Ka Oiaio, Volume VI, Number 24, 15 June 1894 — HE MOOLELO HOONANEA NO Don M. Maseka. Ka Opio Iloko o na wiliau ana a ka Pahikaua, Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha. A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU. Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Mageneti ME NA KIAI PUKAUA EKOU. [ARTICLE]

HE MOOLELO HOONANEA NO Don M. Maseka.

Ka Opio Iloko o na wiliau ana a ka Pahikaua,

Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha.

A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU.

Ke Kavalia Maluna o ka Lio PUAKEA me na hao kila Mageneti ME NA KIAI PUKAUA EKOU.

! -i-'—- -4.-, ! MOKONA^II. j Na Hoomahie o ke Alo Alii. | ; i Ae. h« mea like me ka ; hookumu ia ann q Jeailii e loaa mai ! ai o kekahi mep- keia ro, pe- ; ia pu no i hookuinu J, ta ai ko lakou. i hopona. a pela iho Isi Ioa?t mai ai i kela mau aoana $Pa he kanaha i I ka kakou opio a-i*d#wale aku e li- | ke me ka hikiwa\ggfl*kft «napn mia. imai o kn uwila e .hooinalHmalama | «na i ke ao nei. - | Ma keia wahi e ike iho ai kakou 1 i ka Jawe ana ae o ta kakou- o'pīol j kona kulana me liona poe li.oaloha j iwaena o na koa puklba nialalo o I ke aoaua a ml ka hooponopo.no ana hoi a Md«-s a i alakai ia hoi e M de Terevile. .UaMnki mai oia i ka pahnliopex> | kona mnnao a me na koiikoi o k;i i lalapa riiau iloko o kona punwai o i Ka lilo ana ī koa a me ka loaa nnu' o ka hanohano o ka hooko kauoha! I malalo o"ke Aiii kā Moi. . O kona konio ana aku iloko o i keia kulana, ua haawi pakahi ia mai ia :a lakou ko lakou wahi e moe ai, a me ka loaa pu ana hoi i kela a me keia o lakou he kauwa no ka hooko ana i ko lakon mn kemake i kela a me keia manawa. Ua nolio iho ka kakou opio iloko : o ka hanoli nui a me ka hoomana- ! wanui. e laa kona alakai ia e kona ] i mau hoaloha i na anaina hauoli o • , ka al pu ana me na poe Kiekie a ! j pau o Parifla. a oiai oia roa ia ku-| | lana iloke ona no ka hiki ole iaia : j ke panai aku i na hoooKipa ana a \ ! kona uiau hoaloha iaia, e laa ,kona i | kauiaaina a ine ole hoi i kekahi. : mea iloko o PBrisa oiai oia lie kai naka nialihini iwaena o ia poe, j koe waie iho no il«ifi:o o kekahi wa ' 'ana i makemake ai e iioolaha i | kona manawa mamuli o ka hoo- : j laulea aua, e ioaa ana no ia i ka ! , hale o kekahi Kalumapule Gasa-! I eoka. ' | A o kekahi mau hana hoi o ko| alo alii ia inaiim mawaena o na ! koa oia no kr> lakou hoomalie ana'i, ana i ka hanoii o ka papa elele ana ' ma na piliwaiwai « pela iho la i ulu ! ae ai na poino a me n i popilik ia o , ka hune «.iala iwaina o keia po« koa : o M. <le Terevile. aka, aole nae |a , hey>***ftana e hookuihe ni.ii i ka rjjftfnao o ka i*akou ouio Gasaeona. : ( A oiai ka kakou opio i huli hoi 1 i mai ai no ka hooluolu ana iaia' iho ! ! i kekahi auwīnia la m&i kana wahi , ; mai o ka hana p ke kiai ua hoopui ! | wa nui ia oia mamuli o kon» lohe ; ' ana aku i kekahi. halulu o kapnai' | wav< ae me ke kikeke ana mai ma ! ! ka ipuka a oia |io koua wa i hoopu-; : oho aku ai i kaha*kauwa nie ka hai : ' ana i kn iaia e ! hete aku e nana' ,owai ta koia niēa niawaho. a liealia , ; hoī kona uiakeinake. — i I ka hiki an» aku o kana kauwa ! iua ka ipuka wehe kku la oia a ; hookouio mai i kekahi kanaka i ! kapa iaia iho he makaainana iloko ' , o ka rumi hookipa o ka kakou opio. Ua puka uiāi la ka kakou opio iwaho a lialawai pu iho la'me keia ikanakai makt»make e i&n iaia, a ' mai o kana Uuakai i hsi aka ai : iuvua ona he no j «o ka hi- ' Hnai a me ka nialu e hHp ole ai i , kekahi mea ke ;loho, ua fonoi aku ia ok i ka oluolu o ka op'o no kona ae mai e h<x>ka!i\v*le uku ; i kA kauwa mn|kahi e. a «a &e mai ; la ola tu« ka njanao ohohia u ka 1 oluolu a me ka hauoli, ine kona kakali aua mai hoi o ka pulta aku o na olelo mai kona waha aku e pili ana i kana hu&kai hiki uuu o ia auiwiiu la. j 0 ke kaaw&le ana aku o ke tau- | w* a ka kakou mai o lau* aku,

