Ka Oiaio, Volume VI, Number 24, 15 June 1894 — Page 1

Page PDF (1.16 MB)

This text was transcribed by:  Maggie Butterfield
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

BUKEVI                                HONOLULU, JUNE 15, ’94                         HELU 24

 

HE MOOLELO HOONAUE PUUWAI

 NO

KA UI NOHEA

KAMILIA

O KE’

KULANAKAUHALE ALII

O

PA RISA

ME KANA IPO

ALOHA

Mon M. Duvala

 

Iloko o na hoinainau hooipoipo ana me na Ipo Ekolu,

MOKUNA XXIII

 

Iloko o keia hehena o ka pupule nui au i iho aku ai e halawai ne ka mea malama hale nie lo’o ninau ana aku aiai i keia mau huaolelo o ka huli:

            Aole anei i @@ki mai nei o Mad@moaele Kamilia ianei i ka la i nehinei?

            Ae, ianei nei oia me Madema Perudena.

            Aole oia i kamailio mai ia oe i kekahi mea?

            Aole loa.

            Ua maopopo no anei oe i ko laua wahi i hele ai?

            Aole. Koe wale iho no maluna o ke kaa ko  laua hele ana

            Heaha ke ano o ke kaa?

            He Kau-ka-Iwa

            He@ha iho Ia hoi ko ano o keia? A oia ko’o wa i huli ae ai e hookani i ka bele o kahi o Perudena.

            E hele ana ka hoi oe ihea?

            I kaho o Madema Perudena.

            Aole e loaa ia oe i ka hale i keia wa.

            He oiaio anei kena?

            Ae. he leta kai lawe ia mai ia’u i nehinei a aole loa e hiki ia’u ke haawi aku iaia no kona hoi ole mai.

            Ua hoike mai la oia i ua leta nei, a oia kike no ko’o wa i hoomaopopo iho ai i ke kakaulima o ka’u mea e huli nei kuu Kamilia iloko o ka uluwehi o ua paa Kamilia, a e hoike ana o waho o ua leta nei penei:

            Madema Perudena, na M. Duwala.

            Na’u keia leta.

            O oe anei o M. Duwala?

Ae, owau no ia.

He ike piepine la hoi au ia oe i kahi o Madema Perudena.

A oiai au ma ke alanui. Ua wehe ae ia au i ua leta nei, a e hoike ana hoi keia leta i na huaelelo mokumokuahau o ka naau ke helulelu iho:

            [Ka Leta.]

Amana M. Duwala,

            Aloha kaua: - I kou wa e heluhelu iho ai i keia leta, me he mea ala, aia au i’oko o ka poli o kekahi mea okoa aku.  E huli hoi aku i kou makuakane, a me kela kaikamahine opio hoi,- kou kaikuahine he mea i ike ole i na inea o ko kaua noho aloha ana a aolo na a@ane@ e hele ana koa haehaeha ia mai e like me ka ehaeha i loaa i ka mea i nalowale i keia wa i kapa ia Kamilia, he mea hoi au i hoopaakiki ai i ke aloha a i aie nui ai hoi ia oe iloko o na hora o ka hauoli o keia ola ana, aua hoi e manaolana nei aole e liuliu ana kona mau la. A hoaku ka lepo i ka lepo’

Iloko l ka ehaeha,

                        Kamilia Gautier.

            Ae, i ka wa i pau ai o ka’u heluhelu ana i keia leta oia koke no kawa i holopuai ae ai o ke koko i ko’u kino, a maaele pu mai la hoi ko’u mau manamana lima me ka uluku maopopo o ko’u noonoo, A oia koke no ko’u wa i holo awiwi aku ai no ka hotele de Parisa, kalu hoi a ko’u makuakane e luakaha ana.

            I ko’u hiki aoa aku, na halawai aku la au nie ko’u makuakane e lie Iohelu buke ana, a oia no ko’u wa i lele ino aku ai puliki iaia me ka uwe ana o he ano hehena a hoike pu aku la hoi au i ka leta a kuu Kamilia iaia.

