Ka Oiaio, Volume VI, Number 7, 16 February 1894 — Page 1

Page PDF (1.18 MB)

This text was transcribed by:  Rosemary Robinson
This work is dedicated to:  To the Hawai'ian People

NUPEPA KA OIAIO

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

BUKE VI. HONOLULU, FEBERUARI 16, 1894.  HELU 7.

 

HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI

—:NO:—

KA UI NOHEA

KAMILIA

O KE

Kulanakauhale' Alii

—:O:—

PARISA

ME

Kana Ipo Aloha

Mon M. Duvala

Iloko o na hoinainau hooipoipo ana me na Ipo Ekolu,

MOKUNA VIII.

KA MOOLELO:

Aka, o ko'u ilihia nae i ke aloha no ua Kamilia @@i, aole loa he mea nana e holei e pau ai, a e nape ma lie ana hoi iloko i'u e like me ka hanu e pana malie ana iloko o kekahi mea.

Ua ike koke mai la hoi o Ernest i ko'u mumule, nolaila, ua pane ae la oia ia Kamilia.

E Kamilia , aole anei o ko Amana whai o ka hana o ke komo pu aku iloko o na hookaau olelo ana, a mai ae hoi oe e hoouu aku iaia e noho mumule, oiai, ua k@@u aku oe i ke kahi wahi anoano iloko ona a ua ulu i keia wa.

Malia paha no kou makemake ole e hele hookala mai oia ke kumu o kou lawe ana mai nei iaia me oe.

I na pela kou manao, wahi a'u i pane aku ai i ua ai nei, alaila, heaha la ka hoi ke kumu o ko Ernest koi ana mai ia'u e hoolauna aku ia'u me oe.

Ae, he mea oiaio ia, ahe mea mau no hoi paha ia i na mea a pau i ka wa mua loa e halawai a@, aole oaha e puka koke ana na ana elelo kikaho wale aku, aka, e kali ana no hoi paha oe a ioaa kou manawa kupono, alaila, o ka  wa ia e kamailio aku ai, no ia mea, na pii koke ae la ko'u wahi kai iloko oia mau minute a ku koke ae la au il@@a me ka pane ana aku me keia mau h@aolelo e eha ai oe e ka mea heluhelu ke puka hou a@@.

I na wale no o ka manao io ia o ka Madimosele e pili ana ia'u alaila, ke nonoie aku nei au i kou oluolu e kala mai ia'u, a e lawe aku hoi i kau aloha adieu me na manaolana, aole no paha e hiki ke hoololi ia na kahakahana i kukuni ia ma ko'u puuwai i keia manawa nou.

Ua kunou haahaa aku la au a puka aku la no ko'u wahi o ka hale keaka.

Aole no i liuliu iho ko'u noho ana, ua noopuiwa ia au mamuli o kekahi mea e paipai ana mahope o ko'u kua, a i ko'u alawa ana ae, ua ike koke aku la au ia Ernest: heaha hoi kou mea o ka hele awiwi ana mai nei? wahi ana ia'u, mahope paha manao mai @aua ia oe, ua pupule ia oe.

Alaila, mahope mai o kuu haalele ana aku nei ia oukou, heaha ka Kamilia mea i kama@iho mai nei ia wa.

Ua kamailio mai nei oia ia'u, aole oia i ike i kekahi mea ano-e e like me keia iloko o kona mau @a o keia ola ana, a o ka'u wale no e ao aku ai ia oe; mai kamailio hou oe @ like me ia imua o na @ede oia ano, he hiki no ia oe ke ike iho @ na wa hine a pau oia kulana, aole o lakou hoomaopopo i ka rula, nolaila, o na mea ano e a pau e akeakea mai ana imua o lakou, ua manao @oke la kou ua like ia poe me ka hoomaopopo ole i ke ala, holo no nae i kahi pelapela e kaa ai.

Aka, aole no nae o'a manao o nele ana au me na haawina o ka ike aku ia oe me Kamilia e noho pu mai ana ma kona wahi ma na hale keaka.

