Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 38, 29 September 1927 — He Moolelo No Ka Lanakila ma o ke Kali Ana [ARTICLE]

He Moolelo No Ka Lanakila ma o ke Kali Ana

MOKUNA XIII. Ko kwa pane a Mrs. Moaleleka i kupono ole iho la i ko Ese- ; p*rana noonoo hele aku la oia no kekahi aoao aku o ka rumi tne ka ula ma kona mau papalina 110 ka ]*ane kikoola a ka maieuahīne o Bella, a i kona huli hou ana mai a nana i ke kaikamahine uuku, i mai la; "E Bella, e hana aku oe elike me ka lto mama i olelo iho la ia oe, e loaa ana ia oe kekahi apana kopa/' He makemake o Eseparana e honi iho i ke kaikamahine tiaku. aka, mamuli o na olelo a ka makuahine ua hoohakalia o Be!la ī ka hele ana mai, a hoi hou aku la ihope. 1 'He apana kopaa nui anei e mama?"' i ninau ae ai o Bella. "Ae, e kuu aloha, he apana kopaa nui ke loaa aku ana ia oe.' N"o keia pane a ka makuahine, aole o Bella i hookaulua -ho i ka hele ana mai, a nolaila hele aku la o Eseparana a hui nie ia a honi iho la iaia ma kona niau papalina. I ka pau ana holo aku la o Be!la i ka makuahine ma ka hoihoi a i aku la: "Elua mau puupuu kopaa, e mama, elua puuoua koT>aa, elua manawa ana o ka honi ana mai nei ia*u ma kuu mau papalina!"' Nee ae la o Eseparana i ka akaaka no keia mau olelo a Bella, aka no Mrs. Moateleka ua hoouluhuaia aku la kona noonoo mamuli o ka naaupo o kana ki-pe ponoi o ka haawi ana mai la, a he nanaina maikai ole kona ia manawa. **LaUtt kou noonoo, e kuu keiki, olelo aku nei au hookahi uo punpwa kopaa." "Ia Bella i hoomaka ai e uwe ae a nui ka leo, i mai la ka makuahine, ua ike mua au o keia ka mea e hoea Aai ana ,he mea hoike aku ia ia oe, e Eseparana, e pono oe e makaala loa i kou paani ana me na kamalii, no Bella nei e* lie piha noonoo loa oia no ka mea e hanaia aku ana iaia. "Eia no hoi kekahi, mahope o Bella nei ike aku i ke ano o j leaa tnau hana i maa i na' Palani, aole o'u makemake oia ano hana i maa 1 na Palani o kau ia e hoolauna mai ai ia nei, nola51a, e hoomanao oe i keia a mai hoao hou mai ia Bella nei, a tnaa aku ia ano hana hoowalewale au." Ua hoopiha loa ia akū ko Eseparana noonoo i ke kahaha tne ka inaina'pu e hiki ōle ai iaia ke hoomanawanui iho. Ua makemake iho la o Eseparana e hoopuka ae, "e huikalaia aku oe no hookahi kaukani manawa," eia nae, aohe hiki i kgea |eo ke puai ae, a haalele mai la oia i ka rumi, a ia Mrs. UinAieka hoi e hoonana iho ana ia Beila. He mau la lehulehu ma ia hope mai e aka mau iho la o Esepaxana iaia iho ke hoomanao ae i kona hoolaunaia ana aku ia BeHa, a i lilo ai hoi ia hoolauna ana i mea nona e nukuia ai e MM. Moateleka; o keia ka manawa mua loa iloko o kona e>3a ana i kauia mai ai na ahewa ana maluna ona, mamuli o kona oleloia ana mai no na ano hna "i maa mau i na Palani." Me ke kaumaha o kona naau i hui aku ai oia me Konelia kase Beta ma ka manawa i hooholoia, a hele pu aku la me laua ! ka halepule, a eia w r ale no ka loaa ana o ka noonoo maikai ame ka maha iaia a i ko lakou komo aku iloko o ka halepule, a nana ae la ma o