, ame iia mea kanu e a'e, ame ka malama ana, hoopakele ana, hoonui ame ka hoohana ana i na aina hooulu laau, na aina i paa mua ame na aina i hooponopono maoliia; a no ka hoomalu ana, nana ana, hoomaemae ana, hoomake ame ka hookaawale loa ana aku palia, i ka wa e hoopaeia mai ai i keia Teritore aiole ma na wahi like ole i loko o keia Teritore, o na mea ola like ole e hoopulapulaia ana, ka laau, na mea uhipu. ka lau nahele, mea hihi, pua i akoia, maka mea kanu, maka mea hoopili, maka mea hoolaha, opuu, hua, lau laau. a-a aiole a-a ulu: iia hua liilii iwi o waho, na hua ai aiole ka laa nahele aiia ; na hua e like me ke kulina, huika, laiki, a pela wale aku, na hua i wiliia i ai aiole na hua e like ine ka papapa i kona wa maloo paha aiole i kona wa maka paha; ka limu, ka mauu he, ka lau mauu, ka mauu maloo aiole ka mauu ai a ka holoholona; ka laau i kalai oleia, lala laau paha aiole kino maoli palia o ka laau ; aiole o kela ame keia mea kanu, mea ulu aiole kekahi mea paha mai kekahi mea kanu mai i hooponoponoia aiole i like paha me kona ano mua no; ke one, ka lepo; ka manu ola, ka moe, na mea ola liilii aiole holoholona paha iloko o kela ame keia kulana o kona ola ana, a mawaho a'e hoi keia o na holoholona i hoolakaia, a i hooponoponoia hoi iloko o ka Pauku 608 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii ; ame na pahu, pahu apo, pahu houpiha aiole na mea hoopiha e a'e i hoohanaia no na mea i oleloia aela ame na mea hoopihapiha i hoohanaia me ia mau mea, a i poino paha mamuli o kekahi ma'i aiole i piha paha ine na moo liilii aiole, e kokua ana paha i ka hoonee ana ame ka hoolaha ana i kekahi moo hoopilikia aiole ma'i ino paha e hoopilikia a e hookuia ana paha i ka oihana mahiai aiole i ka oihana hooulu hua ai, aiole i na ulu laau paha o ke Teritore o Hawaii, aiole, i lilo paha i mea hoopilikia,hana ino aiole hookina paha ia mea hookahi no (a e hookomo puia hoi na lula ame na hooponopono ana e pono ai ka hoouna ana ma ka moku o na mea a pau i hoikeia aela maluna i loko o kela ame keia wahi aiole i kela ame keia moku aina iloko o keia Teritore) ; ame ka hookapu ana i ka hookomo ana inai iloko o keia Teritore, mai na aina e mai aiole inai na wahi mai a pau o Amelika Huipuia, aiole ka hoouna ana mai kahi moku aina a kahi moku aina aku iloko o keia Teritore, aiole, ka hoouna ana mai kahi wahi a kalii wahi aku iloko o ka moku aina hookahi, o kekahi ukana, mea i-o, aiole mea paa paha, aiole kekahi mau mea paha i waeia, na mea i-o aiole na mea paa iloko o na mea i hoikeia iloko o keia Pauku, i loaa i ka ma-i, aiole i piha me na moo liilii, aiole, e kokua aku ana paha i ka hoolaha ana aku ame ka hoonee ana aku i na moo aiole i na ma-i mea kanu e hoopoino, hoopilikia a e hookuia ana hoi i ka oihana mahiai ame ka oihana hooulu hua ai, aiole i na ulu laau o ke Teritore o Hawaii, aiole, e hoopoino ana, e hoopilikia aiia aiole e hookuia ana no ia mau mea iho no. "O na lula ame na hooponopono ana e like me ia i oleloia aela, o mana no ia e like me ke kanawai i kona wa e aponoia ai e ke Kiaaina." | ae nei, a mai loko mai o na loaa e hoopauia aku ai na kaki ame
na hoolilo a pau, a o ke koena, e ukuia aku no ia i ka mea nona,
aiole, i ka poe no lakou ia mau bipi aiole lio paha. Ina aole he
koi no ia koena iloko o kanaono la mahope o ka la i kukalaia ai
na holoholona, alaila, e hoihoiia aku no ia koena iloko o ka wai-
hona ma ke ano he loaa no ke aupuni a o na kuleana pilikahi iloko
a maluna o ia dala e pau loa no ia no ka wa pau ole." PAUKU 5. Ma keia, ke hoololiia nei ka Mahele 13 o ka Pauku
586 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii 1925, a e helu-
heluia aku penei :
"13. Ka Mahele o ka Oihana Noii Mooliilii. E wae i mea ike i
ka noii ana i na mooliilii (a e lilo oia i hoa limanui kiai i na mea
ulu) a nana, e malama, e hoomalu. a e hookele, malalo no na'e o ke
alakai ame ka hoomalu ana a ka Papa, i na mea a pau e pili ana i
ka hoomalu ana, i ka nana ana, i ka hoomaemae ana, hoomake ana
i na moo hoopilikia, i ke kinai ana aku ame ka hoomake ana paha i
na mea kanu a pau aiole i na mea like ole paha inai na mea kanu
inai, aiole, i kekahi mau mea e a'e paha, oia hoi, na hunahuna
liilii paha, aiole na mea paa paha, a, mamuli o ko lakou piha aiole
hoopilikiaia paha e na mooliilii, ko-e ame na mu, aiole, ponalo palia.
