Ka Nupepa Puka la Aloha Aina, Volume I, Number 51, 6 December 1893 — Page 3

Page PDF (1001.93 KB)

This text was transcribed by:  Lovey Slater
This work is dedicated to:  Lucy KekinioKekuanaoa Makia Maluae Kuluwaimaka

KA NUPEPA PUKA LA ALOHA AINA.

Ua Mau ke Ea o ka Aina i ka Pono.

 

pepa aku nei a kakou ia aku ai ka nui o na nui no ka mae Wa@ mai a ia, halihali ia @ Jones i Amerika, e no ka lakou pakele. oiaio aole loa lakou e @ ka haa ina ia ke @ kau mai ana maluna like ma ka puakela @a hua, e @ e me ke @peia no kona hua, no @hai ana ka hua i ke @ kumu aia, i na he ono, kumulaau ono no ia, @e a wawa, alaila he @ awawa no ia.  E @ ka ouli mua i ka ouli hope, pela ke kanawai i hana ia e ke Akua.  @ o Moleanahonua, e @ukali me kona hiki @ kapana ka mea mua kumu ao ka mea hope kali@ a i ole he ouliko@ Pela ka haawina e hiki; maluna o ka mea i apo @no a Wahia, e laha aku @ oiai nae he uuku ke @ a o ka anoano he @ e like me ia i laha ae mau la iho nei, ma na pelapela o ke kulana loa e like me na a@ kipa hewe.  He mea ano @ aloa keia i hoike ia e ke @ koikoi Theo. M. @.  A pela no me na aupuni @aihomai la ma  o aku @ loa mau kai haaupa@ oiai Amerika, E@ropa a wale aku.  He mau au@ @ikoi a kaulana i ka naa @ hooipo pu ia me ka @alana karistiano ana, hookanaka makua ana, a @u.

 

A HOOMANA KARITIANO NAAUAO

            Kukuluia keia “Hoomana @iano Naauao.”  He hale @ na hou loa; no ka lahui @ii mai kala hiki a ka la @aia maluna o ka Palapala @lele wale no kona kahua @ na hooponopono Ekale @a.  Nolaila ua Wehe ia@ka o ke ola mau loa no ui Hawaii.

            @ala, aole he mea a hoa@ a o ae paha a keia hoomana, e hookae aku ai ma ke ana o ka ili a me ke koko, ua a makemake ia na kanaka a pau oa, e komo mai, e noho pu, e ai a e inu, ka pono o ka Euanelio Nani a kaisto Iesu            Aloha nui oukou.

            He hana naaupo na C. P. Jones ka holo ana no Ameria no ke kumu hana no kona ninau ole ia mai ona o Mr. Bloun ke kamaaina no ke aupuni Moi.

            Aole oia e ike ia mai ana e na luna aupuni o America. A owai ana la oia.

            Ke olelo mai nei keia haole keonimana America, maanei ke kiekie o ka haole, ma America, papee wale iho no ka lepe.

            He naaupo loa kona holo ana e like ana no oia me Anekanekelo, a me Oleson ke kakaa wale iho no i ke alanui.

            A ina no na mea pili i ka hoike a Blunt e helei ia mai ana na maka o ke kuhina Nui.

            Olelo mai kekahi kuhina, ina e hoi ana keia poe haole i America aole e ike ia mai e na haole koikoi.  O ka poe haa haa loa ke ike mai ia lakou, aole no e haawina he mau oihana.

 

EHIKI MAI ANA KOU KOKUA

Mei na Mauna Mai

            He mea pono ia kakou e lawe mai i kekahi m@u olelo e kui nei kalono i ko kakou  mau pepeiao.  No lakou hoi ka hioaa i hoohalulu aku a hoonaue@o i na paia kuohaoha o na lahui kanaka, naauao me ka papa naauao.

            1-Aupuni, He huaolelo pili laula keia i kela ame keia lahui kanaka o ke ao nei,he mea pono e wehewehe iki ia:  Ina no hookahi kanaka oluna o kekahi mokupuni, alaila he aupuni no ia.  E hahai mau ana keia olelo i kela kino keia kino, a ina he pualu kanaka ke pili ala no keia olelo ia lakou, e nee mau aku ana no kona poai, a i na he mau hiliona, a i olo o ka huina oia puulu o na hoku o ka lani, aia no keia olelo ilaila @ hooipo mau ai pela aku.