O ka hoomaka koke ana mai o na hana keaka i keia wa, oia ka mea aana i @in @ koke iho o ka Ernest kamailio, a lilo aku la oia i ka nana i ua mau lealea nei, aka, owau eia au ilokko o na kip@@@ uiuahewa o ka noonoo nui ana no Kamilia, a e noholo ae ana hoi na maawe o ke puanuana o ke aloha ma@ol@ me ka uhi oaapu ana i ko'o puuwai, e nalu ana iloko o'u i na wale no he wa e hiki ai ia'u ke kapa aku iaia na'u ia, alaila, e noi aku ana au e hoihoi hou ia i kana mau olelo e pili ana no'u i keia po.

Aka, mamua nae o ka pau ana o ke Keaka, ua ike koke aku la au ia Kamilia a me kona poe e haalele ana i ko lakou wahi: a o ko'u ku koke ae no hoi ia iluna a haalele i ko'u wahi.

E hele ana anei oe? wahi a Ernesa i pane mai ai.

Ae.

No keaha hoi? me kona alawa pu ana aku i kahi a Kamilia e noho ana, a hoomaopopo iho la o@a, ua hala ka lakou, e laa kona pane ana mai ia'u i na huaolelo waimeli o ka hoolana manao.

Ae, o hele, a i kekahi wa okoa aku e hahai ia kou alahele me na ulia o ka laki he nui wale.

Oiai au e iho malie ana i ke alanui pii o ka hale keaka, aia hoi, ua lohe koke iho ia au i ka nakeke mai o ka lole mahope pono o'u me na leo waianuhea hoi o ke kamailio ana. Ua kunihi ae la au a kaalo koke ae la he elua mau wahine me na kane.

I kela wa ua lohe koke aku la au ia Kamilia i ka pane ana aku i ke kauwa e ku ana ma ka ipuka.

E hai aku oe i ke kahu kaa e holo e a ku mawaho me ke kali ana mai hoi ia maua i ke Cafe de Anagalaisa, a na maua no ia e hele aka.

O ko'u lohe ana aku ia Kamilia i ka pane ana aku iaia pela, o ko'u wa no ia i iho koke aku ai a ka ha le Maisona de Oa, he hale hoi e ku ana ma keia aoao aku o ke alanui e huli pono ana i ka hale Cafe de Anagalaisa, a noho iho la au iloko o ia hale me ka haka pono ana hoi o ko'u mau maka i kahi a Kamilia i makemake ai e hele mai.

Aole i liuliu ko'u nana ana, ua halawai koke aku la ko'u mau ma ka me ka ui nohea kaili puuwai Kamilia ma ka ipuka aniani, e paaani ana hoi me ka lau o na @oke pua ana e paa ana ma kekahi o kona mau lima.

Oiai hoi he heluna o na keonimana e hilinai ana o Kau kalele ia Puna maluna o na kipoohiwi o ka mea a ko'u puuwai e piheihoi ana iloko oia manawa.

O ka hoomau ana aku i ke kiai hala ole aiai, oia ka'u e ku nei ma a wa hi me he koa la e kia@ ana i ka maluhia o ka Moi o kekahi aupuni, me ka haawi ole ana hoi i kekahi manawa o ka molowa e l@@a kila maluna o ka mea a ko'u lunaikehaia i koho ai. Iloko o keia hoomanawanui pa@aho ole ana a'u, ua ike koke aku la au i ua Kamilia nei me kona hoaloha pu no hoi i ka iho ana mai ilalo a kau ae la maluna o ko lana kaa, iloka hoi o na hora koli'u o ka wanaao, oiai ka uwati kau hale i hoike mai ai i kona kani ana ae me ke kuhikuhi ana hoi o kona manamana kuhikuhi i ka hora 1.

Ae, ua iho koke aku la au ilalo a @au ae la maluna o kekahi kaa, hahai aku la au mahope o ko laua meheu. Ua ho'o pololei aku la laua a ma ka hale Rue de Anatina helu 9, o ko'u wa no ia i ike aku ai ia Kamilia i ka oili ana aku oia wale no a komo aku la iloko o kona wahi no ka hooluolu ana iloko o ka hiamoe no na wahi hora i koe o ke kakahiaka.

