Ka Oiaio, Volume VI, Number 6, 9 February 1894 — HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA UI NOHEA KAMILIA O KE Kulanakauhale Alii o PARISA ME Kana Ipo Aloha Mon M. Duvala Iloko o na hoinainau hooipoipo ana me na Ipo Ekolu, [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA UI NOHEA KAMILIA O KE Kulanakauhale Alii o PARISA ME Kana Ipo Aloha

Mon M. Duvala

Iloko o na hoinainau hooipoipo ana me na Ipo Ekolu,

i MOKUKA. VI. | KA MOOLELO: Ae, e ka mea heluhelu, he hiki 'no ia'u ke ike aku i kela mau papalina ula oheloholo o' ka waianu- i j i>ea a'u i ike a i kam&iuna mau ai ( mamua. aka. " keia aoie ona j | minoaka mai, a aohe i|e hoi he pu- | ai uiai o kekahi leo ma*i kona waha ! m»i. koe wale iho no kk moe ae me jhe mea Ja e hiolani ana iloko Ikulipo o ka moe me Niolopua, aj I oia kau i huli ae ai a nana aku ia j Amana. j He ku ika eenia ame ke aloha; i ko'u ike ana aku ia Amann, oiai j i hoi oia e nanahu ana i kona hainaj ka ine ka hauhau ana o kona waha joiaina kuluwaimaka o hiolo ana' ma o a maanei e hoopulu ana hoi i j kona pipahna ma na ano a pau, no! ka hoi hou ana mai paha o ka hoo-j manao o na la pumehana i hala' i keia wa, ua anuanu, ua hala ka uhane ke kukui a o ke kin:> 0 keia ola ana. Ua lohe koKe aku la no hoi aui ka leo o ka luna makai i ka n'nau ; ! ana- aku ia Amana peneif j ! Ua ike r.o anei oe iaia? ! j Ae, wahi ake kanaka opio mfi ka j ! nawaliwali o kona !eo. j ! Ikawa o k;t huaoielo '"ae" i uu- j |ka mai ai mai ko Amana mau ie- ! helehu mai, oia koke no ka wa i i lalau ae ai o ka uiea eli lua i ka j ! «hi a uhi hou ia iho la na maka o; !ua ui nohea nei no ka huna ana j j aku inia p.o ka wa mau loa, a lalau !ia ae la ka pahu a hapai ia aku la' Ino kahi hou i hoomakaukau ia j ! nona. j

! Aole ho hoi i neeu maj o Amana ! | no honkahi kapuai, oiai eia no ke: ' haka pono nei kona mau maka 1 k«' 1 lna kahiko e ham;um ae ana imua| j oaa. | (Ta uhi paapu mai la ka haikea, [ maluna o kona mau helehelena> a ; i hoomaopopo iho la au, he hopemi j !anoir.o paha auanei ke uhi maij I ana maluna o kor.a kino, a oia ka'u. i i hookokoke aku uia kahi oka' i makai me ka hoopuka ana aku hoi '■ j i keia uiau huaolelo j I Ua makeuiake hou ia no anei o j ! Amana ma keia wahi? I j Aoieī wahi a ka makai. E pono; | oe e kii aku iaia a lawe aku. ma | bahi-e. oiai. he oiau helehelena o ■ ke ano mai halii tnai la.maluua ■ ona i keia wa. - v t E hoi kaua, wahi a'u ia Aaana, ! oiai hoi au i lalau aku ai i kona hi ma a pnili iho l^. , Heaha? i pape mai ai oia ia'u ; me he mea la akalu no oia a ike ■; ia'n. Ua pau loa ae la no ka hana. E hoi kaua,.oiai, ke hoike tu.u nei kou ! nia» heleheleua i ka haikea a me ke puanuanu, mahope auanei ili uiai ha hpoena poino maluua ou. Ae, ua pololei oe, wahi ans. e hoi ī kaua ano. Aole no i neeu iki mai o Amana, ' lalau hou aku au i kona mau lia huki nui; la, a hahai mai la ! hoi i*'u me he keiki la, me ka n'niavi nna mav i keīa maw huaolelo o ' k« hix»manaoo piha 1 kana ui nohwi i nalohia aku ma kela aoao mau o ka honua. * Ua hoomaono aka nei no auei oe i kona m&u tua|ta.?| Ua buli hou oia i hope t nana si, me he U, |ia oia iloko o ka (moeuhane paha|oh?jb. Ua hiki pooo ote. £ ia,va k« hele mai. e laa ka haaluU n\ii i loaa aku iaia a okona man kiaina wawae, e hi-ka wale Kna no i <>;a iaV.ei. A ua kamailip aku uu ia»a, aka, aole nja« oia i t\ane koke mai. j O ka uli» iaki o ka halawai ana :aku o me' kaa uiawa-

