Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 52, 24 November 1927 — Page 4

Page PDF (1.64 MB)

Nupepa Kuokoa
KE KILOHANA POOKELA NO KA LAHUI HAWAII
NA MOOLELO HOONANEA, NA NUHOU KALAIAINA
ME NA NUHOU O KA MANAWA
AOAO NO NA MANAO PEPA
SOLOMON HANOHANO, LUNAHOOPONOPONO.
EHA NUPEPA KUOKOA, HONOLULU T. H. POAHA. NOVEMABA 24, 1927.
EMI LOA NA PAKENEKA O KA
MAKE MAANEI MALOKO O NA
MAKAHIKI ELIMA.
I kulike me ka mea i ikeia maloko o ka hoike o kela ame keia mahina mai ke keena ae e hoopaaia ai na mare, na hanau ame na make a i hoopukaia ae al e Miss Hester Lemon, ka luna kakau kope nui o ka papa ola no ka mahina o Okatoba i hala, o kela ka makahiki haahaa loa o na pakeneka o na mare, ha-nau ame make maloko o Honolulu mal ka 1922 mai.
No ka mahina o Okatoba i hala he 128 mau make, he ekolu ke emi iho i ko ka mahina o Okatoba o ka 1926. Na hanau 371, he 12 ke emi iho o ko Okatoba o ka makahiki i hala, na mare he 11, he 11 ke emi iho i ko Okatoba o ka 1926.
No na make iloko o ka mahina o Okatoba he 84 mau kane a he 44 mau wahine. He umi-kumamaha mau opu hanau hou. He 37 mau keiki i make malalo o ka elima makahiki, a he 24 mailoko ae o keia huina he mau keiki malalo iho o hookahi ma-kahiki.
No na make ma na lahui oia keia: No na Kepani, he 34; na Hawaii, komo pu me na hapa-Hawaii, he 32; na Pake he 21; Pilipino he 15; Pukiki 9; Poko Riko. 6 Amerika. 5; Kelemania, 3; Pelekane. 1; na lahui i maopopo ole ka inoa. 2. He 24 poe i make i ka mai akepau.
No na loaa o ia keena no ka mahina o Okatoba he $1158. he $48 ka oi ae o na loaa i Okatoba o keia makahiki l ko Okakoba o ka makahiki i hala.
O ka heluna lahui e noho nei maloko o Honolulu i kohoia i nei ma-nawa he 106.000.
LOAA KA OKOLEHAO ME KA BIA
MALOKO O KAHI UWI-WAIU
Maloko o kahi uwi-waiu ma ke Awawa o Palolo i loaa aku ai ma ke awakea o ka Poaono aku la i hala ka Makai Hiram, he hookahi ipuhao puhi rama o 20 galani, mahope o ka hoounaia ana aku o ka Maka Hiram e hooko aku i kekahi palapala hopu maluna o S. Gualupe ka ona nona ia wahi uwi-waiu, a o na olo rama, ka ipuhao puhi rama ame A. Santiago ka i laweia, ae maluna
o ke kaa makai, a ku ae i ka hale
aupuni.
Ua hoopaaia ae o A. Santiago i ka halewai no ka hewa he hana waiona a mamuli o kona bonaia ana ae $500 i hookuuia ae ai oia. Mamua o ka haalele ana aku a ka Makai Hiram i kahi uwi waiu o Gualupe 100 galani i hoawaawaia i nininiia eia, elike me ka Hiram hoike
i ka oihana makai.
Ma ka Hiram hoike o ka hoiho ana ae i ka halewai, iaia ka e a'e aku ana i kahawai a e hele aku ana no kahi hana waiu a Gualupe, ia wa oia i ike aku ai ia Gualupe e holo ana. I ka hiki ana aku ana i ka hale komo aku la iloko o ka halekuke a ike aku la i ka ipuhao puni rama e kuku mai ana ka mahu a e a ana ke ahi. Ua loaa pu aku iaia o Santiago malaila a paa oia i ka hopuia mamua o ka hiki ana iala ke holo. He kanaka hana wale no o Santiago na Gualupe, elike me kana hoakaka imua o ka makai, ke kanaka a Gualupe i kii aku al e hopu no ka hewa hoeha me ka mea eha ku i ka make, aohe nae oia i loaa aku ua holo mua oia e pee no ke kaa mua ana iaia ka ike i ka makai e hele aku ana.
HOOPANEE KE KOMISINA MAKAI
I KA HOOPII A MAKAHI.
No ka hoolohe ana i ka hoopii hoohalahala a ka Makai Samuel K. Makahi i hoopauia ai mai ka hana makai aku e ka Makai Nui Patrick K. Gleason mamua o ke Komisina ninaninau hana i waiho mai ai ahiki i ka po o ka Poakahi nei ua hoopanee hou ia aku a ke ahiahi Poakahi, Novemaba 28.
Ma keia hoopii a Makahi e hoao ana oia e loaa ka olelo hooholo a ke Komisina ninaninau hana e hoololiia ae ai ka ka Makai Nui Gleason olelo hooholo e hoopau ana iaia mai ka hana aku no kona hiki ole ke
hilinaiia ma kana hana.
