Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 36, 15 September 1927 — Page 3

Page PDF (1.59 MB)

NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H. POAHA, SEPATEMABA 15, 1927 EKOLU
HE MOOLELO
— No —
KALOKE
a i ole
Ka Mea i Kapaia ka Moiwahine o na
Puuwai Kupaa.
MOKUNA XXXIII.
"E hele i'o oe e nana i kela mau rumi hoolimalima, a e ninau aku i ka uku hoolimalima no ka pule, a e ninau pu aku i ka uku o ka ai ana, no ka mea ua makemake au e emi loa ko'u mau hoolilo, o puehu e auanei ka'u mau haneri dala elima, me he opala la, e puhiia ana e ka makani puahiohio." "E hele au i keia manawa, a e waiho ka'u mau meahana, aia a hoi mai. Ina no ka holopono o ka'u mau hoolala ana me ka ona nona ka hale hoolimalima, alaila e hoomanawanui no ko kaua noho ana maanei hei, ahiki i ka pau ana o na la i koe a kaua o ka uku ana i ka hoolimalima o keia hokele." Ua haawi aku la ka Madame Mokana i kona ae, no kela manao o Kaloke, a i hakalia no a haalele mai ke kaikamahine opio i ka hokele, ma kana misiona huli hale hou no laua, o ke komo awiwi iho la no ia o ka Madame Mokana i kona lole a oia pu kekahi i haalele iho i ka hokele ma ke alahele no ke keena oihana o Uilama Nowuda. Iaia i hoea aku ai no kela keena, ninau aku la oia no Uilama Nowuda, o ka pane i loaa mai, aia no ua kanaka nei, maloko o kona keena mehameha, nolaila me kona kakali ole iho, a loaa ka aeia mai e Mr. Nowuda e komo aku oia iloko hele pololei loa aku la oia a kikeke aku la ma k apuka, a no ka wehe koke ole ia mai, o kona wehe aku la no ia, a komo ana iloko E noho ana no o Mr. Nowuda mamua o kona pakaukau, a e kakau ana i kekahi leka, a iaia i ike mai ai i ke komo ana aku o ka Madame Mokana, ua puiwa ae la oia, me ka lalau ana aku i kekahi noho, a uwai mai la imua o kana malihini, a iloko no hoi o kela manawa hookahi, i haawi mai ai oia i kona lima no ke aloha ana, aole me ka manao hoihoi maoli, aka me he mea la, aia ka hoowahawaha me ka makemake ole iloko ona no kona makuahine hanauna. "Ua loaa ae kau leka ia'u, a no ka maopopo ole o ka manao o kela leka, pela au i hoea kino mai la imua ou, no ka ninau ana aku, i ka manawa hea la au e hookipaia aku ai maloko o kou home? E kau aku anei kou mau manaolana maluna ou, no kou hookipa aku ia'u maloko o kou home, iloko o ko'u mau la o ka wahine luahine?" "Auhea mai oe e kuu Anate Felika," i hoomaka mai ai o Uilama Nowuda e kamailio ma ke ano hoolalau, no ka maopopo ole iaia o ka mea hana mai ai," aole i pau na hemahema o ka hale i ka hanaia i keia manawa. "E hooponoponoia ana no na hemahema o ka hale, hoea ana keia poe malihini, me ka maopopo mua ole, nolaila ua hoopaneeia na hana i manaoia me ka mokaki aku a mokaki mai o na ukana, o keia iho la ke kumu i ulolohi loa ai kou hoi ana ne e noho pu me makou. "O kekahi no hoi, e hele mau mai ana na hoaloha o Palani e ike iaia, a e hoonunuha mai ana no hoi o Helena, nolaila ua nui maoli na mea e hookaumahaia ai ka noonoo." Ke hoolohe malie aku la ka Madame Mokana i kela mau hoakaka a Uilama Nowuda, me ka maopopo no nae i ka madame, he mau kumupale kohu