aiole, mamuli paha o ko lakou ano, e hoopilikiaia ana na laau, na
mea kanu, aiole na mea ulu waiwai nui e a'e i hoikeia paha aiole
e komo mai ana iloko o keia mokuna ; a maluna nohoi o na mea a
pau e hoopau loa ana i na mooliilii, na ko'.e, na mu ame na ponalo
e hoopilikia ana paha aiole i hoopilikia paha i na laau, i na mea
ulu ame na mea kanu waiwai nui e a'e ; a maluna o na mea a pau
i pili aku i ka hookomo ana mai, i ka hoolaha ana aku, i ka puunaue
ana a'e, ame ka hookupono ana i na mooliilii hoopomaikai mea
kanu me ke ano o ke ola ana nia keia aina, ame kekahi inau mea
e a'e a ka Papa e kuhikuhi mai ai i kela ame keia manawa. O keia
mea noii mooliilii, e hoonaauaoia oia a e akamai hoi ma keia hana
a e hoolilo hoi i keia hana o ka noii ana i na mea pili i na moo-
liilii no ka pomaikai o ka oihana mahiai, i ike pookela nona; a ina
e loaa kekahi mea o keia ano i maa i ka lawelawe hana ana iloko
o kekahi wahi e like me Hawaii nei. alaila, oia ka mea mua loa
e kiiia aku aole hoi o kekahi mea e a'e i ike ole i ke ano o ka wahi
mehana.
"E wae a e komikina aku i hookahi, aiole, ielua a oi aku paha
mau kokua ike i ka huli ana i na mea pili i na mooliilii ame ke-
kahi poe limahana e a'e i ikeia he pono no ka hooko ana aku i na
mea i kuhikuhiia iloko o keia mokuna, a ua hiki nohoi ke hoopauia
aku ua mea noii mooliilii nei ame na limahana, peia nohoi ka hoo-
holo ana i na mea pili i ko lakou uku. PAUKU 6. Ma keia, ke hoololiia nei ka Mahele 17 o ka Pauku
586 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii 1925, a e heluheluia
aku penei :
"17. Ka Malama ana i na Hoolilo ame ka Moolelo. E malama
a e hookele aku i na limanui ame na limahana i aponoia e keia mo-
kuna ame ka hoolilo ana i na dala i hookaawaleia naliia hana e like
me ia i hoikeia iloko o keia mokuna. ame ka waihona kuikawa i
hookaawaleia iloko o keia mokuna. O na loaa, na hoolilo ame na
hana a pau o ka Papa, e hoopaaia ia iloko o na buke kupono o ka
moolelo ame hoike, a e uku ia na dala a pau maluna wale no o na
bila kikoo i kulike me ke kanawai ame ke apono ana inai a ka Pere-
sidena o ka Papa." PAUKU 7. Ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 598 o na Ka-
nawai o Hawaii i Hooponoponoia 1925, a e heluheluia aku penei:
"Pauku 598. Ke Poo o ka Oihana Kinai Ahi. O ke Poo Ma-
lama ame Hooulu Laau o ka Teritore, oia no ka hoa luna o ka
oihana kinai ahi. Na ke poo o ka oihana kinai ahi e hoomalu i na
oihana kinai ahi a pau o ke Teritore, a nana no e kokua a e hoo-
kele ia lakou iloko o ka lakou niau hana." PAUKU 8. Ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 599 o na Kana-
wai i Hooponoponoia o Hawaii 1925, a e heluheluia aku penei :
"Pauku 599. Na Oihana Kinai Ahi o na Apana. Oihana Ki-
nai Ahi Apana. E wae no ka Papa o na Komikina o ka Oihana
Mahiai, Malama ame Hooulu Laau i kekahi heluna o na poe ame
na apana ana i ike ai he kupono no ka malama ana i ka oihana
kinai ahi. E hoike koke mai lakou i ke poo o ka oihana kinai ahi
i na ahi a pau loa e puka ana iloko o ko lakou mau apana a e kinai
koke hoi ia ua ahi 'la, a, e imi koke hoi i na poe a pau i ho-a i ua
ahi la a i ku'e hoi i ka Pauku 601 aiole 602. a e haawi hoi: i na
kokua ana a. pau i ke poo o ka oihana kinai ahi." PAUKU 9. Ma keia ke hoololiia nei ka Pauku 600 o na Kana-
wai i Hooponoponoia o Hawaii 1925, a e heluheluia aku penei :
"Pauku 600. Ka Mana o na Kinai Ahi. E loaa no i na Kinai
Ahi a pau ka mana piha e kauoha i na kane kino ikaika a pau
iloko o ko lakou inau apana, no lakou na makahiki mawaena o umi-
kumamaono ame kanalima, e hiki mai a e kokua i ke kinai ana i
ke ahi o na ulu laau. E loaa no ia lakou ka mana piha e kii a e
hoohana i na lio, kaa, otomobila aiole i kekahi mau mea hana e
a'e a kekahi mea paha aiole a kekahi hui palia iloko o ko lakou
apana a lakou hoi i ike ai he pono no ke kinai ahi ana.
