Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 1, 30 September 1893 — Page 2

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

NA RULA ALAKAI

O KA

NUPEPA PUKA LA

ALOHA AINA

 

E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me ke a la ka nupepa puka la Hawaii

ALOHA AINA

E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalaiaina naauao maluna o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo na kaao, nanuhou kuloko a kuwaho, na manao alakai naauao o na makamaka i kakou inoa ia.

E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uku loaa mua.

E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hooili pu mai i ka uku pepa.

O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi kala o ka makahiki a he ume keneta no ke kope hookahi.

 

KEENA HANA

MA KA HALE O KILIKINA

Alanui                                     Papu,                                       Honolulu

 

Aloha Aina

J. K. Kaunamanu

Lunahooponopono a me Puuku

 

oaoao, Sepetemaba 30, 1893

KE ALII AIMOKU

He mea hauoli no ko kakou mau naau ka lohe a me ka ike ana aku i kona mau helehelena alii, he oia mau no ke ala me ke onaona, a o kona mau ka ole kamailio ana, me he mea la, aia o oia iluna o kona hohoalii kahi i noho ai.  Eia no oia ma Wainetona Hale kahi i luakaha ai.  Me he mea la, ma o ka mokuahi Alameda, a i ole, o ka Australia @aha o ka la 7 ae nei o Okatoba.  E maopopo ai ka mea kuleana i la hooponopono ao ai ke aupuni.  O ka makou leo kalokalo, e hoomau ia ka oluolu maikai o ke Alii Aimoku a kau i ka puaneane.

 

ILOKO O KA ULUMAHI

Eia makou ke oili aku nei i keia la he ipo hou, he hoa kuilima, a he haihai olelo hoi no ka lahui Ha Wau, Ae, he lamaku makou nou e Hawaii                      he kukui a i ke awakea no ke Aliiaimoku, a he koo ikaika hoi no ko kakou aina hanau.  E Hawaii oiaio, e ka pulapula a me na ewe o ka i na i aupuni, eia makou la, me na kolamu i luhiehu i na mea pili i ko kakou aina aloha.  He lamaku makou e naue ana iloko o na maa We o ka malie a me ka ulumaiehie, me na manaolana oiaio o ka puuwai Hawaii e kaulona ana i ka hea ia mai a me ka hookipa ia aku.

 

KO KAKOU AINA HANAU

Mai ka la 16 mai o Ianuari o keia makahiki eepa a hiki i keia la, ua piha ka ewalu malama o ko kakou hoopunana ia ana malalo o kekahi hooponopono aupuni malihini, iike ole ia kona lua o ai kinohi mai, a pela aku ana no paha ma keia hope aku, he hoomalu hoi i opuu ae mailoko ae o kahi punana a i kekahi punana na poe i hoohuakeeo no ka hooko ole o ke Alii aimoku i ko lakou mau @ lapuwale.

Eia kakou malalo oia noho ana malihini, e hooko ana i ka leo o ka poe waiwai me ka hoomanawanui, e hele ana me ka naau kaumaha me ka haawi mau ana aku i na leo pule i ka paepae kapu o ko ke Akua nohoalii, e hoopakele ae ia kakou mailoko mai o na aumaka koikoi o keia noho ana uhauha e ahuai wale ia nei e ka poe ia lakou ka mana, me ko kakou nana aku no me ko kakou mau ma ia.

            Oiai nae kei mau hioua ma ewaewa e hoohana ia ana ma iura o ko kakou aina hanau, aia hoi ua ao olino o ka noho ana lokahi o ka lahui e hiipoi mau ana ka mo@o o ko lakou aina makuahine a ka Moi Kalakaua i kaona ai, oiai oia ma kaua hauoli kaapuni honua i ka M.H. 1881, me ke keha ana i kela mau huaolelo pookela loa, “ o Hawaii no ka oi.”

He oikelakela loa aku kakou ma ka maluhia o me ke aloha, i owlili ia e ka hoopono, a aole loa e hiki ana i ka poe ke wamahi i ko kakou maluhia, ke hoonee iloko o ke kai, a aole hoi i ko kakou aloha pilipaa me he ohana hookahi la ka ma@ehe ae i ka iko a M@ kalii i kukulu ai.  O ke aloha i ka aina oia he makou kahua e ku ai, o  ke aloha i ke alii, oia ko makou papale e hele ai nonena o o u mau hoa kanaka, iloko o ka pupuu hookahi o ka makou hana, oia no ka hoike ana aku ka i na mea a pau e hauoli ai ko kakou naau, a e ehaeha ai paha ina na lono e pili ana mai na Aina e mai no ka pono o ko kakou aina hanau.

Oia ke kumu o ko makou hoala ana i keia hana nui kamahao, no ke aloha i ka aina hanau, ka aina a makou i hoohiki ai, na kona mau lepo e huna iho i ko makou mau kino lepo, ka aina a makou i paulele ai, aohe ona lua ma ka honua e like ai ke nana ae mao a maanei, he nani a he molale kona mau kualono na puu i ulu ia me na aahu uliuli o ka nahele, na manu e kani ana me he hanehane la, a me @a kahawai o e lai mali e kahe ana i ka moana, a ke hoohui i ae ia mau mea a pau i kahi hookahi, he mea e ke aloha, a no ia aloha ea, aole loa e mokuhia i na waikahe he nui.

 

KE AUPUNI

            Iloko o na keneturia leulehu a makou i hoomaopopo io ai ma na moolelo kuauhau kahiko, o ke aupuni Moi Wale no ke aupuni e maalo mau ana ma ka umaumao keia lahui, a u pi@ i paa loa ia ano aupuni i ka manao aloha a poina ole mai ka puu Wai aku o ka lahui i hanau pu ia ai me ko lakou alii.

