Ka Oiaio, Volume VI, Number 15, 13 April 1894 — HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA UI NOHEA KAMILIA O KE Kulanakauhale Alii O PARISA ME Kana Ipo Aloha Mon M. Duvala Iloko o na hoinainau hooipoipo ana me na Ipo Ekolu, [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA UI NOHEA KAMILIA O KE Kulanakauhale Alii O PARISA ME Kana Ipo Aloha

Mon M. Duvala

Iloko o na hoinainau hooipoipo ana me na Ipo Ekolu,

MOKUNA XIII. Ua hui iiku ; u i ko'u rumi nie kti niau .mi nne o ko'u iioomau •auii ia i\a!nili:i, a aol»; i liuliu iho, aia iho Ījl fak<ui i k:i hule ikeaka a hnli hoi fikuJa noka liomo. He huualia liora mnlwpe iho oni TOMiaw:i, n i Imī :iku la au A komo llnko o ka hale o IVru<lcr»a. n i liulni īhona k"ouio koke n.'a.i lu o iWiKlena me ka uinau ana m.i ; is'u: U kou hiki ana ih» nvi 110 anei'in? Ae. • l'ela no hoi makou. a";ahi no :i)a kmi a hiki niai la i hale. Alaila, uā kokoke no hni kakou e hiki like mai i kanhale Hei. A« no hoi. A aulioa nku ne ka hoi o Kamiii.a? Uahaalelo aku la no au iaia 1 ka h*!e. 'Oia wale no? O laua no hoi o Kauna dfr G , A hoomakn iho„,la an e holoho'o i o a ianei o ka rumi o ka hal« < Perndeua. A pehea, h«aha hoi ia. ' Aole anoi oe i manao he hana !n--puwale n rt 'n ke kali ana lanei « hiki i ka v » e.JiaaJ«le ai o kela K:t- -' una iii: He wahi ma*jao ano e hoi leou. Aole paha e hi!fi ia KamiMa ko kipaku aku ia Kauna rlc <!. r.viho o kona ha]o. oiai hoi, heipoi i n ina 1 uoho loihi nie ia, a ua liaawi' akn hoi i\ i:tia i na daia he nui walo, a oia mau no a hil-.i i keia mana wa I na na oe e haawi 'aku ana iaia mai ka ehiKU .ka owaiu lianori *Jala Far-.ini, aole no moa e h<; olawa aku ai i na makemake a i>u*i kela kaikamahine inaikai a oluolu. a he waipahe hoi ma ua ano a pau Nolaila e aknhele loa oe, aka, ho hlki no nae īa oe ko h.iawi aku i na b<i-ke pua. na hua hoa.ila hanu a mekekahi niau mea e ae, aka. koo ka hele loa ana aku i ka naol? o AJakai. He pololei io n > ho'i palia kona »u e kamail'o nini n i, aka, o hoomaouo]>o nna ae i ke Ka.ma de G. he ipo nana. ualike loa in n;e kekahi kui kok- e h< uhou a'na i ko'u puuwai. Oiaio anei kana ij)o aloha? Aole paha, he kanakn waie ilro no j>aha ia malalo o kana kauoha. _ Oiai. i kekalii wa o ko Kami!i;i nele, na uui ka poe nanā e kokua iaia. Ua hele niai <n'a ianei '< keia kakahiak i e noi ai i k<> Kiuiiih oluolu eae aku iaia e hele tm i ks hale keaka, a nana hoi na hoolnko ana me ka run\i v <>!\<> o ia hale. ff« niea hewa auei la? Me 'ko iho n< hoi koe ou I:>. aoin e liuliu e hs i koke akn nni 11« oia. Ao'e pa'a <>u kue » ke l)uke? Aole o'u kanalu nona, oiai hoolo makule ia. a he m unolana h i ko'u ao!o pah'i o Kauiilia lio ipo nana. Aka, ke hoomanao ao au i keia tiiau ii;ei he liiki loa īa'u ke ike aku me he uiea'la ua hana m»a ia keia mau hana niamua. He oiaio i'a, ska, ehia a'u mnn poe kiekie i al <kai aku a: e Jike mo keia a'u e kaniailn» imi ia <»e. a i hoolohe ole hoi i ka'u mo ko ]:ik' u haule ana iloko o ka ik>hoUi o ka lepo e hiiii ol<« ai i ko l ik>>u «mm jk>o ke i a liou īlnna. A pela hoi kou nianan i na wahine-ui a |>au o Parisa nei i oi aku inamua o elua a ekolu a l ikou mau ipo? ,\ lo loa kenahi mea waiwai e hiki Re hoolue aku no ko lakou niau m ikema*e, e liKe me ko Kamilia ano. I : >-i no he waiwai kona n nui liewaliew.i a e.haawi ia i el.ma hat eri laupani «lala Farani ia K .nnlia no ka ma kahiki, aole lfta nn e hiki an » Jke hot>lf.wai:v na makom»ko ou* ui nohoa )n an e ni ika'iehi nui noi. A nolaila; eae ho ka»a ma koi t wahi me ka h<>oholo aun. ua aloha . l»fvoli no vi K;\nnl a ia oe -- h, 1 alo-

t, hii liui e hiki ai ke oki i;i k;i 'powa j un-ua e nmkii paa nei ii\ia me ke ; Kauna a •uie"fce Duke, a aol? nn'a 0f; . e hoinek me na inaimo uliiahewa o • L ka o kau mea i makemake j ni, wnhi hou a Perudena. A heaha aiui kau iiH'hai iiria? E lnwe ai a !ee iaia mui-a a e hookaawalē nku 1 ana hoi ee i'aia mai ka honua aku | o iys- waiwni he nui o \iraiho uiai ' nei iiiiuu- ona o keia. ola ana, | Ao b mta hiki wale no i& oe ke | hana i keia manawa. oia no kou | lio'olei ana iiku i kt!a niau Piana i hoouiui o ke ano liehena o keia olu | ana, oiai ke olā he nianawa pokole ; wale no kona, a e hana aku oe e ■| like me ka hololea ī kou ike, ! A ina he kimalua kekahi ou i ,■ kau mmi mea e kamailiu aku nei |ia oe e-pono oe e ninau aku i kou : hoaloiia ia Gasatoi)a ka mea'.'h'oi i maopoiio !ea ! kei i niea ]ie aloha e ■ like la.me au a he mea (iqjio o hnoiolie i kau o Ji!o aiianei oe i wuhi | keiki.lapuwale wule iho no. A nolaila e liele kaua a ma ke!a . ii:uka uniaiū e koli -ai a hiki i ka | hoi ana o ke!a Kauna, uiai i:oio loa j 'ia o loiiii niia kona nofao a«a iioko , a o kor«a hoi aku irr :a. Ua lalau aku !a o I'eruclt iui i ka : ipuku aiiiani a wehe ae la a haii)a-| . ma me kona nana ana aku iioi i na j poe a t>au u kna.lo ne ana oiai uae} ;.i\i iloko o ka 1- pa o ka hoomanao! an;v ae 1 kaiia ma w o'olo n e jt;u a ] atia hoi itoko oii o like n:e 'kokahi; j ■iw< !a loa ihiko o koū li.mpo aha I :ua iiooiiolo ilio la ;ui iioku ou ua ! i luilolei kho Penulona a i kt-l/t a u;e ! . keia manawa u hookuu ino an.i au !i Uōu liaiui a ua lilo ?*ol va i ' { hoopuiwa mau ia Pt;r'uJctia ino J ; kona 11 u 1 i pinepine ana' lu.ii i hopo | j e nana ai iuo iie kanaka la i pihoi- | hui iio ke ola o kana mai e lapaau ana, | | A: oi.ii no maua e hooini.u an.a i ! ka nana ana ua akn la mr.ua i | ka hoi aiia oua Kauna nei maluna |oke kaa « hniiO mai Ja hoi ua ui Kani ilia nei nia ka.puka nuiani a kaliea m;.i ia ;uc ka Jeo nni. !•: aw wi m.'ii olua a noho iho, Ke makaukau nvi an e ai ano. Ae i kou wa i ki m ; aku ai i!ul;o oi.i koke no ka b;i i lele mai'ai o n,t Kaii'iiia nei a pniiki ma ko'e ;ii a niuau ;i'.' la me ka leo nana-he e hiki ole af h"i ī k(>u puuwai ke paua malie ai' me ka .naiiaiiK K ia no anei ke maii nei no k r, ii iiiiiii manao iiii o ka hului. Ai.le w.lhi a P'rudena O kau liana nui mui fiei i.t oke kula iuii aua hai mai nei ia iau aole ia e hana hon pela,