"O ia mea i kauohaia a i hoole hoi aiole i hiki ole mai paha e
kokua i ke kinai ana i ke ahi o ka ulu laau, a oia mea hoi aiole oia
hui paha i hoole a i haawi ole mai hoi i na mea hana e like me ia
i hoikeia aela maluna, e hoahewaia no oia, a, i kona hoahewaia
ana, e hoopaiia no oia ma ka uku ana i ka huina aole e emi malalo
iho o umi dala a aole hoi e oi aku maluna o hookahi haneri dala.
"E loaa no ka mana i na kinai alii a pau loa e hana i kekahi mau
hoolilo i ka wa o ke ahi no ka lawe ana mai ame ka. malama ana i
na poe kinai ahi. E waiho mai no lakou i hoike no ia mau hoolilo
me na hooia ana i ka Papa, mao ke poo la o ka oihana kinai ahi, a
ina e aponoia ia mau hoolilo, alaila, e hoounaia aku no ia i ka
Lunahooia o ke Teritore no ka uku ia ana." PAUKU 10. Ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 603 o na Ka-
nawai i Hooponoponoia o Hawaii 1925, a e heluheluia aku ia
penei :
"Pauku 6O3. Ke Ano o ka Hookomo ana mai. O ka hookomo
ana inai i na mea like ole i hoikeia malalo iho, oia hoi, na mea huna-
huna, na mea e like me keia : — hehu mea kanu, kumu laau, na mea
ulupu, launaele, mea hihi, pua i okiia, kiwi mea kanu, lala mea
hoopili aku i kahi laau aku, maka ulu hou, opuu, anoano, lau, a-a,
aiole a-a ulu ; na hua iwi o waho, lia hua ai aiole na mea ulu aiia ;
na anoano liilii like ole, na anoano i wiliia i ai, aiole na hua pine
maka o kona ano mau; na limu kuahiwi, mauu maloo ai a ka lio,
mauu maloo, ame kekahi mau lau nahele e a'e ; laau i kua oleia,
lala aiole kino o ka laau, ame kekahi inau ano laau ulu e a'e aiole
o kekahi inau mea paha mai i loaa mai ka laau inai a i hooponopono
oleia aiole e ku ana no e like me kona ano mau ; kela ame keia ano
one, lepo aiole mea honua paha: ka manu ola nahesa, mooliilii
aiole o kekahi niau holoholona e a'e iloko o na kulana like ole o ka
ulu ana (maluna iho keia o na holoholona laka no lakou na hoo-
maluia ana i hoakakaia ma kekahi mau pauku e a'e) ; na pahu like
ole, balela aiole pahu hoohikihiki mea ai aiole na pahu e a'e na
lakou i lawe mai na mea like ole i oleloia aiole na mea hoopiha-
piha paha i hoohanaia mea ia mau mea, iloko o ke Teritore o Ha-
waii, e hanaia a e hooponoponoia malalo o na loina hana i hoikeia
malalo iho, penei : ( 1 ) Ka hoike ana. O na poe a pau, peia hoi
na hui aiole na ahahui kalepa, i loaa kekahi mea no ka hoouna ana,
aiole no ka lawe ana mai paha aiole no ka hookomo ana mai paha
iloko b ke Teritore o Hawaii, ma ke ano He ukana o ke ano mau,
aiole, ukana hoouna hikiwaweia mai paha, aiole he opeope paha
aiole he mea e a'e paha, no ka hoouna ana aiole no ka hookomo ana
inai, aiole nia ke ano he mau ukana moku paha o na mea like ole,
oia hoi, na mea hunahuna aiole na mea nunui like ole elike me ia i
hoikeia maluna a'e, e hoike koke mai, ma ke kakau, i ke Poo o ka
Oihana Kiai Mea Kanu aiole i kona hope, i ka manawa e hoea mai
ai, ka helu o ka palapala hoopaa ukana, ka inoa ame ka wahi o ka
mea nana i hoouna mai, ka inoa ame ka wahi o ka mea i lawe mai
aiole o kona akena paha aiole o kona loio paha, na ma-ka, ka helu
o na puolo, ke ano o na mea iloko o kela ame keia puolo, ka wahi
i hooiliia ai ame kekahi mau ike e a'e e kokua ana i ka hoike ana
ia mea, a, e paaia ua mau mea 'la, ua niau mea hunahuna ala paha
aiole mau mea nunui ala paha, ma ka wahi ku moku, ka wahi hooili,
ka uwapo aiole ma kekahi mau wahi e a'e paha i hooili muaia ai ua
