Ka Oiaio, Volume I, Number 1, 24 May 1889 — HE MAU MANAO E PILI ANA I KA Buke a Daniela ke Kaula NA OLELO HOAKAKA. [ARTICLE]

HE MAU MANAO E PILI ANA I KA Buke a Daniela ke Kaula

NA OLELO HOAKAKA.

■ Aole he mea a kakou e kanalua ai i ka oiaio,.ia ke kaula o ke Akua, na Daniela, i kakan ka bnke maloko 0 ka Baibala i-'kapaia makonainoa. Ua hoike inai o Ezekitla, ka mea e noho pu ona ia au hookahi no me ke kaula, ma ka uhane o ka wanana, i ka haipule a me ka hoopono o I)a--niela, e hooh{ftike āna iaia nia ke kulana hookahi me Noa a n\e Toba. "A ina e hoouna au i £a mai ahulau 1 k'ela aina, a e ninini aku i ko'u huhu maluna oname ke koko, c oki pu aku i kanaka me na holoholona; ina no o Noa, o- Daniela a me loba kai loko ona, ma ko'u ola ana, wahi a lehova ka Haku, aole lakou e hoopakele i ke keikikane, aole hoi i ke kaikamahine, aka «o ko lakou mau uhane wale noka lakou e hoopakele ai ma ko iakou ponp." Ez. 14:19, 20. Ia nmu Ia »o, ua lilo eno he mea kaulana ka naauao nui o Danila, wahi a. ka Elekiela hoike ana. Ua kauoha ia oia e olelo aku i ke Alii o "Aia hoi, uā oi hku kou akamai mamua o ke akamai o T)a- . niela; aole hiki ia lakou ke huna ia oe i kekahi mea huna." Ez. 28:8. AV.a, oka oi aku o na olelo no T)anie?a, oia no ka olelo ā ka Hak\i i hoemaopopo ai he kaulao Dan\ela no ke Akua, a e kauoha ana i kana poe haiunana e hoomaoj>o}x> i ua olelo wanan? i haf.*viia ma ona la no ka pono o ka hoomana: " Kolaila, a ike ouk # ou ika meā ino e ai ana ma kahi hosno, ka ine? i fa&loi mai e ke^aula,

jb/ameia, % { ,~iUheiu "liooulaopopo "iho alaila ; o ka poe e noho ana m ludea, c liolo lakou ma na kuahiwi." Mat. 24:15,16. Oiai eia nie kakou kekahi moolelo piha o na la mua o kona ola ana, i .ko na kaula e aku, gka hoi ua wāiho pouli mai koi a moolelo e pili ana i kona kuniu īnai, koe wale no no ka pae alii oia, ine he la no ka niamo ae o Davida, oiai ua mahuahua loa ae keia ohana ia manawa. Ua ike.mua ia aku oia kekahi o na alii pio o īuda. i ka makahiki mua o ko Kebukaneza noho alii ana no ke aupuni Babulona, i ka hoomaka ana o na īnakahiki nolio p\o he kanahiku, M. Iv. 606. E hoopuka ana no na kaula, o leremia a me Habu-1 kaka, i ka laua mau wanana i keia manawa. Hoomaka mai la o Ezekiela mahope mai, a mahope mai hoi dna o Obadia, aka, ua pau.mua aku nae ka keia mau kaula hana he mau makahiki mamua o ka pau ana o ko Danu4a au loihi a hanohu.no hoi. He ekolu wale no īnau kaula o ke au kahiko mahope mai ona, o Hagai, Zekaria, a mekahope loa o na kaula, o Malaki. Iloko o na makahiki piha o ka noho'napio o ka lahui Iseraela, he kanahiku, e noho ana o Daniela ma ke aloalii o Babulona, ka hapanui oia manawn iloko o ka pomaikai a' me ka hanohano, he kuhina nui hoi o kela aupuui kelakela a inakumua o ke ao nei. Ua hoike mai kona ola ana i kekahi ao'na koikoi o ke ano nui a me ka waiwai o ka malaina ana, mai ka wa opiopio mai, i n\i hana lioopololoi loa ma na mea o ke Akua, a e waiho mai ana hoi i ko ke ao nei i ke ano o kekahi kanaka i malania i ke ano haipulekie-