            Mai ka hookumu ana mai o ke aupuni Moi moe kahi mai a Kamehameha 1 mai, aole ka lahui kanaka a me na lii i hoao ae i aupuni mana, Ea, no kekahi Wa a mana Wa paha no ka mea, aole i a o ia ua keiki e na makua na moopuna e na kupuna ma na moolelo kuauhau no ka hoano e ae i ke aupuni i aloha ole ae lakou a i maopopo ole kona ano.  Ina no paha he mau hana kulama ia, i na paha ke nana pono nei ka lahui.

            Aole he Wa e ae o ka makou makakila e haawi ai i na hoomaikai ana i ha lahui o keia wa Wale no ka Wa a makou i hoomaopopo nui ai i ka lahui e ku kakoo ana i ko lakou.  Moi Wahine aloha me na pale umauma o ko lakou aina aloha.

            O ke aupuni ano, he aupuni ia a makou i homanao ai i ko ka lahui oho hia nui ole e like me ka leo o ka makou makapeni,e olelo nei, aole i hoomaa a a’o nui ia keia lahui ia ano aupuni aole no hoi i maalo mau ae ma ko lakou mau noonoo maikai ana.

            A me he mea la, i ko ka lahui manao, e ku Wale iho ana no keia aupuni i ka Wa no ka hoopau ae i kekahi mau hemahema o na aupuni elua e ku ana aole nae pela i ka makou hoomaka ana, e ike mua, o ka mea Wale no i ike, he la We kaokoa a me ia auo ka lahui hookunana ai, a no ko lakou manaopaa no.

 

KA NINAU NO HAWAII

            Ua kono ia mai makou e ko makou mau noonoo maikai e hoakaka mau aku i ke kulana lahui maluna o ka ninau no Hawaii.

            Aole i holoi ia mai na papalina aloha aku o ko makou mau hoomanao aloha ana, e ku mai ana no ke aupuni Moi ke aupuni a ka lahui aloha i pule ai a i manao nui ai a i aloha ai.

            E hoomau aku ana makou i ko makou mamailio ana i ka lahui, ua kokoke loa ka la, e i aku, eia io no i ke alo, i ka imo ana a ka maka i ke setona i ke kani ana o ka pu, e hoala ia mai ai ko oukou kula na aupuni Moi onipaa a oukou i enaena ai ke aloha.   

            E ka lahui aloha alii e kupaa a hiki mai ko oukou la e hauoli ai ma ka naau, e hoihoi i ko oukou mau leo i ka puu, e hoihoi i ko oukou aloha i ka umauma, e ku no oukou a haaheo iho, no ka mea, o na kumu koi a ko oukou Moi aloha, he kahua paa e hiolo ole ai, e oole a ai ko oukou kulana e ka lahui.

            Ua oleloia ko oukou kahua, he kahua popopo, he kahua hanee Wale, he pohaku kaa kahawai ko oukou Moi hoihoi ae iluna.  Mai nana aku e ka lahui ia mea, o ka lakou no ia. Aohe enemi e hana ana i ka pono.

            Ke alaka nei makou i makou mau hoa lahui, e oukou ma ka pono o ke @ aole ma ko ke kanaka.

            Wahi a ka nupepa a Iose e olelo ana oia, e holo aku na komite hoeaea o ka pae nei, oia o E. S. Timo@eo, @, J.M. Ezera a me John @ ma ka lakou huakai anee @ hale o ka la 10 o Okatoba, ka mokupuni o Manokaiana.

 

HOOHUI AINA

            Ua hoomaopopo iho ma@ ma ka heluhelu ana iho @ hoakaka a ka nupepa ha@ ua make kanu ka hoohuia@ ua kanu ia a nalo loa.

            Ua hoomaopopo pu aku hoi makou ma ka heluhelu iho i na manao alakai o la @ lomua e olelo ana, ua make @ hoohuiaina, ua moku ke p@ ua kaaWalo ka pauku o ke @ a ua lele ka pauku nu’i.

            Hoomaopopo ae makou @ leo hula a na elemakule na luahine e olioli ana, @ loa ka hoohuiaina, e hi@ ana e @a kau alii, ua haule hoohuiaina.

            Ua haohao nae makou @ ko makou heluhelu ana a h@ maopopo iho i ke ano o n@ @ao a ai ai o ko kakou hoa al@ makai o ke @uokoa puka l@ hoomau ana i kona mau ma@ alakai, e olelo ana, i ka holo o ka hoohuiaina.

            E olelo hou ana ua hoa h@ @, ua holo loa ka hooha@ aina i ka Ahaolelo, koe ka Peresidena me, ona Aha Kuhia A ua olelo hou ae oia ua h@ ua pauku a pau, koe ka a @ .

            Ma ko makou hoomaopopo ana ihu i na alakai manao @. Leo a me ka holmua, o@ oiaiao maoli no ia.

            A@a, ke kono mai no n@ ka lahui e hoohui, aka o@ makou e olelo ae nei, @ lahui Aloha Aina e haawi i@ kahi kunou ana no ka hoo@ aina.

O ka makou e hooma@ oia no ka hooikaika ana e h@ hui i loaa ai he mau ku@ maha ai mai ua haawina @ oia hana i hauaia ai.  A @ la, oia maoli no, e hoalo a e h@ nalo iho i ua waka lua @ mama o ka ehaeha o ka na@.

Ma keia Auseteralia ae @ mai ai ke kuhina Amerika @ Willis, me ke kauikela nui mills.