mau ukana 'la, ae malamaia hoi keia mau mea ma ke ano i hiki
ole ke hoolaha aku i ka pilikia mamuli paha o na muliilii aiole na
ma'i paha i loaa iloko o ia mau ukana, a hiki i ka nana ponoia ana
ie ke Poo o ka Oihana Kiai Mea Kanu, aiole e kona hope paha, a e
ikeia hoi ka loaa ame ka loaa ole iloko o ua mau ukana nei, mau | mea hunahuna paiia aiole mau mea nunui paha, aiole kekahi mau wahi paha o ua mau ukana nei, o na muliilii aiole o na ma'i mea kanu paha iloko o na kulana like ole o ka ulu ana a lilo mai paha i mea hoopilikia, hoopoino aiole i mea hookuia i na hana mahiai ame malama hua ai, aiole, i na ulu laau o ke Teritore o Hawaii. (2) Na Pepa Ma-ka. O kela ame keia pahu, wahi waiho ukana, puolo, pahu hoopiha inea ai, owili, aiole puolo paha me na mea kanu hou, na laau kanu, na mea ulupu, na launahele, na mea kolo, na pua i okiia, na lala i okiia, na lala i okiia no ka hoopili ana aku me kahi mea kanu hou aku, na maka ulu hou, na opuu, na anoano, na lau, na a-a aiole a-a ulu ; na hua iwi o waho, aiole na mea ulu aiia, na hua ai ; na anoano liilii, na anoano i wiliia i ai, aiole na hua pine maka o kona ano mau; ka limu kuahiwi, ka mauu maloo ai a ka lio, mauu maloo ame kekahi mau lau nahele e a'e; aiole o kekahi mau mea ulu e a'e aiole mau mea paha i loaa mai na mea ulu mai ; ka manu ame kekahi holoholona e a'e; aiole, ke kumu laau paha, aiole ka lepo paha, aiole o kekahi inau hunahuna ame kekahi niau mea e a'e i hoikeia maluna a'e, a i hoounaia mai i ke Teritore o Hawaii, e ma-ka ponoia me ka moakaka ma kekahi wahi kupono, ka inoa ame ka wahi noho o ka mea nana i hoouna mai, ka mea kuleana, ka hui ame ka ahahui kalepa paha e hoouna ana ia mea. ka inoa ame ka ma-ka o kekahi mea, hui aiole ahahui kalepa paha iaia i hoounaia aku ai ia mea, aiole o kona agena aiole loio paha, ka inoa o ka aina, mahele aina, teritore ame ka wahi i hoouluia ai a i loaa ai ua mau mea la ame ka hoike pu ana i na mea like iloko o ka puolo. ina e hooko oleia na koina o keia pauku, alaila, ua ku ia i ka hoole kanawai a o ka mea nana i hookomo mai a i lawe mai. e hoopaiia no ia no ke ku'e ana i keia Pauku. (3) Ka Mana Huli ame Nana. O ke Poo o ka Oihana Huli ame Nana, aiole o kona hope paha, ke hoamanaia nei (1) e komo aku iloko o kela ame keia moku, waa aiole mea lawe paha, i ha wa a pau mahope o kona komo ana mai iloko o na palena o ke Teri-tore o Hawaii, mawaho paha o ke awa, iloko paha, aiole ma kahi ku moku aiole ma ka uwapo paha; (2) e komo iloko o kela ame keia uwapo, aiole wahi hoolele ukana paha, aiole iloko o ka hale waiho ukana aiole wahi hoolulu paha ame kekahi mau wahi e a'e o ke Teritore o Hawaii, kahi hoi o na mea i hoikeia maluna a'e i waihoia ai aiole i laweia ai, no ka hoomaopopo pono ana mao ka huli ana ame ka noii ana, ina paha o ua mau mea 'la i makemakeia e hookomo mai, aiole o kekahi hapa paha o ia mau mea, ua piha aiole ua komoia e ka muliilii aiole e na ma'i paha iloko o na kulana like ole o ka ulu ana e lilo ai i mea hoopoino i na hana mahiai ame hooulu ame malama hua ai o ka Teritore o Hawaii. (4) Noi no ka Huli ame Nanaia. Maluna iho o na mea i makemakeia e na Limanui o ka Oihana Kiai i na Mea komo Mai, na bila ukana ame kekahi mau mea e a'e i pili aku i ka hookomo ana inai iloko o ke Teritore, e kauohaia no ka mea hookomo mai, e waiho a e me ka Papa i palapala