Ka Oiaio, Volume VI, Number 24, 15 June 1894 — Page 3

Page PDF (1.06 MB)

This text was transcribed by:  Kaulana Dameg
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

OLA HAWAII.

GOSPEL PRAISE BOOK     PAGE 20

            E na poe aloha aina

            E kupaa mau kakou

            Aloha aina oiaio

            A makee aina hoi

            Aloha i kou Alii

            Aloha i kou lahui

            A he mana ke aloha

            A me ka lokahi.

HUI:    Ola ola Ola ola

            Ola Hawaii Hawaii

            Ola ola Ola ola

            I ke Akua Mau. Hawaii.

            E na Hui Aloha Aina

            Mai Hawaii a Niihau

            E pelu iho na kuli

            Nonoi i ke Akua mau

            Ko kakou nei puuhonu

            Nona hoi ka Mana Ihi

            Oia hoi ko kakou koo

            Lanakila Hawaii.

HUI:    Ola ola Ola ola, etc., etc.

            Hakuia e

            * * *

            Kalapana, May 14, 1894.

 

OWAU ME KUU PALAPALA HOOAKAKA A NONOI IMUA O KA AHAHUI EUANELIO HAWAII O KA PAEAINA.

 

            E Mr. LUNAHOOPONOPONO o Ka Leo a me Ka OIAIO,

            Aloha oe:

            E oluolu mai ia'u no ka'u moolelo neepapa e pili ana i kuu Palapala a me ke kulana o na hoa o ka Ahahui Euanelio Paeaina, a pela aku.

            No na makahiki he 20 a oi i hala ae, ua ulu mau iloko o'u ka manao wae a noii pono ana i ke ano o na mea pili uhane i ao ia mai, i loaa ia'u mai kuu mau la opio mai A no ka nui ana mai o ka poe hoola ha manaoio pili aupuni lani, ua mahuahua iki ae la kahi malamalama i pu-a mai iloko o'u, a me ia wahi kukui au i hookolo aku ai ma ia alanui o ka noii mea huna, a maopopo iho la ia'u na mea ku i ka pono me ka pololei mau.

            Ma keia makahiki 1894, ulu mai la iloko o'u ka manao ana, no ka mea pono e hana aku ai, oiai, owau kekahi o na poe o kela huakai i kapaia, na Kahunapule o ka Ahahui Euanelio o ka aoao Hoomana Kalawina, nolaila, hooholo iho la au i ka manao, e holo mai no Honolulu nei. no ka waiho ana aku i ka'u Palapala hoakaka me ka nonoi i ka Ahahui Euanelio Paeaina, oiai e halawai ana ia Aha ma ka malama o Iune, e like me ka mau.

 

            KA HOOMAKAUKAU ANA I KA PALAPALA.

            Ma Honolulu nei kahi i hooma kaukau ia ai ka palapala mahope iho o ka pae ana mai mai Hilo Hanakahi mai. A o ka mea kokua nui mai ia'u ma keia hana hou, oia no ka'u buke moolelo o na halawai makahiki ana o ka Aha, e hoomaka ana mai ko ka A. D. 1863 mai a i ko ka A. D. 1893, i hui pu ia ae hoi me ko na buke hoomanao o na la i hala. Pela iho la i loaa ai kahi makaukau ia'u e hana a e haku ma ke ano oiaio a ku i ka pololei mau, no kekahi Palapala ano nui e waiho aku ai imua o ka Aha i oleloia ae nei. A eia ke kope o ua Palapala nei:

            I ka Lunahoomalu, a me na Lala a pau o ka Ahahui Euanelio o ko Hawaii Paeaina, i akoakoa mai ma Honolulu, Oahu, kau o Iune, A. D. 1894. Aloha oukou:

            O na hoomanao ana ae no na wa, a me na hana pili Euanelio i hapaiia iloko o na makahiki i hala, me na kumu makua a me na hoa lawehana Hawaii, i hooma ha i ko lakou luhi; ke halialia nei iloko o'u ke aloha no lakou, a ke kono mai nei ia'u, e ku a naue aku ma ke alanui o ka oiaio mau i na wa a pau, a hiki i ka hoo maha pu ana me lakou iloko o ka Haku.

