Ka Oiaio, Volume VI, Number 17, 27 April 1894 — HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA UI NOHEA KAMILIA O KE Kulanakauhale Alii O PARISA ME Kana Ipo Aloha Mon M. Duvala Iloko o na hoinainau hooi[Illegible] n e na Ipo Ekolu, [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KA UI NOHEA KAMILIA O KE Kulanakauhale Alii O PARISA ME Kana Ipo Aloha

Mon M. Duvala

Iloko o na hoinainau hooi[Illegible] n e na Ipo Ekolu,

MO'\UNA XV[. A>>!\v.,lh owft't kK mea i ia ht<ru'in»; ;ik». » l'«Tii'd»*na pn kek ihi, «iiai, ti!t kain iiio pti m->i n«i oifl ia'd. «m-a tii!ik»'hewa w;ile no p;iha ku'i] hel«- an:i m i nei e hoinoino 1 a.; i knn eii'aun». ! Peheu h:>i t" h'tKi ai i-i oe ke hnnn ' mai la'u .-elj» I Al:<Jia j«'it a he ipo kaii <> lokonei ( ? la la, he meii k'i u.iha i k« hokn iion i ka īk* hou «e īa elua hou ipn ; e h«Vmai .-Hi.i. Mahi a Pernilrna i 1 j aue Hiai ,'ii ! jĒa. e kun P« rinfena. wnhi an. ! «ole loa p:iha oi' i hoomaopopo i ' k.i <] me.i « k-iin.ti i j Maikai maoli ka hoi kon ma'u ru-1 n»i. E olueKi anei oe e ae mal ia'u ! e m;ikaikai iki akn an i kou wahi ei hi-inioe ne>? ] ~A«. j Uh komo*ka la o»Pcrudena ilo ! ko o ku'u .mmi moe me ka haalelē ; ana iho ia'u a me. kuu Kamilia. | Heaha hui kou mea i lawe pu | mai nei ia Peruderift? j 'Me a'n pu aVu nei'no hoi ia i kn 1 hnle keaka, aole wale oia k«- hnmi, I aka. i ko'u wa e haaiele iho ai i kou ! nniii nei ua makemake an i hoake ! kahi e hele pu ai inp a'u. ! Aole anei au ianei? ! He 'oialo no hoi paha ia.* A heaha'la hoi ke kmmi e hi'ki | ole ai ia oe !;e haa wi inai la'u i ks i hookipa «n • o ke ohnoha nnj? ! No ku m'i'H. ein au m"Jal ) o na ! hoomakakiu *;ia he nui. a o kahi | hewa uuku wale no, e liio ana m i j niea e haulehi «' he nui wale "o na ' pomaikai. « ! Oi« wah' no anei ke Kumu? Ina pah i he kumu okoa aekeka-' hi. penei n" hoi ua hai aku la au ia oe. oiai, aole paha e hiki i kekahi o kau« ke hi na īho i na mea huna a k»ua i'han i ai. K-.i. e ku'i K uuilia no hoi. ka ipo a kuu pun>v:ii anoi nei, he make«u e hiki koke inai kaua i ka ! hopena o k<".i hana, a he makem»- ■ ke hoi au e , in-.ui aku ia oe he «lo- j ha 'oiaio no anei kou no'u? • Ae, e ku.i Amnni, u.i aloha ama ? oe a oi. ae mumM o na mea a paii o keia ro | A pehea i.i lioi oe e hoao nei e ■! l}oopunip\tni ia'u? ina paha an he kaukan nlii me' ka huinn J<> ;a o 2(X),000 dala Fara j ni o ka n>a'<ahiki, a owau io la kau ! ipo paa loa. a he ipo okoa ae la hoi i kēkani a'u a kaua e noho pn ana,! alailn. aole jjaha e hiki ia'u ke hoo ! le aku i k«m kuleana e ninau mai ' ai ia'n. Aka.ui loaa no hoi ia\i na ; hanwina o kn h uiau ilihune ana| m«i 1 keia ho. a oia e hoikeaku nei ia oe-owau o Kamiha Crau- ! t.ier-he iloko o ka aie o 40,000: hapaha Fs»r«ni, a aole hoi he mau pomnikai e ;«e mawaho, a e hoolilo' ana hoi he i(K),000 dala iloko o ka ! niakahiki Imokahi. Nolaila. o kau ; mau mea r pau i man«o ai, ua ma— j nao au ua pilaualelo a me ke kupono ole. He oiaio ia mea au e kamailio naai nei, w«hi a'u ine ke kulou ana iho o ko'u !