Ma ka Poakahi nei i waiho ae ai o Joseph S. Ferry ka loio naa ka ko John C. Pimental aoao, kekahi makai i hoopau pu ia mai ka hana makai aku he palapala noi me ke Komisina ninaninau hana, e hoopauia ka olelo hooholo a ke Komisina e hoole ana i ka hoopii a Pimental mai ka rula ana a ka makai nui. Ma ka Ferry noi e kuekaa hou ia na oleloike mua a e haawiia i manawa e hooloheia ai na olelo hoonohonoho hou maluna o na oleloike.
Nuhou
Kuwaho
Ma o ka hoohala ana i kekahi mau
mahina ma Amerika, i huli hoi ma
ai o Kiaaina W. R. Farrington, ma
luna o ka mokuahi Malolo ma ka
Poakahi iho nei.
He la ai pelehu keia no na haole, e leleuwaki ana na keiki o ke Kuokoa ma keia la, no ke komo pu ana aku iloko o na hoohauoli ana me ko ke kulanakauhale nei poe, ma na paani kinipopo pekuwawae o keia la;
Iwaena o na ohua a ka mokuahi Haleakala o ka halihali ana mai no Honolulu nei ma ke kakahiaka o ka Poakahi iho nei, o Rev. S. K. Kamaiopili kekahi o ka ekalesia o Kaahumanu, Wailuku, Maui.
No ka hoohanohano ana i ka mokuahi Malolo i hala aku ai ka Bana Hawaii no Hilo, ma ka po o ka Poalua nei, a huli hoi pu mai no me kela mokuahi no keia kulanakauhale.
Ma ka mokuahi Malolo o ke ku ana mal ma ka Poakahi iho nei, i hoihoiia mai ai ka ahuula o Kamehameha I, i haawi makana ia aku i ke Kapena Kearny o ka oihana kaua o Amerika, a i hooliloia mai ma ke kuai ia Robert P. Lewis.
Ma keia Poakahi ae e hoihoiia mai ai ke kapa ahuula o Kamehameha o ka hoea ana mal nei no keia kulanakauhale ma ka mokuahi Malolo, noloko o ka rumi kalaunu o ka halealii, mai ka hale waiho buke mai o ke aupuni, a waihoia aku malalo o ka malu o na kahu waiwai o ka hale hoikeike o na meakahiko.
Ma ka Poakahi iho nei, i hoopuka
ae ai ka aha kiekie i ka olelo hoo-
holo, e kakoo ana i ka olelo hooholo
o ka aha kaapuni, no ka pololei o
ke koi a Tandy MacKenzie e ku-e
ana ia C. E. King, no ka huina o
elua kaukani dala koipoho.
O ka mokuahi Malolo ka moku-
ahi holo loa ma ka Moana Pakipika
i keia la, eha la wale no , a kela
moku e holo, ai mai Kapalakiko mai
a ku no Honolulu nei.
Mamuli o ka ikaika o ke kuaua o ka haule ana iho ma ka po o ka Poaha ame ka Poalima mai o ka pule aku la i hala, i haki pu ai ka aoao mauka o ka uwapo ma ke alanui Waialae, mawaena o Kamoiliili ame Kapahulu, me ka pilikia ole no hae o ka holo ana o na kaa.
Nui ka mahaloia o na hana hoo-
hanohano a hookipa i hoolalaia, no
ka apo ana aku i ka mokuahi Ma-
lolo, ka mea i ike ole ia pela ma-
mua aku nei, ma na manawa a na
mokuahi malihini e kipa mai ai i
Honolulu nei.
No ke kokoke loa aku i na la kulaia iloko o keia mahina ae, eia na halekuai, ke hoikeike mai nei i na meakuai i kupono no. kela mau la kulaia ano nui.
Ua hoopuka ae nei ke kiaaina he
kuahaua, no ka lilo o kela Poaha,
i la no na mea apau, e hoomaikai
a hoalohaloha aku ai i ke Akua, no
na pono ame na pomaikai i loaa la
lakou iloko o keia makahiki.
No ka loaa ole no o kahi kaawale
o ka nupepa i keia pule pela i hoo-
paneeia ai ka hoopuka ana aku i ke-
kahi mau palapala i kakauia mai e
na makamaka a keia pule ae.
Eia no ka oihana makai ke hoo-
mau mai nei i ka hopuhopu ana i
na ona ame na kiakaa otomobile e
malama ole ana i na kanawai i kau-
ia no na kaa otomobile me ka ikeia
aku i ka makaala o kekahi poe i
ko lakou mau kaa.
Aohe lohelohe nui ia iloko o keia
mau la, ka puhipuhiahi o ke keena
o ka loio kulanakauhale ma ka ho-
puhopu ana i ka poe piliwaiwai ame
ka poe puhi rama, elike me ka ma-
nawa e noho ana o David L. Desha,
ma ke poo o ka oihana makai.