a'maanei o na paia o ia hale, he hiohiona hoi i like loa me ko ka halepule Notre Danie de Paris maloko o Palani; aole oia i ike i ke kumu o ka maha ame ka malie loa ana o kona mau noonoo ooloku mamua iho, ua pau iho la ka aana kaj»lili ana a kona puuwai i piha i ka inaina mamua iho, t aoka manawa mua loaa iho la ka noonoo iaia me he mea 1a aia no oia maloko o ka home o kona anakala kahi i nolio ai me ka hauoli ame ka maikai o ka noonoo. Mahope o ka pau ana o ke anaina haipule kakahiaka aohe 0 Konelia i hoohakalia iho, pai koke mai la no no ko lakou !tei aku, a ia lakou ma ke alanui e hoi ana no ka hale huli mai !a. o Konelia a i mai la ia Eseparana i keia mau olelo." "la kakou e hoea aku ai i ka hale e ae ana aiiei oe e hele ae i ko'u rumi ia manawa au e noonoo ai no na haawina kupono ia oe nau e hoopaanaau. Aole pono ia kaua e hoopau nunawa waie. O keia ka manawa kupono." Ua hala he mau minuke loihi mamua o kona haawi ana aku 1 kona ae, me ka i pu ana aku: "He mea oiaio ua nui kou noonoo no ke kokua ana mai ia'u. a ke hoomaikai aku nei au ia oe no ia manao, e kuu hoahanau; he mea oiaio ua ike io iho &o au i ko'u naaupo, e kupono loa ai e a'oia mai." "laa oe e hooikaika ana he mea hauoli ia no'u ke.,kokua «iul aku ia oe e ka hoahanau," wahi a Konelio o ka pane ana *e» n»e ka mahuahua ae la o kona manao aloha no Eseparana īloko ona. . 4 'E Konelia, ke haawi aku nei au i ko'u mahalo ia oe no ia m»nao-maikai ou i hoike mai la, a ke hauoli nui nei au," i pane ae -ai hoi o Eseparana, me kahi ula iki ma kona mau papalina tto kona ike ana iho o ka makemake maoli io 110 ia o ka hoasanats e haawi mai i na kokua ana a pau iaia elike me ka hiki iaia. ke hana mai, a he mea pono hoi ma kona aoao e hooikaika <wa i mea nona e holomua ai ma kana mau haawina e a'oia mai ana. **Hookahi a'u mea e hoopololei mua aku ia oe i nei mana--wa, mai kamailio mau mai oe ia'u 'kuu hoahanau' he mea kupono ole ia ma ka olelo Enelani." "Ae, he mea oiaio ia, aohe o'u noonoo iki no ia mea; ma Palani e manaoia ana ia kapa ana aku pela he aneane elike rac ka mahaoi O, .he mau kaukani mahalo 110 kou hoike m'ua ana mai la ia hemahema ia'u," i pane ae ai o Koneiia. ! O ka hora hookahi i hoohalaia e Eseparana maloko o ka rurm o Konelia aole ia me ka oluolu, me ka uluhua loa. Ma ka manawa o ko Eseparana ninaninauia ana e Konelia ma ke ano ♦ hoike iaia no ki nui o kana mau mea i ike, ua ike o

Konelia i ko F.separana naaupo maoli, a ua aneane maoli no ko Konelia manaolana no ka holomua o kana haumana e hoomake ia. . i No Eseparana iho aohe oia i maa mamua i ka hoikeia eiike! me keia iho la no ka nui o kana mau mea i ike ma ka olēlo Enelani, ma na meahelu a ma kekahi mau haawina e ae, a ua ike maopopo maoli iho no-hoi o Konelia i ka nui o ko Esepa~ | rana hemahema ma ka olelo Enelani E pono no nae ika mea i heluhelu e hoomanao iho he kaikamahine Palani keia, a ma ka olelo Palani no ka ikaika loa o kana mau haawina o ke a'oia ana, e nele ole ai no ke pahemahema ma ka olelo malihini. I ka