Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 28, 14 July 1927 — KA PUUHONUA. [ARTICLE]

KA PUUHONUA.

(Kakaula e Kaleionamoku) Hanli Lahui Aloh*. Paai i )u pep«Uo e Hoolehua ma, e Kaonakakai ma, a e hana llke puuwal, hookahl manao, no k£ hoopulapula ana i ka lahul aloha o kakou i ike hou ia ai he-nui a he lehulehu na Hawaii maluna o ka lepo aloha o kakou. Papaal ka pepelao, a komo kauhale e halawai mau oukou 1 kela ta< keia pule. a 1 ole 1 kela ame keia no. ka noonoo a hoohana ana i ka oukou h&na, no ka lohe ana i na mea hoiomua o kekahl o oukou i haawina maikal na kekahl o oukou e hoohalike ai. a no ka iohe ana i na polno i makaaia ai oukou aole e komo pu iloko o kela poino; no ka hoolauiea ana 1 na wahine a oukou; no ka hoolaulea ana 1 na kaae a oukou; a oi loa aku, no k& hoolaulea ana 1 na keiki. Ina aole oukou e kipa kauhale ana, oukou e holomua ana. Ina pah*. ko oukou holomua ole ana, o oukmi wale ana m ke poino ana, aole makou komo pu me oukou iloko o kela hana nui; aka ina oukou c poino ana, o ka poino pu ana no la o ka iahul. Pani 1 ka pepeiao, a kuai nui i na a oukou i eml ai na kumukuAl. Panl i ka pepeiao, a halawai mau oukou no ka hoolaia ana a no ka hana. Uke ana e piii ana i ka hoou&a ana mai o ka oukou meaai ma Honolulu nei ,a ma ia hana ana, e Voa no ka pomaikai. Ua pani no makou i ko makou pepeīao. a ua hooikaika no makoU imua o ke Komiaina a imua o Mr. Duncan so ko oukou pomaikai. a e hoomau aku ana no makou. E aloha i kou iahui, a e aioha i lam hanau, a e holomua ana no oe. I la aku nei, ua komo mal la 0 Moreoo Hulu i ko makou keena m mahope o ka pau ana o kana hana xae makou. ua ninau aku la au, "Pehea, e Hulu, he aloha no oe i kou alna hanau"? O kana pane, "Ae, ulu mau no ko'u noonoo ana no Puna, kuu aina hanau". No ke«ha mai ke kumu? a eia kana pane, *Ua hele au i ka lawai'a me ko'u makua i ke ao ame ka po, a he kanaka ike au 1 ka lawai'a ua noho au 1 ka mauna i ke kanu kalo ua hele au iloko o ka uiulaau no ka nopu puaa a hopu kao a pipl liilii ua hde au a loaa ka uiu a oiai e hooeno'aia ana ka uiu e kekahi o m«wwi ua holo au i kahakai a loaa a hoi a hookomo keia heep«n iloko o ka ulu i mo'a a ai i ka uiu ame ka hee, ua hele au e kapili manu a ua paa no ka'u manu \ia ala au i ke kakahiaka nui a hana 1 na hana o ka hale ame kahi kalo ikiko o ko*u lima holo no ke kuia

«lua mllē mai ko makou home aku, | eia. no ko'u mau alna 1 ili mal iluna o'u mal ko*u makua mai ia'u* bc« aau no au e ike i ko'u alna hanau, & eia no au ke manao nel e ltolhoii& no ko'u iwi & k&nuia 1 Puml" He mea oiaio aole he onamillona o Mr. Hulu, aka, he noho ana kona 0 kela aina. He mau< home a he loaa hoolimallma kona. O ka ae, he ae ia iaia. O kana olelo e hana i kekahi hana, e hana ana ola. Aole makou hewa i ka olelo ana, holomua oia mamuli o kona aloha 1 kona aina hanau. He elii o Mr. Hulu no k& Hui Kamehameha. a oia kekahi e aelike nei me makou. "Ua hoea mai ka manawa e hoohana ai ka Hui Kamehameha i na hana no ka holomua o ka lahui, aole wale iwaena o na lala 0 ka ahahui aka me na Hawaii no apau." E nana aku hoi kakou! KA LAHVI HAWAII ALOH.I N% kakou no e malama 1 ka kakou elemakule. Ina aole hiki la kakou kc malama i na elemakule Hawail, alaila, e malama elike me ka mea hiki. Aole kakou e kaukai na ha'i e malama ka kakou elemakule. E hoike 1 ko kakou manao kokua ma ka hana ana i na hana e hoike ana i keia manao; ina no he uukn, ua la■*ra. no kela. oiai he ilihune no ko kakou noho ana. Aka e haawi kakou ! i kekahi hana kokua. j Aole kakou nanamaka. na makua | n> kupuna o kakou e noho mai'