O ko'u halawai ana aku me keia ike aku iaia oia wale no, ua haawi mai no ia i ko'u puuwai i maha a me ka hauoli, oiai hoi au iloko o na haawe kaumaha o ka lili a me ka pilihua o ka naau he mau hora i hala a@n, i ka wa hoi o kela, i ka wa hoi o kela mau keonimana e kalele ana mal@na iho o kona mau kipoohiwi. A mahope mai oia manawa ua nalohia aku kona mau he lehelena mai na wahi hoonanea aku a puni o Parisa.

Iloko pu no hoi o ia manawa, ua hull aku au ia Gasatona e ninau @i no na mea e oili ana ia Kamilia, me kona hai po ana mai hoi ia'u, ua loohia ia oia me kekahi mai kukonukonu ma ke ake mama, a ua manao wale ia aku no, aole paha e hiki ana iaia ke ala hou mai kona poo mai hona wahi moe mai.

Ma keia wahi e ike iho ai kaua e ka mea heluhelu i ke ano e maoli o ka hana ia ana o ka puuwai o na mea a pau, oiai, i ko'u i lohe ai @@ kona mai, ua pii ino ae la ko'u hoihoi no keia haawina o ka pilikia i loaa iaia.

Aka, o ka ulu mau ana nae o na manao o ka nilani iloko o'u, aole loa paha he la i hala ma ko'u k@ko ole a minamina hoi no ka hiki koke ole mai o ka la e hiki ai ia'u ke kapa aku iaia na'u ia, a na'u hoi kela mau papalina @@ nohea e ki@@ hoomau aku.

Aole no i li'u wale na la ma ia hope mai, ua uluku ia wau me na manao pihoihoi o ka ike ana aku iaia, a nolaila, ua hele pinepine aku au i kona wahi me ka waiho pu ana aku hoi i ko'u pepa [card] e hoike ana i ko'u inoa, aka, ua halawai mau mai au me na ulia o ka makapaa, a e hoi nele mau ana hoi au i ke kula loa o Malama.

He mau la mahope mai o keia mau huakai paoa a'u, ua lohe iho la au ua oluolu ia oia, a ua holo aku hoi no Baganiea.

Pela iho la ko'u hoomanawanui ana iloko o ua loli ano e o ka manawa iloko hoi o ka eha koni a loko e hiki ai ke hoonaue ia ke kino holookoa.

A ma kekahi ahiahi, oiai au e ku ana iloko ka rumi hoomaha o ka hale keaka, ua kaalo iho la ua ui Kamilia nei mamua o'u me ko'u ike ole, oiai e kuuwelu ana ka uhimaka ma kona mau papalina, a oia iho la ka mea nana i huna mai ia'u i kona mau helehelena, aka nae, aole no i loihi ka'u huii ana ua halawai hou mai la kona ma@ kiionohi waianuhea me ka ike a ko'u mau maka, a i ko'u wa i ike hou aku ai iaia, ua lele koke ae la ko'u oili me ka pana pinapinai ana hoi o ko'u puuwai, a o na mea hoi i hala a'u i hoomanawanui ai, ua hoholo aku la lakou a @alowale me he uwahi la.

Ma keia wahi ua kulou iki iho la o Amana ilalo e noonoo ai a e hoomana ai paka a hoomaka hou mai la me ke oa ana ae o kona poo iluna me kahi minoaka iki ma kona mau papalina:

He oiaia e k@u hoaloha, ua nele oie au me na manao huhu o ke ana hookekee, no kana mau hana hoopaoa ia'u mamua iki iho, he mea mau hoi mawaena o na ipo elua, aka, o ko'u aloha oiaio nae @ona, aole loa ia e hiki ke hoopioia e laa ka paila mau iloko o'u ia mau minute. Na ia mau paila ana hoi i haawi mai ia'u i na manaolana ana iloko o'u e hoike aku iaia @a hana ia ke kane e noho poo maluna o na wahine a pau.