ho o ka ipuka pa, oia hookahi ka mear«ana i haawi mai ia'u i ka maalahi o ka nui ole o ka'u hana 1 ka huli aha aku I wahi no mana e> hiki koke ai i ka hal?. Aole i liuliu iho ko maua noho aua ilu«a nke kaa, ua halāwai iho la o Amana <ne k'ekahi ulia o ka loaa hou ana i ka mai. A i ko inaua hiki ana aku i ka hale, aole po oia i pohala iki ae. Ua kahea aku au i ka mea lawelaw.e oka hale e hele mai e koiua ; ia'u, a pela iho la i hiki ai ia'u Re i hoomoe iaia maluna o kona wahi nooo. • | Aoleiio au i hookaulua iki iho jno ke kii ana aku i. kekahi Kauka,; me ko'irhoike aku hoi i na mea a j j pau i hana ia ia la, a oia ka ua ka j uka la i hele mai ai e ike ia Ama- j na. » ' Ua haalele aku hoi au iaia iloko 6 ka uīuahewa o ka olelo, a aule no"e nele ana kou lohe aku ī ka pnka pineppine ae o ka inoa o Kan>i!ia, a o k& īuii aku, aohe uaaopopo ia makou. We-le, i pane aku ai au i ke Kauka. ua manao an, he fiva kona aia iloko o ka 1010, a i na e hahai ia ana oia e ka ulia o ka laki, alaila. e oluolu ana paha oia iloko o hoo kahi mahina mai keia manawa aku. Ua hala he mau pule elua, akahi j no a oluolu mai o Ama'na. ! IJa noho mau aku au e kiai iaia lOiai oia e waiho ar.a iloko o .kona j mai nui ma kahi m'o«. ! Oko maua līlo ana i inau hoalo Iha maikai oia ka mea i jke ia ma ! ! hope koke mai. !" īlalun na manawa a mua i na-' ! nea ai i ka hookaau kamaiho ana, 1 1 aka, ua inalama pono na» au i ka'u j j kamailio ana, aole loa e puka ka ! inoa o ka ui nohea Kamilia, I ! Aua nui a lehulehu waie hoi na ' inanana a Amana i hoopuka.ae ai' ! i ka inoa o KamUia, me ka haloiloi! ! uu una mai hoi o na waimaka. ! Ae, he oiaio eka mea heluhelu,' loiai mraua e hookaau ana i ,ke ka ; ' mailio ana, me ka'lawe pu'ana mai' hoi o ka makani koani o ke awakea 1 i ke a!a o n'a pua o ke kūpulau, ā e ne lione ana h >i ka leo o na manu, he hooKahī wale no aiea nana ieoki du ae i ka maua kamailio jana, o<a no ka ha!u!u o na kaa j e kaalo ae ana i ka hale o ko'u hoaj 'lo h a. j "Ua like iho la no me keia wa," I wahi a Amana i pane uu*i ;ū īa'u,' ! o ka la, ka mahina, a me ka hora ! o ko'u halawai mau ana me ka ui j nohea ka lede Madimose'e KaoiiI lia. i Aole au i pane iki aku iaia no j keia mea ana i kamailio mai ai, a

