Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 4, 4 October 1893 — Page 2
| This text was transcribed by: | Ululani Victor |
| This work is dedicated to: | Ka Moiwahine o Liliuokalani |
KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.
Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.
NA RULA ALAKAI
O KA
NUPEPA PUKA LA
ALOHA AINA
E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me keia la ka nupepa puka la Hawaii ALOHA AINA.
E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalaiaina naauao maluna o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo, na kaao, na nuhou kuloko a kuwaho, na manao alakai naauao o na makamaka i kakau inoa ia.
E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uku loaa mua.
E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hooili pu mai i ka uku pepa.
O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a he umi keneta no ke kope hookahi.
KEENA HANA:
MA KA HALE O KILIKINA.
Alanui Papu, Honolulu.
Aloha Aina.
J. K. Kaunaniano.
Ona, Lunahooponopono a me Puuku.
Poakolu, Okatoba 4, 1893.
Halawai Makaainana Nui Kuahewahewa ma Hana, Maui.
Mokuawai ka nui o na kanaka i hiki ae ma ka halepule o Mokae ma ke kuahaua a ka papai kualenalena J. H. Hanuna o Hana, no ke kumuhana koho balota Moi.
I ka lohe pono ana o na kanaka a pau i na manao alakai a me na hoakaka naauao ana a J. H. Hanuna --
Hooho mai la na kanaka apau e uku e na auhau mamua o ka hiki ana mai o ka ninau koho balota a Amerika, huro ae la, ua wela, ua wela ka puuwai i ke Aloha Alii, Aloha Aina, a hookuu ae la ka halawai.
KA LA E HAUOLI AI.
E ke kanaka Hawaii! E ka mamo ka I; E ka pulapula a ka Mahi, a e ka hanauna a ka Palena a me ka Palalaui; e ala, e ku, a e maloeloe ka hele ana, oiai, eia ka lamaku, eia ke kukui, a eia ka haili o ke ola ke o mai nei kona mau kukuna malamalama ma ka Akau, ke wena mai la ma ka Hema, ke hoekepue mai la ma ka Hikina, a ke halialia mai nei hoi ma ke Komohana. Ae, o ka lamaku ia o ke ola ou e Hawaii! O ke kukui ia nana e hoomalamalama hou ka pouli o ka aina! A o ke kapu ia o ke Aliiaimoku e hoea mai ana e hoomama i na manao pilihua o kona mau makaainana. Ua pau kau kaniuhu ana e ka Hawaii. Ua pau kau paiauma ana, no ka mea, ua lohea kau pule me ka oiaio a me ka hookamani ole e ke Akua o na Kaua. A heaha kau e moe hou aku ai? E ku iluna, oiai, nou ka la, nou ka lamaku o ke ola, a nou hoi ka hauoli ana.
HE KAMAILIO.
Iloko o na wa a pau a Kakina e kamailio ai i na aina e no na mea e pili ana ia Hawaii nei, ua hoao mau oia e hanaino iaia iho mamuli o kona hoike i ka mea ana i ike ole ai he oiaio. Ma keia hoopunipuni ana ana, ua hoike aku la oia, "he huina nui ka o $150,000 ke waiho nei i ka waihona o ke Aupuni," a iloko hoi o ka Baneko Hale Leta, "he $35,000." Ua nui no ka imi ana i epa i mea e pono ai ko lakou aoao. Aole paha he kanaka Hawaii ma keia mau Paemoku e hiki ke hoopailua ole i keia ano hana a Kakina, a ma ko makou hoomaopopo iho, he hakuepa haahaa loa keia- Ina wale no oia hoike i ka mea oiaio i na manawa a pau, penei la aohe a makou nema ana nona, aka, o ka laWe ana o kekahi kanaka i ke kulana o Satana a oia kona kulana e hele ai imua o kekahi lahui i oi ae ka naauao mamua o kona, ua loaa ia makou na haawina o ka hilahila. Aka, ua manao nae paha oia he hiki wale no la iaia ke kamailio ano e i kela poe, a he lahui makapo loa lakou e hiki ole ai ke ike a hoomaopopo iho.