| kie, a e hooko. pololei ana i na h.ana I a pau e pili ana i ka hana a ke Akua, me ka lawelawe pu ana ia manawa hookahi no i na haua kaulana oia au pioloke a me ka eleu, a me ka auamo ana i na hana koikoi a kau nui ia i ili aku, maluna o kekahi kanaka hookahi ilokookeia ola ana. Me he la o ke alanui o ke ola ana o keia kaula, ua like me' he leo la e ao mai ana i na kanaka a'pau o keia manawa, ka poe e olelo huikala ana no lakou iho, i like ole aku ka nui, ke koikoi, a me ke kpumaha o ka lakou mau hana me ka Paniela, aole o lakou ma,nawa e hiki ai ke hooko i na hana a ke kanaka. i ke Akua. Heaha la ka hana ako T)a-! niela Akua i keia ano kanaka i kona ! manawa e hele mai ai e haawi me ke kaulike i ka v ° awina i kona mau | kauwa e like me ko lakou hana po-; no ana? ■' .; v Aka, aole nae ma o keia pili ana o ke kaula me ke āUpuni Kaladea, ka nani a me ke pookela o na au- j pani. ka mea nana e hoomāu aku i na hoomanao ana ho Daniela, a e' hoaahu aku ana i kona inoa me kaj hanohano. Mai ke keikie oka nani o k'eia anpuni. ua ike aku hoi ke kaula i na hailona o ka emi ana a! me ka lilo ana o keia aupuni i koj hai lima hou aku. I T a ikea ke ke-1 lakela o ke ku anā o keia mana iloko o ka manawa o ko ke kanaka olā ana. Pela iho kona ku ana, a pela iho la no hoi ka pokole o kona nani a aui ae. Aka ua ili aku ka hanohano ia Daniela i oi loa aku kona mau ana. Oiai oia ua aloha a ua hoohanohanoia e n'a'lii a me na haku o ka aina, eia e noho ana no nae oia malalo o na hōohanohano ana a ke Akua i oi loa aku i ka ke kanaka, īhamuli o kona alohaia e ke Akua ana i hilinai ai a me %ona 'poe anela, a me ko ke kaula aē pu ia no hoi e ik 4 ina manao o'j ka Lria. ■' ■ |

"kana mau olelo A>anana kai 01 mku ■ i ko na wanana e ae iloko o ka baibala. 0 kana ka 01 aku o lea piha' a me ka niaopopo pono. 0 Kana ka olelo wanan'a mua e hoike nioe kahi ana i ka moolelo o ka honua nei niai ia manawa mai a ka hopena. Ua kukulu ia me ka maopopo pono na manawa o kana mau wa«ana ana, me ke komo aku he mau keneturia " lehulehu iloko o ke au i&amua mai ona. O kana ka olelo wanana mua e helii papa ana i ko ka Mesia hiki ana mai. No ka pololei loa o ka manawa e piii ana i ko ka Mesia liiki ana mai, ua hoino ka poe Indaio i ke kanaka e hoao ana e wehewehe i ka lielu i olelo ia no ia manawa, no ka mea, mamuli o ia kumu, ua nele lakou i ka olelo palo no ko lakou hoole ana ia lesu Karisto; -a no ka pololei a me ka piha pono loa 0 keia wanana i ka hookoia a hiki wale i ka manawa o Porphvry, H. 250. 250, ua olelo ae oia, kahi kumu hookahi wale no a kona hookananuha e uhi ai i ka oiaio, ua kal£auia ia niea mahope o ke ko ana o ka wanana. Ua hoike mai na keneturia maliope mai i na hoike 0 ka oiaio 0 ka wanana, Ua hele mai ka moolelo kino 0 Paniela a he mau niakahiki pokolo mahope ihoo ka malieloia ana o ko aupunio ka Mv<īia a u\e Feregia. Ua manaoia ua make oia ma Bhuphan. a Suga paha. ma Peresia, i ko 94 o kona mau makahiki; me lie la no ka nui o kona mau makahiki, oia ke kumu o kona hoi hou ole ana īiie iniii hwa pio Hebera no liulia. malalo o ka olelo kuahaua a Kuro. Krera 1:1, M, K 520, ka ma-

