Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 43, 20 November 1893 — Page 2

Page PDF (981.43 KB)

This text was transcribed by:  Ululani Victor
This work is dedicated to:  Ka Moiwahine o Liliuokalani

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

NA RULA ALAKAI

O A

NUPEPA PUKA LA

ALOHA AINA

 

E hoopuka mau ia aku ana ma kela la a me keia la ka nupepa puka la Hawaii ALOHA AINA.

 

E hoopiha ia ana kona mau kolamu me na manao kalaiaina naauao maluna o na ninau lehulehu o ka la, na moolelo, na kaao, na nuhou kuloko a kuwaho, na manao alakai naauao o na makamaka i kakau inoa ia.

 

E hoopuka ia no na olelo hoolaha, na mele, na kanikau, no ka uku loaa mua.

 

E hoounaia aku no na pepa i ka poe kauoha mai, ke hooili pu mai i ka uku pepa.

 

O ka uku pepa, he hapaha ko ka pule, hookahi dala o ka mahina, umi dala o ka makahiki a heumi keneta no ke kope hookahi.

 

KEENA HANA:

 

MA KA HALE O KILIKINA,

 

Alanui Papu, Honolulu

 

Aloha Aina.

 

J. K. Kaunamano

 

Ona, Lunahooponopono a me Puuku.

 

PoaKAHI ,Novemaba 20, 1893

 

WAIHO WALE LA.

 

            Mamuli o kekahi kamaka mailio ana mawaena o na' kahuanapule a i elua Rev. J. E. Pihopa ma ka Poaha iho nei, oia keia:  Haule loa kou aoao hoo hui aina, Wahi a Waiamau; e pane mei ana ua Bihopa nei, i ka manawa e hoihoi ia ai o ka Moiwahine maluna o ka nohoallii, oia ka manawa e hana iaia o kekahi hana, no ka mea, ua hoohiki makou a paa loa, ua makaukau keia kulanakauhale e hana ina hana la.  E pane aku ana hoi o Waiamau, he hana hewa loa aku ka oukou!  Ia manawa o ka pau noia o kona ekemu ana, oiai ua loaa pono aku la i ke kiu.  Auwe o Bihopa ma e!  Auwe ka hua olelo pepehi kanaka e!  Auwe ka haule o ka poe o ke Akua ma kona waha aku e!  Ua hehena loa ia a pou i ka noonoo hoopono i ka paa ia e Satana.

            O ka rula ma Enelani no keia ano kanaka, he kukulu ponoia ma ka waha o ke pukuniaei, a na ka pu e kiola iaia i ka lewa a lilo i mau apana liilii.  O keia ka hoopai maluna o ka mea e hoao ana e kulai i ko Enelani mana hooponopono aupuni ana, hoomalu ana malalo o na kanawai i ia aupuni mana nui o ke ao nei.  Aka ke olelo nei makou, he rula ia e maluhia ai ia aina, e kau ai ka weli i ka poe ohumu a kipi aupuni.

            Ina e hookoia keia rula ma Hawaii ahi, alaila Ke manaoio nei makou, E malu ana ke kula aohe lele pueo.  O k ia mau hoakaka ana, he rula gula ia no ka aina.  Kupanaha o Iehova, ua hookuu mai nei i ke-a luna me ke a lalo, o ka mea i piha me na noono o lapuwale a me ka pakaha, powa, hapuku i ko kakou aina, ko kakou mau pono.  E kaili i ke ola o ko kakou m uiwahine i aloha nui ia e ka lahui kanaka a me ke Akua.

 

            Ua palapala mai o Kakina i ka Peresidena Dole, ina e hoihoi o Amerika, alaila e lawe i ke kahi poe koae huna i ka pu aina pau ka malama ana a na koa o ka manuwa, alaila oia ka wa e lele' mai ai e kaua, a e pepehi i ka moiwahine.

            Kupanaha o kakina, kai no hoi i holo aku nei i Amerika i ka hoohuiaina, eia ka i holo aku a kaleponi kauoha mai i keia poe o lakou e huna i na pu.

            Oia nae paha oia ka mea e ko ai kana misiona i hele aku nei i Amerika, ua kulii makou i hele aku nei i ka ohi huaniu o na leta hoi kai hele mai i HaWaii nei, ua ko ka hoohuiaina hui pu ae hoi me kahi nupepa' kumakaia, oki pau loa aku ke kakale, ua lilo ke aupuni, a pela wale aku.

            Ke ninau nei makou na lii o io paha ke aupuni ma ka Kakina ma hele ana aku nei?  Aole, aole loa.  No keaha mai ka hoi? ka no ka ole no.

            Ke pua mai nei ka uWahi he haa no kula, e hoi ana ke aupuni i ka moiWahine, a me kona lahui.  Huro Huro.

            Noho mai la nae o u-o Kakina i Kaleponi a ahu ka pala, kauoha mai nei e huna i na pu a lakou, pehea ana?  e huna io ana no paha lakou nei?  Pela paha.  ka! pela no, no ka mea oia auna hookahi.

            AuWe ke ola o kakou e.

            Huro no ke aloha aina ka besi.  No moa hoohuiaina.

 

NUHOU HOPE LOA.

 

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi ManoWai ma ka hora 2 o ke ahiahi Poalima nei' mai Kaleponi mai, ua maopopo aku i ka maka o ka heluhelu e kuku aku nei ma ka uwapo, na hua olelo hoolele hauli o Kela a me keia, i palapalaia maluna o kekahi hae keokeo ma ke kia hope o ka moku, me ka moakaka, "Royal Mail.',  Eke leta alii kona ano.