j • lua pela ua pono at; | Aka, i.mea e i>au ai o ko'u hooI liuoi no na mea i }inn'.a ia e Kamilia j a nie ke Kaunu, aojo loa au j ho — | hala īlio ; kekaiii uianawa i ka h >oI kaulu ana i ko'u nrinao hoohi.oi j niaiiiuli o kou kiei loa ana ak.i e j nana i kona wahi uioe. a oia ka'u i j ike aku ai aole l<»a he kihei i hoo kauliilii :a, a oia miu no hoi o na J heit'l)e}i;j)a e ua ui »e) i»e he i»e;i j tu, aole Uekahi hana he-wa i hana ia mawaemi o 'aua. I ko'u ike ana i keia in in !iioh o--1 uii hikimua o ka hooko ole ia o ka'u ! me'i. } haiipu ai, oia no ka wa i hoi hou mai ko'u mau noonoo aakiikuu !me ka pau ana hoi o na manao ! uluku o k.v inoino o'h.ko o ka. upu !e hiki ai i kekahi pankai hoomiha :ke huai aku i ka lena a ku iwaho. Ua pau ae la ka aina ahiahi ilo ko oia nianana, a ua haalele ia iho ; la au e nolw hookah» me ka'u ipo i aioha iiui ai, me kona nana ]>ono ana hoi i ke atii o ko kapuahi hoo- ' puineh>:na e a mai ana. me he m<a la, aia oin iloko o kekalii n<>onou kauuiaha toa, H eia hoi au me na manao u!"a®o ka hoo:n,in.'ur ae i ,va'j mau he mau minute kaalu j>e ae. K neenee mai no lioi oe ma kuu aono nei e noho ;:i, wai;i ana, a o:;i no ko'u wa i hoolukiivawt* aku ai i i'u a noho ana ma kono auiio. Aoh paha oe i ike i ka'u mea e noono i īuu nei? ' I ehea no noi au e iko ai. m»]e anei au i kupoi-o i kou manao no k i ;;ootutio ;uia aku? Ao!e p.ih'i e ht' f .i ia'u no hai aku i keia po. ;ika, e hiki iini i-i'n ke hai aku i i oe i kw pau ana o liooka!ti mahimi mai keia nianawa ;iku, oiai iioi, o ko'u wa ta e kaawiile loa .nai ai mai ko'o mau aie a pau-a o ko kaua heie no ia i ku;ii>ma e lioo h.;l:t ; >i a jiau ae na malama wela o ke Kau i.ei, A..!e a.nei e hiki ia tH> ke wehewehe mai? Ao'e, ak;i. e aloha mai no oo ia'u <' like in> me ks ia nianiiwa. nlaila, e holopnno auanei na niea a j>au me ka halawui ole ho'i u»e kokuhi m;ikapaa. O keua mau ui uiao auei a pau au o kam-Mlio m.ii la, oou ponoi wale no ;) nei ? Ae,

Ife hiki no anei nf 00, mainuli o ' kou maiiiio iho, ke hooholōmua aku i ine l;a halawai o'.e nie'na kuia a nie na keake.i īa mai? Oivau hooknhi wale no k.i'u i man ioal e hooko aku. a hooalii iho_ la kekahi mino aba ana nia kona ipnn pap;iliria, ao ka holomua ana 'oia hana, o kaua like rio ke pomai- i kaiana. ' I ka puka ana mai o keia fnau \ hiiaolelo mav kona mau lehelohe j mai, na hiki ole ia'u ke uumi iho i ka hoike ana aka iaia i ke ano e o ! k.o'u.mau helehelena, oiai hoi au i j lioomn.nao.neai' ia Manoua a me J Desogereaux oiai laiia i uhauha aku 1 ai i ke elala a M. de B—, a oia ko-1 ke no ko'u \va i nahe ikoke aku ai: me ka leo o ke ono koikoi: j E ae. mai oe e hookuu mai ia'u '■ mai ko'u kaaiia like ana me oe ī na pomaikai <> na inea' a'u i ike oie aiwale iho no ina ia he man pojnaikai i lona mai m n .muli o ko'u komohia pu ana aku iloko o la raau ' hanr«. . - j Ea, heaha hoi ke ano o keia mau ! olelo an? j Eia au maialo oua hoohuo ? ana j e komohia uiai nna paha ke Kauna j de G a oia kou lioa e hōohiilomua J i ai' i keia iii;:n-io on. _ . ' Ila ku koke ae la oia iluha a hele! j akuia e welie i ka pi*Mi« a palaue-l 1 iie "ku ui kona m;ju lim«, wai.-mii- i j hea »ie ke ka:ii nanalie 'an» ae hoi | i nia ko\i tia pi peiao s hoo.lōhe aku Ai) kii'ū iiM.'i i hooiiiiiopopo aku , i'oia no ko'u hele anā eku imua ona ! ; e uoi ai i kona eluolu e ae tnai ia'u ' u luukala mai iio kii'u mau pane ! , ai»i> kikoiil-.