            O ko’u hoomanawanui i na kipona a ke aloha e hoolauwili ana ia’u iloko oia wa oia ka’u hana nui me ka hiki kupono ole ia’u ke ai i kaai.  Ua hoao mai ko’u makuakane ma na ano apau e hooluolu ia’u aka, i kona wa i ike ai aole hiki iaia ke hooluolu mai ia’u me kana mau huaolelo hoomalimali, e laa ko’u uwe maum ua hookuu mai oia me ka waiho malia ana mai ia’u e uwe e like me ko’u makemake.

            Ua hala ae he mau pule o keia noho hoomanawanui ana a’u a oia kike no ka wa a ko’u makuakane koi ami ai i’au e hele maua i ka hahai holohlolna ma ka huli kuaa ina i wahi no’u e poina pi i kuu Kamilia.

            Ae ua holopono na me a pau i hoohala ia e ia, a ua hala hoi he mahina okoa o makou i@a huli kuaaina i ka hahai holoholona, aka iloko oia mahina a makou i noho ai aole loa i loaa ia’u ke manawa e ki ai i ka’u pu i kekahi mea olao ua pouli pu ko’u ike ana i ka holoholona mamuli o ke akaku o ka’u mea i aloha ai e hahai mau ana ma na wahi a pau a ka ike o ko’u maka e hoolei aku ai.

            A no ka @@i loa o ka’u uluka o ka hoomanao nona ua huli hoi mai au i Parisa a hele loa aku la hoi i ke Champs Elusees e hakilo ai no ko’u ike aku i kona mau helehelena.

            Aole i liuliu iho ko’u ku ana ua halawai aku li me ka ike a ko’u mau maka ke kaa o ua ui nohea nei e holo mai ana aka aole nae oia iluna oiai eia oia ke helewawae mai nei me kekahi lede okoa iho o ke kulana kilakila a me ka pi.

            I ko’u wa i ike aku ai i ua mea nei a’u i aloha ai ua like ia me kakahi poka pahu i ki ia mai a puka po ma kela aoao o ko’u puuwai, e laa ka poiloke a me ka pihoihoi nui.

            Ua hele mai la oia a me na helehelena haikea konou mai la ia’u, a aku aku la iluna o ke kaa holo aku la laua a hauowale mai a’u aku, me ka pane ole mai hookahi huaolelo.

            Na keia ike iihi ana aku la a’u ia Kamilia i koi ikaikai mai ia’u e hele aku au i kahi o Perudena e ike ua iaia.  Ae, ua hele aku au a hoike aku la i ka mea malama hale na makemake au e ike iaa Madema Perudena oiai au e kali ana ma ka rumi hokipa.

            Aole i liolio iho ko’u kali ana ua hoea mai la o Perudena, me ko’u lohe pu ana aku hoi i ka hehe o kekahi kapuai wawao e hele ana mahope me ke kani upa ona aku o ka ipuka, a oia ka’u i pane aku ai ia Perudena.

            Ua hoouluhua anei au ia oe e ka Madema?

            Aole loa.  Ianei @@@nei o Kamilia, a i kona wa i @@@ mai nei i ko inoa, ua puka koke aku nei oia hoi.

            Ua makae anei oia ia’u?

            Aole, loe wale iho no ua manao oia aole paha oe i makemake e halawai pu meia

            No ke aha hoi?  Ua haalele mai oia ia’u no kii houana i na mea hoohiwahiwa dimana ona a me ke kaa, rka, ua pololei no nae oia.  Ua ike au iaia i keia la, aole nae au i pane aku.

            I hea?

            I ke Champs Elysees me kekahi wahine ui okoa iho.  Owai la ia? 

            Pheea la kona ano la?

            He lede kulana kilakila me ka lauoho ano apiipii, ame na maka poniponi, a he nani maoli no

            O Olimepa akula.  He lede opia ai kena.

            Eia me wai oia e noho nei i keia wa?

            Aohe maopopo.

            Aia paha oia i –

            I ka Rue Toronokele. Helu 13, ua ake anei oe e ike iaia?

            Aole paha he mea i ike i ka hopena e hiki mai ana.

            A pehea hoi o Kamilia?

            O ka hoike ana aku ia oe ua poina au iaia he me oiaio ole ia.  Ua haalele mai oia ia’u, a ua loohia ia au me na haawina o k@ hilahila o ka hoomanao ae no ko @ aloha pu pule ana iaia mamua.