ipane hou mai la oia ia'u i ka i ana i mai: j He mea pono ia'u e bai aku īa oe j i kekahi moolelo, a i na oe e manao iana e kakau aku i buke, a'ailu, ua ! mnnao au o kekahi ia o na bukv? | nnx»lelo ohohia nui īa a puni ke ao j aei. ! Ua noi akn au i kona oluolu o | ka haalele ana la manao 6nst, olal, \ aole loa i loar. iki iaia kekalii haa- : wina oolea kupouo e hiki ai iaii ke i kamailio pono mai ia'u. t Ai& a kekahi ahiahi pumehana ? kupono, maliope īho hoi o ka paina 'ahiahi. a'u hoi e ike ai, aohe o'u j fiva, e hai pau ai aku ia au ia oe. paakiki lo;\ mai aua alaila, e hooloha aku no aii. O ka moolelo malalo iho nei, oia ! ka mea ]>onoi mai ka waha mai o ! Amana, me ko'i hoao ole'ana hoi e ! hoololi i kekahi huaolelo ana i ka- ! mailio mai ai. i He ahiahi ia o ke ;uio waīliula o | holopuni ana ia Parisīi, oiai au ' lioi iiKii ,'ii mai ke knaaina niai no .; ke kulanakauhale nei me ko' u hoa {loha Gasatoua, a oiai niaua i lio- ; niai ai, \);i hiki ole ke i ka inam hana kupono iloko oia .; manawa, nolaila, hooliolo iho U ! maua o hele aku no ka hale keaka ; e hoohala ai i kekahi wau mlnnio $oloa o ka p^. 1 Ajs, ua hiki aku maua ilail?*, a i ; waonakonu hoi o na hoomakoaka ■ aha o ko ino hana ke.ila, ua ukoli jakuja mana iuh ka ruini hooluolu j o na tnea a pan, a ma ia ws!u i ike ' anu ai ivu i ko u hoaloha Gwsatona 3 i ke kamailio pu ana aku nie ke;kahi lede. ' Owai hoi kēla kvie au o kamailw . ■ pu noi? O Kamnilia Oaut>\ wahi Atm e pan* mal «i, Hikiwawohoi h.\ kowi j\ho o, wahi hou a'u. ; He omaimai kons, a ua iuauao , no au, ao'o pahA e ha!a na k , ioihiiaia. O koia uuui hu.iolelo i puai kona w>ha uui, !oa i i hiki ij»'n ke a me he mea la i nehiuei iho la no ko\i loh t « I ana, ' K hoomaop^iho ua loaa e m;ii !a no ia'u n;v kahoakA hikimua