>oo a kau pono iluna o ' kona uiau Luli. akn, na pupule ia \ au i ke alo'i i i>* oe. i Oia no h >i pih:t. aka, mai uhani wa'.e mai no oe i kou-alnhn an» nou ■ oiai, he n'.n» p-no ia oe ka haawi : ara «nai i w.ihi iu:inawa uuku nou f ealoha mai >ii ia'n, a ī ole, e h«>o- : muopopo i:i:ii oe ms ke ano oi kel;>' ae o kou mau iini. j O kau 1ct,«..0 nehinei, ua loaa ia i: kumu e hnehaehn mai ai ia'u. Ina : paha he kulana knpilikii ole ko'u, penei la anle loa e ioaa n» ta<K>kijvi\ ' aj>ai i keU (\.atuia mai a'u aku i nenehinei. a ina r ( o hoi an e hookipa - ana iaia, al 'ila. e hele koke m»i« ana »u e mihi i «\uu ou, a ? noi inai hoi i b>ui huikaia ana ma> iaU,j

! me ka ho ihiki ana aku hoi imuaou aole lo'a au e lawe i kekahi ipo nou ae mawaho ou. A o ko'jj hoiko aha aku i;t oe U!i makemake ;m i 2u. 000 h ip:iha Faranī, aole t>aha e hnla lve luau niiriuta e l-nia koke ! mai ana no ia oe, oiai, ua aloha I ia'iii a pe] > K "fltf fioi e Ti&iwti"Sr3 «i | ka o ka h>aa ana mai iā'li 'o ka'u mea i. makeinake' 1 ffi." Aka. ma ka hapa hoi o kau Kamilia Gai «ticr. de he ike hou aku nei no a\i >a i oe, o fee kulana wale no e hiki a\ ; iaia ke iiku i 4iona miu aie v he kulana no ia o kou hoomaopop nho nole hoi o. ka hoohuoi mai. A oiui hoi, he lehulēhu wale manawa o u.akou i koi ia mai ai e kuai a'ku t | ko k.i.kou iiiau hauoli ana no ko !:a--i kou mau uhane maimili <> ka nio- ; )rtī ana aku o ko kakou mau kino. a he hopena ehaeha hi>i fee Joaa ma'i mahope iho o ka loaa ole ana akii oka uku !>an:ii. • A he eiaio no hoi, wahi hou nna. J o na mea ole a pp.u e hke me kekou, I aole no i aele tue na haaw na o ka waie eliiki olem 1 keeeahi. ke hoi>ko akn, a i ka wa e ulu a» ilokoo kek"ln me.i, aole loa e hiki ke h.oloi hou ia-he aloha ka, iia i>aa hoi i ba iw'- Ahe nm h iehulehu wale hoi na ma'naW:» ft kafcou i uiohni aku ai ia kakou ihono kela a me mea aka manao i j kau nui ai. A he niii a lehulehu wale hoi o ;ia poe i hoolilo ia lakou iho 1 po? i lapuwale no kakou me ka Ipaa eile Jo ka uku panai' kuuono no ia hana i ana, ahe nui w.ile hoi i loaa na i aianao liauoli o ko kakou lilo wale ,«na aku no ia lakou no kohi jx>-ke I pua hookahi. A!ia. ma ke ano o ;ua ouli o koo kulana, e aho au e j hoolilo aku ia'u iho malalo o kou i malu no ke aha? No ka mea, i j kou wa hikiiuua no o kou ike ana j ia'u elU'ii ana i ke Koko, na lalau j"koke uiai la oia 1 ko'u lima fue ke knlu <tna iho hoi o kou mau Woi <naka. ! 'Aka. e manno mai ana paha oe ihe mau kaimilii) wale ana no keia ; o ke ano hupo ma ko'u aoao-aka, ! e hoPie aku au ia oe-aole i loihi ioa : ae nei nfc la. ua malaaia au i kekahi j wahi ilio, a i ko'u wa e kaalo ae ai I laia, e huli inai ana oia e nara lf i!hi ia'u. he-hn'ikeana mai hoi ia'u ! oin wale no p.iha ! :n inea i. komohin j ! ia me na mamie aloha no'u A j j nolaila, o iv;i 1 !