ole wale no kela, no kona kauoha ole ia ana mai e hoi aku maloko o kela home, nolaila i ke kuu ana iho o ka leo o Mr. Nowuda, ua pane koke aku la oia, i ka i ana aku: "O kena mau mea apau au e kamailio mai nei, aole ia i lawa no ka pane o ka'u ninau i waiho aku nei imua ou, o ka'u i makemake ai, o ia no kou pane ana mai, ae, aole paha, me ka hoonui olelo ole aku." . "Aole no he maopopo pono ia'u o ka mea e pane aku ai,'" i hoolalau mai ai no o Nowuda i kana kamailio ana, "a me he mea la ua lohe aku au i ka olelo ana ae o Helena i kela mau la aku nei, no ka ikaika maikai ole o kona kino, o hiki ai ke nana aku i ka pono o ka ohana." "Alaila o ka mea oiaio a'u e hoomaopopo aku la, mamuli o kau mau olelo hoolalau, aole he hookahi iloko o kou ohana, i makemake ia'u e hoi aku e noho pu me oukou, pela anei ko oukou manao?" wahi a ka Madame Mokana, me, ka hele o kona helehelena a haikea, i kau a mea o ka piha i ka huhu ame ka hoonaukiuki "E akahele mai oe e Anate Felika," i kamailio mai ai o Mr. Nowuda ma ke ano hoomalimali, no kona makemake ole e lohe mai ka poe e noho hana ana malalo ona, i ko laua hoopaapaa, a o ia ka ua kanaka nei o ka pane ana mai: "No keia manawa, ua hiki ole maoli no ia maua ke hookipa mai ia oe, aka nae, ina no oe e hoomanawanui iki ana no kekahi manawa pokole ma keia hope aku, e makaukau ana kekahi rumi nou, o kou hoi ae no ia a hookahi ko kakou noho like ana maloko o ka hale hookahi." Ma ka mea oiaio maoli, aia iloko o Mr. Nowuda ka manao aloha me ka makee no ka Madame Mokana, a ua makemake loa oia e hoihoi aku i kela makuahine hanauna ona maloko o kona home, aka nae no ke ku-e loa o kana wahine, ame Palani kana kaikamahine, i ka hookipa ana aku i kela luahine pela i hiki ole ai iaia ke hooko mai i kela manao ona. "O kau olelo mau iho la no ia e kamailio mai ai, ia'u, e hoomanawanui a mahope, i ka wa e makaukau ai, alaila au hoi aku e noho pu me oukou," i pane hou aku ai no ka Madame Mokana. Alaila o kela rumi i hookaawale mau ia no'u maloko o kou home, ua lilo anei kela rumi i kekahi poe?" "Ae, ua lilo kela rumi ou ia Palani, i rumi hookipa, a o kou rumi komo lole, ua lawe pu oia i kela rumi nona,'' i hoakaka mai ai no hoi o Mr. Nowuda. "Pehea hoi na rumi maluna loa o kaupoku, ke hoomanao nei au, he hookahi mmi kaawale ma ka makahiki aku nei i hala?" wahi a ka Madame Mokana, me kona ake nui, e ike i na mea oiaio e pili ana i ka home o kana keiki hanauna. "Aia ke kaikamahine lawelawe a Palani maloko o kela rumi kahi i noho ia, nolaila e ike mai oe, aohe mmi kaawale oloko o ka hale i keia manawa, ua piha wale no" "He keu aku keia a ka mea hookahaha i ko'u noonoo, eia ka aole o ke kane wale no ka Palani o ka lawe ana aku i kokoolua nona, ma kou home, aka o ke kaikamahine lawelawe pu kekahi," me ke ku ana ae p ka Madame Mokana iluna no ka