i kakauinoaia hoi e ia aiole e kona akena paha aiole e kona loio paha, e hoike ana hoi i kona makemake e hookomo inai iloko o ke Teritore i kekahi mau mea, niau mea hunahuna paha aiole niau mea kino paha a, i hoikeia no hoi maluna a'e, a e hoopiha mai hoi i na ike hou a'e e like me na mea i hoikeia malalo iho, penei: Ke ano, ka nui ame na hoakaka ana nona. Ka wahi i hoouluia ai ia mea aiole i loaa ai paha ia mea. Ke awa kahi i hoouna hoi pe loaia mai ai ia mea. Ka inoa o ka mea hoouna ; ame Ka inoa o ka mea iaia i hoounaia aku ai ia mea. iloko o keia palapala, e hookomo puia ke noi i ka papa, mao kona akena 'la i hoamanaia, limanui paha aiole mea huli paha, e nana i iia mea i loaa mai, na mea hunahuna, paha aiole na mea kino paha elike me ia i hoikeia mamua a'e nei, me ka aelike e lawe i na hoolilo a pau, na kaki ame na lilo e a'e a he kupale hoi no na poino a pau e kau mai ana mamuli o ka huli ame ka nana ana, aiole mamuli o ka hoomaemaeia ana, hoomake ana i na mea ino, hoomalu aua aiole o ka hoopau loa ana i ua mau mea nei. ua mau mea hunahuna nei aiole i ua mau mea kino nei, aiole i kekahi paha o ua mau mea nei e like me ia i hoikeia malalo iho ina ia he hana i ikeia he pono. O ka hooko ole ana i keia hana o ka waiho ana aku i keia palapala aelike ame na manao hoopakele i ka papa i koha wa e makemakeia ai. e ikeia no ia ma ke ano ku'e i keia kanawai ; a, ma keia, a e like hoi me ka manao o ke Poo nana i na mea kanu, e hoikeia aka ke kumu o ka hiki ole ke hoopae mai ia mau mea, — na mea hunahuna aiole na mea kino paha, iloko o ke Teritore i ka wa no na'e e ikeia ai ko lakou piha ana i na muliilii aiole me na ma'i paha e hoopilikia ana a e hoopoino ana aiole e hookuuia ana i na hana mahiai ame hooulu ame malama hua ai, aiole i na ulu laau paha o ke Teritore o Hawaii. (5) Ka Wahi e Huliia ai. ina, i ka noonoo kupono ana o ke -Poo o ka oihana nana mea kanu aiole o kona hope paha, he mea pono ka hoonee aiia i kekahi o na mea hunahuna ame na mea kino i hoikeia maluna a'e aiole o kekahi paha o ia mau mea ma kekahi wahi i oi aku ke kupono no ka huli ame ka nana ana mamua o ka uwapo, ka wahi ku moku, aiole kekahi wahi e a'e paha o ia mau mea i. hoopaeia mai ai aiole i waihoia ai, a ma keia hoonee ana e hoopakeleia na oihana mahiai ame malama ame hooulu hua ai, aiole na ulu laau. paha o ke Teritore o Hawaii mai ka piha ana i na muliilii ame na ma'i hoopilikia paha i pae mai a e ku ana hoi iloko o na kulana like ole o ko lakou hoonui ana a'e, ke haawiia nei ka mana e hooko aku pela, a o na kaki ame na hoolilo i pili aku me ia hoonee ana ame ia lawe ana o ia mau mea aiole o kekahi paha o ia maii mea ma ia wahi, e ukuia no ia e ka mea nona ia mau ukana, aiole, e ka hui, aiole e ka hui kalepa paha, aiole e kona akena aiole loio paha e hooponopono ana ia mau mea: koe na'e keia, na ka papa e noonoo mai ka wahi e laweia aku ai keia mau ukana, a, ina aole i hoomakaukauia ua wahi ia, e loaa mua mai ke apono ana a ka papa no kekahi wahi mamua o ka hooneeia ana aku ua mau ukana 'la, oia hoi, na mea i hoounaia mai, na mea hunahuna aiole na mea kino paha. (6) Hoomaemae ana ame ka Hoomalu ana. ina i ka wa e nanaia ai, e like nie na mea i kuhikuhiia iloko o na pauku maluna a'e, ua loaa aku iloko o na ukana i loaa mai aiole i laweia mai iloko o ke Teritore no ka waiho ana ianei, aiole iloko paha na hunahuna liilii