Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 16, 19 October 1893 — Page 3

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

@akala pu ana mai @ iho nei

            @ Liliuokalani, ma @ o ke Akua Mana @o ke Kumukanawai @puni Hawaii, ma @oa aku nei Au i @a ia mai Ia ʻ u a @ Kumukanawai o @Hawaii, ekekahi poe @ kukulu lakou i @kawa a no keia @aku Au @ mana kiekie o  @puia, @ ke  @ Mea Hanohano @ (Kivini) ka mea @ aku i na puali @ ma Honolulu a @ "e kakoo ana @ ke Aupuni Kui @

            @ kakou i kaei @ Amerika nei. I @a a na kanaka o @ hoao ai e hoala @ mahea e mahele ia @ Huipuia, a ua ma@ Amerika Huipuia me @a nui no ka ho@ i ka poe ohumu @

            @ mai ana o Enelani @ mau pualilia n@ @ki pololei aku ma @oa o ka Akua a @ koa kakaikahi o @opili pu aku i na @, a hiki i ka ma@ ana o na kanaka @ me kekahi pualikoa @iho e hiki ai ia la@ @huli pu i ke aupuni @la, o Enelani kai @oli ka mea nana i @o kakou kapitela @ikaika . No Mr. @na he Walo@ nona @hoolele i na koa @ka hoomalu pu @ohu na kipi i mea @ ia ai ke aupuni @ki nei ia Amerika @e hoohui mai i ka @ Hawaii a hiki i ka loaa @ Hawaii) he Wa nona e @ ai iaia iho i ko ke @. A i ole, a kiki @ wa e lo liilii ai i @au i hana ia e keia @.

            @kumu o ko ʻ u kue @ui aina i keia Wa. @aole i loaa mai i @ ka ae o ka poe ko@ kela Paeaina, a he @ o ke Ao hoolookoa @ no auanei ka mea @puehu liilii a lilo i @ hoohui aina, no ka mea he kue loa lakou i ka hoohui aina.

            E lawe mai kakou i keia mau hooiaio ana malalo iho nei:

            I ka manawa o Mr. Kivini i noi mai ai i ke aupuni Amerika e hookahuli i ke aupuni Moi a e lawelawe ia "na hana ku i ka naauao a me ka wiwoole" no ke kula'i ana i ke alii, oia hoi he kanalima la mamua iho o ka hookahuli aupuni ka malama ia ana o na hana malu e na poe mahiko banakarupa no ka hoomakaukau ana e haawi mai i ka paeaina ia Amerika ma ka hoohuiaina. No laila, ua hoouna akula ka nupepa Examiner o Kapalakiko ia T. T. Williams i ka paeaina no ka imi pono ana, i na he makemake a makemake ole paha, na kanaka Hawaii i ka hoohui.

            O ka Mr. Williams olelo he kue loa na kanaka Hawaii i ka hoohui aina. O ka nui o ka poe kupono i ke koho balota, he 15000 mailoko ae o keia he 9000 poe kanaka Hawaii maoli kupono i ke koho balota.

            I mea e maopopo le ʻ a ai keia ninau (hoohuiaina) ua hoouna aku la o Mr. Williams he papa kuhikuhi o na ninau ana i haku ai iloko o ka ahaolelo e pili ana i ka hoohui aina, a o kekahi o ua mau ninau la, oia keia: "Pehea ko oukou manao i ka hoohui aina?" O ka haina o keia ninau e ike ia no ia iloko o ka Examiner o ka la 24 o Novemaba me ka hoakaka pu a kela a me keia hoa o ka ahaolelo i hooiaio ia e kona inoa ponoi.

 

Kela Me Keia

            O ke Aloha Aina ke Aloha i ka Aliiaimoku, oia ko makou kahua e kakele nei, aohe o makou makemake i na manao pilikino, i wahi e homo aku ai maluna o ko makou mau hoakanaka.

            Ua paa i ka hopuia kekahi pake puhi opiuma, i ka la inehinei, no ka hewa he hoopae opiuma ai keia kakahiaka oia e makaikai aku ai me ka maka ʻ u i na helehelena o ka Lunakanawai apana o keia kulanakauhale.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Oceanic o ka Poakahi nei, ua haalele ia iho i ka hope waa ke Kauka o ke awa e ke Pailata, a ua hiu mua aku la oia no ka holo ana iwaho o ke awa. He kumu ae keia no na kauka e lawe ana i keia oihana nui o ka lehulehu, e makaala loa oia no ka hoolako ana iaia iho me na pono waapa no ka holo ana iwaho o ke awa.