            O ka mea nona ka inoa mahope ae nei, ke hoakaka aku nei imua o keia Aha penei:

            AKAHI, He lala mau oia no keia Ahahui Euanelio o ka Paeaina, a hiki i keia wa, me ka hoopau a oki oleia A penei e maopopo ai ia mea,

            (1) Ma ka malama o Maraki A. D. 1867, ma Koolauloa, Oahu, i hookohuia (poniia ai e ke Komite o ka Ahahui Euanelio o Oahu nei. no lakou na inoa a'u e hoomanao nei me ka walohia; oia na Kahunapule M. Kuaea, L. H. Kulika a me Z. Poli. O lakou a pau na mee.

            Ma ia hookohuia ana i loaa pono ai ia'u ia kuleana, he lala no keia Aha, a hiki i keia wa, a ua kulike hoi ia me na olelo mua o ka palapala hookohu o ka Papa Ahahui Euanelio Hawaii, mai ke aupuni Hawaii mai, i ke au ia Lunalilo ka Moi, a o E. O. Hall ke Kuhina Kalaiaina; a penei ia mau olelo o ka palapala hookohu: "A o kona mau lala, o lakou no na Kahunapule i poniia, he mau kanaka maoli a he mau haole, e noho ana ma na mokupuni pakahi o keia Paemoku, a pela aku. (E nana B. Moolelo 1885 aoao.)

            (2) Owau no hoi kekahi o na inoa he 27 i hookohuia ma kela palapala hookohu o ka Papa, mai ke aupuni mai.

            (3) Aole no i loaa maloko o na moolelo a pau o keia Aha mai ka A. D. 1867 mai, a hiki i ka A. D. 1893, ko'u hookaawaleia, a okiia mai keia Ahahui aku o ka Paeaina Hawaii.

            (4) Ma na Ahahui Euanelio Mokupuni, he lala au no ko Oahu nei Aha; a ma ka A. D. 1875, hookohuia e hui me ka Ahahui Lunakahiko o Maui me Molokai: a ma ka A. D. 1880 paha, hookuuia e hui me ko Hawaii Hikina Ahahui Euanelio. Aka, aole au i hui a lilo i lala no ia Aha, malalo o kekahi mau kumu a'u i makemake ole ai. Ua noho kuokoa no a hiki i keia wa, me ka malama mau no i ka pono i loaa mua mai. O keia ka lawa o ka'u mau hoakaka no ka manao mua; a eia ka lua o ka manao, ma kahi o ka nonoi.

            ALUA. Ke nonoi nei au i keia Aha, e hoopau loa mai i ko'u kuleana noho lala ana no keia Ahahui Euanelio o ka Paeaina, a e hoopaaia aku ia mea ma ka moolelo o keia Aha.

            Owau no o

            EDWARD KEKOA.

            Honolulu, Oahu, June 5, 1894.

 

KA WAIHO ANA AKU I KO'U PALAPA LA IMUA O KA AHA EUANELIO.

            Ma ka la mua i noho ai ka halawai o ka aha ma Kawaiahao, June @, i waiho aku ai au i ka'u palapala i ka aha, ma o Mr. Emesona ala, ke kakauleta o ka Papa Hawaii; a i ka hoomaha ana, ua lawe hou mai au no ka hooponopono loa ana; a ma ka la 6 ae, waiho pono ia aku, no kona hoea kino aku imua o na lala apau o ka Aha.

 

KA HOAO MUA LOA ANA E KINAI A UMIAPUAA I KUU PALAPALA.