O ka hiki ole ia'u ke ku aku ma ka rumi hoomaha me ka hiki ole ia'u ke ike aku i ka'u mea i lia ai, oia ke kumu nui nana i koi mai ia'u e hele awiwi aku a noho ma ko'u wahi iloko o ka hale keaho, me ka aloalo ana noi ma na wahi a pau o ka nana ana aku i kahi a'u e hiki ai ke ike lihi aku iaia. Ae, ua ike lihi aku au iaia. Ae, ua ike aku au iaiai oia wale no—ua loli anoe ae hoi kona mau helehelena i kona ano mau mamua—a e liko no hoi me ka'u i hai aku ai ia oe, a o na mi noaka kaili puuwai ana, ua nalohia aku ia mai kona mau papalina aku e hoike mai ana hoi @ kona kulana kupilikii o ka olnolu kupono ole o kona mai. Alawa mai @a oia ia'u me ka nana pono ana mai no kekahi manawa, a lalau aku la kona mau lima i ke kiaha wai a inu ae la me ka haawi ana mai hoi i na minoaka ana, e hoike mai ana hoi i ke aloha saluta ana a na lede, me na manaolana o ka loaa aku o na hoomaopopo ana mai ai'u aku, aka, ua hookuoo koke iho la hoi au o ke ano nunuha, no kona hoopoina koke ana ia'u me kona ike no aohe ia i poina ia'u.  A o ka'u hoomaopopo aku mamuli o kona huli ana e nana ma kahi e, ua kuhihewa la oia a hiki wale i ka wa i kau ai o ka paku hana keaha iluna no ka hoomaka ana o na hana lealea ia po.

Ua ike mau au iaia iloko o na anaina lealea a p au, he mau mino aka ana, a he nui hoi kona makahehi na na lealea e hana ia mai ana, aka, i keia no nae, aole loa @ia i hoolilo i na hana lealea a pau e hana ia mai ana he mau hana ia e hoohauoli ana i kona manao, e laa kona aloalo ana mao a maanei, me he mea la he mea la he mea okoa kekahi a kona puuwai e hana a e kuko ana.  Aole no paha i a he mea hou i ka hai aku ia oe owau pu kekahi iloko o ia haawina o ka hoihoi ole aku i na mea e hana ia mai ona, a ua hoolilo hoi au i ko'u manawa a pau mamuli o ke kuko ana iaia.

A oiai au iloko o keai mau haawina hooni puuwai o ke kuko nui nona, ua halawai koke iho la me ko'u ike ana iloko mo ia anawa ko na ui nohea nei imoimo ana aku o na maka i kekahi wahine e noho mai ana mamua ma ona. A, me ka hikilele nui hoi au i huli koke aku ai e nana i na palia o ka mea ana e imoimo nei i kona maka he mea ia i ike a i kamaaina hoi ai'u.

Ae, i ko'u wa i huli aku ai e na@a, ua ike koke aku la au he hoaloha no'u, nolaila, na kakali koke iho la au no kekahi manawa kupo no e huli mai ai ia'u, alaila, haawi aku au i ko'u aloha ahiahi iaia.

E hoomanawanui iki iho kaua e ka mea heluhelu a uwila hou aku i ka la apopo.

 

HE MOOLELO HOONANEA

—:NO:—

Don M. Maseka.

Ka Opio Iloko o na wiliau ana a ka Pahikaua,

Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha.

A ONA MAKANA HIWAHIWA EKOLU.

Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Mageneti

ME NA

KIAI PUKAUA EKOLU.

MOKUNA 1.

Na makana hiwahiwa ekolu a ka Makuakane, M. Moseka i kana Keiki.

 

O kona makuakane, ua noho opaua aku ia malalo o Hanalo IV, me ka hooko pololei ana me ka ewaewa ole i na kauoha o ke kaua me na Ahahoi me ke ake ole ae o ka punihei no na pomaikai ili wale mai, aka, ua hakoko aku oia me ka makaukau e hookahe i kona koko no ka hanohano a me ka eehia. Aole oia he kanaka punihea i na tausani dala i in ia mai ma ona alahele, aole loa, a@@ oiai oia e hooko ana i ke kauo@a a kona haku, a mahope iho o ka haawi pio ia ana mai o ke kulanakauhale o Parisa iloko o kona poholima, ua lawe ae la ia i ka hanohano o ka hooka@ale ana i mau mea kana nana o ka hoomanao poina ole no ia mau hana kaulana me na huaoleio i palapala ia maluna o na mau mea kaua ala penei:- UN LIONP DO'R PASSANST, SUT GUELEG, a e kau ana hoi na huapalapala mot maluua penei: FIDELIS E @ORTIS.