hoomakaukau ana e haalele iho i ke keena o Mr. Nowuda. "I ka manawa o ko makuahine, hanauna, oia kekahi o na wahine waiwai, aohe rumi paa maloko o kou hale iaia, ua hamama na ipuka apau o kela home, i na manawa ana e makemake ai e hoi aku a noho maloko olaila, aka, i ka wa i lilo ai oia i wahine nele a ilihune, i wahine i nele i na hoaloha ame na makamaka, ua papani mai la oe i na ipuka o kou home, aole he hookipa aku iaia, oiai nae, i na makahiki ae nei i hala, he mau kaukani o kana mau dala, i hooliloia no kou ohana. "He nani hoi ia, ua hoike mai la no oe, aole he wahi kaawale oloko o kou home, no'u e hoi aku ai a noho pu kakou; e huli aku ana au i wahi hou e malumalu ai ko'u poo. He haawina ehaeha keia a'u e auamo aku ai e Uilama Nowuda, aka ua hiki no nae ia'u ke hoomanawanui, a ke hauoli loa nei au i ka loaa ana ia'u o ka ike no kou ano oiaio maoli; a e hoike aku oe imua o Palani ko kaikamahine hookano a haaheo; ua hookaakaaia kuu mau maka i na ano oiaio o kona ohana, ma o kana mau hana la." "O e Anate Felika, aole he maopopo iki ia'u o ke ano o kau mau mea i kamailio mai la, e hooili ana i na ahewa ana ia'u ame ko'u ohana," wahi a Mr. Nowuda i pane mai ai ma ke ano hoolalau wale no. "E ninau aku i ko kaikamahine, a nana auanei e hoike mai ia oe i na mea oiaio. E hoike aku iaia owau kekahi malihini ma ka home o ka Haku Walaka ma kela manawa hookahi a Lurina Lovina, kona hoaloha o ka hoohala ana ma kela home no hookahi pule O ke aloha no kou!" Me ke kakali ole iho a lohe i ka pane a Mr. Nowuda no kela mau olelo, o ka huli mai la no ia o ka Madame Mokana kahi o ka puka e hamama aku ana, a oili loa aku la nowaho o ke alanui, me kona papani ole aku i ka puka a paa a i ole nana aku paha ihope. Hoi pololei loa aku la oia no kona hokele e noho ana, aole no i hoea mai o Kaloke, mai kana wahi o ka hele ana, nolaila komo aku la oia noloko o kona rumi, me ke pani ana mai i ka puka a paa, alaila kii aku la e wehe i kona pahu lole, a mailoko mai o kela pahu, i lawe mai ai ua wahine nei, he ekolu mau ope palapala loloa. Mahope o ka nana ana i kela mau ope palapala, i hookaawale ae ai oia hookahi ope mai na ope ae elua, me ka haehae ana i na apaapana liilii, a kiola aku la iloko o ke kapuahi hoopumehana, me ke kuni ana aku i kukaepele, a noho aku la oia e nana i ka a mai, ahiki i ka lehu ana. No na palapala iho elua i koe, ua nakiikii ae la oia i ka lipine mawaho, a hookomo hou aku la maloko o kona pahu lole, me kona hoi ana mai a noho iho la maluna o kekahi noho paipai, me ka hooho ana ae: "Aaole no kela palapala, ua pau aku la i ke puhiia i ke ahi, aka no keia mau palapala nae elua i koe, na keia mua aku e hoike mai i ko laua hopena!" E hoomakaukau ana ka Madame Mokana, e wehe ae i kona papale, ame kona kihei, no ka waiho ana aku ma kekahi wahi kupono, komo ana no o Kaloke iloko, a no ka hoihoi o ke ano o ua kaikamahine nei, me ka lamalama maikai no hoi o kona helehelena, ua lilo kela i kumu e hoauheeia aku ai na noonoo maikai ole iloko o ua wahine nei, a ninau koke aku la ia Kaloke, i ka hopena o kana huakai huli hale ma kela la. "Ua holopono loa ka'u huakai i hele aku nei e huli hale no kaua," wahi a Kaloke, me ka wehe ana ae i kona papale a waiho aku la maluna o ke pakaukau, a noho iho la no hoi oia maluna o ke ko-ki, mamua pono aku o ke alo o ka