            Mahope o ka auina la Poakolu, June 6, i ka wa o ka Aha i noho ai ma Kaumakapili, o Emesona ka oili mua ma ke kulana o ka pepehi i kuu palapala, ma o kona lawe ana mai he olelo hooholo imua o ka aha e pili ana i kuu palapala. Eia nae, ua lilo kela olelo hooholo i mea pahaohao i na lala o ka aha, no ka maopopo ole o ke kahua a me kahi i hoea mai ai ia olelo hooholo; a ua lilo iho la ia mau minute. i wa e pioloke ai kekahi mau hoa, a ma ka'u hakilo akahele ana i na hana a ka Aha, ua ike iho la au he olelo hooholo keia e ka make loa ana i kuu wahi bepe, a'u i ake ai, e hoea pono mai oia me kona mau helehelena a pau, nolaila, ua ku ae au a kakoo aku no ka pono o kuu Palapala Ia wa no hoi o Kauka Hai i peku aloha ole mai ai ia'u me na huaolelo o ka awaawa mai kona waha kahunapule mai, e hoeha ana me ka piha inaina, e olelo ae la i ka Lunahoomalu Rev. A. Pali. "E papa ia Kekoa, aole oia he lala no keia Aha a pela aku"

            Na ia mau olelo pololei ole i hoala ae i kau mau manao kanaka e moe malie ana, a hoaleale ae la ia loko o'u. e ku ma ke kahua o ka paio, a hiki i ka haunaele ana o ia Aha. Aka, ua kaomi mai la na leo nahenahe o ka hoopono e kiai ana ma ko'u mau ipuka; a pela i pio ai na koni uluku ana ae iloko o'u, a moe malie iho la. Na keia mau uluku ana i kono i na hoa o ka Aha, e ikeia kela Palapala a'u imua o ka Aha. A ma ka lokomaikai o na La@i, ua hanau mai la kuu bepe aloha, a ikeia imua o ka Aha okoa, e like me ia i hoikeia maluna ae. A pela i make loa ai kela olelo hooholo kinai a umiapuaa a Emesona.

 

KA HOAO ANA O KA HAPA NUI O NA HOA O KA AHA E PEPEHI MAI IA'U ME KUU PALAPALA

            Mahope o ka heluhelu ia ana o kuu palapala e ka kakau olelo me kona leo nui moakaka, ua hoomaka iho la na kahunapule pepehi Moi e kinai, a hailuku mai la na olelo e halakau ana iluna o'u, no ko'u kikeke aku ka e komo, a no ko'u hookui wale i o a ianei, a pela wale aku. Oiai lakou e haluku ana iluna, ilalo, ua maopopo lea no ia'u ka'u mau mea a pau e kamailio aku ai, aia no ia maluna o ka oiaio kumau, i hiki ole loa i ua poe nei ke unuhi ae mailoko mai o ka moolelo o ka aha o na wa i hala, a lawe mai i kokua ikaika no ka lakou mau olelo piha makani wale.

            Mawaena o na poe he nui i kamailio no kuu palapala, aole he hookahi o lakou i lawe mai i ka mea e ko ai ko lakou manao; koe wale no ma ka'u ike aku. he mau manao kue pilikino ka nui, aole he mau manao pololei.

            I ka pau ana o ka hailuku ana a na hoa maluna o ia kumuhana, ua loaa ia'u he wa e kamailio pokole ai no ke kakoo ana i kuu palapala, a me ka pololei hoi o na hoakaka ana no ko'u kuleana he lala no ka Aha.

            Ua kuhikuhi aku au i na hoa o ka Aha, no na kahunapule o keia aha, i hoopau ia ko lakou kuleana he lala a he mau hoa; e hoomaka ana mai a Rev. G. B. Lowela mai i hoopauia i ka a. D. 1865, (E nana moolelo A. E. P 1865, aoao 4); a ia R. E. Helekunihi, Rev. A. Kaoliko, Rev. H. Kauaihilo, Rev. J. Manuela, a me Rev. D. Kekiokalani, (e nana moolelo A. E. P. 1893, aoao 16); a ia'u hoi, aole loa he mea i hoike ia mai no ko'u hoopau ia mai ka noho lala ana no keia aha, ma na moolelo; o keia mau hoa wale ae la no aole au, @e.