            2-Aupuni, (He “Uhi a me ka Meahoanuia.”)  Pela na ano a me na hoina o keia olelo “Aupuni.”  He kino maoli no kona ma kahi o ka manao i hooweliweli ia aku ai i na olelo, i kapaia iho ai ma ka hopu ana iho i ka manao nui o ua mea ala.  Nolaila ma ka kamailio ana i kekahi mea, i lalau iho ai oe i ke kino o na olelo la a manao paha, a huki ae la me he kino ala, me kou hapuku ole ae i kela a me keia olelo pili laula i na manao la; a pela i loaa ai he kino no kona apuni. Meaihoahuia, Uhi, He ahi kekahi ano o keia olelo aupuni, oia hoi, he aahu, he loie paha, ua aahu ala a i ole he uaauao paha, naapo paha a me ua mea i ke o’e.  O ka Ula he mea ia i manaoia, naka e pale aku i kekahi mau pilikia e hiki mai ana i ke kino, i poino ole ai, a i pupuka ole ai ka helehe’ena o ua kino la.  A no ka mea hoi, he mea nui nau kela kino, he milimili paha a i ole he leimaeole keiki paha nau.  Nolaila ua imi nui iho la oe i ka uni i mea nau e hoaahu aku ai i kou kino, me ka nana ole iho i kou ano a me kou kino ponoi, oia@ he mea lui nui ia nou, a i kokahi manawa., ua oki pu ia ka loaa maoli ana ae o ka uhi, ma-o ka hookui e ia ana mai ou me na keakea, e laa paha ke anu, ka wela ikuki nalulu, ha i ka lima, eha ka wawae, haki paha ke koi, pahi, moku paha ke kaula, nalo wale paha ka o o a me ia mea aku ia mea aku.

            No ke keakea i alai mai i kau imi aahu ana, a mehe mea la he puu hoopaoa mau ana ia i ka loaa ana o ka uhi no kau milimili, a oiai e oku mau mai ana ke keakea imua o kou mau maka a i ole o kou noonoo paha, aka, oiai oe ma ke kaulike e nana ana hoi i ka mea e hana hou aku ai, aia hoi, me ke kamahao, ua ike koke aku la oe he lima me he mea ala e peahi mai ana, ia wa na hoi, ua loaa iho la he hookahi haawina eehia, a i ka mao ana a’e oia kuloa paukoke, ua ike aku la oe we ka maopopo hoohewahewa ole, o ke keakea a me ka puu paoa, oia no ua lima ala.  He mea oiaio e lilo ana na keakea a me na alai i lima peahi i ke kanaka ma ke alahele i kapaia “Hoomanawanui.”  A no ka mea, mai loko mai o ka luuluu e kakua iho ai oe ia pahikaua “Uamaha.”

            Ua ku mai ka Malulani i ke ahiahi nei, mai ke kai malino mai o kona, a me ka Maluulu olele.

 

ELIA RAULU IAAU

 

Kauka Hana Niho

            Ua hiki ke huki ina Niho me ka eha ole iloko o ka manawa pokole loa.  He loea me ka noeau ma ka hoopiha ana i ka niho me ke Gula, Dala a mea e ae paha.  He akamai lua ole ka hana ana i na niho ku’i o na ano a pau.

            He mikioi ka holoi ana i na niho.  He palanehe kona mau lima ma kana mau mea hana

niho o na ano hou loa i loaa mai nei.  He oluolu no kokukai olelo ana no kona ukuhana.

            O ke kanaka Hawaii hookahi wale no keia mailoko ae o ka huina o 40,000 kanaka i loaa ka Laikini Kauka Hana Niho mai ka Papa Kauka Hana Niho mai o ke Aupuni Hawaii, mamuli o ka ike ana o na Hoa o ka Papa Ola i kona akamai maoli ma keia Oihana ano nui.

            E ike ia kakou hoa kanaka, o kipa hewa ke aloha ia lakou nei ae.

            KEENA HANA         Maluna ae o ka Hale Hana Pu i ke kihi o Alanui Moi me Betela.  Puka komo e pii ana iluna o ke keena ma Alanui Moi.         sept 30-lfp

 

hawaiian hardware

Company L’d

Poaono,           t. 23, 1893

           Mai ka man@ mai o ke kukulu ia ana o keia hale oihana a hiki i ka hoomaopopo ana o na kanaka i kona ano.