            Ua aloha oia ia oe, a ke mau nei no ia mawaena o kana aloha ia oe me ka makili ole ae, a no ia kumu ua ike aku nei ia oe i keia la, oia kana i hele mai nei e hoike ia’u i ka mea oiaio.

            A heaha kana i kamailio mai nei ia oe?

            Ua hoi mai nei ia’u no kou hele mai e ike ia’u a e noi aku hoi e kala mai iaia.

            Ke huikala aku nei au iaia, a e hoike aku oe ia mea mai a’u aku.

            Aole no paha e hiki ke pupaa ia oe, e laa ka lanuwale o keia poe e hele mai nei e hoopilikia i kona mau waiwai, a mai poino oia ma muli o kona kudala ia ina aole a i hoi kike mai nei.

            A ua pau loa paha i ka hookaa ia i keia manawa?

            Ua kikike e pau loa.

            Nawai mai ke dala?

            Na ke Kauna de N-.  Ua ike no keia Kauna aole i aloha o Kamilia iaia, koe wale iho no kona lo kouaikai piha mau iaia.

            Heaha kana hana i keia wa? Eia no anei oia i Parisa nei i na wa a pau?

 

            Ae, a aole oia e hoi hou ana i Bougavela mahope iho o kou haalele ana.  Owau ka mea nana e hana nei koua mau nono apau ilaila, a ua puolo hoi au he wahi @aiki nou a e loaa no ia oe ke kii mai oe ianei.  He hookahi nae wahi pahu me ka inoa mawaho a Kamilia e aua loa nei nana.

            E @we aku ia ia pahu nana

            O kokalu mea ka hou, aole loa au i ike ik@ i kona ano e e like me keia wa,  Aole loa he loaa kupono iaia o ka hiamoe kapono.  E ai ana oia a pau nu a ona o ke ku ae ia no la hele i o a ianei i na ana @a hulahula a me na anaina pa@oa.

            I hele mai nei au ianei e ike ai ia oe, no ka mea na hui kau mau hana maikai ia’u a aole wale oia, aka. Ua ike mua no au ia oe mamua o ko’u hui ana m Kamilia, a maluna ae o na mea pau o oe ke kumu i kukonnkonn ia oe, a aole paha e lou wale na la e haliu mai ana no oe a mahalo mai no ia hana lolomaikai a’u i hana ai uou.

            Ua nui hewahewa ko’u aie no kou lolmaikai, e laa ko’u ike aku i keia wahine e hana mai ana oia e like me keia.

            E hele ana naei oe?

Ae.

I ka wa hea la au e ike ai iaia?

Aole e loihilaa.  Adiew!

A o ko’u huli hoi aku la no hoi ia i ko’u home me ka wamaka e hoopulupe ana i ko’u amu lihilihi maka.

            Aoiai au iloko o na lupea ana a na noonoo he nui, ua mealo kake ae la imua o ko’u kiianohi na helehelena oi o Olimepa, ka lede hi a’u i ike ai me kuu aloha Kamilia.  A o@@ ko’u wa i kuko iho ai no ko’u halewai mai me na ulia laki o ka hui pu ana me ia.

            Ae ua noho iho au i Parisa no kekahi mau la, ai kekahi kakahiaka oa loaa mai la ia’u kekahi palapala kona no ka hele ana aku i kekahi anaina hulahyla e haawi ia ana e Olemepa –ka lede o ka hale ia ahiahi.

            I ka loaa ana mai o keia palapala kono ia’u ua hoomapopo iho la au aole e hele kahi ae o Kamilia ilaila. A oia ko’u wa i kali ai me ka hoohala ana i ko’u manawa no ka hiki kike mai o ka wa a’u e haalele iho ai i ko’u hale no keia hulahula a Olimepa.

I ka hiki ana mal o ua ahiahi nei, ua hoomakaukaa iho ia au ia’u iho a hele aku la me ka awiwi nui no kahi o ka hulahula hiniu poahi ka’u lehua i ka hula kui hapakue a na keonimana a me na keoniwahine o ua po ala.

            O ko’u hiki ana aku na ike aku la au i na mea a pau e niniu poahi mai ana a oia no hoi ko’u wa i ike pu aku ani kuo Kamilia me Kauna de N- e hula like mai ana i kekahi hula pualu a oia no ko’u wa i hele aku ai a ku ma kahi e hiki ai iaia ke ike mai ia’u.