            Iloko o keia wa, ua ku ae ka Hon. A. F. Judd, Lunakanawai Kiekie, a heluhelu mai la i kana olelo hooholo, a o ke ano o ia olelo hooholo, he elua mahele ouli: ka mua, he hoole no ia'u aole he lala no ka aha, me ka waiho ole mai nae i kahi o'u i lala ole ai, i like me kela mau inoa i hai ia ae la maluna, he wahi kumu ano ole wale no, i manao waleia iho no; a o ka lua: ua onou ia aku la au na ka Aha Lunakahiko o Maui e hookolokolo mai, a ina e akaka lea ko'u haalele ana i ka hoomana (Kalawina), alaila, hoopau i kuu inoa kahunapule.

            Ma ia olelo hooholo a ka Hon. A. F. Judd (Alapaki Kauka), ua halahu loa oia, a ua helehewa kana onou ana aku ia'u imua o ia Aha. No ka mea, ina he kuleana ole ko'u imua o ka Ahahui Nui o ka Paeaina, e like me kana olelo hooholo, ma kahi hea hoi au e hookolokoloia ai e kela Ahahui o Maui me Molokai, oiai he mau lala na Ahahui Mokupuni no ka Ahahui Paeaina?

            A ina he kuleana ko'u e hookolokoloia ai e ka Ahahui o Maui me Molokai, alaila, ua kuleana no au i keia Aha, oiai, he hookahi no keia Ahahui Nui me na Ahahui Mokupuni, ma ka hana like hookahi.

            Ma keia mea e ike mai ai oukou e ka lahui Hawaii, i na hana kolohe wale a na makamaka haole o kakou, i kakoo ia aku e kahi mau kahunapule kanaka Hawaii maoli, i nele i ka hoopono me ka oiaio.

            Mahope o ka'u kamailio ana imua o ka Aha, ua haalele aku au, a hoi no kahi i noho ai. A ma na lono i loaa ae ia'u ua apono ia aku la kela olelo hooholo a Alapaki Kauka. Ma ia hooholo ana a ka Aha, ua maopopo lea ia'ū, ua nele maoli no na hoa o ka Ahahui Paeaina i ka noonoo maikai ole, a ua puni wale me ka hoomaopopo ole i kuu Palapala hoakaka pololei, i hiki ole i kekahi hoa o ka Aha ke kulai mai, me kekahi hoike ikaika mai na moolelo mai o ka Aha. Aka aole ia i lilo i mea no'u e kaumaha ai, a e pihoihoi ai hoi. Ua lilo nae he mea hauoli nui no ia'u, oiai ke ike nei no au i ko'u alahele ma keia mea, a o kuu mau hoa o ka oihana. ua uhiia lakou e ka pouli, mai na hana hookamani mai a na makamaka haole o kakou, oia o Alapaki Kauka. Kauka Hai, Emesona, a me Bihopa, a me lakou aku no a pau.

            Aole i pau.

 

NA LETA.

            Aole o makou makemake e lawe i ke koikoi o na hala no na manao i hoopuka ia malalo o keia poo e ko makou poe kakau manao.

           

June 7th, 1894

MR. LUNAHOOPONOPONO

            Aloha oe:

            Ua ike iho la au ma kau Nupepa o ka la 15 Mei i hala; e olelo ana he Hoohuiaina ka wau a pela aku nolaila ke hoouna aku nei au ia oe i ke kope ma ka olelo haole o ka Buletin o ka la 12 Dec., 1893; e pili ana i kou haalele ana i ka Hui Hoohuiaina a me kau palapala i ka Luna Awa Nui o ke Aupuni Piki. Ua minamina loa au no kou hookomo ole ana i kou kumumanao ma kau Nupepa KA LEO, mamua ae o keia manaoia, a@a paha aohe hoi e hoomaunauna ia keia wahi kokua ou e Hawaii.