KOMOIA KA HALENOHO O WAL-
DRON E KA PIKO PAU IOLE
Ma na hora poniponi wale o ke
kakahiaka Poaono o ka pule aku la
hala i komoia ai ka halenoho o
F. L. Waldron ma ke alanui Van-
couver ma ke Awawa o Manoa, e ke-
kahi piko pau lole i maopopo ole
ka inoa, a hele lako aku la kela me
ke kani o kana wahi aka no ka loaa
ana iaia o ia mau dala mahope o
kona huli ana ialoko o na pakeke
o ka lolewawae : o Waldron a loaa
ke ekedala; ua ikeia ia kanaka li-
malepo e Mrs. Waldron a ua alu -
luia aku eia, eia nae ua kulaiia
mai oia e ka mea komohewa a hina
ilalo i ka wa i paa ai ua mea aihue
la ia Mrs. Waldron i ka hopuia ma
kahi o ka puka ma ke alo o ka hale
i ka manawa a ia kanaka aihue e
haalele iho ana i ka hale. Ua ike mai o Mrs. Waldron i ua mea aihue la e pee ana Iloko o ka rumi auau ma ka hora 3:30 o ia wanaao. I kona manawa l ike mai ai ua hoomaka ae la oia e kahea i ke kane, i ka lohe ana o ka mea aihue ia kahea, hoomaka aku la ka e holo hahai aku la o Mrs. Waldron ma-hope ona ahiki i ka puka ma ke alo, i kona ike ana ua paa ka puka, oiai oia e hoao ana e wehe ua pili mai la o Mrs. Waldron mahope ona a i pakele ai oia mai ka paa ana aku a ka wahine ua kulai mai la oia iaia a hina ilalo a hoomaka aku la e holo no ka imi ana i wahi nona e puka ai. Ua holo aku ka oia i kekahi puka aniani, wehe ae la a hemo a lele aku la iwaho l ka ma-nawa a Waldron i hiki mai ai i ka rumi. Ua hoakakaia ae na ano apau o ia mea aihue i ka oihana makai, a aia na makaikiu mahope o ka meheu o ka mea aihue e hanu mai nei i nei mau la.
NA MARE.
Lewis Kamalii ia Victoria Edwards,
Nov. 9.
David K. Kakinami ia Florence
Mary Y. Tomi, Nov. 10.
George Nahonoapiilani Hopili, ia
Ida K. Makaua, Nov. 12.
Masao Mito Mori ia Violet Kai-
mikawa, Nov. 14.
Chas. M. Betterncourt ia Edna Hu-
ahine, Nov. 14.
WM. E. Legros ia Clara K. Wil-
liams, Nov. 16.
Kanoho Maii ia Annie Ke Victor;
Nov. 17.
Raymond Joseph Cur ia Minnie
Claudia, Nov. 17.
John W. Louis ia Rose Ethel We-
demeyer, Nov. 18.
David Moku Jr., ia Evelyn L. Wai-
lani, Nov. 20.
NA HANAU.
Na Mr. ame Mrs. Joseph Kainalu
Kaea, he keikikane, Oct. 21.
Na Mr. ame Mrs. Edward Kim Chan
he keikikane, Oct. 22.
Na Mr. ame Mrs. John Kanoho
Kawai, he kaikamahine, Nov 30.
Na Mr. ame Mrs. Solomon Hanele
he keikikane, Nov.1.
Na Mr. ame Mrs. Samuel Kuma-
no, he kaikamahine, Nov. 7.
Na Mr. ame Mrs. John Keawe Lake
he kaikamahine, Nov. 10.
Na Mr. ame Mrs. Joseph Aruda, Jr.
he kaikamahine. Nov. 12.
Na Mr. ame Mrs. Clinton Kana-
hele, he kaikamahine, Nov. 15.
Na Mr. ame Mrs. William Jarrett
Bruhn, he kaikamahine. Nov. 15.
Na Mr. ame Mrs. Paul Brede, Jr.,
he keikikane, Nov. 16.
Na Mr. ame Mrs. Thomas K. Mau-
nupau, he keikikane, Nov. 18.
Na Mr. ame Mrs. Jerry P. Umia-
maka, he keikikane. Nov. 20.

NA MAKE.
Estrella Annie Kahalepuna, ma ke
alanui Puna, Nov. 14.
Hookano Aki, ma ke alanui Pauoa.
Nov . 16.
Grover Cleveland La Bat, ma ka
halema'i o na Kamalii. Nov. 18.
Annie Huli Aona, ma ka Halema'i
Kepani, Nov. 19.
Ku i ke aiwaiwa na hana hoo-
kahakaha a na mokulele Iluna o ka
lewa ma ka Poakahi iho nei oiai
ka Malolo e makaukau ana e hoo-
komo mai iloko ae nei o ke awa;
aole he mau ulia i ikeia ma kela
hana, ahiki wale no i ka huli hoi
ana aku o na mokulele no ko la-
kou mau kahua hoolulu.
