Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 33, 8 November 1893 — Page 1

Page PDF (872.74 KB)

This text was transcribed by:  Maggie Butterfield
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

HONOLULU, POAKOLU, NOVEMABA 8 1893

@laha Lolo Piha.

ANTONE ROSA.

(Ahoni Rosa.)

@e kokua ma h

ke Kanawai

@lana – Alanui Kaahumanu.

Sept30 –tf

 

@NOKA JOHNSON

@e Kokua ma ke Kanawai, @ha Hooiaio Palapala no ka @o Oahu.

@ana – Alanui Kaahumana

Sept30 tf

 

K. KAHOOKANO.

@ KOKUA ME KE Kanawai

@ina- Alanui Kaahumanu.  Sept30 – tf

 

@. M. POEPOE.

Kokua ma ke Kanawai.

@ana – Alanui Belera, ma@ale Leta   sept30 – tf

 

@OS. NAWAHI.

@ Kokua ma ke Kanawai.

@ana – Alanui Belera. Ma hookahi me J. M Poepoe

            Sept30 – tf

 

W. C. ACHI.

@e Kokua ma ke Kanawai, @n@ ka Lehulehu.

@ana – Kihi o Alanui Belera      sept30 tf

 

SAM. K. KANE.

@e Kokua me ke Kanawai, a @o ka Lehulehu.

@ana – Kihi o Alanui Betera.

Sept30 –tf

 

L. KAULUKOU.

Kokoua me ke Kanawai.

@ana – Kihi o Alanui Betera  sept30 – tf

 

M. KANEAKUA

@E Kokua ma ke Kanawai, @a Hooiaio Palapala no ke @ Oahua.

@ana – Kihi o Alanui Betera   sept30 – tf

@. HOLOKAUIKI

@e Kokua ma ke Kanawai @ana Hooiaio Palapala no ka @ona, Oahu.  @ana- Kihi o Alanui Betera   sept30 – tf

 

@MES. K. KAULIA.

Kokua ma ke Kanawai.  @ana – Kihi o Alanui Moi@ Nuuanu.   Sept30 – tf

 

M.M. KAAUKAI.

@e Kokua ma ke Kanawai, @ana Aina. @ana – Mauka o ka Hale

 

AMES PAILE

Kokua ma ke Kanawai  @ana Alanui Kaahumanu  sept30 – tf

 

Kinikalapu

 

Ka

 

Ui opio noho nahele o Kanediro Ene

                        Lani kahiko.

Ka hoao paio o na kanaka ikaika

            Ewalu.

 

Ka ui i lawe ia, ai i ka lewa e Hailama @ ke Akua hoopahaohao.

 

Ka ui i loaa ai ka mana no ke komo kula me ka ipukukui aniahi kula ekaeka.

 

Ka mea nona ka lio lele i ka Hikina a ka la.

 

Ka Haleaniahi Lele i hoopaaia me naO@ililauoho kanaha o na kanaka oha.

 

Ka make ana o Hailama kahi Akua Pahaohao.

 

            1 – He loio ko’u o lawelawe i ko’u hewa. 2 – He oihana ka’u mai ke Akua mai.  3 – Aole i kupono ko’u hewa i ka aha koa. 4 – He aha kanawai ka aha kupono ia’u. 5 – Aole au i loaa i kau kauoha, aole e mare i kau kaikamahine. 6 – Ua loaa ia’u he palapala ae i ko laua mare ana.  7 – He kumukanawai ko kou aupuni  8 – Aole oe e lawe i nana kaokoa me ke kue i na kanawai. 9 – Aole oe he aha hookolokolo.  10 – Aole au he koa i kue i na rula o ka oihanakoa.  11 – He kanaka kanawai ole oe.  12 – Ua hookaawale ia na lunakanawai no ka hookolokolo i ka mea hewa.  13 – Imu o laka aha koa, aole hookahiilelo hooholo a lakou, hoopanee houia aku la ka noonoo ana no hookahi pule.

            I ka hala ana oia pule ua noho hou ka aha koa e noonoo ma ka noonoo ana o ka aha loa, ua mahele ia ka aha koa i ekolu apana.

            Apana mua – eha hoa hookuu a hoopau loa

            Apana elua – eha hoa e hookolokolo ma ka aha kanawai.

            Apana ekolu – eha hoa e hoopaahao no ka pau o ke ola, o ka moi kekahi o keia mahele.

            O ka olelo hooholo o ka aha koa he olelo hooholo piha no na hoa a pau o ka aha.

