Ka Oiaio, Volume VI, Number 16, 20 April 1894 — Kulanakauhale Kahiko i Loaa Hou! Hakuia e Frank S. DeHass. KA IMI HOU ANA MA NA AINA I KAMAILIOIA MA KA BAIBALA. [ARTICLE]

Kulanakauhale Kahiko i Loaa Hou! Hakuia e Frank S. DeHass.

KA IMI HOU ANA MA NA AINA I KAMAILIOIA MA KA BAIBALA.

moki N'A irr. © HI'.LIOI'OI.IK A ME NA Fir.AMTDA, Ka Ona o ka Palapnla 1 Heni'olelo— ka Luakiiii Nani-Nui'o ka'Ln — ke kahua Kaliiko oka Hoonaauao —*;ka moelelo-khao o ka Plioonix— Hookahi wfile no Kia Pohaku ekn nei i koe'— Na Piremi<la o Ghizeh —Ko lakou kuniu na liohpnni ia e ka Polnhilii— Maiiao wale ia lie Hale lKnji no na aluia a me na 'lii — Na iuanao kohokoho Hope loa- - Ua liko o Cheops me loBC<pa, ka Heb«ra— Ka! PiazKi Kamika wehewehe ana— Ive Kiikalai Pog kanaka Nui— Xa Muolelo KaLiko — Na lf*nao Noonoo (Iloom-mia.. ) • * He nui na manao kohoko]io i wailio ia ae e pili ana i kekaliiko a me ke kumu iku aikeia mau piremi<la. Uu manāo o lo.seplius a mo kekahi poe kakau'nioplelo e ae ua kukuln ia kekahi o keia rn.au nii-emkln e ka poo Hebera i ko lakou wa e liov>luhi īa ana, a lie mea ano p.)lolei no hoi i ka nana ilio. oiai kokuhi mau kia e k'n kokoke nui ia Memepe ua' kukuluia mai un poliaku kawili mai i liana ia me ke pili ole. (.) kekalu uhilo h<>i via kukuīu īa k:i Pireuiiua Kui o Lwepa i kou\{ wa « ktaaiua t|iuu uo Aigupika. Ua loaa aku no hoi i ke kanaka kuuhii a akeakumai, ('olonpla iiowanl YvKf\ la j )aihi miin hiia kahakalia iu iku lik« ike nuo oka īuoii o Hiiool'uo— i uuiihiia e Heiwlohi» ma ka iuoa C!ieops, a īna ka Moiu lho unuhi an«, o Sn*phis, aka oka pololei uiaoli o lo<;epa,'ka Hcbera. Nolaihi, na nianao wale ia ua koohana ia nakauaka e lo.sepn , iloko o ke kau wi loihi o ka aiua i k&'mauawa ona i hoakoko ai i oa kauaka iloko o na kulanakauliale, a ua kouo ia hoi e ka pilikia oke lehnlehu e hanai aku a e hoolako i Liana na laleou, a o ua haua

uki okk 110 k'j LīiLulu aiia i kein nian linuilona kut lioo— maaap kelaleela, nialia paliu 110 na liaiia kilokilo i na mea o-ka lani, a i ole he walii malama palia e uialuliia ai na moolelo o ka lahui a ipe na ike i joaa ia lakou; a mamuli lioi o ke kauoha a Parao ua kauu ia o losopa ma keia kia hoomanad ano e, a i ka wa i hoi ai o kona man lioahanau no īnaliope niai, ua lawe ifi aku hoi'kona kino i aloha ia, e like me kaiia 1 kauoha fti. a oia ke kuinu i loaa akn ai o ka pahu alii e waiho la iloko o ta nimi ilnaliala ulaula uāni maloko o ka,Piremida o Cheops, aoje he kino, aole he pani, a ua pani paa ia hoi ka pnl;a komo a hiki wale i keia inan-īHakahiki i ikea ai kona hou ana ae neī. Eia hou 1 no hoi kekahi ano mii o ka like o ka hoike

