Ka Oiaio, Volume VI, Number 11, 16 March 1894 — He Kanawai Koho Elele Hana Kumukanawai a ke Aupuni Kuikawa. [ARTICLE]

He Kanawai Koho Elele Hana Kumukanawai a ke Aupuni Kuikawa.

.. Ma kii liaiawai maii, o kā Aha'Hooko a me Knka o ke Aupuni Kuikawa; nia kaPoaha'o i hala, i Hoileo ■mai ai o Kuhina ' Haki i ka 'hoike a ke Komiie i kohoia lai e hana i kanawai Aha Elele hana kiimukanawai a ua ma'kaukau ua hila ala Ua heluhehi ia inai e ke Kakauolelo, a ma ke noi ia ana ua hoohoholo ia keia bila iv.a kona heiuhelu akahi ia ana, Ke lswe 'inai nei makou i kekahi mau pauku o leeia ka- ; nawai, a hoakaka altu imvia o .ko inakou nuui hoa makaai-' j nana apuni ka Paeaina, i ke |aho nui oia man pauku,.a na j mikanele i manao ai o ka upeJna keia nana e hulipau i ka i lahui Ilawaii. ma ke kakoo | ana aku i ke aupimi iima kakauha a Stivini i kukulil ai no ua poe mikanele pakaha inei.

| Pauku I E ukoakoa 110 nui' ke kahea ana "a ka Peresidena! he aha no ka liana ana i kumukanawai, 0 na hoa o keia aha oia no ka Pei'egidena, ka Aha Hooko a me ka Aha Kuka me umikumamawalu poe Elele i kohoia e like me ia i | ; i lioukaka ia maliope ae nei. | E 1100111 aopopo pono e ka 1 lahui i ka hapa. hope o kēia [paakii, e Imi pu ana'ia 15 hoa jo ka Aha Kuka. 4 hoa o ka | Aha Hooko (na Kuhina) a me ka Peresidena, likej me 20 ka nui, ma ka'aoāo o ke aupuni iioho manawa; a ma ka aoao hoi o ka lehulehu i 18 wale no, ua loaa 2 hoa 01 o ka aoao o ke alipuni mainua o poe i'i koho ia e ka lehulehu, a he- ; aha iho la ka waiwai o keia !poe he 18 imua o 20, ua loaa! , mua 110 ka hapanui o ka hale' iialakoii, & e onon mai aria jlakou ikela kumukanawai a j lakou i hana ai e nakii ana'i: j na lima a me na wawae o ka jlahui Hawaii a paa loa me ka i hiki ole ia lakou ke oni hou j ae e loaa ona wahi pono. i I ka inanawa e waiho ia j mai ai o keia kuinukanawai J kaili pono pilipaa o ke kanāka jHavvaii, e kue aku ana ka poe' iikohoiae ka lehulehu. a e| j noi mai ana kekahi o keia poe | ! P. O: e heoholo loa ia.i.ke ko- j ! ho ana ilio ua loaa aku la ia | ; lakou ala ka hapanui 0 20 kue l ia 18, 0 ka holo no 1 ia 0 keia moonihoawa a papapau kakou he aa }co ka Hale. Ke iKe mai' la oukou e ka laliui i ka wai-! wai ole 0 k.ūa haiia apulii a' na mikanele ia kako\u j Pauku 3,. Xo ka hoohana' ana i keia koho, i eha mahele' koho, e like me keia: (1) Ka: mokupuni o Oahu e kohe» ia i: eono Elelo niai laiTji ii\eu; (2)' Ka mokupuni o Hawaii e ko-; ho ia i elima Elele mai laila' mai; («>) Namokupuni o Molokal a nie ī-;mai, e koho ki i 4 Klelo mai laila mai; na mokupuni o Kaua\ a mo Nnhau, 0 kohoia i ekolu Klele mai laila mai. Pauku r> 0 kola a nw keia mea k()ho haloU pjikahi e M>- j ho ana no na Ktek\ 0 koho no '* oia kabalota ejlikeka nui| ommaubalota mo ka nui o ka poe 0 holo ana īloko oia = mahele ana e noho ana, a oa; hiki no hoi iaia kekoho i hoo-: kahi balot« no ka Elele hoo** kahi, a i ole koho J>aha a pan j