ike ana o Konelia he hana hoopau manawa wale no keia, hoomaka iiio la oia e hoike ia Eseparana ma ka ninaninau ana iaia ma na mea pili i ka honua, a mahope o kekahi manawa o ka hoohalaia ana ua ike oia me ka maopopo loā aolie no o Eseparana i holomua ma ia haawina. No Konelia he wahine opio makaukau oia nona iho, aole oia i kupono e lilo i kumukula, no ka mea, he ahonui ole, aole i loaa iaia ka hoomanawanui, ua manao oia elike me kona ! makaukau ma na haawina a pau pela ka haumana e hoohalike aku ai iloko o ka manawa pokole loa. O keia no ka pilkiia nui i ikeia i kekahi poe makua aole loaa ke ahonui ma ke ao | ana i ke keiki. No Eseparana, ua kaumaha kona noonoo no kona hemahema nui, a ua nhewa loa oia iaia.iho no kona hooikaika ole ana i kela manawa a ka makuakane ona e a'o mai ana iaia, a ua lilo keia hemahema ona i mea hoomahuahua loa hou iho i kona kaumaha a Konelia nae e ike ole mai ana. laia e nalu nui ana no kona naaupo maoli, ala mai la iloko o kona noonoo na olelo a'o a Gasepa, ke kaikunane, iaia. "Mai hoolanakiia i kou hemahema maluna ou, a mai hoomake wale hoi i kou manaolana me ka hooikaika ole e lanakila; e hoomanawanui, a e koa." I ka loaa ana ae o ka manao aa iloko ona i mai la ia Konelia, "Aole no e nele ana ka loaa iho o ka manao e hookahaha loa ia aku ai oe he naaupo maoli no au; he oiaio no au ma ka olelo Enelani a ua loaa iho paha ka manao ia oe aole au i a'oia i keia mau haawina; ma ka mea oiaio ua a'oia au i keia mau haawina a pau au i ninaninau mai 'nei ma ka olelo Palani. aka ma ka olelo Enelani aole, he liilii loa kahi mea i loaa.ia'u, a ke majiaoio nei au, ina no kou hoomanawanui a a'o mai ia'u ma ka olelo Enelani elike ole ana ko'u hawawa ia manawa me ko keia manawa." "0 na hua o ke a'o maikaiia ana e ikeia ana no ia nia o ka paanaau la o na olelo iloko o ka. noonoo, nolaila, ina o kou makemake ia e loaa ia oe ka ike ma ka olelo Enelani, e pono oe e hooikaika, elike me ka ikaika e haawiia aku ana ia oe," wahi a Konelia o ka pane ana ae, "a ke manaolana mau nei au e holomua ana no oe ma kau mau haawina a pau ma kela mua aku." Pii ae la ka ula ma ko Eseparana mau papalina ia manawa no ka piha i ka inaina a i mai la: "Aohe o'tl manao elike me.kou; aole e hiki pela ko'u manaoio; ina maikai ole ka waih.ona noonoo aole no e komo mai ana 1 na a'o ana, no na mea maikai a pau, aole loa e paanau ana, 1 no ka mea, he mea okoa loa ka ka noonoo e hana ai a e kiola-

"Ke ike iaku nei au ua fAi aohoi.n Ytl?Inflin5"oooohla h "Ke ike aku nei au ua hoopihoihoi loa ia oe, o ka'u ia e papa muaaku nei mai hoolilo i na mea liilii o.keia ano i mea hoopihoihoi i kou noonoo; malia paha he mau manao like ole no hoi ko'u e hoala oleia aku ai ka inaina iloko ou. "Aole o kou mau manao, aohe o'u nana i kou mau manao," i pane aku ai o Eseparana, me ka nui ae la o kona leo; "o kou mau manao liilii e ku-e ana i kuu makuakane, no ka ike ana i a'o mai ai ia'u, o ia ke kumu iho nei o ko'u huhu. Aohe oe i maopopo, aole no oe e maopopo iki ana i ka nui