| ana a Herodotus i kākau ai no Cheops rae l'.o losepa| ; ajjo ka pili pololei loa; ka niea lioi walii a Hero<lotus, ; I naiia i paui na luakini o na;Aigupika, a liōilioi ia hoi : j lakou e kukulu i keia pireniji<la; a o ka like loa lioi o j i ka lei-alii kau poo o na 'lii ;i loaa aku nialuua ae o ka ■ ' ' ' "h j rurai i waiho ia ai a loaa aku a: ka 'pahn sakopaga | | (paliū o na 'lii) ma ka pireiiiitla me ka lei-alii oia ano ' | .hookahi loa no i loaa aku nja "\Vaitv Magharah me ka| ; iuoa Suphis, ke alauui hele o na Isevaela i liele ai'ina j ! ka waoaku.\ o Sinai. ■ ' | j Ua kamailio lioi o losepli>ia e pili aha i ka poa ka ' } hiko i ko lakou kukuilu ana |he elua kia-hoomanao no , ka uialama īualuhia ana o |ka moolelo mua loa o ka ' honua mei, a m;» ko lakou ike i na mea o ta lewa; | liookahi lig pohaku, oia pali'a keia piremida nui; a o! i ka lua, Jio kia i kukuluia m| na poliaku ka\vili i hana | 'ia e like me ka na Isoraela! i haua hooluhiia ai, "ma • : ka aina o Siriad." ka mea paha e kuhikuhi alia oia ka ' Lūakini o Be!us. A oiai hi}i ua hoouhi paa ia iho ke ' ; kino maoli o ka Piremida o Cheojvs me ka pohaku ! mahala a i kahakalia ia me ua hoailona kii, hua oleīo.! ' a pela aku, aole ane i e Laki |ke nianao ia aku ua kuku- • , luia hoi no na "mauao palua he haW ilina a i -vrahi e j 1 wailio ia ai na palapala a mta e ao e hōopaa ai me ia * j maluhia i na inoolelo a mc> ko keia lahui ike ma na 1 j uiea moolelo kahiko a īae na mea o ua hoku o kalewa * i lani * me na ike i loaa hoi ia lakou o na mea; ! maa mau,- a iua hoi e luku hou ia ke ao e ka wai a j j nie ke alu paha e koe ilio no hoi kekahi mau uiahelo o ] na moolelo o ke ao nei ja iuo na mea i haua i v e i kan*ka ? O na piwniWa <• ixo, moa i kukuluia ho j j -w* luai, mo ho la uk kukuluia ma kv auo Ihmv ! i pili aku i ke auo o keia jMreniWa» a ma ka ike ia iho' 'he wahi ili«a no na "lii, ! ! ! i Aka, o ka »w«i\ao noonoo iho i waiho ia a«> o jSmyth, l*oroffrsa o ke ao Kijlo Hoku ma kula Nui i hoi o F«HuolH>ro, a uk ka j>oe i luwi? a hooia ī koia j manao oia ka mea ano e U\«», u\as kekahi uiau hiv>iulunlu a ūoi ana mahma o| l< kaUi ohuku o fcfckahi o | ua pohaku $jar;u\U.a uia ka juuui o h. le aku ai a kouiu ; lloko o ka mmi alii. ka men a lakon i h<>owxaōpopo h\ j (Ma k« ana knmn o ke. aiia|iuiha a kuWia* na : ' lakou ua kukulnia ! keia malalo o ke ' i kuhikuhi a ka l'hano HouioUO*., e 'iko ke alak&'. i kuk)«lnia ai ka Uuakini » Svi>hHivoii\a, a meks Hnlelaua : N«>ah, UAahilo pono o ke aKk 'a H Ma>:V Rsfk;t i a» a v UanV ka Uouua a ko'.a laui a »ne ua mea o ka I va e aua \a\a. a ua haawi ia mai i kta kanaka e hana uo ua \uea i hoiko ano o na moa o ka ' , 1< w laih a Ue hoiko ana lio{ oiuwuea piīi i ke ano o ka 5 inMiua — ) hiki av ke U\-« pioiw ua a o Vv> ; I kn ana i ka 1010 o ka honua; i kxuia -«ra e oniu a e kaa- • j I