'oa no kfi Elelo hoolu:hi. ai| ole, mahelohelo paha oiai ko-*' iut balota mawaeik o ka poe Elele. ' ■ ■ " • O lea liapa liope o keia paukn, lio lai)invalc iiiaoli jio kona ano, e like^me kein; Hē | eono poe koho t p ka mokupu-1 rii o ua liiki loa i na mikanele a me na. haole aeahaukae a lakou e hanai nei ke koho i ekolu/poe o ke-1 ia ma keia ano, e koho lakou i elua balota no ka mea hoo- ! kahi, a o kpkahi poe ekolu aole lakoii e koho. Ma ko ka lehulehu aoao lioi. e koho ana lakou i keia itoe eono, i loaa ai ia lakou ia huina, ua aiaopopo e haule ana o liookahi ia ēiua, a pela ehoolioka īa ai ka aoao o ka lelmlehn. I na paha he eluaElele i puka a ka aoao mikanele mai kela a me keia apaaa kolio mai, ua like ia me ewalu, a ke lmi aku me ka 20-i loaa mna i ke

aupuni kuikawa like me 28 • hoa ma ko lakou ala ooao. a hc 10 wale iho no ma ka aoao

o ka lehulehu O na mea a ke Auouiii Kuikawa i mukemake ai e hoolioloia, 110 ka holoi loa ana i ka lahui Ilawaii,mai ko lakou aina hanau aku, e hooholoia ana mamuli 0 ke koho ana o keia poe lie iwakaliuikumama walu. Pauku 18 Ke ano o ka hoohiki. Heln —— Ko Hawaii Pnoiiinn. Mokupuni o ) Vss. Maliele o j Owau o , nona na makahiki lie kupa 110 e nohoanama malokooia Maliele, ke hoohiki nei me ka oiaio loaimuao ko Akua Manaloa.e kokua no a'u mo ke kakoo ana me ka oiaio loa maliope |oke AupuniKuikawa okolla- [ waii Paeaūwi, a e kue loa hol 1 aa lioao ana a pau e lioilioi j hou ae ia Liliuokalaui maluna o ka nohoalii, a me ke jkukulu hou ana paha i aupuj ni moi, ina na ano a pau iloko 0 ko Hawaii Paeaina. Ma ka hapa hope o keia 1 pauku, ua hookomoia ka inoa ,o ka Moiwahine Liliuokahmi, , ua olelo nui hoi, ua j au loa ke aupuni alii o Hawaii. a aole loa ka Lani Alii o Hawaii e ike kou i ka nohoalii (i kukuluia mai ka poe mai 110 nalii" lianau o Hawaii) ua pan oia a uela aku; eia nae ka mea apiki, ke liookomo nei i ka inoa o Kelii, a mo ke kukulu ia iuia o kekalii ano aupuni alii akoa eae, He lioike maopopo ana mai keia a na poo welo mikanele nei, e hoi ana ka Moiwahine Liliuokalani maluna o kona nohoalu, ke innu kn paa o ka manao o na Ilawaii aloha alii. a aloha uhui, a hiki L ka manawa a ka Aeko o Ameiika e liele mai ai a hooj.K>nopono i ka hana hewa a kahi elemakule Kuhtna 1ni i hana ai; a oia ka keia poo 0 nnikaU honua nei, h ke hoao nnii nol o hoopaapaa i k.i la : luu Hawaii nui koia mea. i na ua ike lakou nei, ua lano* kila 'lakon. aole he hana a Amorika i koo, ina oa k«kaUi nui n\ai \ ke Aupuwi T\opnh;\ : lika o lakou iloko o «a la t hala aku. Aka, ua \ke Ukou aolo ho hiki ia lakou ko Kana 1 koia hana, mo ka lohe mua 010 i ka hv hopo loa o ko aupuni Amorika ma o Porosi* elona Clovo]an,l ala, ko noho noi lakon o kali no i-\ kv hojv.

nie ko lakou. lininao ana nae e hoani nuii i k<>ia bila kpnawai ■ kalK.'a Ali.a Elele hana kumumukanawvii, a i na ae aiia na kaiw)k;i_i kfia, alaila, e lil'e ana ka Ajtienka olelo hooholo— hoiHj i mea ole, a pakele ua "poe limalepo nei. A Ma ka aoao o ka lahui līake kukala leo nui a"ku ■nei mnk«:n ni;ii puni iki i keia maunu ekaeka. a na mamo misionari, Ke hilinai hei makou,me ka pauleie'nui ana aku-malnna o oukou e ka poe ialoha tilii°;i nlolia aina oiaio a pau mai Hawaiia hikii ek'umai pnakakou me kamae hoole loa i ke kakauinoa anama naapana.koho i balota 110 na isoeelele hanaku- | mukanuwm oke Aupuiū P. G. i Ekn 3u:awale e ka lahui | llawaii, u e liooho liko; Aole! j. Aole!! Aole loa makou eae j i keia mliu lianaapuhi a oukou.