            Me ka mahalo

            R. N. BOYD.

 

            He hoohuiaina oe e Robaka Napunako Boyd, a mahope iho o kou hoonauia ana mai ka hana mai malalo o ke Aupuni P. G., ua haalele oia i kou kulana he lala no ua hui ala. He aloha aina kapekepeke kou a makou e ike nei aole e like me ke aloha aina oiaio o ka poe mai kinohi mai, a hiki i keia la aole lakou i luli, aole hoi i hana i kekahi hana elike me kau i hana ai.

—L. H.

 

OLELO HOOHOLO HOALOHALOHA

 

IA MRS. JNO. P. PARKER JR.,

            Ka wahine kane make e noho ana iloko o ke kaumaha a me ka luuluu.

            Me ka ilihia:–Ma ka lokomaikai o ke Akua Mana Loa, ua oluolu Oia e kahea mai Jno. P. Parker jr., kou koolua, kou hoapili, kau kane mare hoi i aloha nui ia, a hookipa aku la iaia ma kela ao, oiai hoi "aole o kakou home e mau ana maanei." No ka mea hoi, ma ka manolana o kakou a pau, ma ke ano o kona noho ana iwaena o kakou, e lilo ana oia i makua a i puukaiahala no ka poe pilikia e kipa aku ana i ona la. He makamaka oiaio hoi, he ike, he hookipa a he puuwai hoi kona i hoomamaia no ka mea haahaa, ua like na mea a pau iaia;—Nolaila:

            E Hooholoia: O makou o na lala a pau o ka "Hui Aloha Aina" a na wahine o Waimea Hawaii ma o ko makou Komite la, ua hoohuiia makou me oe iloko o na hoomanao walohia ana, a ke kaana like nei hoi me oe i na kanaenae aloha no kau kane i waiho mai i keia ola ana.

            E Hooholoia: Ke komo pu aku nei hoi iloko o na hoomanao aloha ana nona ka luuluu, ke kaumaha lihaliha pu me oe, ka mea i hooneleia mai i ke kane ka hoapili o keia noho ana.

            E Hooholoia: A ke pule nei makou me ka hoonani nui ana i ka Makua Mana Loa e hoomalu mai ia oe a me ke keiki i hooneleia i ka makuakane ole, a e hoomama mai hoi i na haawe luuluu i ili iho maluna ou a me ka ohana a pau, a e kau aku ko kakou mau maka iaia me ka hilinai, ma ona la e loaa ai ia kakou ka maha.

            E Hooholoia: I hookahi kope o keia Olelo Hooholo i ka wahine kane make a i hookahi kope i ka NUPEPA KA OIAIO.

            Na ke Akua Mana Loa e kiai mai ia oe a me ke keiki makuaole.

            Me oe ko makou aloha nui

THERESA D. KOKI

RACHEL C. DUNCAN

LIOE KAANAANA

Komite

Waimea Hawaii, May 17 1894.

 

NA MEA HOU O KE KEENA O KA AHA KIEKI

 

MR. LUNAHOOPONOPONO:

            Aloha oe:—

            Ma ka Poaono la 9 o keia malama no, ua hoopau ia mai la au, mai ka noho lawelawe hana ana maloko o ko keena i hoikeia malu na ae, no keia kumu, oia hoi ka like ole o ko'u manao kalailaina m@ ko'u mau haku ma ka oihana.

            A mai ko'u noho hana ana no keia keena a hiki i ko'u hoopau ia ana mai, ua like me elima makahiki a oi, ua malama ia ka hana me ka ewaewa ole iloko oia mau la me ka loaa ole o hookahi kiko eleele e paumaele ai ka hanohano o ka oihana.

            No'u iho, o ka hana a'u i hana ai i na la i hala hope ae la, aole loa ia he mea nui o ke kuhikuhi o ka lunaikehala iloko o'u, oia ka'u e hoike aku nei ma ke akea:

            "Aole loa e oi aku ka waiwai o ke dala a me ka lelo o ka gula, mamua o ke aloha i ka aina hanau."

            Eia me a'u ke aloha pili paa o kuu aina hanau, kuu Moiwahine, a me ka lahui, no ka wa mau loa. A na ka mea Mana Loa e hoihoi hou mai i kuu aina makamae, mai na lima mai o ka poe kumakaia, a na ia Mana hookahi no, e hoonoho hou ae i ko'u Moiwahine Liliuokalani ma ke Kalaunu aloha o Hawaii.

            J. K. NAKUINA

            June 11, 1894.

 

HAHAI KA POINO I KA MEA HEWA, I IHO LA KA AIA ILOKO ONA AOHE AKUA:

            Ma ke ahiahi o ka la hanau o Paiea, Kamehameha I, ua lohe ia kekahi olelo hailiili ma ka hale kula Kahunapule a Kauka Hai, e ao lalau nei, a eia na olelo:

            Hora 9:30 p m. ua hoi mai kekahi Levi-i levi-ia mai ka halealii mai o Wasinetona a hiki ma ka hale o ke Kaula o Paala.

            Ua ninau aku la ke kanaka kumakaia, heaha kau mea hou o ke alo alii a oukou i hele aku nei? aole i loaa ka pane, ua kahamaha e aku la ka mea nana ka ninau me na olelo kohu ole: O, mahope ki ia aku ko oukou Moi i ka pu a momona ka poka a makou iaia. O keia na olelo a keia aia nui, a oia ka makou e hoike aku nei i ke akea, o ka mea hana ia i kahi malu, e hoikeia no ia i ke akea.

            Nolaila, e Satana ke keiki o ka hewa, e ao o ai kau olelo ia oe iho e like me ka olelo o ka Baibala i hoike ai, O ka uku o ka hewa he make no ia. Na ke Akua e kiai i ko makou Moiwahine i aloha nuiia.

            Kou Oiaio

            KANE@U.

            June 11, 1894.

 

UA HAALELE MAI I KEIA OLA ANA O D KELIIAA.

            E na kini makamaka a me na hoaloha Welina pu kakou:

            Ma ka Poaono a ma ka la 9 o Iune, 1894, ua oluolu i ka mea Mana Loa, ka lawe ana aku i ka hanu ola o ko makou makuakane i aloha nui ia D. Keliiaa. a haalele mai la ia makou na keiki a me ka ohana na hoaloha e noho ana iloko o ka luuluu a me ke kaumaha nona. O ka nui o kona mau makahiki o ka hanu ana i na ea o keia ola ana he 68 a oi aku. Ua hanau ia oia ma Honuaula Maui, ua hala mua aku kona koolua he wahine mamua i ka makahiki 1887, a ke ukali aku la oia ma kona meheu. He Luna kahiko oia no ka Ekalesia makua o Honuaula Maui i na makahiki i hala. Ua hanau mai nana a me kana wahine na keiki eono, he aha kaikamahine a me elua keikikane, ua make elua kaikamahine me hookahi keikikane, a he ekolu makou i koe e oia nei. Nolaila, e na makamaka a me na hoaloha, ua hala, ua nalo. ua pau ko kakou lohe ana i kona leo, a ike ana i kona mau helehelena no ka manawa pau ole, a e like me ka mea i olelo ia. Nana no i haawi mai a Nana no i lawe aku. E hoomaikaiia ka Inoa o Iehova ona kaua.

            Me ke aloha i ka Lunahooponopono a me na keiki oniu hua.

            D. H. KELIIAA.

            Kawaiahao, June 12, 1894.

 

LEO PAIPAI.

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i na Luna a me ka poe lawe pakahi a pau o ka Nupepa KA OIAIO: i hookaa ole mai i ke ola o keia pepa no ka hapamua mua o keia makahiki e pau ana i Iune 30, e paa ana makou i ka lakou mau pepa; a mai haohao oukou e na makamaka ke loaa ole aku ka oukou nupepa o ka pule mua o Iulai ae nei. E hooko ana makou i keia, a mai ahewa mai e na makamaka.

            JOHN K. PRENDERGAST.

            Puuku.

            Keena o "Ka Leo" a me ka Nupepa KA OIAIO, Honolulu, Iune 8, '94.