He mau mea wale no keia o ka hoomanao no ka hanohano nui me ka loaa ole o kekahi pomaikai, aka oiai keia kanaka i haulehia ai iloko o ka make mau loa, aole loa oia i halele iho no kana keiki i keia ao he hookahi wahi keneta, koe wale iho kana pahikaua a me kela mau mea ae la i hoike ia maluna mena huaolelo hoi o ka moto o ke kau lana a ka hanohano e kau ana maluna. Ae, aole paha e hiki i kekahi mea ke uumi iho iloko ona i ka haawi ana aku i na huaolelo o ka hoomaikai piha i ka inoa laahia me kekahi kinikohu ole o ke ki@aunau e hahaiana me ia, a i ka wa o M de Terevile i nui kuponoai, ua hookomo ia aku la oia iloko o ka poai ihiihi o ke keiki alii, a malaila oia i hoohana aku ai i ka pahikaua laahia a kona makuakane me ka wiwo ole o ka hakaka ana me ka noeau a me ka ikaika i loaa iaia.

A no kono ike ia ana i kona uhaki ole i ka moto i palapala ia maluna o ka pahikaua a kona makuakane ana e hoohana ana, me ka hakoko ana hoi me ka hohe ole no ka hanohano e like me ka ike i ioa@ iaia, pela iho la i komohia aku ai na manao p@nihei i ka moi Reo X@I oia kana i kamailio pinepine ae ai, ina ia he wa non e kono ia mai ai no ue ko no ana aku iloko o kekahi hakoko ana o ka pahikaua alaila, ua loaa iaia ka hanohano o ke kono ana aku ia M de Terevile e hele pu me ia ina oia ke hakaka mua, a i ole o M de Terevile paha ua like no a like.

No keia piimau o ke kaulana o M de Terevile, a me ka loaa iaia a na haawina o ha wiwo ole na ia mea i haawi aku i ka manao aloha iloko o ka puuwai o Lui XIII, no keia kanaka, oiai hoi iloko o ia mau la o ka pioloke nui a me ka uluaoa, o ke kanaka e like me M de Terevile, a i loaa hoi na haawina o ka wiwo ole, @a like ia me kekah paku e pale aku ana i @a mea mai ke a pau o ke kaua.

He nui a lehulehu wale na kanaka kona ano i hiki k@ lawe ae i ka hopunaolelo hope o kela moto @ M de Terevile @ heoko nei oia hoi ka FORTIS, aka, aole he hookahi iloko o lakou e hiki ke kaena ae i ka hopunaolelo mua, oia hoi ka FIDELIS.

Aka, o M de Terevile hoi aole loa he mea kiki@ke olelo @@@ hiki ole iaia ke hooko i na hopunaolelo a pau elua i kahakaha ia maluna o ka pahikaua. Iloko o kana mau ha koko ana a pau e hou mau ana oia i ka oi o kana pahikaua me ke oki pu ana hoi aka, ina e kokoke mai ana kono hoopai ma kahi e loaa aku ai i kona mau lima, e lalau koke ana oia i kona lauoho me ka unuunu pu ana.

No keia mau hana wiwo ole a M de Terevile, ua ulu ae ka manao iloko o ka mo, Lui e hookohu aku iaia i Kapena no ka puali kiai, a o kona hookohu ia ana ia kulana, ua like iho la ke kau ia o ka weli oia puali me ka pualikana o Hanale IV a me ka p@ali Sekotia hoi o ka moi Lui XI.

A no keia kumu iho la, u a hooholo iho la ke Kadimala e hoopau kona kokua ana mohope o ka moi, oiai hoi oia i ike aku ai i ka pualikaua o na kana a wale no i wae ia ke hoopuni ana i ke alii ka moi iloko oia mau la malalo hoi o ka noho kapena ana a M de Terevile, a oia ka wa i ulu mai ai o na manao kakauha o ka hookelakela i na Kadimala ala, a lilo iho la ia i mau la o ka huli nui ana i na kanaka i ike ia ko lakou maamalea ma ka oniu ana i ka pahikaua, aole wale hoi keia wae ana i na koa mai loko wale ae no o Falani, aka , ua lawe ia mai na kanaka kaulana a puni na kihi eha o ka honua, a pela iho la ka hana a keia mau kanaka elua iloko oia mau la e hookelakela ana ka moi i kona pualikaoua, pela pu hoi ke Kadimala ma kona aoao.