1& ma Lun&lllo Home. Mt ka "Kuokoa" o ka la 19 o Mei *ku nel 1 hala ua ike apuni o i k& lek& & Mr. Aberaham& L Maalo. e hoike an& i ke ano o ko laknu 'mal&ma i& ana; k& lakou mea e aahu nei; k& loaa dala a me na hooli}o o Lunalllo Home. Ua m&lama makou i kela leka, no k& mea, iw»>lmite makou e lilo kela leka, i mea hoomanao mau ia makou, e haaa. l kekahi hana kokua no lakou, a e hoom&u no hoi i ko makou makaala ana. i na mea e hanai* n«i. e na. kahu malama waiwai o kela. home. ,Ū» makaal» no makou eia no makou ke maakala nei, a e hoomau ana no makou 1 ka makaala ana. I kela laau makahiki aku nel i hala, ua komo no makou a hoao e koho ia 1 Hawmli kekahi o na lala o ka papa £ehu malama waiwai. U& noonoo no makou 1 keia manao kuai 1 na ■<n» ma Makiki. i lOaa i home hou, & 4 hoomahuahua ia na loaa, elike neela a kakou e ike nei 1 keia manam, & ua apono no makou 1 keia nmiao hou o ka papa e Xuai i ka -aiaa ma V**;** l a hol i T«tbo 0 KO-

ko Head. Ua kuka no makou me ke kauka e malama nei i ka ola kino o ka home. Ua kokua no makou 1 kela ame kela makahiki 1 ka mea 1 hiki ia makou, no ke kuai ana i kikahi mea liilli no iakou. Ua lohe makou 1 kekahl alii o ka Ahahui Kamehameha, no Kauai oia, e olelo ana, "He mea maikai e haawi kakou, ma ke ano Kamehameha, i kekahi kokua ana no Lunaiiio Home". Ua apono makou i keia maI nao o keia alii, a e waiho ia aku | ana kela hana imua o ka halawai I o na alii i kekahi o keia mau la. Eia ke lapaau nei na Hui Malu i na kēikl 1 ki-na ke tlno; o na keiki no apau loa o keia ame keia iahui, lAe ka uku ole. mamua aku' nei, ua ike kakou i ka haawi mau 0 ka Hui Mu 1 keia ame keia makahiki i kekahi pāina nui; ua hoopau lakou i keia ano lealea no ko lakou pomaikai wale no, a no ke dala no na paina a kakou 1 ike ai ela ke hoohana ia nel no na hana maikai, elike „me ka uku ana no ka lapaau 1 na kamalii l ma'i a me na hana e ae. Aole makou e olelo ana ē haha ka Ahahul Kamehameha eiike me na , Hui Mu, aole loa, no ka mea lke no 1 makou h* neie no ko kakou ola ana, j aka, o ka makou e oielo nei, ua 111 ke koikoi maiuna o keia ahahui nui o kakou, e hana i kekahl hana kokua o keia ano, ina no hs uuku waie no. | Ēh, ina he aloha kakou i ko kakou lahui. manao makou he aloha no kakou, aiaila, pehea ana na makua a me na kupuna o kakou e noho mal la ma Lunaiilo? E kokua pu aku no hoi kakou ia lakou, e haawi aku no hoi i na wahi mea llilil a Aberahama L. Maalo e hoike ana kana īeka: Aia mahea ko kakou aloha i na makua o kakou? Aia mahea ko kakou aloha 1 na kupuna o kakou? Aia mahea ko kakou aioha i na elemakule a kakou? Aia ma ka iehelehe? Aia ma ka puuwal? Ma- ka hana o keia mua e hoike ia al, aia paha ma ka ieheiehe, aia paha ma ka puuwai. KE OLA KINO. He mea nui ke ola kino o na keiki a kakou. Ua ill ke koikoi ma- I iuna o kakou, na makua, ka makaala 1 na kelkl, no ka mea, 'aoie lakou 1 maopopo ia mea he ola klno. Ina e paani ana na keikl, a hou ke kino, aoie e ae la lakou e ai koke. Ina no pihoihol na kelki, a makemake e awiwi ka ai ana a holo iwaho e paani ai, aole kakou e ae pela lakou e ai al. Umi-kumamaii-minuke a piha 30 minuke ka manawa maikai no lakou e hoi mai ai a hoomakaukau no ka ai ana e maha ana ke kino, a e loaa ana ia iakou ka manawa e holoi ai 1 na llma, kaht 1 ka lauoho, a hoomaemae i ko

