Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 17, 20 October 1893 — Page 3

Page PDF (918.15 KB)

This text was transcribed by:  Holly
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

@@@anakila

@@@ ui.

 

@@@wai mawaena o

@@@kanawai Nui o

@@@ mafoda me ke

@@@ o Kaleponi

@@@ a i ka Hoa.

@@@ Aina.

 

@@@KANAKA I HIKI

@@@ OOLOHE ANA I

@@@ KANAWAI O

@@@ANA O KELA ULA NUI.

 

@@@ana o Lilana Sa-

@@@Hoohui Aina-

@@@pono o ka Olelo

@@@ ka aoao o na

@@@ Sanafoda e na

@@@ Ekolu.

@@@ Repabalika, o

@@@ ack a me hookahi

@@@ ka Aoao Demo-

 

@@@ (mauia)

@@@ me keia hoa o ka

@@@ hale o ua luna

@@@ a ke ano he mau

@@@ lahui, ua hoike

@@@ e loa na kanaka

@@@ hui aina.  O ke

@@@ pu olelo ana pe

@@@ ano hoowahawa

@@@ uka @uipuia, aka

@@@aloha lakou i ko

@@@makemake la-

@@@ okoa mau.

@@@ miner no e ake

@@@mai na hoa mai o

@@@alii.  Malaila ka-

@@@a ia a loaa i ke

@@@pa Waiwai paa o

@@@ala a me ka loaa

@@@ eono haneri dala

@@@koho i ka balota

@@@ela hana ana

@@@ akula i na haole

@@@e koho ana i ka

@@@800 balota.  Eia

@@@o keia heluna

@@@ balota koho alii i

@@@ aole i ike ia aku

@@@ Waii e haaWI mai ana i ko lakou aina no ka hoohui aina ia Amerika Huipuia.  He elua o na keonimaua ma ke ano Komisina mai ke aupuni Kuikawa mai no ka noi ana mai i a Amerika Huipuia no a hoo hui aina, i hooiaio mai, aohe makemake o na kanaa Hawaii i ka hoohui aina.  Penei ka Mr. Kakina olelo ma ke ano moa kaka: “Ua manao au, he kue loa na kanaka HaWaii i keia wa i ka hoohui aina.”

            Eia ka Mr. Wilder olelo: “I keia Wa he kue loa na kanaka HaWaii i ka hoohui ana.”

            Mai heluhelu aku paha au ia oukou i na hoakaka a kekahi mau haole koikoi o ka paeaina, he mau hoa no ka hale o na ‘lii o ka Ahaolelo.  Wahi a lakou aolehe makemake o na kanaka HaWaii e hoohui me Amerika, aka ua manao au he mea makeWa Wale no no’u ka hoomau ana aku i na hoakaka ana e pili ana i keia mea, no ka mea, ke ike nei au aole he makemake o ko’u hoa paio e loaa ka mea oiaio.

            Ina ia he mea waiwai, alaila, ua lawa au me na kakoo lehulehu e hiki ai ke hooiaio ia ai ka’u mau mea a pau i heluhelu mua aku nei.  No laila, ma keia e maopopo le’a ai ia kakou me ka kanalua ole aole he makemake o na kau ka o kela pae aina i ka hoohui me Amerika Huipuia

            G ke kumuhana KUMU o ko kakou Repubalika, oia ka loaa ana o ka ae o ka mea e noho poo ana no ke aupuni,”  Ia i hoolele ua kanaka o ke la paeaina a loaa ole mai ka ae ano ka mea e noho poo ana ma ke aupuni, alaila, pehea e hiki ai ia Amerika Huipuia, i kulike ai me keia mau kumu, ka hoehu mai i kelmau paeaina?  Ina i hoole na kanaka o kela paeaina, a loaa ole mai ka ae o ka mea e noho ana ma ke poo o ke Aupuni Kuikawa, i kulike ai me keia mau kumuhana, ke haawi mai i ka paeaina ia Amerika Huipuia?

            Eia ka Lunakanawai Cesley olelo “O ke Aupuni Kuikawa, aohe ona kuleana e haawi ai i kona aina.” Ma kona ano no e maoppo ai aohe ona mana.  O ke ano o ke Aupuni Kuikawa, he malama wale iho no i ka maluhia, a hiki i ke ku ana o kekahi aupuni paa, a aohe ona mana e haawi aku ai i kekahi aupuni okoa.  O kona kuleana wale no, oia ka hoomalu ana maluna o ka aina ona i kukulu ia ai.

