Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 35, 10 November 1893 — Page 1

Page PDF (883.27 KB)

This text was transcribed by:  Patricia Eames
This work is dedicated to:  calvin Kelekolio

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

I        HONOLULU,  POALIMA,  NOVEMABA  10, 1893.  HELU 3

5

 

@aha          Loio Piha

 

@TONE ROSA.

 @Akoni Rosa.) @Kokua ma ke Kanawai. @na      Alanui Kaahumanu. @  sept 30 tf

@KA JOHNSON.

@Koka ma ke Kanawai, @ Haoiaio Palapala no ka @ Oahu. @na     Alanui Kaahumann @ sept30-tf

@KAHOOKANO.

 @Kokua ma ke Kanawai. @na-Alanui Kaahumanu. @sept30-tf

@M. POEPOE.

 @Kokua ma ke Kanawai. @ana- Alanui Betera, ma@ale Leta.  sept30-tf

@OS, NAWAHI.

@Kokua ma ke Kanawai. @ana- Alanui Betera, ma houkahi me J. M. Poepoe @ sept30-tf

@W.C. ACIII.

@Kokua ma ke Kanawai, @ no ka Lehulehu. @- Kihi o Alanui Beter @Moi      sept30-tf

@SAM. K. KANE.

@Kokua ma ke Kanawai, a @o ka Lehulehu. @ana-Kihi o Alanui Betera.  sept30-tf

 @L. KAULUKOU.

@e Kokua ma ke Kanawai.  @Mana-Kihi o Alanui Betera sept30-tf

@ M. KANEAKUA

@e Kokua ma ke Kanawai, @na Hooiaio Palapala no ka @o Oahu.  @ana- Kili o Alanui Betera sept30-tf

@ L. Holokahiki.

@e Koua ma ke Kanawai @na Hooia io Palapala no ka @ Kona, Oahu. @ana    Kihi o Alanui Betera sept30-tf

@MES. K. KAULIA.

 @ e kokua ma ke Kanawai @Hana-Kihi o Alanui Moi@e Nuuanu. sept30-tf

@M. M. KAAUKAI.

 @he Kokua ma ke Kanawai, @Ana Aina. @Hana-Mauka o ka Hale sept30-tf

@JAMES PAELE.

 @e kokua ma ke Kanawai.  @Hana-Alanui Kaahunau @sept30-tf

 

He Moolelo

NO

 

Aukeleaa iaiu

 

Ka Umikumamakahi o na Ke ikikane Ike Kapapaiakea.

 

Ka Hoolei ana a na Kaikuaana i Aukelenuiaiku ilalo o ka lua o ka Mooianea.

 

Ka Haawi ana a ka Moo ia Aukele nuiaiku i ka Mana.

 

Ke Ola ana o Aukelenuiaiku.

 

Ka Make Elua ana o Aukeleauiaiku

 

Ka Malama Maikai ana o Aukelenuiaiku i koaa Akua ia Loaoikaoulialii.

 

Ka Hoao ana me ka Moiwahine Namakaokahai.

 

          No keia mau mea i hanaia, ua ikaika loa ka hoohalua ana, o na kaikuaanae loaa ko lakou kaikaina, e kau aku ai na kaawina o ko lakou mau manao eleele.

          E paani lealea ana o Aukelenuiaiku me kona mau hoa ma kekahi wahi kula oneanea i mamao iki mai kona hale aku, aole nae o Iku i ike i keia hele ana a ke keiki.

          I kela manawa, na lele aluka mai la na kaikuaana me ka ikaika, ua paio o Aukelenuiaiku, me ke pale ana nona iho.

          Eha o kona mau kaikuaana, ua nawaliwali mai na hoeha ana aku a Aukelenuiaiku

          O ko lakou koena aku elima, a eha i lele mai maluna oia nei maluna oia nei hookahi, a ua lanakila keia maluna o lakou

          O keia wa aia nei i manao ai no ka lanakila, oia nae ka wa a Kekamakahiouiaiku i komo mai ai iloko o keia kaua hahana.

          Aole no o Aukelenuiaiku i hopohopo, aka, o Kekamakahiaiku, ua kaulana oia no ka ikaika i make ai o Kakaalaneo me Kapukupukeha. 

          Nolaila, ua ike o Kekamakahinuiaiku, o kona kaikaina ka mea nana i hoopahua i kona ikaika hakaka.

