Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 13, 16 October 1893 — Page 1

Page PDF (894.49 KB)

This text was transcribed by:  Healani Huch
This work is dedicated to:  John Henry Howey

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

HONOLULU, POAKAHI, OKATOBA 18, 181@

 

@laha Lole Piha.

 

ANTONE ROSA.

(Akoni Ro@a.)

Kokua ma ke Kanawai.

@@@ Alanui Kaahumanu.

Sept 30--4f

 

MONA JOHNSON.

@e Kokua ma ke Kanawai.

@a Hooiaia Palapala no ka@@ 'Oahu.

@aa--Alanui Kaahumanu.

Sept 30--@f

 

K. KAHOOKANO.

Kokua ma ke Kanawai.

@ona--Alanui Kaahumanu.

Sept 30--4f

 

@. M. POEPOE.

Kokua ma ke Kanawai.

@@na--Alanui Betera, ma@@ La@a Sept 30--4f

 

JOS. NAWAHI.

Kokua ma ke Kanawai.

loaa--Wakai Belera, ma hookahi me J. M. Poepoe

Sept 30--tf

 

W. C. ACHI.

Ke Kokua ma ke Kanawai, i na ka hohlaha.

@ana--Kihi o Alanui Betera @ Moi.                   Sept 30--tf

 

SAM K KANE.

Ke Kokua ma ke Kanawai, a @lo ka lehulehu

Hana--Kihi o Alanui Betera.

Sept 30--tf

 

L. KAULUKOU.

Ke Kokua ma ka Kanawai.

Hana--Kihi o Alanui Betera.

Sept 30--tf

 

M. KANEKUA

Ke kokua ma ke Kanawai,

na Hooiaio Palapala no ka @o Oahu.

Hana--Kihi o Alanui Betera.

Sept 30--tf

 

L. HOLOKAHIKI.

@o Kokua ma ke Kanawai.

@na Hooiaio Palapala no ka Kona, Oahu,

Hana--Kihi o Alanui Betera.

Sept 30--tf

 

JAMES K. KAULIA.

Ke Kokua ma ke Kanawai.

@ana--Kihi o Alanui Moi.

@Nuuanu.         Sept 30--tf

 

@M. M. KAAUKAI.

Ke Kokua ma ke Kanawai.

@na Aina.

Hana--Mauka o ka Hale

Sep.30--tf

 

JAMES PAKEE.

Ke Kokua ma ke Kanawai

Hana--Alanui Kaahumanu

Sept 30--tf

 

KA MOOLELO KA AO LOA  NANEA

 

=NO=

 

Kinikalapu

 

Ka

 

Ui opio noho nahele o Kanediro Enelani kahi o.

 

Ka hoio pa' o na kanaka ikaika ewalu.

 

Ka ui i lawe ia ai i ka loaa e Hailama ke Akua hoopahaohao.

 

Ka ui i loaa ai ka @uana ao ke la  no kula me ka ipukukui maia ai kala ekaeka.

 

Ka mea noha ka lio lele i ka Hikina a ka he.

 

Ka Haleaniani kale i hoopaaia ma na Owalilaaoho kanaha o na kanaka eha.

 

Ka make ana o Hailama kahi Akua ahiahia.

 

Ka ikaika nana i kipaku i na koa ikaika o Farani kahiko @ai na lepo aku o Enelani kahiko.

 

Kaililo ana o ka ipukukui a ana.

 

Ka noho ilihauo ana.

 

Ka hopena ikaika waiwai a koa hou.

 

Ka noho Moi ana @no Pelekaue kehika me Farani kahiko.

 

            Hele nana aku la oia a puni na kula o Plekane Kahiko, aole he wahi mea a loaa iki o kana mea i lila ai.

            No ke akea o ka manwa haalele iho la oia ia Pelekane Kahiko a holo aku la no Farani.

            Kaapuni aku la oia i na kula a puni o Farani, aole no he wahi mea a loaa.

            Hoi ae la ia a noho hoonanea iho la me kaua aikane oia no ka hoa kula o koaa pap@ hookahi o ke kula.

            Ia laua e hopaaea ka na iho ana, hoohahua olelo ae la na keiki nei i ka @ aikan penei.

            Ua pani aku ne ia'u na halekula o Farani @@me, ka maaia kupanaka o ko'u inau wawa@ aole he halekula i koe ia'u i ka makaikai ia @@@

            Olelo mai ka kana aikani, aole i pau poae ua kula o Farani i ka ike ia e oe.

            Wahi a loane i pane aku ai.  Mahea aku ia halekula @he 48 @ale no ka ani o na halekula.

            Olelo mai la kana aikane:  Aole oe i hiki aku i na hale kula kuahiwi he 80 mile ka mamao mai a laua aku.