o kona maikai, kona naauao ame kona kulana.kilakila." "Malia paha aole ana, aka nae, ina e loaa ana ka mana ia'u e nana aku ai i kona mau aoao a pau ma o ke ano o kana kaikamahine la i nei nianawa, alaila, heaha ana la ka'u olelo hooholo nona?" wahi a Konelia. "O, he manao lokoino loa ia ou ke kamailio ae oe nona pela! O, e papa, papa. no keaha no la au i make pu ole ai me oe? E haule makawalu mau ana na poka pa-hu ma o a maanei i ka la a po, aole nae hookahi i haule mai kahi kupono e hookipaia mai ai ia poka ia'u." E kulou ana oia maluna o ke pakaukau ia manawa, me ka hunaia o-kona helehelena, me ka nalu ona, aole ana I anei o Konelia e kamailio mai ana i kekahi mau olelo oluolu a ku i ke aloha.no kona papa? I Ke uwe pu la oia ia manawa a o kona ha'uha'u uwe wale no ka mea loheia, a ia aea ana ae ana iluna ike iho la, eia ka, oia | wale 110 kd!oko o ka rumi ia manawa. | Ua hookahahaia kona noonoo no kona ike ana iho oia wale no koloko o ka rumi, a ua hooki iho la hoi i kana uv/e ana, a j no kona haalele hookahi ia ana iho, i kana nana iho he hana lokoino maoir ia a kona hoahanau i hana mai ai iaia; ke noho la nae oia nana i ka noho a Konelia i noho ai, a i na mauna hoi |ame na muliwai maluna o ka palapala aina e waiho ana maj luna o ke hele no hoi a pulu loa i kona'mau wai- ] maka. r I ka hoi ana mai o Konelia ua 'pau loa kona uwe ana, aka nae, o ia mau no ka hiolo o kona mau waimaka, a ua lilo ka pulu o ka palapala aina a Konelia e ike-mai ana i na waimaka o ua o Eseparana i mea hookomo aku i ka manao hoowahawaha a hoahewa iloko ona, a i mai la: "Ke manao nei au aohe ou makemake i ka noho malie iloko nei o keia rumi a e huli i kau haawina, ka hana hoi a'u i makemake ai e loaa aku ka ike ia oe, ina ua manaka iho la oe, ! ea, ke hookuu aku nei au ia oe e hele." ! "He hana naaupo anei ka'u i hana iho nei ? Ina ua lilo ka pulu ana o keia palapala aina i kuu mau waimaka, alaila e kala mai oe ia'u; o ke aloha no leou, a ke liaawi aku nei au i ka mahalo ia oe no keia haawina au r a'o mai nei," i pane aku ai o Eseparana me kahi minoaka iki ma kona helehelena. Aohe pane koke mai o Konelia, ua piha loa oia i ke O ke kumu o kona ku ana ae a hele a haalele iho i ka rumi no ki'hiki ole iaia ke hoomanawanui oiai ko Eseparana mau waiinaka e hiolo ana, ua hooholo oia e haawi mai i kekahi maU olelo ikaika no ke a'o ana mai ia Eseparana i kona manawa e hoi mai ai, eia nae, ua ko ole ia manao ana ona pela, ua lilo na olelo a Eseparana i pane aku ai ame kahi leo akaaka i mea hoaiihee aku i kona mau manao inaina a pau. Ua lilo keia kaikamahine Palani i mea hoopohihihi īoa i kona noonoo, pehea la oia e ao mai ai iaia i mea nona e apo aku ai i ka ike ana e a'o mai ana iaia; aole oia i huhu ia Ese-