            Aole i liuliu ia ku ana aku ua ike mai la oia ia’u a oia no kona wa i hoomaka ai e ano e kana mau hana o ka hoomanao ae paha i na la i aui wale aku oiai maua iloko o na kipona a ke aloha kakia i ka iwi.

            Mahope iho o ka pau ana o keia hula kui hapakue, ua hele aku la au e haawi i ko’a hoomaikai i ka kede o ka hale - Madimosele Olipmepa – a hoomaka iho la au e hooipoino me ia me ko’u hooholo ana iho iloko a’u e lawe au a lilo, hiu a wela iaia ia po.

            Aole i liuho keia homainau ana a’u me ua ui Olimepa nei, ua alawa iki aku la au ia Kamilia me ko’u hoomaopopo ana aku hoi i ka haikea noi e hahi ana ma kona mau papalina, a oia koke nokona wa i ku ae ai iluna a haalele iho la i ke anaina hulahula no ka hoi ana i ka hale.

                       

                        MOKUNA XXIV

 

            Ae, i ko’u wa e hoomanao ae ai ia mau hana ana a’u ia po oiai kuu Kamilia ua puanuanu, ua noi ko’u kaumaham a ua nonoi mau aku hoi au i ke Akua i ke kala ana mai ia’u no ia mau hewa a’u i hana ai.

            Mahope iho o ka pau ana o ka paina i ua po nei, ua noho iho la na mea apau no ka paliwaiwai ana.  Ua lawe ae la au i ke kulana o ka noho ana ma ka aoao o Olimepa, a hoomaka aku la e lu palena ole i ka’u dala.

 

            Ma Molokai nui a Hina kahi ulu iki o kaMalu Ulu o Lele me kana lede, kahi i hoohala ai i kekahi mau la.  He maikai ke ola o ka Hon. W. Waika a me kana wahine.

 

HE MOOLELO HOONANEA

NO

Don M. Maseka,

 

Ka Opio Iloko o na wilia@ ana a ka Pahikaua,

Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha.

A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU.

 

Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Magenetl

Me na

KIAI PUKAUA EKOU

 

MOKONAWII

Na hoomahie o ke Alo Alii.

 

            Ae, he mea o@@@e like me ka hookumu ia ana o kahi e loaa mai ai o kekahi mea iloko o keia ao, pela pu no i hookumu la i loaa mai ai kela mau apana iaia he kahaha i ka kakou opioa @@@wale aku e like me ka hikiwawo o ka anapu ana mai o ka uwila e hoomalamalama ana i ke ao nei.

            Ma keia wahi e ike iho ai kakou i ka lawe ana he o ka kakou opio i kona kulana me kona poe hoaloha owaena o na koa puka@a malalo o ke ao ana a me ka hoooonopono ana hoi a M des Esata a i alakai ia hoi e M de Terevile.

            Ua hiki mai oia i ka pahohope okona manao a me na koiikoi o ka lalapa niau iloko o kona puuwai o ka lilo ana i koa a me ka loaa ana o ka hanohano o ka hooko kauoha malalo oke Alii ka Moi.

            O kona komo ana aku iloko o keia kulana, ua haawi pakahi ia mai la ia lakou  ko lakou wahi e moe ai a me ka loaa pu ana hoi i kela a me keia o lako he kauwa no ka hooko ana i ko lakou makemake i kela a me keia manawa.

            Ua noho iho ka kakou opoio iloko o ka hanoli nui a me ka hoomanawanui. E laa kona alakai ia e kona mau hoaloha i na anaina hauoli o ka al pu ana me na poe Kiekie a pau o Parisa, a oiai oia ma ia kulana iloko ona no ka hiki ole iaia ke panai aku i na hoookipa ana a kona mau hoaloha iaia, e laa kona kamaaina a ike ole hoi i kekahi mea iloko o Parisa oiai oia he kanaka malihini iwaena o ia poe, koe wale iho no iloko o kekahi wa ana i makemake ai e hoolaha i kona manawa mamuli o ka hoolaulea anam e loaa ana no ia i ka hale o kekahi Kahanapule Gasaeoka.

            A o kekahi mau hana hoi o ke alo alii ia mauawa mawaena o na koa oia no ko lakou hoomalie ana i ana i ka hanoli o ka papa elele ana ma na piliwaiwai a pela iho la i ulu ae ai na poino a me na popilikia o ka hune dala iwaena o keia poe koa o M. de Terevile, aka, aole mae ia he mea hana e hookuihe mai i ka manao o ka kakou opio Gasaeoka.

            A oiai ka kakou opio i huli hoi mai ai no ka hooluolu ana iaia iho i kekahi auwina la mai kana wahi mai o ka hana o ke kiai ua hooopui wa nui ia oia mamuli o kona lohe ana aku i kekahi halulo o kapuai wau ae me ke kikeke ana mai ma ka ipuka a oia no koua wa i hoopuoho aku ai i kana kauwa me ka hai ana oku iaia e hele aku e hana owai la keia mea mawaho a heaha hoi kona makemake.

            I ka hiki ana aku o kana kauwa ma ka ipuka ua wehe aku la oia a hookomo mai la i kekahi kanaka i kapa iaia iho he makaainana iloko o ka rumi hookipa o ka kakou opio.

            Ua puka mai la ka kakou opio iwaho a halwai pu iho la me keia kanaka i makemake e ike iaia a @olai o kana huakai i hiki aka ai imua ona he huakai no@ no ka hilinai a me ka malu e hiki ole ai i kekahi mea ke loho, ua @onoi aku la oia i ka louolu o ka kakou lpio no kona ae mai e hookaawale aku i ka kauwa ma kahi e a ua ae mai la ola me ka manao ohohia o ka oluolu a me ka houoli, me kona kakali ana mai hoi o ka puka aku o na olelo mai kona waha aku e pili ana i kana huakai hiki mua o ia auiwina la.

            O ke kaawale ana aku o ke kauwa a ka kakou opio mai o laua aku, na haawi like ae la laua a elua i ka hana ana e kekahi me kekahi no kekahi manawa loihi, a @ia kike no ka wa i kunou mai ai o ka ka kou opio me he mea la e i mai ana i kona hookoolua e hoike kike aku oia i kana mea i makemake ai o kona hiki ana aku ilaila la a @wina la.

            Ua hoomaopopo koke iho la keia kanaka, ua makemoke ia oia e kamailio aku , oia kike no ka wa i pii ae ai o ke a luna a hemo ino la hoi ke a lalo a helelei aku la keia mau huaolelu o ke kukai kamailio mawaena o @ana mai kona mau lehelehe mai.

            Ua lohe wale no au i ke kamailio pinepine ia e na mea a pau no ka loaa ia Don Maseka opio ke kulana o ka punwai koa a nie ka wawo ole, a oia ke kkumu nui o ko’u makema ke e haawi aku i na manao o ka hiunai o ka waiho ana aka na kona noonoo akahele e huli @ o i kekahi mea malu e pili ana @ u, wahi a keia kanaka i pane aku ai.

            E hoike koke mai ano e hai mai oe me ka hakalia ole i kau mea i make make ai! Wahi a ka kakou opio me kona hoomaopono aku i ka hana nui maopopo lea o keia kanaka.

            Ua noho malie iho la keia kanaka no kekahi mau minute pokole a pane mai la:  Ae, he wahine ui a nie ka naauao ka’u, a he wahina hoi i maa i ke alo o ke Alii ka Moiwahine.  He ekolu ae nei makahiki i hala, ua hookikina la mai au e mare aku iaia, a e lawe ae hoi i kona lima akau oka noho kane a me wahine o keia ola ana, a he pikikana hoi no M. de la Pota, ka mea paa koloka o ke alo o ke Alii ka Moiwahine.

            Ae, a heaha aku?  Wahi a Don Maseka.

            Heaha aku? Ua lawe lima nui la aku oia i ka la inehinei, e laa kona haalele ana iho i kona rou@i hana i ka wa poniponi wale o ke kakahiaka nui.

            A nawai oia i lawe lima nui aku? Wahi hou a ka kakou opio i ninau aku ai.

            Aole loa au i maopopo lea i ka mea oia hana i lawe, aka, he kulana nae o ka hoohuoi ko’u no kekahi kanaka.

            A owai keia kanaka au e hoohuoi nei?

            He kanaka no keia e alualu hele nei iaia no ka manawa ioihi i hala ae nei.

            Ma o na diabolo ala a pau o kano, he joiaio no anei kena hoopounipuni au e kamailio mai nei?

            Ae, aka, he hiki no mae ia’u ke hooiaio aku ia oe, ua hana ia keia haaa mamuli wale no o kekahi papakuhikuhi hana, a aole hoi i lawe ia mamuli o ke aloha pilipaa a kakia i ka iwi.

            Ua hana ia mamuli o kekahi papakuhikuhi hana o ka hooko aku a aole hoi he aloha pilipaa a kakia i k iwi? Wahi hou a Don Maseka, A owai hoi paha keia kanaka an e hoohuoi nei?

            Heaha! Wahi a Don Maseka, E oluolu iki mai oe e ka hoaloha e hoike aku au ia oe i ko’u kulana.  Aole loa au i kono aku ia oe e hiki mai imua o’u no ke kuka aua i na mea apau e pili ana no kau wahine aka, nau ponoi no i hele mai ne imua o’u; pau ponoi no i hoike mai nei he mea malu kau o ka hilmai e hoike mai ana, a nolaila, e hana aka oe e like me kou makemake.

            Aole loa pela oiai ua hoike mai la oe i kou kulana keomimana maopopo, aole loa e hiki ia’u ke kaohi ino mai ka hoomoakaka lea pono ana aku ia oe i ke kulana oiaio meoh o ka’u huakai.

            Ua manao wale no au a ua haupu ae hoi, aole loa he aloha oiaio maoli no kuu wahine ke kumu nui ona i lawe lima nui ia aku nei aka he aloha kakia i ka iwihilo no kekahi mea o ke kulana kiekie mamua ae ona.

            Ae, aole anei he aloha kakia i ka iwi no Madimosele Boise Terese? Wahi a ka kakou opio Don Maseka i pane hou aku ai.

            Aole, aka, no kekahi mea kiekie ae.

            No Madimosele de Anguilona?

            Ae mea o loeloe ae ,a;ima pma/

            No Madimosele de Kdeveeuse?

            He mea i kiekie lea ae maluna ona.

            No --, me ke kali ana iho o Don Maseka no kekahi mau mina ke pokole.

            Ae, wahi a ua kanaka nei i pane mai ai me ka leo haalulu o ke kulana makou.

            A me wai? I ninau hou mai ai ka kakou opio.

            Ua manao anei oe me wai ina aole m ke Duke o ---?

            Me ke Duke o___?

            Ae, wahi hou a ua kanaka nei me ka mau no o kona ano haalulu.

            A pehea i maopopo ai?  wahi a ua kanaka nei.

            E! Pehea oe i maopopo ai?  Mai hoike mai oe ia’u i ka mea i maopopo lea ole ia oe.

            Ma kuu wahine no hoi au i hoi ke mai hana hohoi no i hai mai ia’u.

            A mai a wai oia i maopopo ai?

            Mai a M. de la Pote mai.  Ua hai mua aku nei no hoi au ia oe, he pilikana oia no ka’u wahine.

            O keia M. de la Pote, he mea ia i hilinai nui loa ia e ka Moiwahine a no ia kumu, ua lawe aku oia i ka’u wahine a hookokoke loa i ke alo o ko jaliu Moiwahine.

            Ae, o ko makou Moiwahine i aloha nui ia – na haalelele ia oia e ke alii ka Moiu, a eia hoi halalo o na umii o ka hoomakakiu palena ole ia e ke Kadinala, a i hoowaha waha ia hoi e na mea a pau, aole anei he mea pono iaia e huli aku i mea e hiki ai i kkona mau manao o ka hilinai ke paulele aku maluna ona.

            A he, akahi no a maopopo lea aku la ia’u wahi a ka kakou opio i pane aku ai.

            Ae @ua hoi mai ka’u wahine he eha la i hala ae nei.