Madame Mokana. "Ua halawai aku nei au me Mrs. Wiliba, ka wahine nona ka hale hoolimalima a'u i hoike mua aku ai oe; a ua pomaikai maoli au, no ka mea he elua mau rumi aole he poe hoolimalima oloko. Hookahi o kela mau rumi, ua lako i ka wai wela ame ka wai hu'ihu'i, a ua pili pu no kela mau rumi a elua i kahi hookahi, a ua lako like no laua a elua, me na mmi liilii waiho lole. Ua hoolakoia kela mau rumi me na mea apau e pono ai, he keu aku a ka nani, a no ka hoohihi loa o ko'u manao no ua mau rumi nei, ua hoopaa e aku nei au i kela mau rumi no kaua." "Heaha aku nei ka uku hoolimalima o kela mau rumi, e kuu kaikamahine?"' wahi a ka Madame Mokana, me kona makemake no e ike, i ke emi a i ka pipii paha o ka hoolimalima o ua mau rumi nei. "He elima dala ka hoolimalima no ka pule, pehea manao anei oe, ua nui loa kela mau dala?" "He elima anei dala ka uku hoolimalima no ka pule?" wahi a ka madame, me ka piha i ke kahaha. "Aole he pii o kela mau dala hoolimalima, no ka mea aia kela hale, ma kahi maikai loa o ke kulanakauhale, a ua piha i ka poe maikai, o ka mea oi loa aku, o ia no ka hoolakoia ana o, kela mau rumi, i na pono hale." "Malia paha he oi loa aku ka pono, e hele like kaua e nana i kela mau rumi, a ina ua kupono i kou manao, alaila hoi i'o kaua malaila e noho ai, a ina ua kupono ole, alaila huli hou aku ana i wahi oi ae o ke emi o ka uku "hoolimalima. " O ka mea oiaio maoli nae, aole i hoike aku o Kaloke i ka mea pololei imua o ka Madame Mokana, o ia hoi, o" ka uku hoolimalima o na rumi a elua, he elima dala ame ka ekolu dala pakahi; a no ka nui makemake loa o Kaloke i kela mau rumi, ua uku mua aku oia i ka haku hale he ekolu dala, me kona hoakaka pu ana aku i ke kumu o kona hana ana pela, i ole ai ka Madame Mokana e olelo mai i ka pii loa o ka hoolimalima, ke hoike aku oia he ewalu dala no ka pule. Ma kela hooponopono ana b Kaloke me ka haku hale, ua hooia pu aku ke kaikamahine opio, no kona uku mau aku iaia i na pule apau he ekolu dala; nolaila, e manaoio loa ana ka Madame Mokana, he elima wale no dala ka uku hoolimalima, no na rumi elua. He umi-kumamalua dala ko Kaloke uku no ka pule, a mailoko ae o kela huina e hoolilo ana oia he elima dala me ka hapalua, o ia hoi, he elua dala me ka hapalua ana e uku ai i kona mahele hapalua o ka uku hoolimalima, a he ekolu dala mawaho ae, elike me kana i hoopaa ai me ka wahine ona hale hoolimalima. Ua hele i'o aku Ia laua e nana i na rumi, a i ka ike ana o ka Madame Mokana, ua nui kona mahalo me ka makemake pu, o kana mea kahaha wale no, o ia ke emi maoli o ka uku hoo-
limalima, nolaila ua apono aku la oia, e hoi laua ma kela mau
rumi e noho ai.
He eha dala ka uku o ka pule no ko laua ai ana, a ke hui
pu ia ae me na lilo, o ka holoi ana i na lole, ka uku hoolima-
lima o ka mmi, he puka nui kela e loaa ana i kana eke dala,
ke pau ka makahiki; eia nae aole no he nana o ua wahine
nei no kela pilikia, no ka mea he mau pohaku daimana no
kekahi ona e hiki ai ke kuai hoolilo ia aku, a o na dala e loaa
mai ana, e hiki ana ia ke kokua mai iaia, no kekahi manawa
loihi.