HOOLAHA KUAI O NA APANA AUPUNI
Ma keia ke haawiia aku nei ka hoolaha akea ma ka hora 10:00 a. m., Poakolu Dekemaba 28, 1927. ma ka puka mamua o ka Hale Oihana Teritore Honolulu, malaila e kuai hoolilo ia aku ai ma ke kudala akea i ka poe koho kiekie loa malalo o na mahao o ka Pauku 73 o ke Kanawai Kumu o Hawaii a o na Kanawai Hooponopono Hou ia o Hawaii 1925, no na hana noho, na apana aupuni mahope ae nei: 1. Apana A o ka mahele o Wilhel-mina Rise Apana Luawai Hooki'o, Apana Aina, Puu o Palolo, Ho-nolulu. Oahu, nona ka iliaina o 14,768 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa $2,954.00. 2. Apana B. o ka mahele o Wilhelmina Rise Apana Luawai Hooki'o. Apana Aina, Puu o Palolo, Honolulu. Oahu, nona ka iliaina o 14,930 kapuai kuea, oi aku a emi mai paha; kumukuai haahaa $2,986.00. Mawaho ae o na kumukuai haahaa maluna ae nei, aia he mau auhau hoomaemae alanui e ku-e ana i keia mau apana e ukuia mal ma ke dala kuike elike me keia malalo iho nei: Apana A: $515.45 Apana. B: $746.14 B hooliloia ana na apana maluna ae malalo o na kumu aelike apau ame na kulana i paa maloko o na Aelike Kuai Kuikawa i hoopukaia e ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni. E kaa ke kuai maluna ae malalo o na kulana mahope ae nei: A. Kumu Aelike: Kuike ma ka haule ana e ka hamare o ka huina i kohoia e komo pu ana me ka auhau alanui i hoikeia ae nei maluna, a i ole, kuike ma ka haule ana o ka hamare no ka auhau hoomaemae alanui i hoikeia ae nei maluna hoohui aku ma hookahi hapalima (20%) o
ke kumukuai e lilo ai, a o ke koena aku i koe iloko o eha (4) mau hookaa liilii like ana ma ka makahiki me ka ukupanee ma ka 6% o ka makahiki maluna o kekahi koena i uku ole ia.
B. E hana koke ka poe e lilo ai, mahope o ke kuai i na uku ana i koiia maluna o ke kumukuai i lilo ai ame ka auhau hoomaemae alanui, hui pu me na hoolilo apau o ka hoolaha ana, ame na kaki e ae apau e pili ana me ka hoomakaukau ana ame ka hopuka ana i na Aelike Kuai Kuikawa e hoopukaia aku ana mamuli o keia kuai a i ole palapala kuai paha ina i manao ka poe e lilo ai e uku ma ke dala kuike.
C. O kekahi makaainana wale no
o na Mokuaina Huiia o Ame-
rika a i ole o kekahi mea paha
i loaa iaia na palapala kukala
no ka manao e lilo i makaai-
nana ke lilo i mea kuai mai.
No ka hoakaka aku i koe e ninau ae ma ke Keena a ke Komisina o na Aina Aupuni. Hale Oihana Teritore. Honolulu. kahi o ke kii palapala aina o na apana e hooliloia aku ana ame ke ano o ka Aelike Kuai Kuikawa e waiho nei a e kela ai.
Hanaia ma Honolulu, maloko o ke Keena o ke Komisina o na Aina Aupuni maloko o ka Hale Oihana Teritore, 1 keia la 21 o Novemaba. 1927.
C. T. BAILEY.
Komisina o na Aina Aupuni.
6492—Nov. 24; Dec. 1.
MA KA HANA O KA HOOPAU ANA
O KA
HONOLULU CANNING COMP-
ANY, LIMITED.
HE HUI HAWAII I HOOHUIIA.
HOOLAHA I KA POE PAA AIE
OIAI, ka HONOLULU CANNING COMPANY, LIMITED, mamuli o kana noi, ua hoopauia ma ke kauoha a ka Hope Puuku o ke Teritore o Ha-waii a i hanaia ma ka 14 o Nove-maba, 1927, a
OIAI. ma ke kauoha a ka Hope Puuku i oleloia o ke Teritore o Hawaii a i hookomoia me ka pono ma ka la 14 o Novemaba, 1927. ua hookohuia mai ka mea nona ka inoa malalo nei i kahuwaiwai no ka poe paa aie ame ka poe paa kuleana o ka hui i oleloia me ka mana piha e hooponopono i na hana o ka hui i kulike me ke kanawai.
NOLAILA, ke haawiia aku nei ka hoolaha ma keia i ka poe paa aio apau o ka HONOLULU CANNING LIMITED, i oleloia, e waiho mai i ka lakou mau koi i ka mea nona ka inoa malalo nei ma kona wahi o ka hana. Helu 33 Alanui Moi Akau Honolulu, T. H, maloko o na Ia he kanaiwa (90) mai ka la aku i hoikeia maanei.
Hanaia ma Honolulu. T. H. !
keia la 24 o Novemaba, 1927.