           I awelawe ia na hana me ke kuoo a me ka hoopono, mai ia manawa mai, a ua kapa ma@la kekahi oe i kainoa ka “HAWAIIAN HRDWARE CO, ka hui waiwai hou loa.  I mea eu@ iolo like ai na mea a pau, pela p@ hoi me ka poe e nana mai nei ma@ o ko makou holomua me na miaw ewa, a i mea e hoonalowale.  Ia a ai na hoopalamaka ana o keia mau la, ua hooponopono makou a e waiho aku nei i ke akea, i ko makou noho kai nuu loko o keia Apana, a e haawa aku ana hoi i na kanaka o keia.

           O na bale ma ke Alanui Kalena ua hoolilo ia i ma @ hale hou me ke peua o Hendry i hoowali mua ia.  Pe@ @ ua hoi me na hale e noho hana nei o C. O. Berger me Robert G@e@e, oia kekahi mau mea e maopopo ai a o mea kaiko i hoolilo ia i mau mea hou.  O na hale noho a puni ke kulanakauhale, ua hoao ia me keia mau pena, a i ka wa e huli la oi mai ai na hale kahiko mai ka lakou huakai Hoikeike Honua mai o ke ao e manao ia auanei na hale o Honolulu nei, ua loli ano e ae ko lakou mau kulana.  O ka makou mau waiwai o ka noho na hooponopono kino ana oia hoi na lako hale o na mea pili hao, a aniani aole hiki ke nahaha, a ina e nahaha ana alaila mamuli no ia a o  ka lo’i ano e ana oke au o ka manawa.  Ua loaa ia makou he helu ia nui oia mau waiwai kupono no keia manawa.  Ua hiki ke hoe@ ia na waiwai kumukuai pii a i ke kumkuai haahaa loa.

           Ua hiki ka makou mau waiwai maikai loa i kinohinohi ia me na nani like ole ke hoouna ia aku ia oukou no ke kumukuai o ekolu dala apii aku.  O na waiwai maikai loa, e lua a no ma ka puka aniani makai o ko makou halekuai.  E @ino aka iho ana oukou ke hoike aku makou ia oukou i ke kuukuai oia mau waiwai.

           O ka like ole mawaena o na lako lealea maikai a me na mea ino, ua hoomaopopoia ia iloko o kela a me keia kau.  He mea makehewa wale no ia oukou ke kuekaa ana aku i ka olelo ana ae o na waiwai maikai a pau mailoko aku no ia o ko makou halekuai.  Ma ke kau kimanu o Oct. 1, ua wae ae nei makou he heluna nui o na puka pu kau poohiwi i maa mau i ka lawelawe ia ma Amerika Huipuia, a ina oe e kuai ana i keia mau po ka, alaila, aole e lilo ana kau mau dala i ka manu a kanaka.  Ma eia hoi ana mai o ka mokuahi @seteralia, e loaa mai ai ia makou he mau papale keokeo kupono no ka ohai holoholona a kimana ma ke kula.  Mawaho ae o keia, ua loaa pu mai ia makou he heluna nui o na hao hoomaemae pu a me kekahi mau ano kimanu lehulehu e ae.

           Ua hoou@ mai ko makou mau Agena mai Kapalakiko mai, he mau mea hana no na mea i nahaha, elike me na ipulepo a me na @ nahaha, ka laau a me ka ili i hookaawaie ia no na hana nui oia laina.  He nui @ oia mau waiwai ia makou i keia wa a ina oukou e makemake i kekahi a oia mau mea no ka hana hou anai au mea nahaha, ua hiki no ia makou ke hoolawa aku ia oukou ma ke kauoha.

           O kekahi mau mea maikai loa e makou, oia na mea paluku puamoa a kapaia ka “Keeplone Beater,” ua hiki i keia meke hoowali i na huaai e ae maikai o na ano apau.  Ua hiki no hoike hana ia na pudina, @ na meaono e ae a puu o ka papaaina, o he oi loa aku no hoi keia o ka e@ a me ka maikai i na wa @ pau mamua a ke kakini mea paluku hua i kuu i ma ka makeke no na makahiki he umi i hala ae nei.

HAWAIIAN HARDWARE CO., Ld

Ma o wai o ka halepohaku @ Spreehels

Helu 307 Alanui Papa