Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 36, 15 September 1927 — Pauaho Mai ka Rev. H. H. Paleka i Keia Ola ana Piha na Makahiki he Kanaiwa-kumamakolu Iaia i Hiamoe Aku la NUI NA MAKAHIKI O KONA NOHO KAHU ANA Noho Oia i Kahu no Kawaiahao no Kanalima-kumamaha Makahiki [ARTICLE+ILLUSTRATION]

Pauaho Mai ka Rev. H. H. Paleka i Keia Ola ana

Piha na Makahiki he Kanai-wa-kumamakolu Iaia i Hiamoe Aku la

NUI NA MAKAHIKI O KONA NOHO KAHU ANA

Noho Oia i Kahu no Kawaiahao no Kanalima-kuma-maha Makahiki

Ma ka horne o kona kaikuahine, jma ke alanul Kauka, ka home ana 1 hoohala al 1 kona mau la hope ma ka honua nei, no na mahina ae nel eono I hala, 1 pauaho mal al ka Rev. H. H. Paleka 1 keia ola ana, ma ka hora 1:15 o ka auwlna la o ka Poakolu, o ka pule aku nei |l hala, I ke 93 a ol o na makahlkl o kona ola ana, a ma ka hora uml 0 ke kakahlaka o ka Poalima mal 1 malamaia ae ai kona anaina haipule hoolewa ma ka home no o kona kaikuahine, a hoomoeia aku kona kino wailua, ma ka iliua ohana ma Kawaiahao, ma kela la no. No na makahiki he 54 i noho kahu ai ka Rev. H. H. Paleka no ka ekaleeia makua o Kawaiahao; aole l pau na hoomanao ana a na hoahanau kahiko o kela ekalesia nona; ia lakou 1 hoala mai ai i na hoomanao ana, 1 ke kulana o ka ekalesia i kona mau la e noho kahu ana no Kawaiahao, ame keia manawa. Ua piha 1 ka Rev. H. H. Paleka na makahlkl he 93 o kona ola ana, a no n» mahlna lehulehu aku nel i hala, ua emi mai kona lkaika, me ka hookahahaia no nae o na manao o kona ohana ame na hoaloha, no ke konekonea o kona kino, iloko o ka hapamua o keia makahlki. Ka Hanauia Ana Ua hanauia ka Rev. Henry Hodges Paleka ma Nuuhlwa, ma ka paeaina Makala, ma ka la 2 o Mapaki 1834, oiai kona mau makua, ka Rev. BenJamin W. Parker ame Elizebeth Parker, kekahi mau misionari mua o ka hoea ana mai no Hawaii nei, e noho hana ana ma kela paeaina, no ka hoike ana i ka euanelio o ke ola' i na kanaka malaila. He mau mahlna pokole wale no, ka noho ana o na makua o ka Rev. Paleka maanei nei, ua hoounaia laua no Nuuhiwa, oiai nae he wa kela o na kanaka e komo nui ana lloko 0 ke kaua aku a kaua mal, aole 1 loihi ka noho ana o na makua o Paleka ma kela paealna. I ka manawa he eono wale no pule o ka Rev. Paleka 1 kela manawa, ua haalele aku la kona mau makua 1 ka paealna Makala, a huli hol mai la no Honolulu nel, me ka hoounaia ana o ka Rev. Benjamin W. Paleka i mlsionari no na Koolau o Oahu nel, mai Kaneohe aku ahikl i KahukU, ela nae ma Kaneohe kona wahi nohopaa. Ma Kaneohe i hoohala ai ka Rev. Benjamin W. Parker ame Elizabeth Parker 1 ko laua ola ana. Ka Hoonaauaola Ana He mau pule mamua o ka haalele ana iho o ka Rev. H. H. Paleka i kela ola ana, ua hoike ae oia imua o kekahi o kona ohana, no kana mau mea I hoomanao, iloko o kela au kahiko, o kona noho ana me na makua ma Kaneohe, o ia hoi, maloko lakou o kekahi hale pUI 1 noho ai, a mahope mal ke kukulula ana o kekahi halelaau. -> Me he mea la, ala no lloko ona na hoomanao makamaka hou, no kela au kahlko a kona mau makua : e ola ana ma Kaneohe; e hoopuni ana kona mau kalkuahlne ame la i pu, l ko lakou ana xm|

Kaneohe, e hoopunl ana ke pau Ka lnu tl ana o ke ahiahl, a me ka malamalama o ka ipukukul, aila ko-ho-la, e akoakoa ai lakou maloko o ka rumi nui o ka hale, a malama i ka ohana. Iloko o kona mau la opiopio loa, ua komo aku ka Rev. Paleka maloko o ke kula o Punahou, mal Kaneohe mai no oia e hele ai i kela kula, ola kekahl o na haumana o ka papa mua loa 1 komo ma Punahou. Ua komo pu no oia maloko o ke kula o Kahehuna mahope mai, aka 0 kana kula hope nae i noho ai, a hookuuia mai me ka palapala hoomaikai, ma «Punahou. Ao 1 ka Oihana Kahunapule. J ka mar*~ mua ileko o ka Rev. r H. Paleka, -»h-ne o kona puka ana mai Punahou mai, o la no ka holo ana aku ma Amerika, no ke komo ana maloko o ke Kula Kiekie Williams ame ke Kula Nohopaa Andover, na kula 1 hoonaauaoia ai kona makuakane, aka nae ua kaohiia aku oia e noho no ma Honolulu nei, nolalla, ua a'o oia i ka makaukau o ka oihana kahunapule, malalo o ka Rev. E. W. Clark, ke kahu o ka ekalesia o Kawaiahao 1 kela manawa. Noho Kahu no Kawaiahao Ua hoonohoia ka Rev. H. H. Paleka 1 kahu no ka ekalesia o Kawaiahao, ma ka la 28 o lune 1863». a mai kela manawa mai ahiki 1 ka Ia 7 o Okatoba, 1917, kona noho kahu ana no kela ekalesia, a ua piha lala he 54 a oi makahikl o ka paa ana 1 kela kulana. Iloko o na makahiki apau o ko ka Rev. Paleka noho' ana ma Hawaii nei, he ekdlu wale no ana manawa 1 holo aku al no na aina mamao. I ka makahikl 1874, ua holo oia maluna o ka ihokukalepa D. C. Murray no Kaleponl. He elua makahlkl mahope mai, 1 ka 1876, ua holo hou oia no Amerlka me ka makalkal ana 1 ka aina hanau o kona makuakane ma Reading, Makekukeka, a hoea loa oia 1 ka hoikeike ma Pilikelepia. Holo no Ladana , I ka makahikl 1891, ua holo hou ka Rev. Paleka no Ladana, a hala loa aku no Parisa, he mau mahina, i hala laia ma kela huakai makaikai, o kela n!o hol kana huakal hgpe loa; no ka mea iaia 1 h\ai hoi hou mai al 1 Hawaii nei, aole ola 1 haa j lele hou 1 keia teritore ahiki wale no l kona hoi ana aku la ma kela

REV, H. H. PARKER