HONOLULU TRUST COMPANY
LIMITED.
JAMES L. COKE.
Loio no na Kahuwaiwai.
Ma o Y . M. WEE.
Kona Peresidena.
Ma o
THOMAS A. TAM.
Kona Kakauolelo
Na Kahuwaiwai no ka poe paa
aie ame ka poe paa Kuleana
o ka Honolulu Canning Com-
pany, Limited.
6491—Nov. 24: Dec. 1. 8. 15. 22
KA LUNAKANAWAI KAAPUNI WM. ACHI, JR.
Iloko o ka mahina o Ianuari o keia makahiki ae, e pau ai ka hookohu oihana o ka Lunakanawai Kaapuni William C. Achi, Jr. o Kauai; o ka loaa hou mai o kona hookohu, he hana ia na kona mau hoaloha ame ha Repubalika e hooikaika aku ai, i na luna oihana kiekie o ke aupuni o Amerika ma Wakinekona.
I ke kamailio ana ae no ka Lunakanawai Kaapuni William C. Achi, Jr ., ua hoikeike mai ka moolelo o kona noho lunakanawai ana, aole wale no i kona makaukau ma ke kanawai, aka i kona kupono maoli ma kela kulana, i oi aku no i kekahi mau lunakanawai kaapuni e ae, ka poe i nui ko lakou mau makahiki a i manaoia aku; ua lawa lakou i ka ike ame ka naili ao.
Ma ke ano he Hawaii, ua hapai ae ka Lunakanawai Achi i kona lahui ma o ka moolelo kilakila la o kona lawelawe oihana ana: ua umeia aku hoi na manao mahalo o na mea apau nona mai na haole a na lahui e ae.
Oiai nae ke hookokoke mai nei ka manawa e pau ai kona hookohu oihana, aole a kakou kakali ana aku, a hoea mai ia manawa alaila noonoo ae i ka mea e haua aku ai; me keia manawa no, oiai ka "ua iluna, waele e ke pulu," wahi a kahiko. waiho e ke noi, o i malaelae ke alahele.
Me ka moolelo maikai nae o ka Lunakanawai Kaapuni Achi. Jr., e ku nei, elike me na olelo hooholo kaulike i hoopukaia ae, ma na hihia lehulehu i hoea aku imua ona; e lilo i hana na na alakai Repubalika apau, pela hoi ka elele lahui mai Hawaii aku nei. ka hooikaika ana, e loaa iaia ka hookohu hou ia mai, ma ke kulana oihana ana e paa nei i keia la.
HE HANA NA NA MEA APAU E HOOKO AKU AI.
Ua kukala ae nei ke Kiaaina W. R. Farrington, i na makaainana apau o keia teritore, e hoolilo i keia Poaha, i la no ka hoomaikai ame ka hoalohaloha ana aku i ke Akua he kuahaua, e ukali aku ana mahope o ke kalahea a ka Peresidena o Amerika Huipuia, i na makaainana apau o ka uniona, e hoomanao i keia la ano nui. ma ke ola ana o na kanaka Amerika kahiko.
Hookahi no manao ano nui i makemakeia mai ai kakou e hoomanao i keia la, no ka hoomaikai ana aku no ia ame ka hoalohaloha ana i ke Akua, no na pono ame na pomaikai i loaa mai ia kakou, iloko o keia makahiki e aneane aku ana i kona mau la hope.
Kekahi keia o na hana kilakila a pookela loa i hookahuaia e na paionia Amerika kahiko; ka hoolele mau ana i ko lakou noonoo, maluna o ke Akua; ka Mea Nona mai ke ola ame na pomaikai; a kakou iloko o keia manawa e nee nei, e pono ai e hooi i ke kui'o ame ka makee i kela hana; no ka mea ke ola nei kakou iloko o ke au oi ae o ka ike, ka naauao ame ka malamalama.
Aole no na huaai wale no i hoouluia i ka honua, aole no hoi no na holoholona, i makemakeia ai kakou e hoomaikai aku i ke Akua ma keia la; aka no na pono ame na pomaikai e loaa nei ia kakou mai na hana mai a ko kakou mau lima; no ke ola ame ka ikaika i loaa i ko kakou mau kino a maluna ae o na mea apau, o ia no ko kakou kaawale ana, mai na pilikia ame na poino mai, a ko kakou mau hoa-kanaka e auwe mai nei, ma poino mai, a ko kakou mau hoa-kanaka e auwe mai nei, ma kekahi mau aupuni o ka honua nei.
He aloha ke Akua, o keia Kona kanawai paa, ua pahola like aku ia aloha maluna o na mea apau, ma na ano lehulehu, no keia kumu, i lilo ai i hana na kakou ma Hawaii nei, me ka nana ole ma ko kakou kulana, ma ka lahui, a ma ka hoomana paha, ke komo like ana, me ka manao hookahi, a haawi i kekahi manawa o keia la, no ka hoonani ame ka hoomaikai ana i ko kakou Makua ma ka lani.