parana. ua maopopo no iaia aole i nui ko Eseparana a'oia ana ma na haawina ana i makemake ai e ao mai iaia, a oiai he mau haawina hou wale no keia ia Fseparana aia nae ka. iini nui iloko ona e loaa aku ka ike i kana haumana.no keia mau haawina i kula ole ia iaia mamua. Ia manawa ua iho aku la o Esepanara i ka hale me ka hauoli iioko ona no kona lanakila ana a ua lilo hoi ia hauoli ana i mea na Konelia e noonoo nui ai. Xo ka manawa pokole wale no nae ia hauoli ana o Eseparana, no ka mea iaia i 4<omo aku ai iloko o ka rumiaina loaa aku Ia o Mrs. Moaleleka ame Bella iāia, e heluhelu nupepa ana, a he lehulehu hoi na mea hou ku i ka manaonao maloko 0 Palika. "F. mama, heaha ka ke'a poe mea e hana ana i kela wahine?" 1 ninau ae ai o Bella. "E ki ana iaia me ka pu: oia wahine ka mea nana i ninihi i na hale i ka aila. mahu. he wahine hewa loa kela. A aia kela mau hale ke'hiolo iho la ma Rue de Rivoli; na kela poe e ki mai la i ka poe kipi hoohaunaele maloko o ke Kihapai Lukemahoro." I ko Eseparana lohe ana mai i keia mau olelo ua like oia me kekahi kuikele oi i houia aku i kona puuwai; ua koikoi loa keia mea hou e hiki ole ai laia ke hoomanawanui hou iho, a hōomaka iho la kona mau v aimaka e helelei. a no kona makemake ole iho la e palua kana paee ana, haalele koke iho la oia i ka rumi. , Ihea la oia e hele aku ai, i nalu iho ai oia. Ina hoi no kona hoi hou aku imua o Konelia e paluaia mai ana kona nukuia, a 'eia nae, o kona hoahanau manao maikai wale no ia.iaia, malalo o kana malama ana mai, eia nae, ua haupu ae la oia no Beta, kona hoahanau opiopio loa elike me ia, malia me ia paha e loaa ai iaia na kamailio oluolu ana e hoomahaia ae ai kona noonoo. E nolio ana o Beta maluna o ka noho maloko o ka rumi I hookipa iaia i komo aku ai a 'e kakau ana he mau leka, a i kana j nana aku iaia me he mea'aohe ona makemake mai iaia ke hele I aku a kokoke, he mea hoouluhua aku ia i kona noonoo, aka, ua maikai ole loa ko Eseparana noonoo e hiki ole ai iaia ke hookaulua iho me ka hele ole aku a hui me ia. "E Beta, ua pili kaumaha loa au, a e oluolu oe e aloha mai ia'u. Aohe makemake o Konelia ia'u e noho aku me ia maloko o kona nimi, a e noke'mau ana no hoi o Karisabela i ke kamailio ia Bella no na mea e pili ana i ka mea hou ma Palani, a ua ehaeha loa ko'u noonoo i ka lohe ana aku nei ia mea hou, a ua hiki ole ia'u ke hoomanāwanui hou iho i ka ehaeha, nolaila au i hele mai la imua ou, malia o oe paha ka mea hiki ke hoomama mai i. kuu laumaha." "Heaha auanei ka mea hiki ia'u ke hana aku no'u?" wahi a Beta i pane mai ai me ka leo a Eseparana o ka lohe ana aku aohe ona hoihoi mai iaia." "Ua-hiki ia oe ke noho iho maanei, ina o kau ia i makemake mai nei." "Ae, oia pu kekahi a'u i makemake ai, aka nae. e Beta, ina e hiki. ana ia oe ke aloha mai ia'u aole no hoi paha i ka nui, alaila he mea hooluolu loa iho ia i kuu noonoo, aka hoi ina aole ea, aole hiki ia'u ke noho a ke ola aku me ke āloha ole ia mai."' "Ua manao au pela no hookahi manawa, aka ke ike nei au aole hiki ia'u ke noho a ke ola aku me ke aloha ole ia mai." I ka ike ana mai o Beta 1 ko Eseparana ano-e ana ae, i hou mai la," ke kamaiho aku'nei au no ka manao koho wale o kekahi no ke aloha oiaio, aole nae ke'ano mau a ka mea i pilikana e hiki ai lee hoomanawanui iho."