na hnawi hko ae lu.lnuuiH elu.-i i ka nanii anst o kekahi. trie j kekalii no k« kiihi aiann w:i loihi, fi uiu 110 kil W:l,l klillou tnai i\v » k:l Va oj)io iDfj l)i> meaju ej i i»:u * ana i kona kookoolua e hoike kok« alōi . ui:i.i kan;i «u*:ri mukoniakA :ii o koim hiki ana aku ilnila;i:i a'-'wiua hi, .••• I ■Oa lioomaopeipo kok'e 'ho 1a kfia kaonkn.im niakemoko ia oia e kni luailio ;iku, oīa koke rio Jka wa i pii ( i }in■ ai o ke a lnna a iiemo ino In hoi ke a.-lalo n helelui ;ikn keīa mau huiioioin.o ke kuk;Ti kaiiiailio ui£|waena o iau;i Īiihi koiui |nau 'ehelohe mai. . .. j- ....■■•■. .Ua lohe w.ilp no nu i k,e,k;iniailio pinephiP ia r na mea a pau no fea . lnaa ia TC>n Maeeka r)i)io' ko knlan i j o ka jnu»wai ko:i a nu; ka wiwo ole, ja «i:i*lco kumu nuio ku'u rr?akem.*r* J ke haawi aku i na iniiuao o ki |hitinai o k'n waiho ana'aliii na koiia : nnonoo akahel».'t> hnh pffio i k"kahi .mea iiihlu e pili anaWii, wahi a keia kanaka i uape aku ijii. . K ,hoi.ke koke imvj anoi e hai mai op me ka hakalia ole T kau niea i niake make ai! .wahi ajka kakou •opio me kona ho.Qra»opoi)o aki) i ka hana' nui maopopo lea o keia kanaka. Tī_ft neho iho»la-*eia kanaka Hq kekahi. mau yiinat|e pokole a j paue mai la: Ae,..he waiiiue ui a i uie ka naaiuio ka'u, a l|e .wahina i hoi i uiaa i ke a]o o_Ke A-lii ba Moii wahīne. . H.e ekolu ae nfji makahii ki i haln, ua hookikina ia mai au e i mare aku iaia. a e. lawe i ko- ■ na lima akau o ka nolio jkane a me - wahitte o-keia uln ttiia, a he "~pifīk'a r , na hoi no M. de la Fotu, ka mea !pAa koloks o ke alo o ka , Moiwahiue, ' Ae. a heaha \vabl a Don j >|;iscka. . . ' . j . ~, Heaha aki..? Ua law<f ,liiya nui } ia aku oia : ka la inehii|iei. e laa j kona haa>i« an.i iso i kona rumi |hanaikawa ponipoui o ke ■ kakahmkn nui. A nawai oia'i uui aku? i n ahi hou a ka kakou opio i ninau ; aku ai. ! | Aole loa au i maopopp lea i ka ■ mea oia naua i lawe. aka, he kula--1 na nae o ka hoohuoi ko'lu no kekn- : ni kanaka. ! A owai keia kanaka ati ehoohu- ■ oi nei? • | . ! He kanaka nokeia e Alualu