Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 20, 24 October 1893 — HE MOOLELO HAWAII O kekahi Lahui i Kapaia Ka Mu o Laauhaelemai. Ka poe i Kapaia he poe ai Maia. [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII O kekahi Lahui i Kapaia Ka Mu o Laauhaelemai. Ka poe i Kapaia he poe ai Maia.

I ke au o na 'lii kahiko o ke aupuni Hawaii nei, ua ike ia kekahi lahui kanaka ma Wainiha mokupuni o Kauai. O kahi o keia lahui e noho ai, aia no ia ma ka Hikina Hema o ke aWaWa loihi mauka pono o ke alo o Hinanalele a me Pohakuloa. Me ka manao o ka mea kakau i ka loihi mai ke kai aku o Kaumakainalehua o Luluu - pali, aia makahi o 30 a 40mile paha ka loihi o keia aina o Laau He aina maikai no, he palahalaha kona Waiho ana, a he oluolu maikai no ka noho ana ina hau oki ili o ua kuahiiwi la, mai Laau a hiki i Waialeale he 10 paha a oi aku na mile; a o ka ili o keia wahi o Laau, ua like me 50 a 60 paha eka ka nui o keia aina; ae moe pono ana kona kahawai ma ka aoao Komohana Hema mai ka mauna mai o Waialeale a hiki loa i kai o Wainiha. Aole i pili keia lahui ma ke ano, he menehune, aole nohoi he poo alii maluna iho o lakou, koe wale aku no ka mea nana i hana ke kanaka. Oia ka mea ike i na mea a pau o keia honua He nui loa na mea ulu malu

na o ka aina o na Mu Alani, awa a me na lau nahele he nui wale aku. O ka mea oi aku o ka nui, o ka maia: oia ka ai a keia lahui kanaka o ko lakou aina kuahiwi. Ua noho keia lahui he Mu, me ka manao ole ae he mau alii, a he mau konohiki a hoaaina paha no lakou iho. Aohe pela ka noho ana o keia lahui i kela au kahiko. O ka Mu, he poe maalea a he poe akamai ma na ano hana a pau, he home no ko lakou; penei e hana ai ka pio o ko lakou hale, i na he laau liilii: