Ka Oiaio, Volume VI, Number 23, 8 June 1894 — HE MOOLELO HOONANEA NO Don M. Maseka. Ka Opio Iloko o na wiliau ana a ka Pahikaua, Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha. A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU. Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Mageneti ME NA KIAI PUKAUA EKOLU, [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO Don M. Maseka.

Ka Opio Iloko o na wiliau ana a ka Pahikaua,

Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha.

A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU.

Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Mageneti ME NA KIAI PUKAUA EKOLU,

MOKUNA. v. K hoike «ku «>e e T>*revi!e, oia' oi t i noi mai i kou lima akan o ka Jionl<p}ia oi:iio, ks m.inHolHua pti j nei ati e loaa mai ia'u īk haa vtua Jike hookahi, a oiai hoi. na hoo!e nval ni-i īa uiea, o laa ko'u j:te oie inia no ekolu ae r?ei nuikahiKi i hnla. K hoike akti oe iaia i keia ihph J ma o'u ala, oiai o na mea keia e hi- ; ki ole ai i k.>kahi alii ke kainailio; nona ponoi ilio. { Me Ka mnhalo e ke AHi ka Mni, i me ka īnahalo. wnhi a ke Duke ) 1 t»me abn »i. Alia, e .-ikn aii ' in'oe«'ke Aiiī k« Moi, aoie wa'le o; k« pte e k'[i;i ike mai an • la oe i: tih 1 h a |>an. ka poē ioi ae ko lukou j nloiiH ia oe e fe Ali'. ! Ae. «a lohe mai la nn kn oe i | ka'ii mea i kamailio aku la. lie oī | loā aku ka non.i o koii lolie iiinip ana nwii la. wahi siof. a ke Alii ka| Moi i ke Duke me kona hele ana| m«i a kn ma ka ipaka, a oia.k'oke-] no kona wa i ike niai ai ia M. tlrT«revile, a pane-u.ai la na Alii nei ; i ka i ana mai. i Ua hiki io mai nei ka oe e ke; Knpena, a auhea aku nei ka hoi; kela uoe koa a'u i kaeoha aku ui ia ; oe i kft la i h<hinei e A ' heaha hul ko hikou kuuui o ka hl-j ki oie ana mai net? i Eia l&kou mawalio i keū; wa anr ! m« ka makaukau e hooko i kou !e< | © ke alii i iia wa a pau. a i na e,. uiakeu'iake e ike i.i lnkon, na La Mupiatii e kahea aku no ko lak<sti s komo mai', ,j Ae, e hookomo koke mai ialakoa j iloko nei 9no, oiai ne hana nui ka'u | oka bora ke liiki mai. E hele ee'i e ke Duke, a u.ai poina hoi i ka hiki hoii mai imua o'u, E komo mai e Tererile.

ĪJa haawi koke mai la ke Duke i kekahi kunon haahaa ana o ke {?■»- l,uta, a oiā kona wa i puka koke aku ai no k i huli hoi ana i koiia hotele. la : a i |puka aku ai e pii mai ana na ko« ekolo a me ka kakou opio i ke alaniu pii e hiki aku «i i ka rumi ike alii. A oiai lakou e pii mai ana ua pane koke aku la kealii ka Moi ia lakou ī keia mau huaolelo hoolana manao: E o'u mau koa nona ka puuwai i lalapa ia e ke ahi o ka wiwo ole-e komo koke imii ano! He wahi la- i an hahau iki ka'u ia oukou. Iloko o kt-\a wa 1 puha mai ai o ke'amau huaolelo mai Ka waha' mai o ke alii 'ka Moi. ua hookokoke ! loa aku la lakou ine ka kakou opio Don. Maeaka no e ukali aku ana mahope a luawi aku la lakou i kekah> kunou haahaa ana o ke saluta 4 ke Alii ka Moi Lui XIII, ka Hoopono. Heaha! wahi a ke alii ka Moi i puana ae ai me ka leo nui. He «hiku koa o ke Kaeiimala, a i palua ia, iho hoi iloko o elua la i hnulehi» o k& oi o 'ua maka o ka oukou u>a qahikaua! Ua i\ut! hewahewa lf.a kela heluaa! Aole; a'u kamailio no liookahi aku hoo-; kahi unai, aka, e like me keia helu-j na ka nui, na oi !oa aku īa mamua ! o ka mea kupono. A ke hoomao- ! popo iho, he p eliahalo tmnu)opo ; oukou i hiki !:e lapu i tia kino ola ; uhane non t ka huiiu o hookahi ta- ; uaani. Aka, 6 hoomaopopo ifft> paha kou ihilh» e ke AHi ka Moi, anle loa lakou i hele uiai nei n\e ke kulana o ke ohaoha a me ka hanoli, aole ioa! j aWh, eia lakou iloko o ka luuluu o j ke kaumaha a me ka mihi. \ lloko o ko kaumaha a i»* 1 ka nu- ; hi! wahi a sce Aiii ka Mo ; . Aolel loa e hiki u'u ke haawi uku i ki 1 j kulana o k.< hilinai i ko lakon man kiionoh! o ka hookaniani i na ia he mea no'u e !«pu ia ai e na ehaholo A pau o ka po, a kulou iho la oia