hele : nei iaia no ka manawa ij}ihi i hala ae nei. ! Ma o na diabolo ala a ! pa\i o ka ! no, he oiaio no anei kefia| hoopunii p'uni au e kamailio mai nei? Ao. aka, he hiki no nj|e ia'u ke ; hoo'aio akn ia oe, ua hat]a ia keia I haaa mamuli wala no o pa- ! nakuhikuhi haua, a ao!ej hoi i lawe ia mamiui o ke aloha pili|paa a ka- ' (tia i ka iwi: ! j Ua hana ta mamuli o iekahi papaknh'kuhi haha o ka hooko aku. !a aole hoi he aloha pilipaa a kakia ! i ka iwi? wahi hōu a ī)on Maseka. | A owai hni pa]ia keia kanaka an e j hoohuoi nei? ! Aole i maoi>opo loa ia'u i ua pa | na ua loaa' ia'u ia haawina o ka j hoike ana aku i ka uioa o~ keia ka ! naka ia oe. i Heaha! walii a L)ou Maseka. E lolnolu iki niai oe e ka iioaloha e | Ih ike aku au ia oe i ko'u kulana. i Aole 'oa au i kono aku ia oe e hiki j mai inina o'u no ke kuka nua i ua j mea a pau e pili ana no klau wahinei jnkai nau ponoi no ī helje mai ne j j imiiH o'u; nau ponoi no ilhoike mai! j n?i he mea malu kau o k|a hihnai e! j noike mai ana. a nolailii, e han»; i akn oe e llke me kou makemake. j i Aole ioa pela. oiai ua hoike mai! i la oe i kou kulana Keon;i|u ma ma- ! ! r>popo, aole ioa e liiki ia'u ke kauhi i i ii»u ,uat ku hoomoakaka |lea jumoj iHmi aku ia oe i ke kuian:) oiaioma-1 I oli o ka'u huakai. | i i Ua manao wale no au ji ua ha'i-! i pu ae lioi, aole loa he aloha oiaio I maoli no kuirwahine ke smnu nui ■ (oua ī lawe lima uui ia nk i noi, aka, ue aloha kakia i ka iwih lo no ke-: , kahi mea o ke kul.»ia kjekie ma-' ? nuiH «e ona. j i Ae, aoie auei he aloha i ka j iwi no Matlimosele ltouse Terese?j wihi a ka kakou opio Do i Masek:i' i pane hou aku ai. j Aole..aka. no kekahi m'ea kiekie ae. 5o Mudimosele de Aii uilooa? \e mea i kiek;e ae maluna ona. ! l\o MaUinuwle de , H*> nvea i kiekie lea a<|» nuhm.i; . ona No——. me ko kali *|iuv iho o l>ou Maseka no kekalū uiiuu le pokole. | Ae, wahi a ua kanaks ijui i paue m«i ai me ka ieo haahilu !o ke kuiana makan. j % A «ue wai? i uinau hou; mai ai ka kakou ooio | U» uianao anoi oe me ai ina aeuj- fceDuke-<>' * , ,