> iuhf>nua o k.i i i hauoli, he pulihmuui ia iloko o kei ' kaumaha a me ka ehaeha. j I A ilok > hoi oka ehaeha e like me I ! a'u e lan»vi i mau ia nei e ia liaaw;- f ! na, a e ulia mau la nei hoi e na ! ulia pikalaki oka hauoli ole o ka j I ioaa o!e ia'u o kekahi ipo oi kela ae j ' e haawi māi ana hoi i kona «loha I ioiaio no'u me ke noi ole mai iau ej : heoinaikeike aku au i kou kulana' ' mamua, a he moepuu na kona alc>—! ] ha, A o keia kanaka, ua loaa ian | iloko o ke Duke, koe wale īho no hoi kona elemakule, a nu ia kuniu aole lod oia e hiki ke hooluolu mai j )an i kou .wa e niakemakeai. Anle ae la ht»i a ia, aka,~ heaha ! kon hopena i keia manawa, ua loaa I hoi oe iau i keia wa. he opin. a he | mau hiohiona hoi i> Ii" hauoli o ke (kulana keonimana, R mawa!-? ae ī hoi ona oi'ea a pau, ua manaa au ! o oe ke kanaka au i huli ai nana au I i kahea mas mailoko mai o ko\> ! mau popilikia, a o \ou aloha ana i :a ne, aole ia he aloha o keano hoo- • punipuni. aka. he aloha kakia maloli ika iwi. A eia wale no knu ia I oe. e uku mai oe iau, a e haaiele i loa aku hoi i ke kauiailin ana no ia ! moa. ! Ika pau ar.a iho oka Knmiha ! kamailio ana, ur napai ar la ia ī 1 kona hamaka aWpuliki ma kona imau leh<'lehe kunukunu ana ■ iho, a hoomaka aku la hoi au e uwe ■ helu o ke ano heheon- : E kala mai oe i keia inau mea a ■pau. Ua ir»at>iK>po niua no iau. ! aka, ua manao au. e kuu Kamilia, 1 e kuu ii>o aloha hoi-o, e lohe aku ia oe e kamailio mai ana. Ona mea ' a pa'n i ;oe aku īa op, e pono kaua 'e hoopmna la mau inea, a oiai hoi, 'he mau opio uo kana a olna. a na aloha liko no hoi kaua ia kaua, no iaila. e hoopau keia hoopaapaa ano ' ole an« tnawatna o kaua A e haina mn' oe e kmi Kainilia uialuna lou e like me kou m:ikemake, oini. ! ke haawi nku nei au iau iho ma'alo ou, he kauwa nau he iho nnu, a o kau mau mea a pan i makoma'ke ai iau e hooko aku, ua hiki no i lau ke hooko aku ine ke keakoa oV 'ia niai. Amn ka lno& ona lani, e ! haehae oe i kela leta au i lioouna : aku ai ia oe, a mai ae hoi oe īau «> ; hoi ika la apopo, mahoiw auanei m«ke ««. ' Ua iho la ua aī nei i kun kta iiuko o k ma poli, a ine kekah\ - mino aka ana o waimeli a t«e i waianuhoa, ua pane uiai la oia iau t»e ka haawi pu ;ina mai hoi i ua \

Eia mai no hoi la, e lawe aku no i hoi oe. ... Ua lala akn la au i ua leta i.el a hoomau aku a)ui la kou ihu me kekahi honi nna I kona lima. A oia nrf ka wa i komn mai ai o Perudena Pejtylena, wahi a Kamilia, ua ike no anei' o«f i kana mea i nri mai nei iau? : Malia paha e kala aku iaia? | Oia no hoi. "■-A un, ae aku nei nae paha oe? I Pehea aku la hoi auanei; aole wa-! le eia.-aka,' ua nōi hou mai nei no A heaha ia < o ? _ | E i»i i konaama a'.iahi me kaua.l A ua ae aku l x <>• ? A peliea kon man ki?