-----

Ka Moehana Pahoahao

            (Hoomau ia.)

            I ka pau ana  o ka ka mea mua, hookokoke mai la ka lua, a heluhelu mai la no hoi i na huaolelo oloko o kana palapaa hookohu oihaa, ua like no.  A i ko ke kolu hoi, ua paewa oki ka olelo o kona.  Penei ka mea i heluhelu ia mai imua’o ko’u uhane:

            “Palapala Hookohu Oihana.  Ke kauoha nei au ia oe e ka’u keiki hanai, e nana mai oe ia’u, ua palapala au i ka holo ke mau i ka hikina, komohana, akau a me ka hema.  O ka’u palaoa ponoi, ua helehelei aku ia mai ka waha aku o ka’u ‘kieke’ a i ka lua pau o ka loteri.  Nolaila, e noonoo mai oe i ko’u wahi pono i koe.  Ua hilinai au maluna oa ka’u hanai e ola ai ko’u mau la kanikoo. Eia kou uku he $60 no ka mahina hookahi.  E awiwi i ka hoouluulu mai i na Puahelu mai H---a N----; no ka mea, o kau hana ike loa a (E ola ana o’u mau iw ia oe e kuu hanai.) He mau huaolelo palale keia.

            “Kakauinoa ia mua o Ab-st-Db.

            “Imua o ka Ahahui Powa a makou”

            I ka pau ana o ko lakou heluhelu pakahi ana mai, kaomi mai la ka lima o kuu hoa ia’u me na maka e lelehu ana i ka lewa, a o ko’u puiwa e ae la no ia, eia ka, he hihio keia, Kupanalua no na hoike a ko ka po poe.

            Aloha Aina.

-----

Olelo Hoolaha.

            E ike auanei na kanaka a puu ke nana malii keia. Owau o Wahine Keoili, ke kane mare a Ripeka Wahine Keoili, ke papa loa aku nei au i na mea a pau loa mai hookipa mai lakou iaia, aohe no hoi ma na ano a pau, aole me kekahi kane manuahi e loaa aku ana ia @ ma keia mokupuni o Oahu nei, a ao e o hoi ma ke kahi o na mokupuni ilokoo Na Paeaina o Hawaii nei.  Aole no hoi e ho@i e mai iaia ma ko’u inoa.  A ina kue ia ka’u olelo hoolaha, alaila, e hoopii no au ma ke kanawai, a o na poho hoi a puu o kana mau al, ma luna no ia o ou ou, No ka mea, ua haalelel iho o Mrs. R. W. K. i’a la 13 o eia malama, me na keiki 7 a maua, a me ka moopuna.  Mau ui, no hoi o ke ano mau o na wahi e o ike ia nei, aia i o i ka mei hou ola iho la ka wa e hoohakaka ai me ke kane mae, e ea oia i kauhale kahi noho ai, a haalele i o la ia’u me ka maua mau ohana.  E hoo ohe i keia a ina e hooko pono  o e ia keia olelo olaha, e hoopoino au ma ke kanakwai.

            Mr. Wahine Keoili.

            Kua@wai, Honolulu, Oct. 18, 1893

            Oct18-1vd.

----

EliaKaululaau,

Kauka Hana Niho.

            Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa.  He loea me ka noeau ma ka hoopiha ana i ka niho me ke Gula, Dala a mea e ae paha.  He akamai lua ole i ka hana ana i na niho ku’i o na ano a pau.

            He mikioi ka holoi ana i na niho.  He palanehe kona mau lima ma kana mau mea hana niho o na ano hou loa i loaa mai nei.  He oluolu no kekukai olelo ana no kona ukuhana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o ka PapaOla i kona akamai maoli ma keia Oihaa ano nui.  E ike ia kakou hoa kanaka, o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae. 

            KEENA HANA- Maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Vanui Moi me Betela.  Puka komo e pii ana iluna o ke keena ma Maam Moi.  sept30-tfd

-----

hawaiian hardware Company L’d.

Poano, Sept. 23, 1893.