"Ke maopopo ole aku la koli manao ia'u.la," i pane aku ai o Eseparana me ka helehelena me he mea ]a ua piha oia i ka makau. "No kakou nei iho, ua lilo ko kakou pili ana īna ke koko i mea ikaika a oiaio ame ka nani iloko o ke aloha. Aole anei pela i na mea apau? He aloha io no anei oe i kou niau hoahanau?" "Ka, ina aole makou he mau hoahanau na ka makua hookahi he mea maopopo e hoowahawaha ana makou kekahi i kekahi," wahi a Beta; "aohe mau hoahanau e ae i like ka pipili o ke aloha o kekahi i kekahi elike me makou, o ia ka'u e hoike aku ia oe; aka no ko makou pili ana ia oe ma ke koko, he mea oiaio e pono makou e hoomanawanui, oia hoi, ina he makemake oe i ke aloha ia aku a e aloha mai hoi oe ia makou pakahi. "Ua maopopo aku la ia oe ko'u manao no keia mea he aloha, a no ke ola ana hoi me ka neīe i ke aloha, a heahs ana kou manao?" wahi a Beta. He helehelena ko Eseparana ia manawa i piha loa me ke kahaha, a i aku la nae: "0, he mea kaumaha no ia ke noonoo iho/' me ka naka iki ana ae o kona wahi kino. * "E hoopauia ae ana ia aho kaumaha ou ke hala kekahi nianawa. a ke lilo iho hoi i mea maa a kamaaina ia oe. E hoopau koke ia ae ana ka hookaumaha ana o kou noonoo ke a'o ihp oe i ka hoomanawanui," wahi hou a Beta. "Aole o'u manaoio i kau, a pehea ina e loaa ana ia ano ia'u, ia wa ana anei. oe e aloha mai ai ia'u?" No ka oluolu loa o ia mau olelo a Eseparana ua komo loa aku la ke aloha iloko 0 Beta a i mai la: "E hoao au, koe wale no keia aole au i hoomaamaaia ma ia ano e manao iho ai oe e nui ana ka mea e loaa aku ana ia oe mai a'u aku, aole e hiki ia'u ke hana aku ma ke ano e ike mai ai oe ua hoike aku au i ko'u aloha ia oe, no ka mea, aole palia ma ka olelo kau i makemake mai ai ia'u e hoike aku aka, ma ka hana, oia anei?" "Aohe a'u nana i ke ano o kau mēa e hana mai ai, aka owau ke hoike aku ia oe i ko'u aloha," me ka nee ana ae i ka akaaka, alaila liele aku la oia a apo mai la ia Beta, a i iho la: O kei? ka hoike o'u i ko'u aloha ia oe, a ke hauoli nei au i nei manawa. a ma kou aoao hoi e hana a i ole e hoike mai ana anei oe i kou aloha oiaio a oi aku ia'u, mamua o ka mea hiki k'u ke hana aku nou?" E Eseparana, o oe ke kaikamahine kupaianaha- loa a'u i ike ai," a me kona nana ole ae nae ia ano i hou aku la. "Ae, e hoao a ue aloha aku ia oe a oi aku mamua o ko keia manawa; 1 hoike aku no nae au ia i keia ua hiki mai oe i keia wahi au e manaolana'ole iho ai no ia mea he aloha." Noonoo iho la oia ina aole oia i aloha ia mai alaila heaha hoa aku la kana mea e noonoo aku ai?. Eia oia ke noho nei maloko o keia home o kona anakala» o ka hana poho wale no e alohaia mai oia a e oi aku kona aloha aku ia Beta a i ka poe e ae a pau o ia phana; me ka hoao mau e hooluolu a e hoohauoli *aku i ko lakou noonoo i.na mai<awa apau elike me ka hiki iaia ke hana aku ia meā. ' Ua lilo. kana leka o ke kakau ana na Gasepa ia la i mea nona e hauoli ai, a oiai aoie hiki iaia ke huna iho me. ka hoike