O ke kukulu ana o keia mau kanaka i ko laua mau pualikaua aole he wa o kekahi la i hookuu ia aku e laua a elaa me ka hoopaapaa ole ia o ka hapai ae o kekahi i kona p@ali i ka loaa o na haawina o ka wiwo ole a me ka ike, a pela hoi kekahi, a me he mea ala i ka hoomaopopo ia aku e hoopaapaa mau ana laua a elua no na pualikoa.

A no ulu nui loaa ona haawina o ka hoopaopaa ana mamaena o laua, ua ike koke iho la o M de Terevile i ke kulana pihoihoi nui o kona haku, nolaila, ua lawe koke ae la oia i kona pualikoa e noho kapena ana a pa kau hookahakaha iho la o ka hoonaukiuki i ke Kadimala.

A no keia mau hookahakaha ana o ka hoonaukiuki i ke Kadimala i haawi aku ina manao lili i ua elemakule ala, a me he mea ala ua lilo ae kona mau oho hina ia wa a apiipu eleele.

E ike ia ana keia pualikana i noho Kapena  ia e M de Terevile ma ia hope mai e hana mau ana i na hana hoouluulu o ka hoonaukiuki o ke ano pahenehene aku i na koa o ke Kadimala. I kekahi wa iloko o na hale keaka, e lohe ia aku ana keia poe koa o M de Terevile e kamailio ana me na leo nui me ka owiliwili ana hoi i ko lakou mau @@iumi o ke ano pahenehene, a i ka wa e halawai aku ai o kekahi o @ na koa o ke Kadimala me lakou, ua lilo iho la ia i mea lealea o ka paani ana e like me kamalii, e laa ka hope ia ana aku o keia poe koa a auamo ia ae iluna me ka hooleilei ia ana i o a ianei.

Na keia mau hana a M de Terevile i hoopii ino aku i ka inaina o o ke Kadimala, a ke o@u ala iho ka hone ana a ka wai ma ko ka moi ao@o, oiai o M de Terevile e hookelakela ana i ko poe koa.

A oia iho la ke kumu nui nana i hookau aku i weli i na mea apau no keia kanaka, a e kamailio nau ia ana kono inoa e na mea apau, ma ka poe kiekie a i ka poe haahaa a ua komohia pu aku no hoi na haawina o ka weli a me ka makau i kona poe @o@, e laa ko lakou hoako pololei me ka ewaewa ole i na kauoha apa e puka mai ana mai kona wahi mai—ina na ke make ke halawai mai ana me ka hooko ana i ke kauoha, aole loa ia he mea kumu e hiki ai k@ pale ae a kuemi hope, aole, aka e hooko ia ana me ka wiwo ole a me ka ikaika hoi i loaa iloko o @a aakaoko o ua poe keonimana Gasae@na ala.

O keia mau hana hoohiwahiwa a pau ana, aole loa i loaa ika iaia kekahi makao uahoa o ka hookamani i kona haku a me kona @oo hoaloha. O na waiwai a pau he nui i lu ia mai ma kona alahele, ua hoopomaikai aku oia i kona haku a me kona mau hoaloha, a @ ka i@a hoi, iaia iho a me kona mau healoha pilikino.

A he nui wale aku a hihuwa na mea i hooh@@@ ia e ko M. de Terevile noeau o ka ike a me ka wiwo ole, a e ike mau ia ana hoi ka piha k@ineki o kona hotele Rue du Vieux Colombier me ka heluna nui o na koa o ka hoike mai he wahi hoomoana ia no lakou e kakali ana no ka lohe aku i ka l@o kauoha o ka hooko aku i kekahi hana mai ko lakou kapena mai.