             A o ka hoike maopopo lea loa ana aku paha ia oe i kekahi kumu o  ka mana hipuu ia ana iloko o ka berita maemae o ka marem oia no ka aelike ia ana he eha ia o ka hebedoma e hoi mai ai ka’u wahine e ike ia’u a e hooluolu hoi i na koiikoi a ka wai a ka Naulu.  Ae ua hoi mai oia ia la e hoike ia’u i kekulana kupilikii o ka hikilele nui a ke alii ka Moiwahine iloko o ke a mau la.

            He aiaio kena?

            Ae! O ke Kakinala, e hoomakakiu mau ana oia iaia me ka hoomakau nui aole loa e hiki iaia ke huikala aku iaia no ka moolelo o Sarabanade no maopopo no hoi paha ia oe ka moolelo o Sarabanade.

            Ae, ua maopopo loa ia’u ia moolelo wahi a Don Maseka iloko o kona hoopounipuni nui, oiai, aole loa oia i ike a i lohe hoi no kekahi mea e pili ana i ka noolelo o Sarabanade, aka , aole loa e hiki iaia ke hoole aku i keia kanaka, i na oia he mau lausani diaboio – aole loa e hele ki lakou hooopunipuni ia e ia.

            Nolaila, aole loa keia he mau hana o ka hoowahawaha, aka, he hoomaau maoli no.

            Ae, he mea oiaio ia.

            A ia hilinai anei ke Moiwahine ia ---

            Ke hilinai nei ka Moiwahine ua kakau aku nei lakou ma kona inoa i ke Duke o Bakinahama.

            Ma ko ke Alii ka Moiwahine inoa ala.

            Ae, i wahi mona e hiki kino mai ai i Parisa nei, a i kona wa e hiki mai ai, alaila, e alakai no auanei lakou iaia iloko o kekahi wahi o ka poino o ka meake mau loa.

            Auwe no ka hoi e – ma ka inoa o na diabolo a pau o ka no – heaha ana ka hana a kau wahine e pili ana no keia mau mea?

            Ae, uamaopopolea ia lakou kona aloha pilipaa no ke Alii ka Moiwahine, a ua makemake loa lakou e hookaawale mai iaia mai ka Moiwahine mai, a e hookikina aku hoi iaia e huai pau ae iwaho a ahu wale na iwi o Hua i ka la o na no’a hana a ke Alii ka Moi, a i ole, e koi aku iaia e ae mai e lilo i kiu ua lakou e hele ai e hoomakakiu i ka Moiwahine.

            Me he mea o’aio ala hoi kau e kamailio mai nei, wahi a Don Maseka.  Aka, ua ike no anei oe i ka mea hana i lawe ko wahine?

            Ua hai aku nei no hoi ao ia oe ua manao au ua ike na au iaia.

            A owai hoi paha kona inoa>

            Aole o’u maopopo ia mea o ka’u mea wale no i ike iaia – he kanaka oia no ke Kakimala.

            Ua ike no hoi paha oe laiai?

            Ae, na kuo wahine no i kuhikuhi mai ia’u i kekahi la.

            Aole anei kekahi mau hoailena e kau ana maluna o kona kino e hiki ai ke hoopoaopopo ia aku oia?

            Ae, he kanaka o ke kulana kilakila aia, he ili ano palauli kona mau helehelena, he mau maka ooi keekeo ka hiho, a he moali o ka moku oui mamua pono o kona lae.

            He moali o ka moku nui mamua pono o kena lae, wahi a Don Maseka.  Ke keokeo na hiho he mau maka ooi, he ili ano palauli a he ano hookane nae – ae, oia, o kuu kanaka aku la kena o ka ulnaoa o Meung.

             Ko kanaka o ka uluaoa o Meun, he oiaio anei kena?  Wahi a ua kanaka nei i hoopuoho aku ai i ka kakou opio me ka leo nui.

 

            NUPEPA KA OIAIO

                        O

             Khoopukaia ana e

            KEKAHI HUI HAWAII PONOI

            I kela a me keia Poalima.

 

Ka oku o ka nupepa hookahi: No eono malama, $1.00, no hookahi ma kahiki $2.00

 

KUIKE KO MAKOU KULA.

 

            He uku emi mai no hoi ko na hoolana oihana, na hana kalepa, na hale kuai o kela a me keia ano.  O na hoolaha mai na apana mawaho aku o ke kulanakana hale nei, e hoouna pu ia mai ka uku.