Ua maikai maoli ka noho ana p na wahine elua ma ko laua
hale hou, a ua hoikeike okoa mai ka Madame Mokana i kona oluolu, ka mea i ike ole ia no kela wahine mamua aku, a ua pili aloha maoli kona manao no ke kaikamahine opio. Elike me na mea i hoakaka mua ia ae nei, he umikumamalua wale no dala ko Kaloke uku, ma ke ano he kumukula kokua, no ka pule; o kona mau hoolilo, ke huiia ka uku hoolimalima me ka uku o ka ai ana, ua like pu me eiwa dala me ka hapalua, nolaila he elua wale no dala i koe iho, no ka uku ana i kona mau lilo no ka holoi ana i kona mau lole, ame kekahi mau hemahema liilii e ae ona. O kela wahi a Kaloke e noho nei, he mamao loa mai kahi mai i ku ai o ka halekula, e hiki ole ai iaia, ke helewawae mau i na la apau; a ina hoi no ke kau maluna o ke kaa, o kela no kekahi hoolilo nui, e aneane hiki ole ke lawa kana mau dala, no ka uku ana i kona mau hoolilo kumau no ka pule. Iloko o na la mua o ko Kaloke noho ana aku ma kela wahi hou, ua hoao oia e helewawae, a e hoiwawae mai i ka hale, i koe ai kekahi mau kenikeni mai kona uku ana i ka ukukaa, eia nae aole e hiki iaia ke helewawae mau i na la apau, no ka mea e ku mau ana ka hapanui o kona manawa maloko o ka halekula, i ka wa e a'o ai i kana mau haumana, ina nei no kona hele mau ma kona mau wawae, alaila e hoea mai ana ka la, e piula maoli ai oia, a hiki hou ole ke hoomau aku ma ka oihana kumukula. . . . Ina hoi no kona kau mau maluna o ke kaa, alaila e uku ana oia he iwakalua keneka no ka la, ua like ia me hookahi dala no ka pule, ke koe liilii loa mai la kana niau kenikeni e aneane hiki pono ole ke hoolawaia kekahi mau makemake ona. Ma kekahi la nae a ua o Kaloke o ka hoiwawae ana a hoea no ka hale, a iaia i noho iho ai maluna o kona noho, puana ae la oia i keia mau olelo: "He mea poho e loaa ia'u kekahi hana e lawelawe ai, no ka ukuia mai mawaho ae o na hora kula, no ka uku ana aku i ko'u hoolilo o ke kau ana maluna o ke kaa, o ka mea pohihihi nae, aole he maopopo o kahi e loaa ai o kekahi hana kupono." Ua hoopau koke ia nae kela pohihihi o ka noonoo o Kaloke, mamuli o ka loaa ana iaia o kekahi hana, he hana ana i noonoo mua ole ai, a ua hoea mai ia ma ke ano kupaianaha loa; ua uku i'o ia kona mau hoolilo o ka hele ana i ke kula ame ka hoi ana mai maluna o ke kaa i na la apau, me ka hoopilikia ole ia mai o kona mau wawae, i ka oopa i ka hele ana ame ke ku ana maloko o ka halekula.
MOKUNA XXXIV.