ole aku i kona manao hoihoi ōle ho Mrs. Moatclcka a no Ko» nelia, maluna o ko Bata oluolu a hoihoi iaia kana hoakaka nui ana, me ka nani no hoi oloko o ka halepule Kakolika, me ka hoakaka pu aku i na ano a pau i maa i na kanaka Pelekane, a ua lilo ia leka ana i mea hoomama loa aku i ko ke kaikunane nooiioo. } MO'KUNA XIV . t„ He kulanakauhale nani o Rikckeka, o ia kekahi o na kulanakauhale kahiko loa i nohoia e kanaka, he ololi a kekee na lanui, aole no hoi i ka nani na hale o ke kukuluia ana, ke ano no o na kaila kahiko me na puka-pa kahiko, eia nae, he kulanakauhale, he oluolu ka noho ana r he kakaikahi loa na kaa e holo ana maluna o na alanui, a he ike mau ia aku no hoi ka poe helewawae e kuo'e ana maluna o na alanui me ka nauwe malie, me he mea la he mea malihini loa ka helu papa ana aku i na kanaka o ia kulanakauhale. Aohe nui loa o na kanaka e noho ana maloko o ia kulanakauhale, ua emi liilii.mau mai na kanaka mamuli o ka hele, a mamuli no hoi a ka lawe a ka make, a he liilii loa na hanauna hou i pani mai ma ka hakahaka o ka poe i hele, a he hiohiona o ka hune ke ikeia aku ana'ma o a maanei, ua hiolo mai na kanaka ma ka hana, a he kumu kopono no paha kekahi no hoomaemae hou ole ia ae a 'o ka poe no lakou ia mau hale popopo aohe makemake e hoolilo aku i ka lakou mau dala no ia mau waiwai popopo. 0 keia mau hale popopo a i haalele loa ia he mamao loa mai kahi mai o ka halepule i ku ai, a ua lilo ole hoi ia mau hale i mau mea alalai ae i ka nani o na hale e ae e ku mai ana, o na liale o na makaainana waiwai a kuonoono o ko lakou no na hale nani ke nana aku. Aohe lehulehu o na halekuai a mau halehana maloko o keia kulanakauhale aohe no hoi he hoohana nui ia o ka noonoo o na kanaka ma ka hana ,a he kumu kupono no paha kekahi no keia aohe nae i maopopo. 1 ka hoi ana aku o Eseparana a noho maloko o ka home o ke Dean Kolisona ua lilo ia i mea kamailio nui ia e ka lehulehu, i ka wa i laha ae ai ka hōokama ana o Koliaona i ke kaikamahine a kona kaikuahine i-kaikamahine ponoi nana, a e nōho mau loa iho ana oia maloko o Kikeka ua lilo ia i mea na Eseparana e noonoo nui ai 'no ka mea, ua nui ke kamāilioia nona ma ke ano he kaikamahine Palani oia. • Ina oia i hoi mua mai me ka anakala ma na la mua o ka. makahiki, i kā wa e piha ana ka noonoo o na kanaka Pelekane me ke āloha i ka lahui Palani, ma kona nianao, e oi aku ana kona.hookipaia aku ia home me ka pumehana o ke aloha, aka nae, ua lilo ka hana a kekahi hapa o ka lahui Palani i inea konakonaia a 'ua loli ae hoi ka manao pulama o kona ohana iaia, no kona lilo ana he kaikamahine Palani ke kumu o ka loli o ka manao o na kanaka Pelekane nona. Ua lilo ko Eseparana ikeia ana mai e na kānaka i mea nemaia, a he mau moolelo lehulehu kupono ole ka i kamailioia mai nona a iia holo ae la lioi ma o a maanei; hookahi luahine, he wahine i kamaaina ia ka holoholoolelo, i olelo aku i kona mau hoaloha ua ikeia'ko ke De Kolisona hoike ana ae i kona piha loa i ka huhu, i ka wa o kekahi i ninau aku ai iaia no ka mea e pili ana i ke Kauna De Mahilona, ka makuakane o Eseparana, a ua makaukau oia he kaikamahine hoopilikia mai 0 Eseparana a ua ukiuki loa hoi ke Dean Kolisona no ka"mare ana o kona kaikuahine ke kauaka Palani, o keia mea oiaio