0 ka hoike mai e haule aku at.a an j ilofco o na uiaawe lnhij)ea o fca 00-j oipoipo a me ke aioha me ua ui riohea Kamilia nei. j ! He oiai, ua ike m«a noaii iai?, ; j oiai oia, i komo ae ai iloko o keka- ■. hi hālekuai, aka, aole nae au i ma- ■; opopo iaia, koe wale iho nō ko'u lo- r he ana i na kanaka e ku ana m,i-; !tiila~i.ka hooho ana ae oiai oia e'j.. pū aku ana e komo iloko o kekahi; ; kaa 4 M<idimosele Kamilia ka! 1 O ko'u mau hoomanao ana nona,' aole no ia i nalohia aku.e like rne j ka ike'mua ana.o kekahi ooe, oiai,: ua lilo ia i niea hoopupule i ko'u ■ noonoo, aua huh nni ma na ano n j : pau.e hiki ai ia'u ke .ba?a>vai a ku-< ; ka kamaiiio pu hoi me oa ūi nohea ■ ' nei,'. • ' !. j 0 ka'u mau kuko aua nonn, aole j no la hoohalawai ia mai mo keka-' kahi makapaa o ka pakalaki. aole.. aka, he umu ln mahope iho, mi he j } e hou aku la au tr;e ko'ujioalotia i | "i ka hale keaka Opcra Cmiqne, a i Ua halawal hou mai Ia me ko'u mau kiionohi, hs ui nohea Kaoiilia nei, oiai oia e huli pouo mai ana j kona alo me ka nana ana mai i ko ; mau.'i wahi e noho aku ana. j Ke ike aku la. anaei oe i kela lede ui nui wale? " „ j 0 ka pap ana iho no ia o ko'u i kamāilio ana. ua halawai koke mai j la ko'u-hoaloha tiie na minoaka ana j mai a Kamailia mai. * j AHa, e hele ae au e haawi aku i j ! ko% aioha ahiahi iaia, a hoi koKe j 1 mai no. - j !" Ua ninau koke mai la ko'u hoa- j (loha ia'u i na paha ua komo mai! i na man»u o ka makemako a me ka ] !hoohai no ua lede nei, aka, i ko'u I I wa i hoike aku ai "aole," oia no ko : 1 } ua wa i noi mai ai ia'u me ka hua-' 1 o ka aku 1 ko'u n'ni o ha ha- j I lawai a kamailio pu hoi me 5a i ka: ! i aria mai j ! Ehele pu hoi ha kaua, a na'u loe e hookamaaina aku ia oe me ia j I me ka maikai. ! Aole, e hele aku oe e noi i koua ! oluo'u e puKa ae iw&ho. ! f Ua puka aku la maua ma ka rn-j Imi hoomnha. ku iho la au lualaila ! a holoholo me ke kakali ana aku j hoi i ka hopena o ka huakai a ko'u hoa!ohs. Aole i liuliu hoea mai 1» ku'u ■ hoaloha a pane mai la ia'u i ka i j ana mai: j Ke kali mai la o Kamilia ia oe. j Oia wale no anei ? Aole, he wahine no kekahi. I Aoleanerhe kane kekahī? ! j Aole. ' i Ua hele koke aku la maua no ka

īpuka o ka hsle keaka. j Aohe ano o keia hele «*»na a kaua, ; wahi «'u Ua manao au. e he!e kaua © kuai j i mau hna hoaaia hana ana, malia p.iha aole e nele kona nonoi mai i-i ■ mea, alnila, ua makaukau mua ia ;kaua. i Ae. ao ko maua hele koke aku ; la no ia i ka hale kuai ko e kokoke ; mai aua malaila. Wahi a ko'u hoa i pane mai ai ; e hoomaopopo oe, oka mea a'u e i hoolauua sku ana Ia oe, aole loa ia h? wahino o k° mio kank.vuilii, r,o 'laila, *r;ai makau oe i ke kamailio j ana iaia, e kamailio oe ? like me • ka hiki ia oe. Ae ke uaui wale la no. 1 ko maua komo ana aku iloko o i kj» rumi hoomaha, ua lohe koke ! aku la au i ka aka haKAilo'u niai o i ua ui nohea nei, me he mea la, ua i pehi ia e ka uaulu a pulop« i ka i huna kai. i . Aok no i hoohak la he i i ko'u hoolauna k aua aku w, a ua haiuau ko;e a* U na makau a ka lawaia i Wai«lua, s iki iho Ja hoi sa*u wahi aka i ka pa>* opua. Huli ae nei ua ui a n:e na wia- ' puna leo o ka waii>ahe a mo ka ws> i lanuhea, pane mai la me ka miu!>aika ana m'a kona mau papalin.-i. i Auhea. hrti kuu m»u hua si hoaala hanu? I keia raau mapima leo no, haule koko iho la ku N u uuu uiaka , iialo \ kulou e uaaa i ka oapaheie. : .a haa>»i aku la ho i kaaa puni i uoi uun aiv I,alau m&i )a ua uv Kamilia nei a liuli aku īa e hawanaw uu nu kon% uniū ho,i «tioho pu a«\a, a o:s ko liuiu wa i aka ai n* lee uui, Ka!« iho nfi au ihiko o'u i ke'kiw «uu o ko laua aka ana ko'u i an» iho ia'u iho: Heaha 1* hoi ka s u haiu i haaa aku nei i aka ia mai nei? O ka*u hoomaopopo iho iloko o u aoho au i maliu ia myiJloko oia wa oiai ua lilo loa o Kamilia i ka hoo- ' nuu ; UA PUni IV)