Aia maloko o keia hale hookahi a ka Madame Mokana ame Kaloke e noho nei, maloko nae o kekahi mau rumi okoa aku, he elua mau hoahanau, he mau wahine i mare ole i na kane, o ke kaikuaana no me kona kaikaina. He mau wahine ulakolako kaa o ka noho ana, ma kela ano, he ekolu o laua mau rumi hoolimalima, a o laua pu kekahi e ai me ka hakuhale, maloko o ka rumi hookahi. Ua lilo no hoi kela mau wahine, i mau mea punahele Ioa, maloko o kela hale holookoa, no ke kumu, he mau wahine akamai loa laua, a e loaa mau ana na olelo hookaau ia laua, e noke ai ka poe i ka akaaka; o ko laua pilikia wale no, he mau kino nunui ko laua, a no ka momona o ko laua mau kino, ua hiki ole ia laua, ke. lawelawe aku i kekahi mau hana liilii. No kela mau wahine nae ame Kaloke, aia ka manao hoohihi iloko o kela mau wahine no ke kaikamahine opio, mai kela manawa mai no o ka hoea mua ana aku o Kaloke i kela hale. Ma kekahi kakahiaka nae, i ka haalele ana iho o Kaloke ialoko o kona rumi no ka hele ana i ke kula, ua halawai mai la oia me kekahi o kela mau wahine momona, e ku ana mawaho o ka puka o kona rumi, a e kaha loa aku ana no o Kaloke hele ma kekahi aoao, ua paa mai la ua wahine nei, ma ka lima o Kaloke me ka ninau ana mai iaia, ina paha ua ike oia, i ka wahine nana e pulumi ana i ka holo ame ke alapii. "Aole au i ike iho nei iaia, me he mea la, aole keia o kona manawa e hoea mai ai," i pane mai ai no hoi o Kaloke me ka hoikeike ana mai i kona kulana paa rula. "Auwe no ka hoi e!" wahi a ua wahine nei i hooho ae ai, me ka noke pu ana iho i ka akaaka. "Aole i maopopo ia'u, heaha la ka maua o Elikapeka e hana aku ai, i wahi e paa ai ko maua mau kamaa i ke pihi." "Alaila aole anei i pihiia kou mau kamaa?" "Aole, he wahi kaikamahine uuku, ka mea nana e pihi mau i ko maua mau kamaa i na kakahiaka apau, a oia no hoi ka mea nana e wehe i ke ahiahi; ua nee nae oia he wahi okoa loa e noho ai i keia manawa, pela i nele ai maua i ka mea nana e pihi i ke kamaa. Ua hooikaika no maua e loaa he kaikamahine okoa no kela hana, nae he loaa iki ahiki i keia manawa," alaila hoakaka aku la oia i ka hiki ole ia laua pakahi ke pihi aku kekahi i ke kamaa o ke kekahi, me ka hiki ole i ua wahine nei, ke uumi iho i kona akaaka, "Ua manao maua e hele aku e huli i kekahi kaikamahine hou i keia kakahiaka, eia nae aole e hiki ia maua ke haalele i ka hale nei, ahiki i ka paa ana o ko maua mau kamaa i ke pihi." "Ina hoi ha pela, e hoi aku oe iloko o kou rumi, a na'u e pihi aku i kou mau kamaa, he wahi hana liilii wale no kela e pau ai iloko o na minuke pokole loa." Ua kanalua no kela wahine, i ka ae ana mai ia Kaloke e pihi i kona mau kamaa, aka ua noke aku la no nae o Kaloke i ke koi paakiki, ahiki i ke komo hou ana aku o ua wahine nei noloko o ka rumi, a komo aku la no hoi o Kaloke mahope. No ke pihi ana aku i na kamaa o kela wahine, wehe ae la o Kaloke i kona mau mikinilima, o ke kukuli iho la no ia iluna o ka moena veleveka, a pihi iho la i na kamaa, aia hoi ke noho mai la ka elua o na wahine maluna o kekahi noho okoa aku, me kona niau kamaa no i paa ole i ke pihiia, nolaila hooko aku la o Kaloke i ka hana kokua, ma ke pihi pu ana aku i na kamaa o kela wahine. I ka paa ana o na kamaa o na wahine momona i ke pihiia, ua noke like ae la lakou apau i ka akaaka, aole e hiki ia Kaloke ke alo ae, mai kona komo pu ana aku e akaaka me na hoahanau elua, a me he anapa ana Ia na ka uwila, ua komo koke mai la kekahi noonoo iloko ona, no ka hana pono ma kona aoao e kamailio aku ai i kela mau wahine, i ka wa pono loa. "Me ka mahalo a nui ia oe e ka hoaloha," i pane mai ai ke kaikaina o kela mau wahine opio, nona ka inoa o Elikapeka. "He keu aku maoli kou oluolu o ka hooluhi ana ia oe iho no ko maua pono, a ua hoohauoli mai oe i ko maua manao, ma ka ike ana aku i ka lamalama o kou helehelena." (Aole i pau.)