*. j ] Ua ike īho Ia ka oe ua poiolei an, i ! wahi ana ;ika, e'heomanao hou iho ot:, o ka elua wale nt> keia 0 ko kaua la o ka hui aoa, eia nae ke ike |_e nei no ;iu i kou hoopaa ole i kau ! mea i ae mai ae ia'u e hann aku au i: liku me ko'o makemake, a o ua ae ar.a 'la ou. aole ou mulama iki O ke kuom nui «aba, oia no ko'u aloh i pupule ia oe, a 'he lili loa hoi au i kou mau mnnio a pau e hoopiika mai nei. A o kau mea'i' ka-m-.'iilio -'mni nei, be pia ; 'o, e hoohauo ii ia ana an ma na. ano a pau, aka, 0 ko'u īke ole a me kii huna ia ana ! hoi o ke aliunii e, hiki iku aT i kahi j e hoko ia ai o kau panakuhikuhi oJ ka haoa. oia ka'mea nana e palukuUiku nei ko'u puuwai. Aka, na h oikaika m?i la no oia ma na ano a pau e ae aku au, a oia ka'u i huli ;iku ai ft haawi aku Ja*i ko'u ae an:i me keia mau huaolelo: JC liana aku e like me kau i inanao ai he pouo. Mainua oka pau ana o hookahi maliiha, e noho rna kaua iloko o kekahi'h ile, ma kahi hoi e kahe malie aka o '" kalii nuihwii, He | mea haohao puha nou ka lohe ana | mai ia'a, ia Kauiilia (>autier e kaj mailio ana ia oe e like me kein, aka ! vi-"- ulu mai no ia mamuli o ko'u j uluhua i keia ano o ke ola ana nia Ike kulannkauhaie tiei o Parisa, « j u;« hooholo ;iu e hoololi i ke ano o j ko'u noho ;ma o keia nivvv aku, a 1 H>ia hoi. ka noho nialie ana, aei.au' hoi ua manao ulnaoa o ke ano au-' waua ana ma l.eia ilihonua. A ii.ai h'kilele oe no keīa mau mea ! ii'n e kamailio nei. a mii manao ' hoi oe he kaikaniahiiie au ha keka-, hi niea ki< kīe loa o ke kulana Kc-! in l.i-aole. aka, h<; kaik;imahinf au : na kek.ihi meā ilihune e noho ana ma kuaaina. a poie loa e hiki ia'u ' ke kakau 1 ko'u inoa a he eono wa-' 1e ae m'i no wahi makahiki i haln ae ne'i. A n<i mannoanei oe he liiki ia'u ke • kamailio aku i kekahi mt ,i a'u i hilinai ole ai e }ike mej L-eia a'u e kamaiho aku nei ia oe?; A hoaiia hoi ke kunm nui nana au i 1 ki)i mai o Kam;.ilio aku ia oe ej like ti>e ia? j No ka mea. ua ike auua tomohia| ia iloko ou ke aloha pilipaa iv>'vi nei alohii an.i hoi oe aole wa'e ia'u nei, aka, i ko'u m;ui poma'kai a pauo: kei.a ><:ua aku, iku hke oie hoi me' ko aloha o kekaln poe okoa oku, oiai. e aloha mai ana lakou ia'u aole nao i,o. ko ! u iKUiaikai, aka, no ko lakou pomiikai pilikim» maoluo. A aia hoi maluna ou ko'u hiti nai no ka lniuoli o ueia puuwai oj koia miia akn A lie mea hiki ole lioi ke hookauiua ia ka h«oko kok'e ;<na aku, me ka hiki ole hoi ia*u ke' kala īa'u iho 110 ko'u kamailio ole ana i keia mea mamua. A !ie;ina la ka mea liiki iau ke pane akn i ua ui nohea tiei. koe wa le paha na ]ioomau»o ana no ka po u.ua o ko maua ha!avvai ana. A oiai lioi, tie iKKikahi wale tio horamahopo koke ino. u>» hau'.e® hou mai la no ktiu Kaiuiha iioko o; ko'u iHili pumehaila, a ina no o'a olelo niai ia'u e tvvake au 'iloko o ia manawa» peuei no !a ua hooko koke ati. a aolo tu»i e ota a tiiki i ko ' ua wa e kamailio uei uo na nioa i t»ana ia mawaena o m:\ua iloko ola 1 manawa, j