kahiki o .hoailona ana oia ka palena o na makahiki o ka noho ana. MOKUNA ī. " KA NOHO-PIO ANA 0 DANIELA. Pauku 1. Ikā makahiki o ke au o lehoiakima ke alii o īuda, liele mai la o Nebukaneza ke alii o Babulona i leruealema, a hoopuni aku la ia wahi. 2. A haawi aku la ke Akua iloko o kona lima ia lehoiakima kc alii 0 luela, a me kekahi mau ipu o'ka hale o ke Akua, a lawe aku la oia īa inau mea i ka aina i Sinara i ka hale o kona akua: a hookōmo oia ina ipu iloko o ka hale waihona waiwai r> kona akua iho. Me ka pololei, e like me ke ano mau o na haku moolelo hemolele, ua hoomaka koke aku la o Baniela e kakau i kana inoolelo. Ua ha'ku aku la oia i ka moolelo e like me ke ano mau o na moolelo, a hiki i ka hoomaka aaa o ka mokuna ehiku, kahi i hoof.iaka aku ai ka mahele o kona buke e pili ana i na wanana. 4 E like mo kekahi inea i ike lie oiāio kana e hoopuka aku ai, ua hoomaka koke oia e i na ano lie lehulehu, ka mea e ana ia ai ka oiaio o kana. E like ae la me keia inau pauku elua, he elima mau k\i,mu manao i hoakakaia, he mau moolelo oiaio maoli, a he mau olelo hiki ole ke hookomoia iloko o ka moolelo ano kaao; 2, 0 lehoiakima ka moi o luda; 2. O Nebukaneza ka moi o Babulona; 3. Uahele mai kahope e kue ika mua; 4. Iloko keia oke kolu o ka noho nioi ana o lehoiakima; a o. Ua haawi ia o lehoiakima iloko o ka lima o Nebukaneza, ka niea nana 4 lawe kekahi hapa o na ipu laa o ka hale oke Akua, a lawe aku nei ia māu mea iiia Sinara, ka aina o Babulona, Kin. 10:10, a waiho aku la ma ka hale woihona 0 kona akua iho. O k£ia hookahulihia ia o leruseleina olelo mua ia no e leremia a ua hpoko koke ia no, M. K. GO6, ler. Ua hoonoho 0 leremia 1 keia l£hvepio $na i ku ha o ka npho i&oi #ia o lēhoiaki a o Danik'ol'l ') V'

l i ka .io ; pa tfo jma o ko Df«iieia lielu ana i kali(K> maka ana aku Nebukaneza ma kana huakai i ka aneaae ana i ka | hope o ke kolu o ka makahiki o I lehoiakinia e noho alii ana. Oiai i o lehoiakinm ua hoopaa ia no ka I lawe ana i Babulona. īnanmli o kona mihi ana, ua ae ia e noho he alii nui lerusaleina, nialalo mai o ka īnoi o Babulona. 0 ka niua keia o ka lilo ana o lerusalema ia Nebukaneza. Mahope iho he elua lilo pio hou ana o keia kulanakauhale. no ke kipi a'na i keia moi hookahi no, a ua hookoikoi ia iho no hoi na luuui i ka lilo pi . ana mai. oka mua o keiafcutn lilo pio ana malalw ia o īehoiakin ~ a lehoiakima. a oka mana : i lilo ai ona ipu laa pau loa, i hana ino ia ai paha, a o ka poe maikai a pau o ka aina a me ke alii ua law< pi.> ia. Oka lua malalo o rAe- | dekia, ka hooili kaua oi keia i hwj liana ia aku maluna o ke kulana- ! kauhalo, koe wāle aku no ka Tilo i ka IM. H. 70. Uoko ona makahiki elua o ka liwmauia ana o koia hooili kaua ua nui k;v popilikia o ka lehulehu: no ka niake ai. Tka hopena, ua hoao ka moi a īno na koa e holomaUi tuai ke kulanakauhale i pakole ai, aka ua lilopio lakou i ka poe Kakulea' Ta luku ia na keiki a ke 'lii imua poiioi o kona mau onohi maka, a ua lawe ia oia i !>abulona'; a pola i koaika olelo a Kzekiela, ka niea i olelo mua o lawe ia no oia i liabulona. a ilaila e make ai, aka aole nae oia e ike inaka ia wahi. | Kjce. I keia manuwa ke kulimikauhale a tue ka hiakhu i lilo ai i uiea ok\ a o ka poe kana ka a |vvu o ke kulanakauhale a uu'-

na 'kuaaina- i laua pio ia/M-K.583. koe wale-iho no he mau wahi "kanaka kakaikahi.