paha aiole o na mea paa paha, na muliilii aiole na ma'i paha iloko o na kulana like ole o ko lakou hoonui ana a'e, aiole, ina paha he mau kumu kupono kekahi i noonooia ua piha ia mau mea me na muliilii aiole ma'i paha, a e hoopilikia aku ana, aiole, ua manaoia e hoopoino aku ana paha, aiole. e hookuia ana paha i na oihana mahiai ame malama ame hooulu hua ai, a o keia pilikia ua manaoia e ke Poo o ka oihana kiai mea kanu aiole o kona hope paha, ua hiki no ke hoopauloaia, alaila, e lapaauia no ka ukana i hoopilikiaia. na mea hunahuna paha aiole na mea paa paha, aiole na wahi like ole paha i piha i ka mu ame ka ma'i, a o keia mau hoolilo, maluna aku no ia o ka mea nana ka ukana, aiole o kona akena, aiole o kona loio a o ka lapaau ana, e like no ia mea ka mea a ke Poo o ka oihana kiai mea kanu aiole a koha hope paha i ike ai he pono no ka hoopau loa ana i na mea hoopilikia i ikeia, aiole, i manaoia aia malaila, a o ia mau ukana, hunahuna liilii paha aiole, oia mau mea paa paha, e paaia ia malalo o ka hoomalu ana a ke Poo o ka Oihana Kiai Mea Kanu, aiole e kona hope paha, ma kekahi wahi kupono i aponoia e ka papa, a no ka manawa e like ka loihi me ka mea i manaoia ua lawa no ka hooiaio ana mai ua pau loa na mea poopilikia i ke kinaiia ; koe na'e keia, ina o ka pilikia i hoaoia e hoopau, ua oi loa aku mamua o ke kupono a ua hiki ole ke hoopau loaia e like me na mea i hoikeia aela ma-luna, aiole, ina paha he mea hou kai oili mai a i laha ole hoi. aiole i nui mua paha iloko o ke Teritore, aiole, mahope o ka lapaauia ana e like nie na kuhikuhi ana maluna a'e, ua ikeia ka hiki ole ke hoopau loa aku i ha pilikia ame na mea hoopoino, alaila, oia ukana, huna-huna aiole mea paa paha i oleloia, aiole o kekahi wahi paha o ia mau mea, i huiia me kona wa-hi o waho aiole pahu paha aiole mea lawe ukana paha, e hoopau loaia aiole e hookukeia aku mai ke Teritore aku e like me ka manao o ke Poo o ka Oihana Kiai Mea Kanu aiole o kona hope, a o na hoolilo, me ka mea no ia naha ka ukana, aiole ine kona akena aiole me kona loio; a, eia hou: o keia hoopau loa ana, ame keia hookuke aiia, aole ia e lilo i mea e koi pohoia mai ai ka Papa, aiole kona akena paha, aiole lunanui a mea kiai paha, no na poino paha i hiki mai mamuli o ia hana ana. (7) Ka Hoopau loa ana. ina, i ka manawa e hoea mai ai, aiole, i na manawa paha a pau mahope mai o ia wa, ua ike ke POO o ka Oihana Kiai Mea Kanu aiole kona hope paha, ua pono ka ukana i hoounaia mai, na mea hunahuna ame na mea paa paha, a mahope o ka paaia ana ame ka lapaauia ana, a peia hoi ka hoomaluia ana o ua ukana 'la, aiole o kekahi hapa paha o ua ukana 'la, ua ikeia kona hemolele mai na muliilii mai aiole mai na ma'i mai e hoopoino ana paha aiole e hoopilikia ana paha aiole e hookuia ana paha i na pihana mahiai, malama ame hooulu hua ai, aiole i na | ulu laau o ke Teritore o Hawaii, alaila, e hoopaa oia maluna o ua ukana 'la, aiole ua mea hunahuna 'la, aiole ua mea paa 'la, aiole maluna paha o ka wa-hi, aiole maluna o ka pepa lawe ukana, ma kahi hiki ke ike kokeia, i pepa hoike e kukala aku ana ua nanaia ua ukana 'la, aiole ua mea hunahuna 'la, aiole ua mea paa 'la a ua aponoia, a, e hoikeia ka la i nanaia ai ua ukana 'la, ka inoa o ka mea nana i nana, malalo no na e o ka mana o ka papa, a o keia pepa, ua like no ia me ka aeia ana e hookomo mai ua ukana 'la, aiole ua mea hunahuna 