            E hoouoa ia mai na manao ma ka inoa o John E. Bush Ailuene Buki, o na kauoha nupepa a me na hookaa dala a pau ma ka inoa o a Pouku John Kapamawaho Prendergast.

            JOHN E. BUSH,

                        Lunahooponopon.

            JOHN K. PRENDERGAST.

 

                        Hoola ha.

            I na Luna a me ka poe lawe pepa pakahi, a me na makamaka oae o ka NUPEPA KA OIAIO a me Ka Leo O Ka Lahui ma keia ke hoike ia aku nei ia oukou apau, e palapala pololei mai ma ko’u inoa no na kauoha mupepa, na hoolaha a me na hoouna kala ana mai a pau.  Aole e mana kekahi palapala hookaa ke ole e kakauinoa ia e a’u ma ko’u inoa ponoi elike me ia malalo iho, i na ua hiki ole ke kakau mai ma ko’u inoa haole,m Maila, e kakou mai ma kou inoa Hawaii elike me @ e puko aku nei a i ole ma ka inoa o na “ Nupepa ka Oiaio a me Ka Leo O ka Lahuo”

            John K. Prendergast.

                        Kapamawaho.

            Puuku o ka Nupepa Ka Oiaio ame Ka Leo o ka Lahui.

 Honolulu Jan 12 th , 1894

 

HOOLAHA HOOKAPU AINA.

 

            Ke papa a ke hookapu loa aku uei au i ka poe a pau e hele kuleana ole ana maluna o kuu aina e waiho ala ma Kalapana, Puna, Hawaii, a ua hookohu aku nei au ia J. K Kawaiwai i Agena no’u, a hana no e hopu i na heloholona komohewu a pau, a ua mana oia e hoopii imua o ke Kanawai ma ko’u inoa.

                        J. K. MI

Honolulu, Apr, 13, 1894.

 

Olelo Hoolaha.

 

            Mai keia la aku , aole loa au e ae e hookaa i na aie i hanaia ma ko’u inoa, ke ole he kauoha mai a’u aku.

                        GEO. MCNAMARA.

 

Wailuku, Maui, May 5, 1894               4tm

 

 

Olelo Hoolaha.

 

            O ka poe a pau e @@a nei i na waiwai me ke kuleana ole, ame na aie ia Mrs. Hana Nauele ke hoihoi mai ia’u, a o ka poe a pau he mau koina ka iakou ia Mrs. Hana Mauele i elel ia e waiho mai ia’u.

                        MOSES MAHELONA.

            Hope o Mrs. Han Nauele.

Wananahia Hana Maui, March 8 1894

Mar16 tiw

 

Olelo Hoolaha.

 

            E ike auanei na ano kanaka apau loa e han mai ana i keia owau o Mooksing Pake, ke papa a ke hookapu loa aku nei i na poe mea waiwai a pay loa aoie e hoaie mai i kun wahine mare, ia Mrs. Lono Mooksing, aole au e uku i kona mau aie apau a ke papa pu aku nei hoi au aole e malama kekaha poe iaia, a e ka poe hoolohe ole i keia e hoopii ia no ma ke kanawai. 

                        MOOKSING PAKE.

N. Kohala Hawaii, Mei 25, @94

 

Olelo hooi aha kuk

 

            Owau o Mrs. Lono Mooksing Pake o N. Kohala mokupani o Hawaii, ke hoolaha akea nei au me ka olaiao inua o ko ka ao holookoa, aoio a’u makemake e aie i ko hai wiwai, a he oki loa aku hoi ka maiaki aua ma ka inoa o Mooksing i ola ai na ma keia henna.

            Aole no hoi au e noho malalo o ko hai malu, aole hoi o’u mai make i kekahi kokua, oiai, na lawa au no ka malama ana i kao ola me ka lou makahiki o ko’u mau  aina ponoi ino.  A ke papa aku nei ayu i na poe hoolimalima i kou may aina, aole dala a wai wai a ke e uka ia ia Mooksing mai keia la aku. Aole no hoi ay  e noho pu hou ana me ia, ina he moa ia no’u e halewale ai mai hoia @@mua aku.

                        MRS. LONO MOOKSING.

North Kohala, Howaii, June 7, 94