KA MOKUAHI MALOLO.
Ma ka Poakahi iho nei, i apo aku ai a hookipa mai ko Honolulu nei mau kaukani o na makaainana. i ka mokuahi Malolo, ka moiwahine o ka Pakipika, me na manao ohohia, ma ke ano he alahele hou keia, no ka hoopokole ana i ka loa mawaena o Hawaii nei me Kapalakiko:
Elike me ka nee mau ana o ke au o ka manawa, pela iho la no ke kukuluia mai imua o kakou o na mea e hookahahaia ai ko kakou noonoo; na mea i imiia e ka ike, ke akamai ame ka naauao o ke kanaka; pela iho la i hoea mai ai keia mokuahi hou; aole wale no nae, ma ka hoomaalahi ana i ke kaahele ana o ka lehulehu ma ka moana, aka no ka loaa pu o ka oluolu ame ka hauoli ma ke kaahele ana, ka mea i nele ma na mokuahi e ae.
Ma ka mea maopopo loa, aole o keia iho la ka mokuahi hope, i kapiliia no ka holo ame ka oluolu o ka noho ana o na ohua; aka eia aku no a oili mai ua mokuahi i oi aku kona mau ano, i ko ka Malolo, na keia mua aku no nae ia e hoike mai!
Me ka mokuahi hou Malolo o ka lilo ana i mokuahi halihali ohua mawaena o Kapalakiko ame Honolulu nei; me na hokele nani hoi, i makaukau e hookipa i na malihini kaahele honua; me na hiona nani o ko kakou mau mokupuni e waiho kahelehelena mai nei; aole loa he kanalua iki ke olelo ae, e hooi loa ia aku ana ka holomoku mai o ka poe makaikai no Hawaii nei, e oni aku ai ke kulana o ka aina imua, ma na ano lehulehu.
O kekahi mokulele i hoolako ole ia, me na makaukau apau
e palekana ai kona lele ana, a e pololei ai hoi kona alahele, mai kekahi wahi a i kekahi no na wahi mamao elike me Hawaii nei ame Kapalakiko, he pono no e papa loa ia; elike me Kapena Fredmick A. Giles, o ka hoao mau ana e lele me ka holopono ole, e pauaka mai la ma Kapalakiko.
O kekahi mea kupono loa a koonei poe e pono ai e hookaawale, no ka hoolawa ana aku i na makemake o na malihini makaikai honua, o ia no ka loaa o kekahi wahi nui kupono, no ka hoikeike ana i ke ano o ka noho ana o na Hawaii o kela au kahiko, pela hoi na hanalima akamai, ame na hana no apau i konoia aku ai na malihini e holo kino mai i Hawaii nei, no ka makaikai ana.
Ua ma-u maoli ka honua i keia mau la, mamuli o na kuaua o ka iliki ana iho ma na la hope o ka pule i hala; aole wale no i kokua nui aku kela mau kuaua i na meakanu ame na kumulaau huaai aka ua kokua pu aku i kekahi heluna o na kanaka mai ka hoohana nui ana i ka wai, e kanono ai na kaki e kauia mai maluna o lakou, ma ke ana mita.
E WAIHOIA ANA NO NA POHAKU
KUPUA MA KO LAUA WAHI,
Ma ka noho ana o ka halawai a ka Ahahui o na Kaikamahine o Hawaii ma ka Poakolu o ka pule aku la i hala maloko o ka Home o ka Moiwahine Emma Kaleleonalani ma Nuuanu, ua hooholo ia ahahui aole e hookaawaleia na "Pohaku Hoola" mai kela wahi mai a laua e ku nei ma Wahiawa, aohe no a lakou olelo hooholo no ka hoonee ole paha no kekahi manawa mawaena o ka ekolu ame ka eono mahina, a mahope aku o ka pau ana o ia manawa e lawe hou mai ai lakou i ka ninau pili ia mau pohaku a noonoo.
Ma ka ninauia ana o na ae ame na hoole maluna o ke noi i hoakaka mua ia ae e Mrs. Julie Judd Swanzy a i hookomoia ae me kekahi hoololi liilii mai la Mrs. F. A. Potter ae he ekolu mau hoa i koho ma ka aoao ku-e i ka hoololi.
Ma ka olelo hooholo a ka ahahui
o ka hooholo ana ma ia la, ua kulike ia me ka olelo hooholo a ka Peresidena o ka Papa Ola F. E. Trotter
i hooholo al aole hana e hooholoia no kekahi mea e pili ana no ia mau pohakuu, e waiho ia mau pohaku me ka hoonee ole ia mai ko laua wahi mai e ku nei. Ma keia hooholo ana a ka Ahahui o na Kaikamahine o Hawaii, ka poe i kuleana la mau pohaku, ua hoohoka aku ia i ke noi ame ka makemake o na makaainana he 400 o Wahiawa i noi mai ai ia ahahui ma kekahi palapala noi e hookaawaleia ia mau pohaku mai Wahiawa mai.