'la aiole ua mea paa 'la iloko o ke Teritore. (8) Ka Hoopae ana. O ka hoopae ana mai i na mea i oleloia, na mea hunahuna ame na mea paa no ka nanaia ana aiole no ka hoomaluia ana paha, aole loa ia e manaoia ua aeia aku ia mau mea e komo mai, a, aole nohoi e manaoia ua kuleana aku ka mea nona ua mau mea 'la i ua niau mea 'la i hookomoia mai iloko o ke Teri-tore ; aka, ma ka manao o ke kanawai, o ua niau mea la, na mea hunahuna ame na mea paa paha i hoopaeia mai no ka nanaia ana, e manaoia no aia no ia mau mea mawaho o ke Teritore kahi i hooponoponoia ai no ka hoopae ana mai, a, aole loa hoi ia mau mea, ma ke ano holookoa paha aiole ma ke ano hapa paha, e manaoia ua kupono no ka hoopae ana mai iloko o ke Teritore aia wale no a hoopukaia ka pepa hoailona, ka pepa i hoopiliia a paa aiole ke kuni oihana paha, e ke Poo o ka Oihana Kiai Mea Kanu aiole kona hope paha e like me ia i hoakakaia mamua a'e nei, aiole, a hiki i ka hoopaaia ana elike me ke kauoha i hoopukaia ae nei. (9) Na Loli ana o ka Mana Hoopae. Aole hookahi mea iloko o keia mokuna e ae aku ana i ka hoopaeia ana mai o kekahi mea, mea hunahuna aiole mea paa paha, aiole kekahi mau mea paha, mau mea hunahuna niole mau mea paa palia, mai kekahi wahi nui, ina oia mau mea, aiole o kekahi paha oia mau mea, ua papaia e ka papa ma kekahi kanawai kuikawa paha no ka hoopaeia ana mai iloko o keia Teritore e like me ia i hoakakaia mamua a'e nei. (10) Na Awa e Hoopae ai. Aole hookahi o na mea i hoikeia ae nei maluna a iloko hoi o keia Pauku, peia hoi na mea hunahuna ame na mea paa (koe ka anoano kanu, pua, mea ulu ai ame ka anoano o na mea ulu ai e a'e, na hua iwi o waho, na hua ai, na lunahele ai, na anoano aiia, na anoano i wiliia i ai, aiole na hua pine iloko o kona ano niau aiole me ia maka no no ka hoohana kokeia no, ka limu kuahiwi, ka mauu maloo ai a ka holoholona, ka mauu maloo, ka laau i hoohana oleia, ka lala aiole o ke kumulaau no) e aeia aku e komo mai iloko o ke Teritore koe ke awa o Honolulu. (11) Ka Hoopai. O na poe a pau, hui aiole hui kalepa paha e hooko ole ana i na hooponopono ana o keia pauku, e hoahewaia no lakou, a i ka wa e puka ai ka olelo hooholo no ka hoahewa ana, e hoopaiia no ka mea hewa me ka huina aole e emi iho malalo o iwa-kalua-kumamalima dala $25.00) a, aole hoi e oi aku mamua o hookahi haneri dala ($100.00), aiole e hoopaahaoia no ka manawa aole e oi aku maluna o eono mahina, aiole, e uku dala ame ka hoopaahao pu e like no na'e me ka mea a ka aha e hooholo ai." PAUKU li. Ma keia, ke hoololiia nei ka Pauku 604 o na Kanawai o Hawaii i Hooponoponoia 1925, a e heluheluia aku penei : "Pauku 604. Ke One, ka Lepo, na Naheka, na Moo Hoopili-kia, etc. Ke papaia nei na poe a pau loa, na hui aiole na hui kalepa mai ka lawe ana mai no ka hoouna ana, aiole no ka hoopae ana mai paha, aiole, no ka hana ana paha i wahi e hiki mai ai iloko o ke Teritore o Hawaii. no ka hoopae ana e komo mai iloko o ka aina, na mea i hoikeia malalo iho, na mea hunahuna ame na mea paa: (1) Ke One, ka Lepo. (2) Na pohaku, me ke one, ka lepo aiole ke one i pili pu aku ma ke ano paha i wawahiia aiole me ia holookoa no aiole ma kekahi mau ano e ae, koe ke ano i kupono paha, aiole, i manaoia e hoohana i mea hoomomona lepo, aiole no ke kukulu hale aiole no na kia hoomanao aiole no na hana kukulu e a'e. (3) Na mea kanu me ke one, ka lepo e hoopuni ana i na