            I kela manaWa i ike ia aku ai na lehelehe o mea ma i ka iho ana iho me he puna la n i l i a kokoke e pili i ka auWae e hi-o ana i o a ianei, e pii ana ka lena mehe mai makukoaela.  Aka o ka lahui HaWaii ma o ke aku, he oia mau no, me ka papalina hoomahie.

            Ua kukala o Peresidena imua o ka aha Senate a me ka aha kuhina' ua hoihoiia ka moiWahine Liliuokalani ma ka nohokalaunu o ko HaWaii paeaina e ke kuhina Willis ma ka la 17 aku nei.

            Ma ke ku ana aku no o ka Auseturia i Kaleponi mai keia aWa aku nei, ua terekalapa ia ka palapala a ke kuhina Wilis i hoouna aku nei mai kaia awa aku i Wasinetona, he elua hora a oi, ua loaa aku la ka lono i ka Peresidena no ke kumu o ka hoihoi ole ia ana o ka moiWahine ma ka la 17 oia ka mea nana i hoomalili aku i ka enaena o ka manao o ka Peresidena Kalivalana.

            Ua teledalapa ia na mana nui o Europa a hiki Iapana mai Wasinetona aku, no ka hoihoi ana i ka moiWahine maluna o nohoalii, ua ae lokahi mai lakou a pau, aohe mea kue, no laila i ka manaWa a Amerika e kukala nei no ka hoihoi ae i ka moiwahine, e kauoha no kela a me keia Kanikela i ko lakau mau makaainana poai e waiho i na mea kaua no ke aupuni moi o HaWaii nei.

            Ua lono ia ae ua loaa mai nei kekahi palapala ia Dole e kauoka ana iaia e Waiho i ke aupuni o ka moi me ka maikai, ua ae oia ia kauoha.

            I ka manaWa aGresham i hai aku ai ia Kakina Puuwai eleele, o hoihoi ia ana ka moi maluna o kona nohokalaunu, ia manawa ua puiwa ae la oia a aa na maka elike me ka lio hou

            Hele uluulu ka hoike a ka loea naauao Blount imua o ka Peresidena Kiliv,lana a me ka aha kuhina, loaa pono ke kipi o J L Sivini i ke aupuni moi o Hawaii nei.

            Hoino ka nupepa Hoku pa hemo o Honolulu nei i ka eueu Blount ma ke Kaha ana aku ia he hoopunipuni.  Hele pela kau mau olelo uso ole, he nui ke ahuawa o Waikiki.

 

            Ma ke ku ana mai o na moku ahi ma ke kakahiaka o nehinei a me ka manowai ma ke ahiahi.

            Ua loaa mai la maluna o laua na nuhou ano nui, o ke ano hookahi no, oia no ka hoihoi i ka Moiwahine ma ka nohoalii.

            O ka la 17 i hala ae la ka la e hoi ai ka moiwahine.

            Ma keia mau lono hope mai nei, ua kuikahi loa ka manao o ka Perasidena a me kona Ahakuhina a me ka aha Senare.  Ua hooko ole nae o Willis ike hoihoi ae i ka moiWahine ma ka nohoalii, no ke kumu maikai no nae he akahele.

            Aka o ka manao maanei, he uahoa, nolaila i waiho hou ia aku ai he ninau i America me Ke aha la e hoihoi ae ai i ka Moiwahine a ua loaa mai ka pane mai ka Peresidena n@ . B Dole, e hoihoi koke @ moi me ke ano maikai.

           

NA ULIA O KA MANAWA

 

            No na ulia o ka manawa @ ia makou, ua ulolohi ko k@ pepa.

            Ma ka la mua he la ua @ loa ia ka la Sabati, a ua @ ia ka papaPai e ka wai@ luna iho, a ua pulu pu m@ pePa.

            Ua hana ko makou mau @ hana, aka, ua hana lak@ piha ka pepa e puka ai no @ Poakahi ae.

            Ma ka poakolu mai ua @ ia makou na lima hana, a @ kokua maikai i haawi wa@ mai, ke panee aku nei m@ na maholo nui.

           

Nuhou Kuloko

 

            Ua haaWi mai o Hon@ Bush i kona mau kokua @ mea e pau ai keia pilikia @ mika me kona mau lima @ pu kekahi, a ua aie nui @ i kana mau kokua ana.

 

            Ua komo mai o D. @ he keonima, e haawi wale @ i kana mau kokua maika@ no makou no na la elua.

 

            Ua hoahewa loa ka ah@ hina o Amerika ia kuhina @ no kona hoihoi ole i moiw@ ma ke kalaunu.

 

KAUOHA.

 

            Ua kauoha ae o Mos C@ ka Peresidena o ka Hui @ Aina o na wahine o ke k@ kauhale o Honolulu nui e @ ma i ka la 28 o Novemaba @ piha ana na makahiki he@ ke kuokoa ana o HaWaii @

            Oia ka Iubile, a ua h@ wale ka Aha olelo he puw@ no ka malama ana i ka p@ o ka Iubile o ka noho ana @ koa maluhia o ke Aupuni @ HaWaii nei.

            A ua makemake ka @ dena e malamaia na h@ haipule ma na luakini @ ma, Kaumakapili, Kawaiahao, @nelani ma na hora mau @