Ualo. no kekahi mau minute, a i kona wa i ea ae ai iluna, ua helelei hou'lnai la keia mau hu?.olelo, waimeli mai kona waha mai no ka kakou opio. A rualuna ae naha 0 na mea a 1 />an eia au k« ike aku nei i *in hei iehelena kiionohi o kekahi opio Ga- : sacon.a iloko o keia anaiiia. Eku jae ae<oe iluna. a e maki mai īmua | O'U. Na keia mau hnaolelo a 11 a Moi oei i hoohikiwawe ae ika kakou opio iluna o kona mau kapauai wā- : wae, a oia k'ona wa maiJcz aku ai j imua o ke Aiii ka Moi. me na h.elehelena o ke keikl kane a me ka w'iwo ole, a haawi aku la oia i kekahi alolia i ua Moi nei. Ua nana mai la oia i ka kakou ! nu kekahi manav r loihi. a 'oia | koke 110 kona wai 1 huli ae ai a pajne aku li i.i M. de Terevile i kā i lana 11 ku. ! Ua manao anei oe e TereviJe e | hoike mai ia'u ia keia wahi keiki |o ke kulana ooiopio loa i haaw' aka i kela paliuna pahikaua 0 ke kunokimo loa ia Penikanalaka. Ae, a me na pahuiia pahikaua helu ekahi ī loaa aku ia DidoiiK Bug;tdoiga, 1 pane aku ai o M. dn |Torevile. I Oiu? ! Me ka nnna ele ae ia mau mea, 1 wahi a Atos-v i nane m;ti ai. 1 11,1 aole loa oia ma ke kulana o ka makaukau a lue ka eleu o ka hoouakele ana ae ia'u uiai ka make mai o ka pahikaua a Bisikarata, penei la, aole loa au īmua o kou alo e ko Alii ka Moi i'keia hora ano e haa-j ivi akn i ka'u mau'hana 0 ka ha/iUaa malalo o knuolia. akn, ;l.ikoo ka niake. Auwe no lioi e, he ano dial3olo maoprixi keia opio i ea'u hoomao--J popo. l£a, aole anei he ilihune ma- j opr>ho ka lahui Gasacona. j E oluolu mai kōu ihihi e ke Ahi j ka Moi, oinio kau e kamiii- ! liono ke kulana ilihune o ka lahui OaEiaeonn, ē laa ka lona ole o nn !ua f»ula niiiun iloko o na poai o ko Inkou ni'au kuahiwi, aka, h« hiki nae :a'ū ko hooia aku ia oe, o ke Akua Mann Loa ka mea i komohia il.ikn o ka nie no kelā uku hoono-1 inaikni i k« lahui (iasifiona inanmli o ka kei'h'iia a lakmi i Inwe ae ai « kokua i kiAi umkuakane. Alaila, ma ke n'«> nui o Terevile