            Eia ke noonoo ia nei ka pono no ke kuai ana i waapa no ke kauka nana i hooili ka mokuahi Miowere i na ako ʻ ako ʻ a o Puuiki, mailoko ae o ka waihona o ka lehulehu, a i na e holo ana, e loaa hou ana ia leho a ka lahui e auamo ai. Weliweli na hanauhaai a keia la.

            O ka la apopo, ka la e hoau hou ai ka mokuahi Malulani no kona mau awa o Maui a me Hawaii, he mau mahina ae nei kona paa ana iloko o na kamana, no ka hoomaemae hou ana i kona kino, mai na ulia mai o ka manawa a ua hookomo ia he mau mea paa hana ano hou loa no kona mau enegini mahu ame he mea la e pu a ana ka uahi o ka LaKaheke ma keia hoau ana.

            Ua malama ae ko makou hoaha@ nei o ka Papa pai, he wahi papaaina hoomanao no ka puni ana o ka elua makahiki o na la hanau o ka laua milimili, nona ka inoa o Victoria Leialoha Kanoa, ma ka aekai o Kapuukole, ma ke ahiahi onehinei; ua hoolawa ia ke anaina i kipa ae me na mea e pau ai ka houpo lewalewa. E hooloihi loa ia aku ke ola maikai o ke kama nona ka la hanau.

 

O keia iho na Inoa o ko makou mau Luna.

            D. Kahaleluhi.             C. K. Kahele.              Sam. kaanaana.           Sol. Keania@              T. C. Polikapa.                        K. Kekua

 

OLELO HOOLAHA

            E ike auanei na kanaka a pau ke nana mai i keia. Owau o Wahine Keoili, ke kane mare a Ripeka Wahine Keoili, ke papa loa aku nei au i na mea a pau loa, mai hookipa mai lakou iaia, a ole no hoi ma na ano a pau, ole me kekahi kane manuahi e @ona aku ana iaia ma keia mokupuni o Oahu nei, a aole no hoi ma kekahi o na mokupuni loko o ka Paeaina o Hawaii nei. Aole no hoi e hoaie mai iaia ma Koʻu inoa. A ina kue ia kaʻu olelo hoolaha, alaila, e hoopii no au ma ke kanawai, a o na poho hoi a pau o kana mau ake, mauna no ia o oukou. No ka mea, ua haalele iho o Mrs. R. W. K. i ka la 13 o keia malama, me na keiki 7 a maua, a me ka moopuna. Mamuli no hoi o ke ano @ na wahi e @e ike ia nei, aia li@ i ka mea hou, oia iho la ka wa e hoohakaka ai me ke kane mae, a eia oia i kauhale kahi i noho ai, a haalele i@ la iaʻu me ka maua mau ohana. E hoolohe i keia a ina e hooko pono ole ia keia olelo hoolaha, e hoopii no au ma ke kanawai. MR. WAHINE KEOILI.       Kunawai, Honolulu, Oct. 18, 1893     oct 18 - wd

 

Elia Kaululau,

Kauka Hana Niho.

            Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa. He loea me ka noeau me ka hoopiha ana i ka niho me ke Gula, Dala a mea e ae paha. He akamai lua ole i ka hana ana i na niho kuʻi o na ano a pau.

            He mikioi ka holoi ana i na niho. He palanehe kona mau lima ma kana mau mea hana niho o na ano hou loa i loaa mai nei. He oluolu no kekukai olelo ana no kona ukuhana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40, 000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, ma mamuli o ka ike ana o na Hoa o ka PapaOla i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

            E ike ia kakou hoa kanaka, o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

            KEENA HANA - Maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi me Betela. Puka komo e pii ana iluna o ke keena ma Alanui Moi.     sept30 - lfd

 

hawaiian hardware Company Ltd.

Poaono, Sept. 23, 1893.