          Ua loihi ko laua manawa i paio a lanakila no o Aukelenuiaiku maluna i kona kaikuaana mua loa. 

          Aka, no ko lakou nui alu, ua kau liilii ko ia nei kino, ua uumi lakou a make, a ua lawe ia ma kahi kupono e kanu. 

          Ala mai la no nae o Aukelenuiaiku, kii hou no lakou hakaka, lanakila no o Aukelenuaiku maluna o kahi o lakou. 

          Hooholo iho la lakou, ina e paa hou oia nei ia kakou, lawe kakou e hoolei i ka lua i ka moi. 

          E kiai mau ana lakou me ka hoohalua ana no ka puka maima na wahi a pau a lakou e ike aku ai. 

          Ma kau wahi okoa mai ka hale noho aku o Aukelenuiaiku, e hoohehee one ana.

          Ike aku la na kaikuaana, hele kau la lakou a pau ilaila.

          Ike mai la no ko lakou kaikaina i ko lakou hele aku me na manao huhu, ana no i nana hoomaopopo aku ai.

 

KA MOOLELO KAAO HOONANEA.

NO

Kinikalapu

Ka

Hi opio noho nahele e Kanediro Ene lani kahiko.

 

Ka hoao paio o na kanaka ikaika ewalu.

 

Ka ui i lawe ia ai i ka lewa e Hailama ke Akua hoopahaohao.

 

Ka ui i loaa ai ka mana no ke komo kula me ka ipukukui aniani kula ekaeka.

 

Ka mea nona ka lio lele i ka Hikina a ka la.

 

Ka Haleaniani Lolo i hoopaaia me na Owililauoho kanahao na kanaka elm.

 

Ka make ana o Hailana kahi Akua Pahaohao.

 

          Elua keia mau leta a ka moi i ka Lunakanawai Hoomalu, hookahi leta, he leta hoike, hookahi leta, he leta malu.

          I ka loaa ana i keia leta i ka lunakanawai hoomalu, ua kakau koke iho la ka lunakanawai hoomalu i kana leta pane aku i ka moi, a penei ke ano nui o keia leta malu mawena o ka moi me ka lunakanaWai hoomalu:

 

          LETA MALU

 

          I ka Moi - Ua loaa ia'u ka hanohano o ka pane aku i kau mau leta i keia kakahiaka i loaa mai ia'u. 

          Aole a'u hoopai e loaa ana no ka make, a no ka paahao a pau ke ola, aole maluna aku o elua makahiki ma na kanawai o ke aupuni o ka moi.

          He mana hoopai a hoopaa hao ko ka'u aha malalo o elua makahiki, a he mana ninaniuau @cale no a waiho na ka aha koikoi e hooholo i olelo hoahewa oia ano. 

          E makaala no au i kau kauoha no ka rula ana aku i na pane a na loio ma ka aoao oua kahuuapule la, e hana aku ana au elike me kau i makemake ai, e hoopuhili aku ana au i na kumu a kona mau loio e pale mai au.

          Haawi ia aku la keia leta ma ka lima o kekahi makai pihi Helu 40 o ka wati kupapa Helu 2.

          I ka makai e hele ana ma kona alahele, huipu aku la oia me kehahi makamaka o ke kahunapule moneka. 

          O ko laua ku lana e ku nei a kanailio, ua kokoke loa ia i ka hale inu rama helu 10.  E kamailio ana laua no ke kahunapule moneka, no ka moolelo o kona hihia.

          Ia laua e ku kamailio ana, puka mai la mailoko mai o ka hale inu rama ka loio o ke kahunapule moneka.

          E na keonimana, wahi a ua loio nei, ua oluolu loa ia'u e hookipa mai ia olua iloko o keia hale, ina olua e lawe aku ana i kou mau lokomaikai.

          Ae aku la ka makai, ae, i wahi mea iki ae no, a pehea la ko'u hoa?  Ua hiki wale no, oia hoi e he mea nau, he ale wale aku no ka hoi.

          Komo aku la lakou iloko o ka hale inu rama, olelo iho la ka loio, e he awaawa hookahi ana o ka puu, nini no a ke kuapoi, hele no a halo poipu iuka o ka pohuehue, he hoa WaaWa puu ka inu liilii, ua maikai ia i ka manao o ka makai.

          I keia kiaha baranl no, kukahalake ana ka waha o kahi makai a me ke keonimana.  Olelo ae la ka makai, he leta ka'u e laWe nei i kahi o ka moi.