He Moolelo
No Ka
Lanakila ma o ke Kali Ana
MOKUNA XXXI.
Ua kahamaha koke ia ka laua kamailio ana mamuli o ka oili koke ana aku o Bisimaka, ka popoki nui a ka hakuwahine o laua, a lele mai Ia iluna o Eseparana me ke "owau" mau ana; ua hiki ole hoi iaia ke uumi iho i kona akaaka me ia mau no o na waimaka ma kona mau lihilihi, a mamuli iho la o ia kahamaha ana a ka popoki i hoopau ia ai ke laua kamailio ana no na mea e pili ana i ka leka. Ma ke ahiahi loa ana iho o ia la kakau iho la o Gasepa i kana leka pane i ka anakala Kolisona e apono aku ana i kana. haawi ana mai i kona home no ka hookipaia aku o Eseparana ma ke ano o kekahi oia o na ohua o ia home, a ua nonoi pu aku oia maloko o ia Ieka e hoike mai ka anakala i kana la i manao ai no ko Esepanara hoounaia aku. I pane no keia leka ua loaa mai la he leka ia Eseparana mai a Konelia mai, a e hoike pu mai ana i ka la ana e hoi aku ai ma kekahi pule mai. He maikai na olelo maloko o keia leka, a eia nae, iloko o ia maikai aole no i nele ka holo ana ae o ke anu, ma kona kino apuni. A pau kana heluhelu ana, haawi ae la ia Gasepa e heluhelu. "Aole o'u manao e noi mai ana lakou ia oe nau e hoihoi aku ia'u i kela hale, no ka mea, aohe wahi olelo hookahi e pili ana nou no ka hoihoi aku hoi ia'u. Me ka malie loa o Gasepa o ka heluhelu ana me ka makemake iloko ona e loaa iho kekahi mau kumu maikai e hoolanaia ae ai kona manao iloko o ka leka, eia nae, ua hoopahao-haoia oia me ka maopopo loa. Hoomau aku la o Gasepa i ka heluhelu ana me ka walaau ole, me ka manao e loaa ana kekahi mau manao ano nui iloko o k aleka, a ma ka Eseparana nana mai nae i kona helehelena ua hoopohihihi loa ia oia me ka maopopo loa. "Ma na mea i kakauia maloko o keia leka," wahi ana, "Aohe ano ohaoha ke hoomaopopo iho," i huli ae ai oia a kamailio ae la i ke kaikuahine, aka nae ua maopopo loa kona noonoo nou a ua hana mai la hoi i kekahi mea no ka hoomakaukau mua ana no kou hiki aku. Ua hoakaka oia maloko o keia leka no kona makaukau e halawai me oe ma ka hale hoolulu kaaahi i kou wa e ku aku ai, ma ia wahi o keia leka ana i kakau mai nei, he manao maikai kona nou." "Ina pela ana kona ano ke hiki aku au aole au e makemake ana iaia, malia he mau manao hoihoi ole kona ia'u no ka hoi aku a noho pu me lakou, a he manao kona i like ka paakiki me ka pohaku. E kakau aku oe me na manao maikai loa e loaa ana ia oe, a e hoike mai oe ano i ke kulike o kou manao me ko'u. "Ma ke ano hea la oe i manao ai e kulike o kou manao me kou? No'u iho, e hauoli loa ana au ina no ko kela poe noi mai ia'u e lawe aku ia oe i Rikekeka, aohe nae he hoakaka pela maloko o keia leka. Ke manao nei au ua kohohewa oe i ke ano o kela poe mamuli o ke ano puanuanu o na olelo maloko o keia leka. "No ka poe Pelekane la ea, he oi ae ko lakou makaala me ka nana nui no lakou iho mamua o kakou na Palani Malia paha, i kali oia i kona aloha a paulele mai maluna ou, ahiki i kona ikemaka ana mai ia oe, no ka mea he malihini oia ia oe, a pela hoi oe iaia; ina no kou noho pu