lakou kino. O keia ai awiwi o kakou, o na keiki a kakou. aole maikai. He mea malkai e hooholo na makua e noho na keiki e ai no kekahi manawa, hapalua hora paha; lna no e pau ana mamua o ka hapalua hora, e noho no a pau na manawa, a paina pono e ai malie ai lakou, & aole 1110 ka manao i ka paani & pono ole ka ai ana. Ina no he nui a he maikai na mea ai, a awiwi ka ai ana, a noonoo mau ke keiki e pau koke 1 holo iwaho no ka paanl ana, e poino ana no ke ola kino. E paa-rula ka manai'a paina o na keiki, a o kakou pu no. Aole e »l i na manawa apau Joa. Ekolu manawa e ai ai p ka la, oia ka ru!a mai. kai, a e paa ia ka manawa. Ina makemake ka keiki i mea ai mawaena o na ai nui ana, he mea malkai e haawi I na meaai kupono elike me ka palaoa, ka waiu, a me ka apala; aole, e haawi a nul ka meaai. He mea oiaio, makemake na keiki e al kanake, a he mea pono e haawi ia no, aole ai nui, a e haawi la ke kanake mahope koke iho o ka al nui ana, elike paha, mahope o ka ai ahiahi. O ka ai ana o na keiki 1 ke kanake -1 na manawa apau loa, he hana ana kela e poino ai ko lakou ola kino, no ka mea e pilikia ana ke kino e hoihoi ole ana e ai. Inu nui i ka waiu a me na huaai 1 ke kakahiaka a me ka palaoia. Aole inu i ke kope. Ke olelo nei kekahi poe kauka, e al nui na keiki 1 ka auwina la 1 loaa ka manawa kupono no ka hoowali ia ana o ka meaal mamua o ka hiamoe"ana. aka, no kakou na Hawaii. aole hiki no ka mea. aia na i ka hana a e kali ana ka ai nul ana a hoi mai ka makua; nolaila, o kahi mea ai kupono no, elike me ka waiu a me ka palaoa, ua lawa no, a aole ai i ka poi I ke ahiahi ua hiki ia kakou ke ai nui me na keiki, a e ai pu no hoi ina meaal maka elike me ke kapiki a pela wale aku. Aole maikai ka ai ana 1 ka poi a al pu i ka laikl ia manawa liookahi no. Aole maikai ka ai nui i ka pipi. Ina e ai i ka poi. aole e ai i ka laiki. Ua oi aku ka maikai o ka ai ana 1 ka i'a mamua o ka ai nul ana i ka pipi. O na mea i palai ia aole maikai loa. Ka hua, he ai maikai kela, a he mea maikai e kupa hapa mo'a ia, a āole e al nUi i ka hua i palal a i oie 1 kuke i& a mo'a loa. O ke eoeoa he mea maikai no, aka aole e inu pu i ke eoeoa ame ka waiu. Ka "plaln cookits" he maikal no. L I al la ka aina ahlahi 1 ka manawa kupono, eiike paha me k» ho- j ra 5 l ole 6, i loaa ka manawa i I

na keiki e paani liilil ai, a hoopaa i ka lakou haawina a hoi e moe i ka manawa e kani al ka hora ewalu. Ka al ana 1 na meakanu, maka, eiike me ka Carr«ts, akaakal, ekolu manawa o ka puie, a o ka ai ana i ka luau ame na meaal o la ano i hoomoai aelua manawa o ka pule, he rula maikai e hoomaamaa al 1 hoomaa al i na keikl. Ka "lettuce" (like me ke kapiki) he mea ai maikal no ka al ana me ke kuke oie ia, a he mea maikai e ai mau la no i na la apau. KE IKE IA NEI Ma New Jersey, kekahi o na mokuaina o Amerika, ke kukulu ia nei he home no na poe i maka-po, a no na wahine waie no, a e kahea ia ana "Rest Haven". Ma keia home, ua hamama ka puka i na lahui apau. He kumu maikal no paha, no ka mea, aohe ike ka maka, i hiki ai i k apoe o na lii like ole ke noho hookahi wahi. Ina paha he maka, manao makou, aole hlki ke noho hui kau na ili like ole. Aloha no paha kakou.