KA LETA A KA LUNAKANAWAI ALAPAKI.
KA LUNAKANAWAI MA KE ANO HE KALAIAINA.
Hoolaha ia e ka nupepa "Troy Budger.
O ka leta malalo iho, e hoike ana no ia i kahi a me ke kulana e ku nei keia kanaka. O makou no kekahi i hoopohihi ia i ke kulana kalaiaina o keia kanaka, aka, aole nae ia he mea hou, oiai, ua ike lea ia aku nei oia iloko o kona waihooluu e hiki ole ai ke nalohia i kela a me keia kanaka Hawaii. Aole no a makou kamailio nui no kana leta, koe wale no paha kona laWe ana i na hua poo o ke Keena Hookolokolo e uku ia nei e ka poe hookaa auhau a kau iho maluna o kana leta, oiai oia e hoohala ana i kona manawa ma Kualoa, Koolaupoko. A o ka pane ana no keia leta e Waiho ana makou na ka leta no e lawe ae i na iwi o Hui i ka la
KEENA HOOKOLOKOLO,
Kualoa, H. I. Augate 8, 1893.
Ia Konela C. K. MacArthur,
E ke Konela maikai:--Eia au ke hoohala nei i ko'u manawa ma ka hooluolu ana ia'u no kekahi mau pule ma keia huli kua o ka aina, he iwakalua mile mai Honolulu mai. A oiai maanei, ua heluhelu i ka nupepa Troy Budget a kou lokomaikai i hoouna mai ai. Ua hauoli loa au i ko'u heluhelu ana, a oia ke kumu o ko'u kakau ia oe e pahola aku i ko'u hoomaikai palena ole nou. O kau nupepa, he pepa ia i ohohia nui ia, a ua piha hoi i na manao ano nui o ka la. A o ka oi loa aku nae, o ka hoopiha ole ia me na nuhou o ka pepehi kanaka a puni o Amerika Huipuia a kekahi poe hoi e ake nui ai e heluhelu. Ua hauoli loa ia au i kau mau leta e pili ana ia Hawaii nei. He mau wahi heWa iki no nae kekahi, a ina no e hooponopono ia, alaila, pololei loa na mea a pau. He lohe heWa paha kou ma kekahi mau mea. Aole wale ma ia mau mea, aka, ma ka mea ke kahi e pili ana i ke kulana ka laiaina ma Hawaii nei. He manalana ko'u, aole loa i hooi loa ia aku na hoopilikia ia o ko makou kulana e Noadofa a me Sapekela. Ua ike no oe a ua kamaaina pu hoi i ka poe koikoi na lakou keia hana no ka lawe ana ae i na Paemoku Hawaii mai ka lima ae o na hookele lalau ana a na alii, a hoohui aku me Amerika Huipuia i wahi e loaa ai ona aupuni onipaa me ke kono pu ana aku hoi i ka poe hooulu hana i wahi e loaa mai ai na hooholomua ana i ko makou mau wahi i hoohana ole ia. Ua ike oe ia lakou, he poe hoopono me ke aloha aina oiaio, a aole e huli ana i ko lakou pono pilikino, aka, i ka pono o ka lehulehu holookoa. Ua ike pu no o Noadofa i keia mau mea, aka, i kumu hoi e keakea ole ai i kona manao kue mua i ka hoohui aina, ua hue pau aku la oia i na mea e hooholomua ole ana i ka makou hana. Ua halawai ka Aha Senate inehinei. He ake nui ko'u e pau koke ka ninau e pili ana i ke dala, a e haawi koke mai lakou i ko lakou noonoo no Hawaii nei. Aole anei makou i hookaulua loihi ia? Ua holomua loa ka hooponopono ana a ke aupuni P. G. i oi kelakela aku hoi i ko na makahiki loihi i hala ae nei Aole o'u manaolana e hoihoi hou ana ka Peresidena o Amerika Huipuia i ka Moiwahine Liliuokalani, aka, aia ma kekahi mau hana ana e hoike mai ana no kekahi manao pela. He nui wale na uhane, o ka oi aku nae mawaena o na Hawaii i makemake i ka hoohui aina, koe Wale iho no ka hopohopo o hoihoi hou ia ae ka Moiwahine, alaila, halawai lakou me na haawina awahua o ka inaina. Eia au i keia wahi nani loa ma Kualoa nei, me Mrs. Judd a me ehiku o ka'u mau keiki, a o ka'u mau keiki mua hoi ua holo aku ma ka Akau e komo i ke kula nui o Iele.