Me ke Dukc o——? Ae, \vubi hon a ua k.i.uaka )u-i me kamau 110 o kona ano liaaHilu. A |>et)ea i niaopnpo ai ia oe- keia i uiau niea a nau ? " -| Pelu j .a au \ maopopo ai'/ w<ih: a | uji kanakn nei. "E! Pnhea oe i maopouo ai? Mai hia.te_;giai. i oe_iftluJLka. raea-i mao poeo Uīa ole ia oe. Ma.kuu waiune noilioi au %' ke uiai nana »Qtioi no i h-ū ujai ia'u. v A mai a wai oia i luaopop'» h'i? Mai a 11. dc ia Pt>te mai. Ua htii mua sku nei hoi au ia o<i, he piiikana oia no kn'u wahiue. o,«eia sL.de la Pote, he uieaia L hi!inai nui loa ia e.ka Moiwahine n-no,ia kuuau, ua lawe aku oia i .ku'u wahioē a luiokokoke loa i ko alo o ko makou Monyahme. r Ae, o, (to makou Mimwahioe i alohii n.ui.ia— : na haaleieie ia-' oia #> ke ain ka Moi, a eia hoi malalo oi na umii q.,.ka. hoomakakiu palena . oie ia e ke Kadina]», a i hoowaha ! .waha ia hoi e na mea a pau, aa'e | anei he pno iaia e luli aku i j euea e hiki a> i kona euau mnnao i> ka hilinai ke p&ulele aku malu-. na ona,, A—he, akahi no a maopopo lea aku Ja ia'u, wahi a iia kakou opio ī j pane aku ai. ! hoi mai ka'u wahine %o | i hala ae nei. .. | o ka lioike naaopopo lea loa i ana aku paha ia oe i kekahi kuma i a ka mana hipua ia ana .iloko o ka'; beriu maemae o ka mare, oia no heeioma e hoi inai ai ka'u wahine e' ikeia'u a e hooluoW na kbii-j koiakawai aka N-aulu. Ae, ua hoi mai oia ia la e h&ike ia'u 4 1 S-| kulaiiPa o fea hikiiele um o>j ke aii-i ka Moiwahine iloko o ke a j ruan la. ! He oiaio kena? \ Ae! O ke Kakinala, e hoouiakakin uau ana oia iaia me ka nooma&ti nui, aole loa e hiki iaia ke huikala aku iaia no ka moolelo o Sarabanade na maopopo no hoi p&ha ' ia oe ka moolelo o Sarabahade. Ae, ua maopopo loa ia'u ia moolelo. walii a Don Maseka ibko o kona hoopunipuni nui, oīaī, aole! loa eia i ik« a ī lohe hoi no kekah;! moa e pili »na i ka raoolelo o Sara- ] bahade, aka, aole loa e hiki iaia ke i hoLle aku i keia kanaka, i na oiai he niau tausani diaboio—aale loa e nele ko hoopunipuni ia e ia. Nolailn, aole loa keia he ujau ] hana oka hoowahawahā, aka, he hi omaau aiaoli no. \ A«, he inea oiaio ia. A ua hilinai anei ka Moiwahine ] ia . | Ke hilinai nejjka Moiwahine ua , kakau aku-nei lakou ma konn iuoa i ke Du"ke o Bakiuahaiu&. Ma ko ke Alii ka Moiwahine i inoa nia. Ae. i wa.hi nona e hiki kjno mai ai i Parisa nei, a i sona wa e hifci mai ai, alaila, e alakai no auanei lakou iaia iloko o kekahi wahi o ka poino o.ka make niau lpa. Auwe no ka hoi e— aia ka iuoa o na diabolo a pau o ka vio—heaha ana ka haiia a kau wahine e pili ana no keia mau mea? Ae, ua maopopo lea ia ]akou fcona aloha pilipaa uo ke Alii ka Moiwahine, a ua makeuiake loa lakou e hookaawale mai iak mui fc& Moi wahinp mai, a e hookikina aku hoi iaia e huai pau ae iwalio a nhu wale na iwi o Hua ika ia o na no'a hona a ke Alii ka Moi. a i .>lc, e koi aku iaia e ae mai e lilo i kiu n * lakou e hele ai e hooumkakiu i ka Moiwahino. Me he uiea o aio ala hoi kau e' kamailio mai nei, wahi a Bon Maseka. Aka, ua ike no anei oe ika ; mea nana i lawt> ko wahine? l'a h*i aku nei no hoi au ia oe ua manao au ua ike na au iaia. A owai hoi paha kona iaoa? Aole o'u mao|K>po ia m-M o ka'u mea waK> no i iku iaia-he kanaka oia no ke Kailiuula. l'a ike tto hoi oe laiai? Ae, rta kuuwahine no i kuhikuhi mai ia'u i kekalii la. Aole anei kekalu hoailena e kau ana naaluna o konu kmo e lūki ai ke hoomaopopo ia aku oia? Ae, he kanaka o ko kulana kilakila aia, he ili ano mUuli koua mau helehelena, he uiau maka k*okeo ka tuho, a he moaH o ka nni maiuua 'pono o kon« lae. ttoaH o ka moku nui mamua pouo o kena lae, wahi a l>on Maseka. Ke keokeo na lāho, he mau maka ooi, he Ui ano paHuli, a he ano hookaao nae-*e, oia, o kuo kanaka aku la kena oka ulnaoa o Memw;. Ko kauaka o ka uluaoa o Meuiv;. he oiaio anei ttena? wahi ava k.«naka noi v hooouoho ak« ai x knkou opio tu« nuu '