Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 2, 2 October 1893 — Page 1

Page PDF (940.99 KB)

This text was transcribed by:  Kt Olson
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

@  HONOLULU, POAKAHI, OKATOBA 2, 1893.  HELU 2

 

@aha Lolo Piha.

@TONE ROSA.

(Akoai Rosa.)

@ Kokua ma ke Kanawai

@ma—Alanui Kaahumanu.

sept30-tf

 

@OKA JOHNSON.

@ Kokua ma ke Kanawai,

@ a Hooiaio Palapala n@ok@a

@ Oahu.

@ana—Alanui Kaahumanu

sept30-tf

 

@. KAHOOKANO.

@ Kokua ma ke Kanawai

@ana—Alanui Kaahumanu.

sept30-tf

 

@. M. POEPOE.

@ Kokua ma ke kanawai.

@ana—Alanui Bele@a, ma@

@ale Le@a.  sept30-tf

 

@OS. NAWAHI.

@ Kokua ma ke Kanawai,

@lana—Alanui Bele@a, ma

@ hookahi me J. M. Poepoe.

sept30-tf

 

W. C. ACHI.

@e Kokua ma ke Kanawai

@Hana—Kihi o Alanui Be@e@a

@ Moi.  sept30-tf

 

@SAM. K. KANE.

@e Kokua ma ke Kanawai, a

@no ka Lehulehu.

@Hana—Kihi o Alanui Betera.

sept30-tf

 

L. KAULUKO@.

@ Kokua ma ke Kanawai.

@Hana—Kihi o Alanui Betera

sept30-tf

 

L. HOLOKAHIKI.

@e Kokua ma ke Kanawai,

@a Hooiaio Palapala no ka

@Kona, Oahu,

@Hana---Kihi o Alanui Betera

sept30-tf

 

@MES K. KAULIA.

@e Kokua ma ke Kanawai.

@Hana—K@hi o Alanui Moi@

@e Nuuan@.  sept30-tf

 

@AM. M. KAAUKAI.

@he Kokua ma ke Kanawai,

@ Ana Aina.

@ Hana—M@ka o ka Hale

sept30-tf

 

JAMES PAELE.

@he kokua ma ke Kanawai.

@ Hana—Alanui Kea@humanu,

sept30-tf

 

He Moolelo

NO

Lauomidihae.

KA
UI I MOHAI IA I KE KOKO

KA

NANI I ALANA IA I KA OI O KA PAHIKAUA.

 

Ka Mea Huna Iloko o ke Kiaha Waina.

Ka Mea Pohihihi i ka Maka o ke Kuikele.

A O KE

Keiki Al@i Numaredina.

KE

Komo Lima Maka Popoki.

 

MOKUNA I

 

Ka nani o Hurema—Owai oia?—Ka Ui o Haredina—H@ha oia?  Ke Keiki Hanau Kupaian@ha--Ka Wahine Hoehoe Waapa Kamahao.

 

            He mau malama loihi i hala hope ae, ua ike io iho la ka Moiwahine i kona hapai ana i ke keiki, a ua hui pu ae la oia me kana kane iloko o ka hauoli ana no ka hooko ia ana o ka laua mea i manaolana ai, a ua ulu ae iloko o laua na hoomanao ana no na olelo a ka wahine @olo waapa o ka muliwai Muzine, a ua puana pinepine ae laua i na hoomaikai ana nona i na manawa a pau.

            I ka hiki ana mai i ka la i hanau ai ka Moiwahine i ka laua makahiapo, ua akoakoa ae la na alii kiekie o ka aina iloko o ka halealii, no ke ake e ike i na helehelena o ke malihini hou e oili ae ana, ka mea hoi a ko lakou Moi i ake @i ai.

            Me na hakoko@ana a ke nahu kuakoko iluna o ka Moiwahine i hanau mai ai ka malihini hou, a ike iho la ka Moi a me ka lehulehu a pau he keikikane, a mahope o na hoomaemae ana i hoike ai ka Moi i ka inoa o kana keiki imua o ka lehulehu, ma ke kapa ana iho i kona inoa o ke “Keikialii Numaredina o Hurema.”

            O ka moa pak@i mahope loa o ka inoa ke keikialii, he inoa ia no kekahi apana aina e waiho ana ma ka aoao komohana o ke Aupuni o Siama@ he wahi ia i ulu nui ia e na laau huaai o na ano a pau a me na pua a pau o ka honua; a o na lokowai a pau e waiho ana maluna o ua apana aina la, ua oi aku ia o ka nani mamua o na wahi e ae o ke Aupuni o Siama, a no ia mea i kapa aku ai na poe kaahele a pau i ka inoa haaheo o keia apana aina, o ka “Nani o Hurema.”

            Iwaena hoi o ka poe i haule i ke aloha o na ipo, e puana ae ana hoi lakou i ka huaolelo imua o ka lakou mau ipo aloha me ka i ana ae, “na like ko’u aloha ia oe me ka lihilihi o na pua o ke kih@pai o Hurema, a ua like hoi ko’@ manao nui ia oe me ke k@ieie o ka wai o na lokowai o Hurema.”

            A ma keia ano i hoopili aku ai ka Moi i ka welau hope o ka inoa o kana keiki; a oiai no hoi, oia no ka apana aina kahi i hanau ai o ka Moiwahine nana mai keia keiki e kapa ia nei ma ia inoa.