 

NU HOU KULOKO

           

            Ke kokoke mai nei na la lealea o kekahi poe.

           

            E hoopau ia aku ana ke Kula kaikamahine o Kawaiahao.

           

            Ua hoao kekahi Levi e imihala i ke Kumukula Nui o ke Kula Kamehameha no kona hoopololei.

           

            E pamalo ana ka la 4 o Iulai, ma ka nana aku, oiai ua pau loa iho nei na Amerika i ka lilo he poe P. G.

 

            I na hora a pau o ka la apopo e haulani mai i ka Auseralia i ka lai o Kou, mai ka Ipuka Gula loa mai oia.

 

            E huli hoi ana o Miss Pope, kumukula mua o Kawaiahao Kula Kaikamahine. Ua haki no, o keia hoohui aina keia.

 

            E hoi ana ke Kauka Tucker no Oakland, Cal. O keia hoohui aina keia, a ua pomaikai no ka aina ke kaawale aku keia poe hoohui-aina.

 

            Ua haalele o Haida i ke Kula Kahuna.—he wahi pilikia iki ma ka uku, a e hoouna ia mai ana he Ku mu hou ma keia hope aku.

           

            E hoouna ana paha o Waila ma, i kekahi o ko lakou mau mokuahi holo pili aina, no Kahului i ka la 3 o Iulai, no ka poe malama la kulaia ma kekahi la ae.

           

            E hoi ana o Porf Hosmer o ke kula Punahou Kula a me kana wahine, oiai oia he hoohui aina, malia paha, aole oia e hoi hou mai a hiki i ka hoohui ia ana mai o Amerika ia Hawaii.

 

            E hoi ana o J. T. Waterhouse i keia mau la aku, no Amerika paha, no Enelani paha, aole he maopopo, oiai he elua ano o keia kanaka. E ike hou ia ana paha oia ma Hawaii nei, aole paha.

 

            He nui aku na ofeni i hana ia, wahi a ka Hoike a ka Aha Hookolokolo Kiekie, ma na hihia piliwaiwai ame na hihia opiuma, a ua emi mai hoi na hihia ona, hakaka, a hewa e ae, imua o kela mau kupueu ae la.

 

            Ua haule na hoahanau hoohu aina o Kawaiahao i olelo ai aole e hele hou ana ka uwati o kawaiahao ia Mr. Van Gieson, ka loea o ka puali aloha aina, ma na ano a pau. Aole he paewa o ka uwati e kani nei i kela a me keia hora.

 

            Ua hookuu mai la o Ioane Akina Kahoonei i keia ola ana; ma ka po o ka Poalua nei a ao ae Poakolu. Ua kaa mai oia no kekahi mau malama he lehulehu wale i hala ae a hiki wale i kona hooluolu ana aku la. Ke komo pu aku nei makou e u me ka wahine kane make a me ka ohana.

 

            E haalele ana o Kauka McWayne i ka Halemai Pupule. Na ka Moiwahine aku kona hookohu, aka, ua kue mai no nae oia i ka Moiwahine, e like me kekahi poe he lehulehu o na haole. Mai puni hou aku oe!

 

            Ua olelo ke Kumukula o Kamehameha Kula, i ka ninau a Haida, aole i haule ka hele ana mai o na haumana ia ia, aka no ke ao ia o na keiki i na kue aloha aina e Olosona, e like me ka makemake o na misionari hou o Hawaii nei.

 

            Ke hoike aku nei o Kauka Apana imua o ke akea, e hoonee aku ana oia i kona Hale Kauka ma uka iki aku o kahi ana i noho mua iho nei, e kupono ala ma Waikiki o ka Hale Kaawai Pake Helu 5; e ku nei ma ke Alanui Maunakea, ma ka la 12 o Mei nei. Ke kono aku nei oia i kana poe mai e makaala e kia. o huhewa auanei.

