Ka Nupepa Kuokoa, Volume LXVI, Number 52, 24 November 1927 — E WAIHOIA ANA NO NA POHAKU KUPUA MA KO LAUA WAHI, [ARTICLE]

E WAIHOIA ANA NO NA POHAKU KUPUA MA KO LAUA WAHI,

Ma ka noho ana o ka halawai a ka Ahahui o na Kaikamahine o Hawaii ma ka Poakolu o ka pule aku la i hala maloko o ka Home o ka Moiwahine Emma Kaleleonalani ma Nuuanu, ua hooholo ia ahahui aole e hookaawaleia na "Pohaku Hoola" mai kela wahi mai a laua e ku nei ma Wahiawa, aohe no a lakou olelo hooholo no ka hoonee ole paha no kekahi manawa mawaena o ka ekolu ame ka eono mahina, a mahope aku o ka pau ana o ia manawa e lawe hou mai ai lakou i ka ninau pili ia mau pohaku a noonoo. Ma ka ninauia ana o na ae ame na hoole maluna o ke noi i hoakaka mua ia ae e Mrs. Julie Judd Swanzy a i hookomoia ae me kekahi hoololi liilii mai ia Mrs. F. A. Potter ae, he ekolu mau hoa i koho ma ka aoao ku-e i ka hoololl. Ma ka olelo hooholo a ka ahahui o ka hooholo ana ma ia la, ua kulike ia me ka olelo hooholo a ka Peresidena o ka Papa Ola F. E. Trotter i hooholo ai aole hana e hooholoia no kekahi mea e pili ana no ia mau pohakun, e waiho ia mau pohaku me ka hoonee ole ia mai ko laua wahi mai e ku nei. Ma keia hooholo ana a ka Ahahui o na Kaikamahine o Hawaii, ka poe i kuleana ia mau pohaku, ua hoohoka aku ia i ke noi ame ka makemake o na makaainana he 400 o Wahiawa i noi mai ai ia ahahui ma kekahi palapala noi e hookaawaleia ia mau pohaku mai Wahiawa mai.

O kekahi o na kumuhana a ia ahahui i noonoo a i hooholo ai, o ia keia, aole e kukuluia kekahi kiahoomanao maluna o na heiau. Ma ia halawai i hoikeia ae ai kekahi mau olelo hoopaa no $588, a he mau kokua manawalea ma ke dala maoli $1712, a o kekahi waihona o $341.72, no ka hana hou ana i kela halealii ma Kailua, Kona Hawaii.

Mamuli o na lono lauahea no ke emi mai o ke ohohia ia o ka mana hoola o na pohaku, a ua ikeia hoi ia mamuli o ka emi mai o ka poe hele aku e hoomana ia mau pohaku a pela hoi me na dala makana, ke kumu o ka hoopaneeia ana e ka ahahui o kekahi mea e hanaia aku no ia mau pohaku, mamuli o ka manaoio ana malia maloko o kekahi mau mahina kakaikahi e emi loa mai ana ka manao ohohia hoomanamana o na kanaka. Ku ke Ahua o na Palapala Ma ia halawai ana a ka ahahui lehulehu wale ka na palapala i heluheluia mai e ka Peresidena Mrs. Swanzy mai kekahi poe mai, e pili ana i na pohaku imua o na hoa i akoakoa aku. O kekahi o keia mau palapala he hoopii mai na makaainana mai 400 o Wahiawa e noi mai ana e hookaawaleia mai kela mau pohaku mailaila mai, ekolu o ka poe i hoopaaia na inoa maloko o ia palapala i noi mai aole e hoikeia ae ko lakou mau inoa ma ke akea a e unuhiia ko lakou mau nioa mai ka papainoa mai; he palapala kekahi e hoole ana i ka hoihoiia mai o ia mau pohaku i ka Bishop Muaeum, koe wale no, a ma ke ano "Hoahu" ia mau pohaku malaila, ma kekahi palapala e noi ae ana e hoihoiia ae ua mau pohaku la ahiki ma kekahi wahi kokoke aku i ke alanui hou ma Koko Head.

Na Mrs. Charles Clark i noi ae e hoihoi hou ia aku kela mau pohaku i kela kahua ma Kukaniloko, ua ku-eia ae kona manao e ka hapanui o na hoa, no ke kumu aohe pili o ka moolelo kahiko o kela mau pohaku me ka moolelo i pili i na alii i hanau maloko o Kukaniloko, a nolaila aole i kupono ka hoihoi hou ana aku ia wahi. Ua hoihoiia ae ia mau pohaku i Kukaniloko ma ke kauoha a Galbraith no kona manao o nahaha ia mau pohaku ma kona wahi mua i waiho ai malalo o ke kahawai. Aohe makemake o ka ahahui e hoihoi hou aku ia mau pohaku ilaila, ua lilo ia mau pohaku i mea mikiala nui ia e na Pilipino ame kekahi poe e ae a ua nahaha kekahi mau pohaku e ae o Kukaniloko mamuli o na ahi ihoiho i kukuluia, a ua piha hoi ia kahua i na huaai palahu ame na pua, a no ka ikeia ana o ia mau mea hanaino i ka nani o ia kahua i hooneeia mai a i kahi e ku nei i nei manawa. Aole ia mau pohaku e noonoo hou ia aku no ka hoihoi hou ana i Kukaniloko.

No ka mea e pili ana i na dala $3000 iloko o ka banako, he mau dala mohai na ka poe i hele aku e hoomana ia mau pohaku, aole ae o ka ahahui e lawe mai i kekahi keneka o ia mau dala, aka e apono ana nae ia no kona hoohanaia aku ma na hana e pono ai ka lehulehu ma Wahiawa.