            He mau Bihopa a mau Moneka a me na Virigina na ka nu oia mau k@@@ @al mau i kula kuilimaahike wale no, he 18 ka hui ma mau halekula.

            Hauoli iho la ko loaae manao i ka lohe ana, a hooholo koke iho la ia, aia io ka paha ilaila ka mea a'u e h@a nei.

            Ku ae ia oia a hele me ka olelo ole i kana aikane, iaia ma kona alahele mawaho o ke kulanakauhale halawai aku la oia me kekahi mau haumana 7 o kona halekula hookahi e hoomaha nei, a o ko lakoa wahi no ia 3 hauinana io kona papa hookahi a he 4 no ka papa elua.

            I ka halekula mua a lakou i hiki ai, ua hookuu ia na haumana iwaho no elima minute.

            Hookipa aku la ke kumu ia lakou iloko o ka halekula.

            I ka piha ana o na minute elima, hookahi aku la ke kumu i ka bele kahea.  Ia wa i hoi nui mai ai na haamana a noho ae la i ko lakou mau noho mai ka papa ekahi a ka papa eha.

            Mahope o ka pau no io ana e na haumana keia hope loa mai la kekahi la kama@ine oi no ka papa ekahi.

            I ua kaikamahine la i komo mai ai a noho iluna o kona noho, hoohuli mai la oia i kona mau nanaina imua o na haumana makiki e noho aku ana.

 

Ka Moolelo

@

@@@@@@@@@@

Aukelenuiaiku.

@@@@@

Ka Umikumimakahi o na Koikikane Ike Kapipilakea.

 

Ka Hoo ei ana a na Kaikuana ia Aukeleinuiaiku ilale o ka lua o Ma Mooianei.

 

Ka Haawi ana a ka Moa ia Aukelenuiaiku i ka Mana.

 

Ke Oia ona o @@@eleh@@aiku.

 

Ka Make Elua ana o Aukelenuiaiku:

 

Ka Malama Maikai ana o Aukelenuiaiku i kona Akua ia Lono@@aoulialii.

 

Ka Hoaa ana me-ka Moiwahine Namakaokahai.

 

Ka lawe ana a Heluha ia Aukelenuiaiku ka manu Aikanaka mai ka Lani niai.

 

Ka Make ana o Hilulu ia Aukelenuiaiku iluna o ka Pali o Kaape pa.

 

Ke kii ana a Aukelenuiaiku i ka Wa Oia loaa a Kani ilalo o ka loa o Kamaha @@@

 

Ku komo ana iloko o ka Palukapa a Ka ihaila.

 

Kaipo Hoohaia Kunalaaaikuahaehae

 

Ka Wahine nana i haaheo ka lihilihi o ka La.

 

O ka lau o kalima o na kanaka kona Alanui.

 

Ka Uahoi ana o Kaukihikamalama Aukelenuiaiku.

 

Ninau aku la o Iku, he waimaka aha keia a ke Alii wahine maikai.

 

            Kokoke au ae haalele ia oe mai ko ke Akua hale loa aku a make oe nou iho.

            Olelo aku la o Kapapaiakoa, e ke lii mai hoouluua ia kou manao i ko'u waimaka ao'u iho ia.

            O ko'u manao, ua apano no au i kau, aole au e keakea i kau lawe ana ae i kau mea i hooholo ai a lehe ke Akua ola.

            No ko'u waimaka au e ninau mai nei, ua kamaaina oe iloko ia ou, a e hoomanao iho oe no ka kaua mau keiki mua ia mau waimaka a pau ae.

            I ka po mua o Laaukukahi, komo aku la laua no ka laua hana, iloko o ka hale oihana kahuna o luna o Kahaaliali a me na kahuna pu o ka papa kahuna.

            Hoonohonoho iho la laua i na papa hana o ka hale hoano o hakahakaula, ua paa ka hale hoano i ke au Alii o Iku hookahi lau hanauna alii i kupono i ka po hana i o Welehu ka malama e kapule ai ka manu i na hulu o Hinawaikolii.

 

HALE HOANO

 

HUAOLELO NO KE AKUA OLA

 

Ku i ka pili o ka po o Laaukukahi i ka po kupulau o Hua i ka malama i o Welo i ke au kupulau.

            O keia kapalapala i hoolaaia o ke kahuna ma waho o ka hale laa o ka makahiki eha o ke au kupulau o ke Sabati.

            Mau nei e na makamaka, e hoomanawanui iki iho hoi ko oukou ono a oihi hou aku i ka la apopo.

 

            Ma ka Poalima iho ae i hoolewaia aku ai ke kino make o S. M. Carter, kekahi haole ka maaina kahiko o Hawaii nei.  Aloha ae!