ua maopopo i keia wahine. Mailoko mai o keia moolelo ua laha loa ae la ma o a maanei ka moolelo e pili ana i ko Mahilona kumakaia ana A koni aina hanau ma kona lioao ana e hoike aku i na Perusia i na meahuna e lilo o Palani a o ke kumu hoi o kona make ana ma luna o ke kahua kaua, a no kona kaikaina hoi ua kokua aku oia ma ka hana pepehikanaka a i make ai hoi o Kelemanete Kamaki. a no ko Mahilona lilo ana he kanaka kipi i kiia ai oia a make mahina o ke kahua kaua, o keia ka moolelo haanui oiaio ole i laha ae ai i ehaeha loa iho ai ko Eseparana noonoo. I ka manawa i laha ae ai, ua holo mahuka mai o Mahilona me ke kamaliao loa o leona. pakele ana no Ladana, oiai nae, aohe oiaio iki iloko o ia moolelo, Ua manaoio loa ia he mea oiaio ia, a nou nae, e ka makamaka heluhelu, ua-maopopo ia oe, ua make o Mahilona maluna o ke kahua ma Palani. Mamua o ka ikeia ana ae o ka mea oiaio maoli, ua loaa keia manao ia Eseparana he lahui puuwai maoli ka Pelekane 1 nele i nei mea he aloha. Ile mea hoomama loa ae i kona noonoo no kekahi manawa ke kamailio ia o kekahi mea maikai e pili ana.no kona makuakane, a pela me ko lakou mau pilikia i ka manawa e hoopuniia mai ana o Palika e na koa Perusia, eia nae, aole hookahi mea i kamailio mai no ia kumuhana, a ina no kona hapai aku i ke kamailio ana maluna o ia kumuhana e hoao mau mai ana kekahi poe e hoolalau i ke kamailio ana, no ke aloha mai iaia i ole ai oia e hoopilikiaia ma ka manao. O na mahina mua ana o ka noho ana aku ma Rikekeka. ma ka home o kona anakala he manawa hoao ikaika loa ia iaia. E noho mehameha mau ana oia i ka hapanui o ka manawa, a maluna o Gasepa kona noonoo mau ia manawa, me ka hoihoi ole aku i na mea e hoopuni mai ana iaia. O kekahi kumu hookaumaha loa mai i kona mau hoahanau, Konelia ame Mrs. Moateleka iaia, e aho no o Beta, he oluolu mai no me ia, no na hoahanau e ae he aaka a he hoouluhua mau mai i.kona noonoo. No Bella hoi, elike no me ka hoihoi ole mai o kona mama iaia pela no me ia. O keia ka Eseparana mau mea oiaio o ka ike ana aku iloko o ka ohana, a e hooikaika ana nae oia e Janakila nialuna o ko lakou mau manao ame ka lakou mau hana." Aole oiā i huna i kona anō kaumaha e koho wale ia mai ai no, aka, ua hpike aku. oia ia lakou ma kona uwe ana i kekahi manawa aka nae, aole i ike iho kona mau hoahanau i na kumu hemahema nui ma ko lakou aoao. Maloko 0 kana mau leka mua i hoouna aku ai ia Gasepa ua piha ko Gasepa naau i ka hauoli, aka, ma kana mau leka hope o ke kakau ana ua hoakaka aku oia i ka. hana lokoinp aloha ole a.kona mau hoahanau ame na hoaloha o na hoahann a ua hpe;haeha nui ia aku kona- noonoo. Maloko o ka Gasepa leka o ke kakau ana mai me na olelo maikai loa e hiki ana iaia ke noonoo ae i hoao mai ai oia e hoonana i 'ko ua'o Eaeparana noonoo, e noi mai ana maloko' o kana leka ina he oiaio ka hoopilihuaia o kona noonoo eia nae, ma ka p'ane'a Eseparana i kakau aku ai ua mamao'loa aku la miLi tia haina ae a Gasepa i makeniake ai a ua lilo hoi ia i mea hoopihoihoi aku i ko Gasepa noonoo. O keia k. mānao o ka leka. Rikekeka Deaner;-, Sept. 12, 1&71. (Aole i pau.)