            I ka elua o na makahiki o keia keiki iwaho, ua hanau hou mai la oia he kaikamahine, a kapa iho la ka Moiwahine i kona inoa o ke “Kaikamahine Alii Murisedela o Haredina.”

            O ka welau hope l@a o ka inoa o keia keiki, he apana aina ia e waiho ana ma ka aoao hikina o Siama, a he wahi hoi ia e akoakoa ai na manu i ka wa hooilo, a e mele mau ai lakou i ko lakou mau leo nahenahe e hauoli ai ka mea e lohe aku ana; a oia ka mea i kamailio pinepine ia mahope mai e ka poe e lohe aku ana i k@ mele mai a ke Kaikamahine Alii Murisedela, a e hoopuka ae ana lakou i keia mau olelo—“Ua like ka nanahe o ka leo o ke Kaikamahine Alii Murisedela me kaleo o na manu o Haredina,” a ma ia ano i kapa iho ai ka Moiwahine i ka inoa o kana kaikamahine.

            He elua makahiki mahope mai, hapai hou ae la ka Moiwahine i ka ekolu o ka laua mau keiki; a i ka hanau ana mai, ua ike iho la ka Moi a me na pale keiki i ke ano o ke keiki, he keiki popoki, nona na waihooluu like ole ekolu maluna o ka hulu, oia hoi, he eleele, keokeo a me ka ulaula.

            I ka manawa o ka Moi i ike ai, lele koke aku la oia i kahi e me na helehelena i piha i ka makau; o @a pale keiki hoi, ua ku mamao aku la laua mai ka Moiwahine aku; o ka Moiwahine hoi, ua waiho a maule aku la oia i kona ike ana mai i keia keiki kamahao ka mea hoi nana i hookau aku i ka lia maeele o ka makau maluna o na mea a pau.  He manawa loihi loa ko ka Moi k@ ana iluna, a mahope iho kamailio aku la oia i na pale keiki:

            “E lalau iho olua i ke keiki kupanaha a hookomo iloko o ke ie a e lawe aku e kiola iloko o ka muliwai.”

            Iloko no oia manawa i apo mai ai na lima o ke Keikialii Numaredina ma na kuli o kona makuakane, @ana ae la kona mau maka iluna me ka i ana ae:

            “E kuu makuakane aioha, na’u kela popoki.”

            “Aole,” wahi a ke Kaikamahine Alii Murisedela me ka hopu @a@a ae i ka lepa o ka aahu o ko laua makuakane, a pane hou ae la, “na’u kela popoki, aole na Numaredina.”

            No ke aumeume o na keiki i keia keiki popoki kupaianaha, nolaila, ua pane aku la ka Moi i na pale keiki me ka akaaka p@ ana iho:

            “E waiho iho olua i kena keiki popoki na ka’u mau keiki, a e hoomaemae iho olua iaia, a mamua ae nae @ ko olua puka ana mailoko aku o keia r@ini mai hoike iki aku olua i kekahi mea a mau mea paha @a h@nau ka’u wahine he keiki popoki; a i hooko ole olua i keia kauoha, hookahi no hopena e loaa ana ia olua oia hoi he make.  E hai aku olua i na mea a pau, ua hanau iho nei ka Moiwahine i kana keiki muli loa a ua make no ke keiki mailoko mai.”

            Ua ae mai la na pale keiki i keia noi a ka Moi, a ua waiho ia aku la ua keiki popoki la ma ka lima o kekahi mea ana i hilinai ai a nana e malama maikai.

            He mau la i hala ae, ua halawai ae la ka Moi me kana wahine a me ka laua mau keiki maloko o kekahi rumi mehameha, a iwaena o ka laua kamakamailio ana i hoopuka aku ai ka Moi i keia mau huaolelo imua o kana wahine:

            “E kuu Moiwahine maikai, ke hoomanao nei au i na olelo a ka wahine holo waapa o ka muliwai Muzine i olelo mai ai ia kaua, oia hoi, e hanau ana oe i na keiki elua, a o ke kolu o ka kaua keiki ne keiki kamehai no ia, a no ia mea au i koho iho ai iloko o’u, o ua keiki kamehai nei paha keia a@a i olelo mai ai ia kaua.”

            “He oiaio ia,” wahi a ka Moiwahine, “akahi no au a hoomaopopo ae la i kou hai ana mai la, a me he mea la, o ua wahine la paha kekahi kilokilo o ko kaua aina, a ke hopohopo nei au i ka mea ana i noi mai ai ia kaua a kaua hoi i ae aku ai, oia hoi kona imi ana i wahine na ka kaua keiki.”

            Pane aku la ka Moi: “He wahi mea @uku wale no ia; oiai ua hoomaopopo no ia i ko kaua kulana, a me he mea la e lawe mai ana no ia i kekahi keika mahine a na Moi, a aole no au e hoole aka ana ina ua kulike na h@lehelena me ka kaua keiki.”

            Me keia mao huaolelo hope loa i ku ae ai ka Moi iluna a hele aku @a me ka laua mau keiki.

            E hoomanawanui ka ono a @ pulelo hou aku i ka la apopo.

            Aole i pau.