 

            E loaa no na Papale nani no ka la Heihei Lio nui o June 11; ma ka Hale Kuai o N. S. Sachs, ma na kumukuai i hoemiia iho, mai ko na Wahine a ko na Kamalii. E loaa no na papale Sela i hoonaniia a maikai no ka 75 keneta a pii aku O na Papale i hoonani ole ia, ua emi iho a ka 25 keneta. E kipa mua e malaila e ninau ai no keia mau Papale.

 

E HELUHELU I KEIA.

            E na makamaka a me ka lahui holookoa e heluhelu ana i keia hoolaha. He wahine wau i hoomaiio ia e ka mai kunu ano hano, no ka makahiki a oi aku. O ke ano nui o ko'u mai oia no ke kunu mau ana, me ka eha o ka puu, a me ka umauma; me ka hui o ke kino holookoa. eha ka opu, maeele na lima a me ka wawae, a e uwe mau ana i ka eha i ka po a me ke ao. Ua hele au i na kauka haole like ole, aohe no he wahi mea a loaa mai o ka maha; ua pau iho la ka manolana no ke ole. Aka, i ko'u ike ana i ka hoolaha a kauka Akaina (pake) maloko o KA LEO O KA LAHUI, ua kiiia oku oia e hele mai e nana i ko'u mai. Ua hiki mai oia a nana ia'u, a ua hoike mai la oia, ua hiki iaia ke hoola ia'u mailoko mai o keia mai nui o'u, a'u i manao ai e make ana au.

            Ua ai au i kana mau laau a ua loaa koke ia'u ka oluolu, a pela au i hoomau ai i ka ai ana i kana laau a hiki i ka haalele loa ana mai o ka mai i ko'u kino holookoa. I keia la ke hoike aku nei au imua o ke akea, ua ola au malalo o ka lapaau ana a kauka Akina; a ke kono aku nei au ia oukou e na makamaka i loaa i na haawina oilihua a ka mai, e hele ae ma ke keena kauka o kauka Aki na ma ke kihi o na alanui Hotele a me Kamika, Helu 317.

            MRS. KAANAANA UAIA

            Honolulu, June 12 1894. 2m-dly*

 

Hoolaha Ano Nui

–:NA:–

Kauka L. Akina.

            E na hoaloha a me na makamaka Ha waii mai na kane a na wahine. Ke @oloai aku nei a'u ia oukou apau e ka poe i loaa i na mai o ke la a me keia ano e noho pilihua ana no kekahi manawa loihi, e hele mai ma KOU KEENA KAUKA ma ke ALANUI KAMIKA a me HOTELE, HELU @17; a nau e hoopau aku ia ua mau kamaha ala, ma ka ai ana i kau mau LAAU LAPAAU HOOLA KUPANAHA, ona mai ia'u mai Kina mai.

            Eia me au ka LAAU no ka hoola ana i ka MAI HOOKAAWALE OHANA, a he nui ka poe i hoola ia mamuli o ka ai ana i keia LAAU.

            Ua hiki no ia'u ke hoola i na mai li@a na mai lele a me na mai o ke la ano keia ano, ua mai kokoino. Akepau, a me ka hoomaemae ana i ke kino holookoa m@ keia mau laau au.

            He LAAU HOOHAPAI KEIKI no kana ua loaa ke keiki a kekahi poe, i nele ia haawina makamae no kekahi mau makahiki loihi, mahope iho o ko lakou ai ana i keia Laau.

            He LAAU hoohemo koko no kekahi a'u a ua mahalo nui ka poe i ai i keia laau, no ka maikai a me ka oluolu o ke ano o ka hana o keia laau.

            Ke kono aku nei au ia oe e na makamaka e kipa mai, i pau ai ko oukou kuhi hewa no ka hiki ole ia'u ke hoopau aku i ko oukou mau pilikia. He oluolu ho'u uku lapaau i ko oukou mau pilikia.

            E loaa no au i na hora apau ma KOU KEENA KAUKA ma alanui Kamika a me Hotele.

            KAUKA L. AKINA.

            Kihi o Alanui Kamika & Hotele. H @@ @@ me 817.

            Feb 19 @m @@