hc-lc av«, r > 1»& ni;a •a.y<.-rikfi wminno uiai.ka lio'iiūa nei, , na a»u <> ko ka hmnm iyau«]fiko n'iiena e k#a uieiu ai, ka-.manawa:Qj awaena.o'leo ; ka;!i<mua. kukuluia aūaa ' ine ka liīki Lwu fu:a- tiifū _o ftristrt, a iae-"kekahi mau - mea pohihiliī leinileiiu nku 6 i>ili aiia iko ke'ano « hoopoi>o a -m<! ke ano uiaoli oko iul inea q ke*ao nei» % s He an-!>hoi kekalii i piLl aueane inn walii a / | P»u o kaia-haie liia-ano ei knkjjuiii. He ano' kni lo- - iko o īia moa he nni -iloko o. kela kia- hoomanao. Ua | unuhi iu 110 ke ano o kf- ala hejc loihi ololi, au e ko- | momoaku m, h«- i ke ano o ko au o ka noho 'ana !.o na luehiio; o ka īumi īiani loihi hoi, ke au o ia hooI mana Iv:U'istiauo: ka ifuui moi, ke aupuni o ka lani; ! a o ka pahn, i hke me ka liolowaa kino o na lii e waj iho ana maloko, I:a noho o ka' Mea Mau Loa. Ua I olelo i.i no lioi o ke ala iu» e- iho ana ijalo a ke kuinu ! o ke kahua o. ka piremid;i -lie hoike ana hoi ī ke ala o ! ka lUiike man lon; o ka lua inālalo oia ala iho ilalo, oia ika iliona, hele i. ka luakupnpau; o ka paia liio, ka I hoopai ii ke Akiui e.kau hooanoano mai ana i ko ke ; ao*a"y ka iliua, oCheops. i- s manao *iiie ia ai, i lalo | loa iloko o ka poliaku knmu, oia ka lua paahao o ka poa e hoina ia ana. He mau mea keia iku ole i ; ke ano oko ka uiea ilioike nuiepopoia ma ka olelo ; hemolele; me hela he ano koliokolio waleaku. Ina e ; ae-ia ana kekah-i inea © -kiik-ulu ibo i kana ana kaupaI ona a me ke ana helii : īoihi, a ana e ae paha, he rnea ! hiki no hoi m mea ke hooia i na ano mea a pau ana e i makemake ai mai ia mau mea ae; a o keia maii inea i j oleioia e Poroiesa i J iaz/,i «nwih, na kana-lua nui 'au i ika poloki a e liooman-'o finii hei ia'u ika mea lalau ; kohokolio wale e pili una i ka poliaku paepae poo o i lakoha i ni;«o ai, i kapaia ka "l'oliaku Kia Iloopaa" e | waiho la īualoko o Kn nolio: aua o ka Nolio- Poui Moi j o Eiielaui. j- . : ; ; '1-; | He eliina iitirmf," ](plo a.ku •ai uiai keia' kīa ano 'e, ! moakaaKa <»(»>• <» k««u;i .siho. .:i;sv Uoiv akn hoij kekahi h;viya k'v,\vAha.> i liko iv> ka ke 'aiio e. E kau\aiiio nna mnkon n>» ke kii i kalai ia mai kekaki pohakn nni. i k;i]»:ii;i "k;i Sphin\." (.) keia- liana kohu naim o kona nno o ko U' no uioolelo, k'a mea : i hoike ia mai, ma na hou- i īke ia uo keia kii i keīa mau la hupe nei, he liana i oi aku ke kahiko i ko na piremiila, he p .io kanaka kona a he kiuo hoi o kekalii lioiia ma-ke. kuhma e ui<>e aua ilaio ■— he mau hoailōna ano i hooliiu i;i e lnnke aua he naanao nui ina ke poo kanaka a he- ikaika mn nm ke kino liona. ••_• _ • E liko nv* k;< m>>l,:i-xt». u:i hele aku h.»i keia kupua i kokahi maii kulaimh iuh.ik', a wailio ;ikn la hoi i keleahi mau naue ia'hikim, a ina a'»fe e loiUi i na kanaka 'oke kulaiiakauhale, ;il,"ii!:i 11:1 luknia ilio la lakou me ■ko lakou kukuiiikauhalo. Ma ka ho]»e loa o kana liua- ; k:ii holo, ua hiki mai l:i uia i me kana* olelo ; nane, oia koia: O ka holoholoua liea la ka me.a e ; liele ana malnna o olia niau wawae i ke kakahiaka, a ! malnna o elua i ko awakea, a inaluna o ekola ika •. i alnna, ahi.ilii. Ua ka lioa ia na kilo\ilo, na kaka olelo ; 11 me na kanaka naaiiai.) a pau e weliewāKe ikeia nane* ! a nahai mai lakou ika pano— lie kauaka; ka mea a j kolo ana maluna o kona lima ame ka wawae, I 'i ke ka-