E hoohiki mau ana keia poe i ko lakou alahele ilaila mai ka hora eono o ke kakahiaka a hoea wale aku no i na hora o ke kulu a@@oe me ka lako a makaukau hewa i ka wai o na mea kaua, e ike mau aku ana hoi oe i na ano kanaka like ole e komo aku ana a e hemo mai ana iwaho me ka hiki ia oe ke hoomaopopo iho he poe elele kela no ke al@ aiii i lawe mai he mau kauoha na ko M. de Terevile haku mai, oiai hoi e paa ana ma ko lakou mau limo na palapala he nei o ke ano pili aupuni.

Iloko o ko M. de Terevila rumi komo lole, e ku ana na noho lo oa, a e piha mau ia ana hoi ia wahi me ua poe o kela ano a me keia ano a aole loa e pio ka walaau ana i ka po a me ke ao, oiai oia ma kekahi rumi okoa iho e pili pu ana e hoolaulea ana i ka poe makaikai o ke kulana hanohano, a e hoolohe ana @@@ i na hoopii lehulehu o na ano a pau me ka haawi pu ana i kana mau kaueha i kona poe koa, a ua like oia me he moi 'la iloko o k@na halealii ka nui o kona mau kauwa a me ka hele pinepineia hoi e ike e kela a me keia, a pela iho la i kaulana a i aloha loa ia ai keia kanaka me ka makau nui ia e na mea a pau. O kana mau kauoha a pau e haawi aku ai i kona mau koa, ma ka ipuka aniani o kona hotele e hoo@uka ia mai ai me kona nana @u ana mai no hoi malaila, a ua hooko io e like me ka hikiwawe ana i makemake ai.

Ua lawa ae la kaua e ka mea heluhelu i ke kualehelehe ana no M. de Terevila a me kana mau h@@a o ka wiwo ole, ka mea hoi nana i haawi aku i ke kulana kiekie o ka lilo ana i Kapena no ka puali pili kono o ke aloalii, a e hul@ ae kaua a nana i ka kakou opio Don Maseka oiai oia e hoohiki aku ana i kona alahele o ka ike aku ia M. de Terevile.

Ae i ka wa o Don Maseka i hiki aku ai i ka hotele a M. de Terevile e noho ana, ua halawai koke iho la me kona mau maka he heluna nui @ na Gasacono e noho ana.

Komo aku nei oia iloko o kekahi rumi me ke ano mau o ka poe malikini akahi no a hele i ke aloalii, oia koke no kona wa 1 ike aku ai he heluna nui o na koa oniu pahikaua me ka lakou mau pahikaua e lewalewa ana ma ka aoao e hoopaa paa ana me ka nunui launa ole o na leo, a o na hana no hoi a pau e kau ai ka weli i ke kamahele, pela iho la na hiohiona hikimua 1 halawai me ia.

aka aole loa i komo mai na manao k@ihe iloko ona, a me na maka e hulili ana imua, a me na minoaka ana hoi o ke ano Gasacona ua komo aku la oia a hal@ keia puali o na koa oniu pahikaua, a oia koaa wa i hookuu iho ai i kona ha@u a like me ka mea maa m@u.

I ko ia nei wa i kaalo ae ai i keia puali, ua alawa iki mai la oia ihope, a ike mai la hoi keia i ka nana pono o keia poe koa i kana pahikaua i ke kaweleka i kona mau wawae a me kona paa hoi i kona papale piwa ma ka laulau, oiai oia e hele ana, a oia kana i hoomaopopo iho ai iloko iho ona, ua loaa paha i keia poe na manao pahenehene iloko o lakou nona.

Aole no i hoopau ia iho ke ano hopohopo o ka pihoihoi i ka kakou opio oiai oia i puka aku ai mailoko aku o keia rumi a hoomaka aku o pii i ke anuu mua loa o ke alapii e hiki aku ai i ka rumi o kahi a M. de Terevile e hoopunana ana me ka hiwahiwa nui.

I kona hehi ana aku ma keia anuu, na halawai koko aku la kona mau kiionohi me kekahi poe koa eha e  kaka pahi ana, a hookahi hoi o lakou e ku mai ana maluna mai o ka papahele me kana pahi i unuhi ia ae mailoko ao o ka wa-hi, a o kana hana, o k@ pale mai i keia poe me ka ikaika a me ka ike i loaa iaia, oiai, he 12 o lakou e hoopuni ana i ua kanaka nei, me ka lakou pahi e hou ana a hili ana.