- i Ua manao au na hehena liko i o!ua a>io:i, Ak.t, ko hoomanao ae no Ikh oiai au ua helē a aneane 0 1 >iko, noiaila, o ka hikiwawe o kou ae'ana nkn, o"ka naui ia me a<i. E hana aku oe e like me k n U mnkeinake. : ! A o kou honi aku la no ia i na j Kamilia nei A knmo aiia 'n'o hoi j kau kauwa me. ka' hoike an{i mai'i ian, uie na inohiona. haūoli hoi*; halii ana.ma kona īiinu papalina, ' 1 ka i ana mai: v Ua makaukau ka paiki. lTa pau loa i ka punlo ia na mea a pau? Ae. E kii hon oe e wehewehe i kela niau me:: a pau. no ka mea, aole au e hele ana i ka laanopo. Aka, he mea oiaio no paha, wahi h«u a Amana ian, ke ike mai la no hoi oe i ke ano a me kou kulana inaoli o ka hauie oio maonooo iloko i oke aioha kulipohpo me ka ui no-j hea Kamilia, a he moepi u hoi* au malalo o na kapuai wawae o na ka* j ikamahine ala, a r.ie ke kulana hi* j ki ole hoi iaia ke ola me kona ike i mua ole mai iau. Ama kekahi la j ae ua hoouna aku la nu iaia.i kg j buke a kaua, e ka mea iieluhelu ike ai ma na helu ī kaahope aku nei, i oia hoi ka buke o Manoha 1' Eeeaula. Ua hoi mua akūlie au ia oe aole ou inau pomiikai kuwaho onawaho ae hoi oka ahu makahiki e loaa! an<j I kon luani makuakane, nona hoi ka huina o 40.000 haoaha Farani o ka makahiki, o.a» oia ke Gene rala- l fookipa ma C—■. A mahope iho oka make anil o kou makuakiiiie, ūa waiho iho ia j he huina loaa mni o 6,000 * ihla o !ka makahiki. a oia mau loaa, ua mahele ia mawaena o'u ame ko'u kaikuahine. I kn piha ana o ko'u 'mau makahiki i Ka 21. ua haawi h">u mai la oia i 5 00.0 hou «civ ka hoike pu ana mai hoi ia.'u he huina dUla ia e hi kv ai ia'u ke no me ka oluolu loa i Parisa. a ina he makemake ko'u e hoohana nku ma ko'u ike ma ke komo ana iloko o ke kula j wai, a i ole, ao kauka paha, ua hiki: loa i keia hui īa ke hoolawa mai ia'u. Ae, ua noho iho au i Parisa nei me ka aie ole i kekahi meahookahi kenela, aka, ua hoolilo aku au he 12,000 hapah* Faranv iloko 0 ewalu mahina me ka hoohalaana aku hoi i na mahiua o ke Kau i ka poli o ko'u makuakane, a pela iho j !la i lilo ai aū i punahele na ko'u { ! makuakane, a oiaihp la ko'u kula-1 na mamua o ko'u halawai aua me Kaiiiilia. Ae, ua hiki mai au i Parisa nei, aua komo i'no 1 ke kula ao kanawai, a ua ae fa. e lawelawe i na ahs' a pau oke aupuni, aka, e like noj me kekahi poe opio e ae, ka hoolaia lukou īno. pHa iho la au i hanaj ai i ko'u mau la hi>uv»ua o ka loaa ana ia'u ona palapaln hoomaikai dipolama I Ama Kekahi kakahiaka ae, ua j loaa mai la īau kekahi lfta mai a j Kamilia mai e hai ma ana oia e hoOhanohauo ia ka'u paor>aina o ia 1 kakahiaka e kona eiau heleheleoa ma kekahi hale aina. ina aole iloko o kekahi kulanakauhale alai la. nia kekahi wahi okoa aku, a e hele pu lioi maua i ka hale keaka ia la. ,• Ma kv»a noi. ija ae aku au, a ! ua liooko aku hoi <\u e llke me kp ! na makem.ike e hoolilo ana he eha »' a eliiua <iala Lui ok* la. na likp ■ ' hoi me 2.f>t.K) hapaha Far«ni iloko .!o ka mahina hi>okahi, he nie.i hoi •e hooholomoku uiai ai i ko'u waihi lona makahiki a hiki ke pau iloko 'o ekolu mahma me k« a o ke ( koMia aku o ka mnkahiki, e kqmo- | hia ai.a au iloko ° ka aie, a i ole, e ! paha i ko'u hooi'poipo ana Ime ua ui noho» nei. Kia ka īnoa o na makai o Kawa j i ae ole n hoohiki pau I*ete pau Mai no m Uawaiī Aūpum' Moi a me ko}im lahui kanaka oluolu J. K. Ili, . a me Kukalehiwa, loh i hapanui ua moni i ka oiana a Kai'manA ma. Aloha. nokapoeimaj ke iloko o ke kuhihewa.