Me ka oiaio,
A. F. JUDD.
Kue Makou i ka Hoohui Aina.
1--O ke kumuhana Hoohui Aina aole ia he kumuhana no ka manao ana e hoowaiwai ia oe e Hawaii Imiloa, aole nohoi no ka manao e hoopomaikai mai ia kakou e na kanaka Hawaii, aka, ua lawe ia n@ @muhana imua o kakou m@ kakoo pu aku kakou i ka@ hana aloha ole o ka hook@ ko kakou Aupuni a me @ Moiwahine Liliuokalani a@ pau i aloha nui ai. Lah@
2--Ua lawe mua ia k@ hana i Amerika me ka m@ kua mai ana o Amerika @ mau hana aloha ole ia @ kela hookahuli Aupuni p@ ka la 17 o Ianuari 1893, @ ka na Komisina i hele ak@ kai loa. I ka holo, i ka@ Wasinetona, a o na ulia p@ hoopuehu @u@ i ko lakou @ naolana ma ko lakou misi@ oia no---
(A) Ua make o Blaine k@ kua a lakou i manaolana @ loaa ana ia lakou na koku@ -- aka, ua lawe mua ke @ no ka maha mau loa.
(E) Ua hoihoi hou ia ma@ muhana hoohuiaina mai Wa@ mai, a i o kakou nei, oi@ maaina o kauhale--
Ua hao ia e ka ia iki
Aia i Mana---
a olelo ia ma na nu@ make loa keia kumuhana ma@ o ka Hoohui Aina, aka, ke @ kou maka i kahi Kuokoa @ aole i make oia mau no. @ like keia kumuhana Hoohui @ kahi Kuokoa puka @ me ka@ akahi no a pae mai i Hawaii @ ka moa, ke ola mau nei n@ iloko.
He oiaio, ma ka nana a@ moolelo o keia hookahuli Aupuni @ Hawaii nei. Ua loaa na hoon@ ana, o ka hoohuiaina oia ke@ o ka maalahi e loaa ai ka pa@ nolaila, i mea e hooko ia ai @ makemake e Amerika, ua@ wale aku lakou ia Hawaii nei @
O keia ike na Inoa @ makou mau Lun@
D. Kahaleluhi. C. K. @
Sam. Kaanaana. Sol. K@
T. C. Polikapa. K.@
HAI IA MAI -- Ua hai ia mai @ ua make loa kekahi keiki ma @ i pahuia e ka poka i hoopaaia @ me ka poke keleawe. A ua @ hemahema ia a loaa ma ka @ ua keiki nei, a ua kipoia ae @ haku, a ma ia hana ana, ua @ la ke kukaepele a pahu ae h@ loa kekahi aoao a me ka @ pauda, a komo akula ma ka @ keleawe. Ua olelo iho ke @ aole e ola, no ka mea, ua ko@ ka opu ke keleawe.
Ke ao aku nei makou, ina @ ia keia ola maikai no ka hana @ hema, mai hoohemahema h@ o halawai hou me ka poino @