            Hoopanee hou he mau la, alaila noho hou ka aha koa.  O ka hana a ka moi, he mau hana keia e hooopilikia wale ana no i ke kahuanapule, ma ke ano hoonaukiuki.

            O na kumu akamai a ke kahuna moneka mamua ae nei he mau kumu na kekahi loio i a’ o iaia, i ka la ana i noho ai iloko o ka halepaahao.

            Ua hiki aku la kekahi loio e noi oia ka loio, aka i kona ike a lohe ana na ka aha koa e hookolokolo, a’o aku Ia oia i kela mau kumu.

            O ka waiwai o ka loio no ke ia a’o wale no he 2,000 dala, no kela mau kumu pale ma ke kanawai.  Hoopuka ia mai la ka olelo a ka aha koa, na kaaha kanawaile hookolokolo i ke kahunapule moneka.

            Eiwa o lakou ma ka hoihoi i ka aha kanaWai,  ekolu ma ka hoaheWa, aka, he olelo hooholo piha nae kela a ka aha koa.

            Lilo iho Ia keia olelo hooholo piha a ka aha koa, i lolokaa @loko o ke poo o ka moi.  Waiho ia aku la ka hookolokolo ana o ke kahunapule moneka i ka aha kanawai no na pule ekola.

            O kela loio nana i a’o i na kumu pale imua o ka aha koa oia ka loio o ke kahunapule moneka, oia loio no nae ka enemi o ka moi.

 

He Moolelo

No

 

A uke Ieuuiaiu

 

Ka umikumamakahi o na Keikikane  Ike Kapapaiakea

 

Ka Hoolei ana a na Kaikuaana i Aukeienuiaiku ilalo o ka lua o kaMooianea.

 

Ka Haawi ana a ka Moo ia Aukele muiaiku i ka Mana.

           

            Ke Ola ana o Aukelenuiaiku.

 

Ka make Elua aaa o Aukelenuiaiku

 

Ka Malama Maikai ana o Aukelenuiaiku i kona Akua ia Lonoikaoulialii.

 

Ka Hoao ana me ka Moiwahine Namakaokahai.

 

            I kekahi la me ka ike ole o Iku, nana aku la oia, aia o Aukelenuiaiku e lana ana ma ka papa heenalu iloko o ke kai.

 

            Ano e mai la kona mau noonoo, pii ae la oia ma kekahi puu one kiekie e hakilo ana pehea ana la ka hana a kona mau kaikuaana iaia.

 

            Nana aku la oia i ko Aukelelenuiaiku kulana a nalu, aia iwaho hlo o kaiuli, kahi aole ia o kahi maa mau.  Nana aku la oia i kana mau keike mua, elima o lakone e au ana me na papa elima o lakou e ku papa ana i kahaone.

            Nana aku la oia ua pae o Aukelenuiaiku i kona nalu lme kona mau hoa pu.  O kona mau kaikuaana, ua kupapa ko lakou hee ana, ike ae la nae na kaikuaana i ka hooke mai o ko lakou e keakea aku i ko lakou kaikaina.

 

            Oia ka wa i haki po’i maoli iho ai ko Aukeleauiaiku nalu e hee nei ma na aoao elua a wili aku la me ko lakou mau papa.  A koe mai la o Kekamakahinui o Iku me Aukelenuiaiku. 

            Wehe akea aku la o Aukelenuiaiku mai kona kaikuaana aku, aka, ua hahai loa aku la no kona kaikuaana iaia.

            Manao ihola o Aukekenuiaiku he hahai pepehi keia o kona kaikuaana iaia a ua mapopop loa iaia o ka mauao no ia o ke kaikuaana.

            Nolaila hanai ae la o Aukelenuiaiku  i ka holo o kona papa maluna aku o kona kaikuaaua a moku pu aku la ka pepeiao, a wili aku la ka nalu iaia me kona papa.

            Nana aku la oia i na kaikuaana oia manao like me ka holo o ka papa me kiekie o ko ia nei nalu, ua  po’ia pu ia lakou a holo pikaika aku la ko ia nei papa.

            Hookahi no ia holo ana o ko ia nei papa heenalu, pae ana i ke one maloo ahiki i ka pohuehue.

            Lalau iho la no Aukelenuiaiku a Iku i ka papa a hoi loa no keia i kauhale.

 

            Lilo ae la keia mau hana hoohoka a Aukelenuiaiku i mea huhu loa na kona mau kaikuaana iaia a e moe ole ai ko lakou mau maka nona.

            I kekahi mamawa ke a pua a Aukekenui a Iku, me na hoa paani.

            Lele aku la ka pua a haule ma ke kahua ke a pua a ua kaikuaana.