aku me lakou no kekahi manawa e komo iho ana ke aloha iloko o lakou nou." "O, aole oia e makemake mai ana ia'u, a ina pela, aole no hoi au e makemake aku ana iaia. E nokeia mai ana ko'u mau ano a pau i ke kiloia, e kaupaona ia ana au ma ka'u mau olelo a ma ka'u mau hana, a ina pela ana, he keu aku a ka mea hiki ole ke hoomanawanui iho!" "Mai noonoo oe me kena; e aloha a e lilo pu mai ana oe i mea makemakeia e lakou, aole hiki ia lakou ke alo ae ia mea. eia wale no ka hana kupono a maikai loa ma kou aoao, ia oe e hele aku ai ea me ka naau oe i makaukau no ke aloha ana aku ia lakou, pela wale no e lilo mai ai ko lakou aloha me ka hiipoi pu mai ia oe, aka, ina aole oe e aloha aku ana, e nele ana no oe i ke aloha ia mai e lakou la." I ko Eseparana ike ana iho i ka pololei o nei hoakaka a ke kaikunane, haawipio mai la oia i kona mau manao ku-e apau, eia nae aohe i maopopo iaia pehea la oia e hoohana aku ai i mea e lilo mai ai ke aloha, ka makemake ame ka paulele o kona mau hoahanau me kona anakala maluna ona. Ua kaahope ae la ka pule me ka hikiwawe loa, a hoea mai la hoi ka la no Eseparana e holo aku ai, Iloko o na minuke hope loa mamua o kona kaawale ana aku ua ulu ae la kekahi mau manao kupanaha iloko ona oia hoi e loaa ia manawa kekahi mea nana e keakea a i ole e kaohi iaia mai ka hele ana aku. O ka manao mua i ulu ae la iloko ona malia o loaa mai kekahi mau dala ia Gasepa mai a Mr. Lemekia mai no ka mahele o na dala puka i hookomoia aku ai iloko o ka hui, a i ole loa kekahi ulia i ka home o ka anakala ma Rikekeka a pau i ke ahi, a i ole loaa paha ka anakala i kekahi ma'i a make. O kela iho la na manao lapuwale i ulu ae la iloko ona he mau manao ana i noonoo iho ai, ina no ka hookoia e lilo aha i mea kaohi iaia aole e holo i Rikeke, eia nae, aole kekahi o ia mau mea i ikeia. He mau hora kakaikahi ma ia hope mal, helewawae like aku la laua ahiki i ka hale hoolulu kaaahi, a nake kaikikane a ke kanaka puhi palaoa kana pahu-lole o ka lawe ia ana aku maluna o ke kaa kalaka ahiki i ka hale kaaahi. I ke kaa kalaka e lawe la i ka pahu-lole, ke noonoo la o Eseparana ina e kahuli iho ana ke kaa kalaka a nahaha e lilo ana ia i kumu e haule ai oia i ke kaahi, a holo ole oia i Rikekeka eia nae, aole. Ua hoea aku la ke kaa i ka hale hoolulu me ka holopono, a ua hoea pu aku la no hoi me laua i ka wa pono, a mahope o ke kuai ana i tikiki uku-kaa, ame ke kau ana i ka inoa maluna o ka paiki lole ame ka pahulole, lawe aku la o Gasepa ike ana i ke kaaahi, e lawe la ia Eseparana no ka akau. la iaia iloko o ka malama ana- mai a kekahi lede Pelekane. I ke kaaahi e hoomakaukau ana no ka holo aku a haawi aku la o Gasepa i ke aloha i ke kaikuahine me ka i ana aku: "E hoolana i kou manao; aole kaua e kaawale ana no ka manawa mau loa, aka no kekahi manawa wale no. E hoohiki mai oe imua o'u e manaolana mau aku ana oe no ko kaua halawai me na pomaikai i ka wa pono, oiai nae, he pouliuli loa na mea omua i ka nana aku i nei manawa. O ke aloha no kou a hui hou "aku kaua!"