            Mai kamanawa mai e e kukulu ia ana o koi @@@ oihana a hiki ka hoomaopopo ana o na kanaka i kona ano ua lawelawe ia na hana mele @@@a me ka hoopono, mai ia manawa mai, ua kapa mau la e ahi poe ka inoa o ka “HAWAIIAN HARDWARE CO,” ka hui waiwai kou o.  I e@e oluolu like ai na mea a pau, pela pu hoi me ka poe e nana mai nei maluna o ko makou holomua me na maka ewaewa, a i mea e hoonalowale lo@@ ina hoopalaimakaa a o keia mau la, ua hooponopono makou a ke wai ho aku nei i keakea, i ko makou noho mana maluna o kekahi mau hui paakai nui loko o keia Apana, a e haawi ia aku ana hoi i na kanaka o keia Paeaina na paakai Leoleo helu ekahi nona ka waihooluu i maa ole i ka ike ia iloko o kekahi Hui Hoahu Paakai mamua.  O ka makou mau hooponopono ana, o ka hooko ana aku i na kauoha a pau.  E hooko a no na kauoho ma e ele hookahi a i ole ma ka tausani paha me ka hikiwawe ea.

            O na hale ma ke Alanui Kalepa, ua hoolilo ia i mau ha@e hou me ke pena a Hendry i hoowali mua ia.  Pela no no hoi me na hale e noho hona ia nei e C. O. Berger me Robert Griete, oia kekahi mau mea e maopopo ai na mea kahiko i hoolilo ia i mau mea hou.  O na hale noho a puni ke kulanakauhale, ua hoao ia me keia mau pena, a i ka wa e huli hoi mai ai na hale kahiko mai ka lakou huakai Hoikeike Honna mai o ke ao, e manao ia auanei na hale o Honolulu nei, ua loli ano e ae ko lakou mau kulana.  O ka makou mau waiwai o ka nohona hooponopono kino ana, oia hoi na lako hale o na mea pili hao, a aniani, aole hiki ke nahaha, a ina e nahaha ana alaila, mamuli no ia o ka loli ano-e ana o ke au o ka manawa.  Ua loaa ia makou he heluna nui oia mau waiwai kupono no keia manawa.  Ua hiki ke hoemi ia na waiwai kumu kuai pii a i ke kumukuai haahaa loa.

            Ua hiki ka makou mau waiwai maikai loa i kinohinohi ia me na nani like ole ke hoouna ia aku ia oukou, no ke kumukuai o ekolu dala a pili aku.  O na waiwai maikai loa e loaa no ma ka puka aniani makai o ko makou halekuai.  E mino aka iho ana oukou ke hoike aku makou ia oukou i e kumukuai oia mau waiwai.

            O ka likeole ma waena o na lakou lealea maikai a me na mea ino, ua hoomaoppoia ia iloko o kela a me keia kau.  He mea makehewa wale no ia oukou ke kuekaa ana aku i ka olelo ana ae o na waiwai maikai a pau mailoko aku no ia o ko makou halekuai.  Ma ke kau kimanu o Oct. 1, ua wae ae nei makou he heluna nui o na poka-pu kau poohiwi i maa mau i ka lawelawe ia ma Amerika Huipuia, a ina oe e kuai ana i keia mau poka, alaila, aole e lilo ana kau mau poka, alaila, aole e lilo ana kau mau dala i ka manu a kahaka.  Ma keia hoi ana mai o ka mokuahi A u seteralia, e loaa mai ai ia makou he mau papale keokeo kupono no ka uhai holoholona a kimana ma ke kula.  Mawaho ae o keia, ua loaa pu mai ia makou heheluna nui o na hao hoomaemae pu, a me kekahi mau ano kimanu e @@@@@ e ae.

            U@ hoouna mai ko makou mau Agena mai Kapalakiko mai, he mau a ea hana no na mea i nahaha, elike me na ipulepo a me na pi nahanaha, elike me na ipulepo a me na p@nahaha, ka laau a me ka ili i hookaawale ia no na hana nui oia laina. He nui loa oia mau waiwai ia makou i keia wa. a ina oukou e makemake i kekahi a oia mau mea no ka hana hou ana i na mea nahaha, ua hikino ia makou ke hoolawa aku ia oukou ma ke kauoha.

            O kekahi mau mea maikai loa a makou, oia na mea paluku huamoa a kapaia ka “Keepione beater” ua hiki i keia mea ke hoowali i na huaai e ae maikai o na ano a pau.  Ua hiki no hoi ke hana ia na pudina, me na meaono e ae a pau o ka papaaina, a he oi loa aku no hoi keia o ka emi a me ka maikai i na wa apau mamua o ke kakini mea paluku hua i kuai ia ma ka makeke no na makahiki he umi i hala ae nei.

HAWAIIAN HARDWARE CO. Ld

Ma-o ma o ka hale pohaku o Spreckec

            Helu 307 Alanui Papu