O kekahi o na kumuhana a ia ahahui i noonoo a i hooholo ai, o ia keia, aole e kukuluia kekahi kiahoomanao maluna o na heiau. Ma la halawai i hoikeia ae al kekahi mau olelo hoopaa no $588, a he mau kokua manawalea ma ke dala maoli $1712, a o kekahi waihona o $341.72, no ka hana hou ana i kela halealii ma Kailua, Kona Hawaii.
Mamuli o na lono lauahea no ke emi mai o ke ohohia ia o ka mana hoola o na pohaku, a ua ikeia hoi ia mamuli o ka emi mai o ka poe hele aku e hoomana ia mau pohaku a pela hoi me na dala makana, ke kumu o ka hoopaneeia ana e ka ahahui o kekahi mea e hanaia aku no ia mau pohaku, mamuli o ka manaoio ana malia maloko o kekahi mau mahina kakaikahi e emi loa mal ana ka manao ohohia hoomanamana o na kanaka. Ku ke Ahua o na Palapala
Ma ia halawai ana a ka ahahui lehulehu wale ka na palapala i heluheluia mai e ka Peresidena Mrs. Swanzy mai kekahi poe mai, e pili ana i na pohaku imua o na hoa i akoakoa aku.
O kekahi o kela mau palapala he hoopii mai na makaainana mai 400
o Wahiawa e noi mai ana e hookaa-
waleia mai kela mau pohaku mai-
laila mai, ekolu o ka poe i hoopaaia
na inoa maloko o ia palapala i noi
mai aole e hoikeia ae ko lakou mau
inoa ma ke akea a e unuhiia ko la-
kou mau nioa mai ka papainoa mai;
he palapala kekahi e hoole ana i ka
hoihoiia mai o ia mau pohaku i ka
Bishop Museum, koe wale no, a ma
ke ano "Hoahu" ia mau pohaku ma-
laila, ma kekahi palapala e noi ae
ana e hoihoiia ae ua mau pohaku
la ahiki ma kekahi wahi kokoke aku
i ke alanui hou ma Koko Head.
Na Mrs. Charles Clark i noi ae e
hoihoi hou Ia aku kela mau pohaku i kela kahua ma Kukaniloko, ua ku-eia ae kona manao e ka hapanui o na hoa, no ke kumu aohe pili o ka moolelo kahiko o kela mau pohaku me ka moolelo i pili i na alii i hanau maloko o Kukaniloko, a nolaila aole i kupono ka hoihoi hou ana aku ia wahi. Ua hoihoiia ae ia mau pohaku i Kukaniloko ma ke kauoha a Galbraith no kona manao o nahaha ia mau pohaku ma kona wahi mua i waiho ai malalo o ke kahawai. Aohe makemake o ka ahahui e hoihoi hou aku ia mau pohaku ilaila, ua lilo la mau pohaku l mea mikiala nui ia e na Pilipino ame kekahi poe e ae a ua nahaha kekahi
mau pohaku e ae o Kukaniloko mamuli o na ahi ihoiho i kukuluia, a ua piha hoi ia kahua i na huaai palahu ame na pua, a no ka ikeia ana o ia mau mea hanaino i ka nani o ia kahua l hooneeia mai ai i kahi e ku nei i nei manawa. Aole ia mau pohaku e noonoo hou ia aku no ka hoihoi hou ana i Kukaniloko. No ka mea e pili ana i na dala $3000 iloko o ka banako, he mau dala mohai na ka poe i hele aku e hoomana ia mau pohaku, aole ae o ka ahahui e lawe mai i kekahi keneka o ia mau dala, aka e apono ana nae ia no kona hoohanaia aku ma na hana e pono ai ka lehulehu ma Wahiawa.
Nuhou
Kuloko
HAVANA, Cuba, Nov. 16—Ma ka mea i manaoia ma ka la apopo e kakau al ka Peresidena Machado i kona inoa l ka bila kanawai e haawi ana i ukuhoomau o $500 no ka mahuia ia Mrs. Leonard Wood, ka wahine kane-make a ke kiaaina-kenerala i make o na mokupuni Pilipine
O ka bila e hoakaka ana no ka haawi ana i ukuhoomau ua hooholoia e ka hale o na lunamakaainana a ua hooholo pu la e ka aha senate
i keia la iho la. O ka bila i hoolalaia no ka hoike ana aku i na hana kaulana maikai loa a ke Kiaaina-Kenerala Wood, l hana ai no Kuba ma ke ano oia ke komisina kiekie a Amerika no ka hooponopono ana ia Kuba mahope iho o ke kaua ana a Amerika me Sepania.