Ikaliiaka o kona ola ana i o hele ku aua iluna o kona ) mau wawae, i ko awakoa, ae hilinai aua iluua o ke i kookoo i ka aluna ahialu o ka liopona o koua mau la|l ka wa i loaa ai o ka o keia naue, >valii aka | mookaao, \ja ; lioolnli a |e la keia kupua iaia ilio & kuai pohaku, e like me ia e ike a nei iua Aigupikn I keia wa. | O b-::t kii -pohaku koliu kapna, ke akua kii ona I Aigupika o ka wa kahiko ioa, oia paha kekii k:- 1 -' jloa cku nei okeao 1 ai. He hook\hī haeei 1 |a me kan&lm kapuai koua loihi, nie ka lmi j>u ole aua ! iuai i k<ma. mau k:ipiuuwa\vae unia e w:\iho aku ana !he kamUinm hou akū niau kapani niamua oaa, a ma- ; waeua hoi o keia mau inawae 1 ku ai ka lel£ kahi e | puhi ia ai ike ahi ua mohai a mailuila ie"o pii ae ai ! ke ala o ua inan hiolihī I;> rt ua puka iliu kii akua i pohakii. Oke ana poepoe o koua poo ame ka mahi- ; ole, he hookaM lnmeri a rao elua kapuai, a o ke kiao i ma kalii mahope iho o ka a-i ho kauaha kapuai ke holiouu. l\« kalai ia keia kii mailoko ae o hookahi I pohaku e ku aua i!ia ko kua o kokahi kuamoo pohaku ! puua e oili ae aua luailoko ae oka iliua houua oka I waoakua. j He. li*.U«vkiK. n auv> a yau o keia kii, a i li« laki uo ke iko u ke ivua ulaula hmluim. o koua j awu.WWwiKi u.aka, « !uo ;i-i. A W iuu ua aw« r i l»Ov>liAua ui o «4 uaiu» aua a km maka I ol«, v ka«t iikv\ »i;u>.UU' !iv !iv ikv" u» ke. tfcno ua- , U«>A OW* I«4v>mH, ulv uv U >u* iU.'ki' v»!ia kvk.VlU iuoajKilu— , lulii koikoi vn\ .hhv' ,iiw \<» HiA 1:v hiki i k"ua ntau ;lu i lelu' , Wna kv t»,t,.i»v 'Li>. !u tusu l>uke uuk'U'K» lehw- . lehu ko p;lī;j JKi mv;t huua U huiohu ke U>:ho i.t ..iia ! llv uiaiain-uai».» imu k<* [\utola la au» <> ka ititN>'.v)<i kv» V.k:i'.i.ika 1 •>•!•<,» ana t na la kiuolu ! Kih i;:k\ p-> A. «:» >ila. Li a«4«f koM lu» l*»h«>loho kauaka. aka !v t >o;» Iv.» n2,' > kalm » * Maa i»fi lw>»a ku kti»i o i,-a itis> t o na "ixx kt.hi t ki»u a» ih» oha <j»usaut ut»kah:kt. (>,« k>- k;«Si!. va ntau v> k .u-v iua!ka m»l«na <» ka U-).u» o w* m knuiaaa o '!< jv< mi amuiaNlo o k.»».. >» 1 • ,k l' * '>>k ,>k- ls<n i kv» fo»hl UU** ko l<v(Oi 1 > > k.t>> «i kt ' »>I, o whta. uo Lw Ui . kk 1 ■-i w » 5 > V kttp«»a . o ko au o K» w'a V«\>mku v .», . • kanak» ua »Ko \a >t■■« ■<««!•»« : ■< 1»« liu a *»»> ka hk*k» ' a>va ho> ; >» m<• k >> t 1 i>i t*e»u h«> - kahiko lt>>t ih o •»* 11 ■o 1 ■» » >>t \ \ o»a mo oia 'wk*!» t»»alu»xa o k.>va »;> S>ak>» » kv»a uuu b »»\;»tt»t».'» a** > k. k ;VAu a.»a o kok»Vo '<>U s lo ok » ps>t>v.'-! '''■. :i■ !< tka h. aVa |hm'Uv!o i uhi ana i k.t p.>«t'' r ;h*na >• V > I.\»t< , s , hiU x»a a. b ni»ilt\vai N;)«. « k,M;,a i. i- !,o.tha&iin *»tl» i i koko o knnaka iuo ho kah» m sr. i s k.i »> si s % (\oW t pm > k " :