a-a; a (4) Na mea like ole o na mea kanu me ke one, me ka lepo e apo puni inu aiole e pili aku ana paha, koe na mea no na hana hoao ame imi no ka pono hoonaauao malalo o ka hooponopono ana a ka Papa o ka Oihana Mahiai ame Malama ame Hooulu Laau. O na one a pau, ka lepo, aiole na pohaku me ke one, ka lepo e pili aku ana, aiole ke one, aiole ka lepo e apo puni ana i na a-a o na mea kanu, aiole ke one, ka lepo e apo puni ana aiole e pili aku ana paha i na mea o ka mea kanu, e laweia mai ana palia iloko o ke Teritore a i ku'e hoi i na hooponopono ana o keia pauku, e hoole loa ia aku kona komo ana mai, a oia mea. ua hiki no i ka pana oi le i kona akena i hoomanaia, aiole i kekahi luna aiole mea nana paha o ka papa ke lawe mai a lapaau aku no ka hoomake ana i na mea hoopilikia, aiole hoohana aku i ka laau hoomake aiole hoopau loa aku aiole pale loa aku mai ke komo ana, a o keia mau lilo a pau, me ka mea no ia nona keia mau kuleana aiole kona akena paha aiole kona loio paha. (5) Ka nahesa ola, ka moo lele, ka moo ai hua ai, aiole ka moo hoopilikia iloko o kela ame keia kulana o ke ola ana. aiole o kela ame keia holoholona a mau holoholona palia e hoopilikia ana aiole e lilo ana paha i mea hoopoino i ka oihana mahiai aiole i ka oihana hooulu hua ai aiole i na ulu laau paha o ke Teritore o Hawaii; a o kela ame keia mea ola, aiole, o na mea ola a pau loa i hoopaeia mai iloko o keia Teritore e hopu kokeia mai lakou i ko lakou manawa e ikeia ai a e hoomakeia aiole e hookukeia aku mai ke Teritore aku e like me ka manao o ke Poo o ka Oihana Kiai Mea Kanu aiole o kona hope ; a, o na lilo ame na poho paha e loaa aha mamuli o keia hana, e kau aku no ia maluna o ka mea noni ia mau waiwai, kona akena palia aiole kona loio. PAUKU 12. Ma keia, ke hoopau loaia nei ka Mahele 14 o ka
Pauku 586 o na Kanawai i Hooponoponoia o Hawaii, 1925. PAUKU 13. E inana keia kanawai mai ka la 1 aku o Iulai, 1927. Aponoia i keia la 14 o Apelila, A. D . 1927. W. K. FARRINGTON,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. KANAWAI 55 (B. H. Helu 104);
HE KANAWAI E HOAMANA A E KAUOHA ANA I KA PAPA LU- NAKIAI AME KA LUNA HOOIA O KE KULANAKAUHALE AME KALANA O HONOLULU E UKU A'E I KE KOINA A KA HALE- KUAI A TONG LEONG AME ROBERT K AQUIN. E Hooholoia o ka Ahaolelo Kaukanawai o ke Teritore o Hawaii: PAUKU 1. Ma keia, ke hoamana a ke kauohaia nei ka Papa Lunakiai o ke Kulauakauhale ame Kalana o Honolulu e hookaawale a'e mai ka waihona laula mai o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu i oleloia a e uku a'e i na huina i kauia me na inoa o na mea koi, penei : Tong Leong, Halekuai ................... $45.92 Robert K. Aquin ........................ 99.88 I ka hookaawaleia ana o keia mau huina, ke hoamanaia nei ka Luna Hooia o ke Kulanakauhale ame Kahina o Honolulu a ke kauohaia nei e hoopuka aku i na bila kikoo dala i ka Puuku o ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu no na huina i hoikeia ae la no na mea koi i oleloia, PAUKU 2. i ka wa e ukuia ai, e kauohaia ka Halekuai o Tong Leong ame Robert K. Aquin e hookuu loa mai i ke Kulanakauhale ame Kalana o Honolulu mai na koina a pau loa i pili aku ia laua. PAUKU 3. E mana keia kanawai mai ka la aku, a mahope iho
o ka manawa, e aponoia ai oia. Aponoia i keia la 14 o Apelila, A. D. 1927. W. K. FARRINGTON,
Kiaaina o ke Teritore o Hawaii. E Lawe i ka Nupepa Kuokoa | |