DETROIT, Mich., Nov. 14—O na kaa otomobile Ford maloko o lapana e hanaia aku ana ma nei mua aku, elike me ia a Edsel Ford, ka hope-peresidena o ka Hui Motor Ford, o ka hoike ana ae i keia la iho la. Ua pau ka papahana i ka hoolalaia a e hoomaka koke aku ana ka hana no ke kukulu ana i ka halehana kaa o $1,000,000 a ka Hui Ford lala ma Yokohama, wahi a ka Ford hoike o keia la. Ua manaoia e makaukau ana kela halehana kaa no ka hoohana ana aku ma ka mahina o Augate o keia makahiki ae. He halehana ana ia o 200 kaa ka nui e paa i ka la hookahi. Mawaho ae o ka halehana kaa he hale hoahu nui kekahi no ka hoahu ana i na waiwai e hookomo ia aku ana ke kukuluia ana. O na materia o ke ano hou loa e hiki ole ai i ke olai ame ke ahi ke hoopoino wale no ke hanaia aku ana no ia halehana hou.
SHANGHAI, Nov. 14 O na ahi i holopapa ae ai maloko o ke kulanakauhale o na Pake maloko o Hankow ua kinaiia a pio, elike me ka lono ma ka radio a na Pelekane o ka loaa ana mai ianei i keia la, nae no na hana aihue a hao wale a na kanaka i na waiwai o la mau ka hoomauia. E hoole ana nae ka hoike mai na Pelekane mai i ka hooleleia ana mal o na koa Marina Pelekane ame Amerika aka, o na koa Kepani ame Palani ka i hooleleia mai iuka no ke kiai ana i na makaainana o na wahi i noho ia e ko lakou mau makaainana. Ma ka oleloia aohe holopono o ke kaua ana a na pualikoa Nanking ahiki i nei manawa no ke komo ana ae iloko o ke kulanakauhale, aka nae o na koa o ka pualikoa i hookoeia o Nanking ke huli mai la i na waapa apau no ka lakou hooikaika ana e loaa na koa Pake Hankow l auhee al a ke Kenerala Tasang Sen-chi i kona palekana i Iapana. O ke Kenerala Ho Chien, ka mea nana i hoomalu ia Hankow a i kukala ae ai hoi ma ka pule aku la i hala i kona kuokoa ana mai ke kenerala Tsang-chi aku, ma ka lono i hoikeia mai ke hoao mai la oia e loaa ka maluhia mailoko mal o ka noho huikau a haunaele ana o ka lahui ma Hankow.
MEKIKO CITY, N0v. 16—Mahope o ka haawiia ana aku a haawi mai o na hookipa ana i na aliikoa maanei a pela hoi i na haumana ao hou o na mokukaua ao koa Kepani ua holo aku i keia la no Mazatland na mokukaua Iwate ame ka Asama. Ma ka Poalima e holo aku ana na mokukaua no Hilo, Hawaii, maialo o ka hoomalu ana a ka Ria-Adimarala O. Nagano. Ma ka papa kuhikuhi holo o na mokukaua ma ka la 20 o Dekemaba e ku aku ai na mokukaua i lapana.
CAMDEN, N. J. Nov. 16—O ka moku Iawe mokulele Saratoga o Amerika i hoolalaia ai mamua i mokukaua aka, ua hoololiia i moku lawe mokulele mamuli o ka hooholo ana a ka ahakuka ma Wakinekona e hoemiia mai ka hana ana i na mokukaua, i ke au e noho Peresidena ana o Harding, ua haawiia aku kona ko-misina maanei i keia la no kona hoohanaia aku. Maloko o na mahina elua ua manaoia e hui aku ana ke Saratoga me ke aumokukaua o ka Pakipika ma ka Moana Pakipika. He moku ke Saratoga me na ano hou loa o kona hanaia ana a ua hoolakoia no ka hana ame ka. hookapu ana i aa poino o na mokulele o ke kai ame ko ka aina:
PARISA. Nov. 17 O ka Moi Boris o Bulegaria ame ke keikialii hooilina Kalaunu Humbert o Italia, kekahi mau alii kiekie i mare ole i na wahine o Europa, ua loaa mai he lono anei i keia la e mare aku ana laua
na wahine ma kekahi manawa koke ma nei mua aku. Ua hoakakaia ma na lono kelekalapa mai Roma a Napela mal. e kukala ae ana ke aloalii o Italia maloko o kekahi manawa kokoke i ka hoopalau ana o ka Moi Boris i ke Kamaliiwahine Giovanna o Italia a o ke Keikialii Hum-bert i ka Kamaliiwahine Marie Jose
Ua hoole ka Peresidena Mrs . Swanzy, a i kakoo pu la ae e na noa o ka o ka ahahui aole e kukuluia kekahi kiahoomanao o na Krkistiano maluna o na heiau Hawaii. Ma ka Poalima o ka pule aku la i hala ka holo ana aku o Mrs. Swanzy no Kailua, Kona. no ka nana aku i ke kahua o ka halealii a no ke kuka ana me Guy Rothwell, ke kanaka kahaku hale ka mea nana e kaha i
ke kii.
o Belegiuma. No ke Kamaliiwahine Giovanna, he 20 ona mau makahiki. O ke kaikamahine muli loa ia a ka Moi Emanuel o Italia. O ke Kamaliiwahine Marie Jose ke kaikamahine muli loa a ka Moi Albert o Belegiuma. He 21 ona mau makahiki.