            Mai kamanawa ma e ke kukulu ia ana o keia hale oihana a hiki i ka hoomaopopo ana o na kanaka i kona ano ua lawelawe ia na hana me ke kuooa me ka hoopono, mai ia manawa mai, ua kapa mai la kekahi poe i ka inoa o ka "HAWAIIAN HARDWARE CO," ka hui waiwai hou loa. I mea e oluolu like ai na mea a pau, pela pu hoi me ka poe e nana mai nei maluna o ko makou holomua me na maka ewaewa, a i mea e hoonalowale loa ia ai na hoopalaimaka ana o keia mau la, ua hooponopono makou a ke waiho aku nei i keakea , i ko makou noho mana maluna o kekahi mau hui paakai nuii loko o keia Apana, a e haawi ia aku ana hoi i na kanaka o keia Paeaina na paakai keokeo helu ekahi nona ka waihoolulu i maa ole i ka ike ia iloko o kekahi Hui Hoahu Paakai mamua. O ka makou mau hooponopono ana, oia ka hooko ana aku i na kauoha a pau. E hooko a no na kauoha ma ke eke hookahi a i ole ma ke tausani paha me ka hikiwawe loa.

            O na hale ma ia Alanui Kalepa, ua hoolilo ia i mau hale hou me ke pena a Hendry i hoowali @a ia. Pela pu no hoi me na hale e noho hana ia nei e C. O. Berger me Robert Grieve, oia kekahi mau mea e maopopo ai na mea kahiko i hoolilo ia i mau mea hou. O na hale noho a puni ke kulanakauhale, ua hoao ia me keia mau pena, a i ka wa e huli hoi mai ai na hale kahiko mai ka lakou huakai Hoikeike Honua mai o ke ao e manao ia auanei na hale o Honolulu nei, ua loli ano e ae ko lakou mau kulana. O ka makou mau wai wai o ka nohoʻna hooponopono kino ana, oia hoi na lako hale o na mea pili hao, a aniani, aole hiki ke nahaha, a ina e nahaha ana, alaila, mamuli no ia o ka loli ano e ana o ke au o ka manawa. Ua loaa ia makou he heluna nui oia mau waiwai kupono no keia manawa. Ua hiki ke hoemi ia na waiwai kumukuai pii a i ke kumukuai haahaa loa.

            Ua hiki ka makou mau waiwai maikai loa i kinohinohi ia me na nani like ole ke hoouna ia aku ia oukou, no ke kumukuai o ekolu dala a pii aku. O na waiwai maikai loa, e loaa no ma ka puka aniani makai o ko makou halekuai. E mino aka iho ana oukou ke hoike aku makou ia oukou i ke kumukuai oia mau waiwai.

            O kalike ole mawaena o na lako lealea maikai a me na mea ino, ua hoomaopopoia ia iloko o kela ame keia kau. He mea makehewa wale no ia oukou ke kuekaa ana aku i ka olelo ana ae o na waiwai maikai a pau mailoko aku no ia o ko makou halekuai. Ma ke kau kimanu o Oct. 1, ua wae ae nei makou he heluna nui o na poka-pu kau poohiwi i maa mau i ka lawelawe ia ma Amerika Huipuia, a ina oe e kuai ana i keia mau poka, alaila, aole e lilo ana kau mau dala i ka manu a kanaka. Ma keia hoi ana mai o ka mokuahiA u seteralia, e loaa mai ai ia makou he mau papale keokeo kupono no ka uahi holoholona a kimanu ma ke kula. Mawaho ae o keia, ua loaa pu mai ia makou heheluna nui o na hao hoomaemae pu, a me kekahi mau ano kimanu lehulehu e ae.

            Ua hoouna mai ko makou mau Agena mai Kapalakiko mai, he mau mea hana no na mea i nahaha, elike me na ipulepo a me na pa nahaha, ka laau a me ka ili i hookaawale ia no na hana nui oia laina. He nui loa oia mau waiwai ia makou i keia wa. a ina oukou e makemake i kekahi a oia mau mea no ka hana hou ana i na mea nahaha, ua hiki no ia makou ke hoolawa aku ia oukou ma ke kauoha.

            O kekahi mau mea maikai loa a makou, oia na mea paluku huamoa a kapaia ka "Keeptone Beater," ua hiki i keia maea ke hoowali i na huaai e ae  maikai o na ano a pau. Ua hiki no hoi ke hana ia na pudina, me na meaono e ae a pau o ka papaaina, o he oi loa aku no hoi keia o ka emi a me ka maikai i na wa a pau mamua a ke kakini mea paluku hua i kuai ia ma ka makeke no na makahiki he umi i hala ae nei.       HAWAIIAN HARDWARE CO., Ld                      

Mao mai eha hale pohaku a Sprekee

Helu 307 Alanui Papa