 

Pakele kekahi mau liuna o ka Malulani, mai lilo i ke kai, i ka manawa e pu-a ana i ka p@@ihu, mawaena o ke ko@a o Molokai. Nui ka ino o ka moana a me na awa @@@.

 

Hoola ha.

I na Luna a me ka poe lawe pepa pakahi, a me na makamaka eae o ka NUPEPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI ma keia ke hoike ia aku nei ia oukou apau, e palapala pololei mai ma ko'u inoa no na kauoha nupepa, na hoolaha a me na hoouna kala ana mai a pau. Aole e mana kekahi palapala hookaa ke ole e kakauinoa ia e a'u ma ko'u inoa ponoi elike me ia malalo iho, i na ua hiki ole ke kakau mai ma ko'u inoa haole, alaila, e kakau mai ma kou inoa Hawaii elike me ia e puka aku nei; a i ole ma ka inoa o na "NUPEPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI"

JOHN K. PRENDERGAST. (KAPAMAWAHO.)

Puuku o ka NUPEPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI. Honolulu Jan 12th. 1894.

 

NUPEPA KA OIAIO.

E HOOPUKAIA ANA E

KEKAHI HUI HAWAII PONOI

I kela a me keia Poalima.

Ka uku o ka nupepa hookahi: No eono malama, $1.00, no hookahi makahiki $2.00

KUIKE KO MAKOU RULA.

He uku emi mai no hoi ko na hoo@apa oihana, na haua kaiepa, na hale kuai o kela a me keia ano. O na hoolaha mai na apana mawaho aku o ke kulanakana hale nei, e hoouna pu ia mai ka uku.

E hoouna ia mai na manao ma ka inoa o John E. Bush (Ailuene Buki), o na kauoha nupepa a me na hookaa dala a pau ma ka inoa o ka Puuku John Kapamawaho Prenderfast.

JOHN E. BUSH, LUNAHOOPONOPON. JOHN K. PRENDERGAST.

 

Olelo Hoolaha.

Aole loa au e hookaa ana i kekahi Aie ma Ko'u Inoa, ke ole e loaa aku kekahi hooiaio ana mai A'u aku.

DAVID KUA. Kekaha. Kanai. Jan. 30, 1894. n6 2m@ dly.

Olelo Hoolaha.

Mamuli o na kumu kupono na hoopau aku wau @ J, W. Kaikainahaole mai kona noho ana he Agena No'u, a ma keia na koho aku wau ia THOS. K. NAK@NAELA, oia Ko'u Agena no Ko'u mau waiwai mai keia la aku. O na hookaa ana o na dala hoolimalima a pau o Ko'u mau aina iaia wale no aole i kekahi mea e ae.

MS. KALAENUI KAILIPAHEE. Kaiawao, Jan. 22nd. 1894. n6 3 ms. w.

 

Hoolaha Waiwai Nui.

NO KA

Laau hoohapai Keiki kaulana loa a Kauka Apana.

I na makamaka a me na hoaioha i hooneieia i ke keiki ole, ka waiwai makamae loa hoi o keia ola ana. He eha makahiki o ko'u noho ana me ka'u kane aole nae 1 loaa ka maua keiki. Ma ko'u ike ana i ka hoolaha a Kauka Apana, no kana LAAU @OOHAPAI KEIKI, ua hele a'u a hoike aku la i kou mak@n@ake ia Kauka Apana no kana LAAU HOOHAPAI KEIKI, na haawi mai la oia ia'u i na laau ala, ua hook@ia kou makemake mamuli o kou hapai ana a hanau a eia oia ke @la nei i keia manawa. He nui a lehulehu loa ka poe i ai i keia laau, a ua loaa ka lakou mau keiki.

Ke kona aku nei au ia oukou e ou mau hoa o ka aina kulaiwi e hele ia KAUKA APANA ma ALANUI MAUNAKEA no kana LAAU HOOHAPAI KEIKI KAULANA LOA.

MRS. KAUHANE. Alanui Puowaina Dec.12th 1893. 1 mth-dly.