0 ke knmniiio nn \ na kn. lahni fi:<Br.ci>iia au i .. .vi :nai i ka noho KiUuunu, e ?aa ko'u liauau ta aua ■in»? e ka j>uhaka o ko'u iiiakuakare. Ae. he mea eiai ia, a e waiho malie aku ia men i>e!a me ka lnki ole h<>i la'o ke kue nu ia mea. A eLa Munata. e hele koke aku oe e huli iloko o ko'u pakeke, ina paha ma ia hūii ana au e kaa ai ia oe na i apana ilala he kanaha, a ina e uha ; ia oe e ka laki o ka loaa ana e lawe • ko,ke luai oe ia'u. A nolaila, e ka opio. e hoike moi oeia'u i be kniana io maoli o keia mau uluaoa. A oia koke no ka wa i luai pau aku ai ka kakou opio i na mea apau e pili ana i kela uluaea a kakouhoi 1 heluhelu ai mana beln mua i hala aku nei. Ae. IjB mea oiaio kena, waln a ka ; Moi i namunamu iho ai. He mea j oit»io loa keaa e laa ka hoike pau j ana mai nei o ke Dute ia'u 1 keia • kakahiaka. Aloha ino no-hoi ke j Kadiijala. He eiiiku o kona poe koa lae ulai hauiehia iloko wale no' o elua la! Aka, ua lawa iho ln nae keia hana a oukou e na keoniuia-na: ae, ua lawal : Ae, ua lawa ko makou mnkema- ■ ke, i na e loaa mai na hooia ana , mai ia ōe mai oo kou lawa 1 ka' mnkou hooko ana i kau kauoha e 1 ke Alii ka Moi. wahi a Terevile i; pane aku ai. W j Ae, ua au, walii a k< i! Alii ka Moi, a oia koke no kona ' wa i lalau mai ai i na apana daia j iloko o ka poholima o La Muriata j a haawi aku la i ka kanou opioi Dona Maseka me ka pane hou aua j mai. 0 keia iho ia ka hooiuio ana no ko'u kuland o ka lawa! | Ua lalau aku la ka kakou opio i j na apaoa ita!a he kanaha a hooko- J uie iho la iloko o kona pakoke uio j konn haawi ana aku hoi i ka lio*»-' maikai palena ole i Pe Alii ka Jtrr. j 1 kwa wa i kani-ko mai ai ka uwati kau hale, e hoiko mai aiu; ■ hoi o ka hora ponoi ia o ua kaka- ; hiaka la a oia koke no kona wa : ! kauoha aku ai ia lakou e luili lioi i aku tne kona hooiuaikai ana aku ; hoi no ka mau o ko lakou hiliuai o. ke aloha uialuna iho o kana niaiij Uana niaikai. a me ka hikiwawej lioi o ko lakou liooko i ke kauoha j me ka hakalia a uie ka ewaewa ole. A o keia inau huaol«lo u ka rashalo a ko Alii ka Moi i haawi aku ai lakou i ka hooho like ana mai m* keia niau huaoīelo; K ka laui ihiihi a makou, waln la lakou i puana hke ae ai. Uaae;

malioii i na wu a pnu e mokuhia j ko maleou 'aa huki i kn okiolii ia e: na pahikana he mau tnns)ini ina, 1a: he men"ē hooleo ia ai kou leo e ke Alii ka Moi. He mea oiuio ia. uka, he oi [ ko oukou pono o ola niai i hiki ai! ' ia'u. ke ike aku iv ke hookauwa nku | hoi ma na hana o ka hooko kauo- i ha, wahi a ua alii nei i pane mai ai, a, huli ?.e la oia ia M. de Terev«le a| pane niiii la oiai ka kakou kr>a me j kona poo hoalohai poka aku ai j iwaho no k;i huli hoi ana no ko lakoti hoine: Aole loa psvha lu w h; i hoohakahāka ia o kou no« uoa, a oi„i hoi ua hooholo nnia loa ia aia a ouka kekahi uiea r>ie ka laelae ma| ka oihana koa. niaila, loaa iaia ae ia ana e komo aku i- kou puali,' nolaila, e hoilini akn oe i kiia opio! inalalo o ke -aiakai ana a M. dej EBata. koa kai(ii.eke, a iloko hoi o | ia puali rn'a e noho ai no ke kulann j o ke koa. c Ter<ivile. oiai au ej kamailio aku noi ia oe. ho mea hiki j loa ia'u ke ike i'ku i kn m.mao ulu- f ku oka huhu nni o ke Katlinia];: j ia'u, aka. he 111011 ole nae ia, oiai, > ftia iiiu kō'u aoiie U;i he-ike o ka oiaio a pan a iiohe o'u ana nona. Ua ku ;ih la u» Moi' nei iluna a haawi maria i keleihi kunou anaj o kē Pdlu(n 1 ko Knpona M de Tc- ' revi!e. oiai oia i hele aku ai e halawai me Koha. poe koa e kaakaahi ana i na apana dala lie kanaha a ka Mt i i hua\vi aku ai 1* ka kakou [ apio. .. O keia tnau. mea a pau \ hana ia,, na houulu aku no ia Ika manao • huhu o ka īnai/ia mii i ke Kaelina- j la ,- U4t <>ift H kona lluHu Alii no ew»h. Ia; «ohe : ike lnui ia i na anaina ike alii 11 j l-au, iilen, uole loa ia lie niea nana e lioopale mai ai 1 ka ike ana mai 1 ua K'ailinala nei, a e like 110 me kona arr> inau o ke ohaoha a nie nn papālina i īa e na minoaka, e pinau ma'll āna oia iaia i kona wa e halawai aku ai me ia l keia ninnu. Weln-pehea nku nei 0 I)idong Bugadoig.i a me ī'enikaluka?