Ka Oiaio, Volume VI, Number 31, 3 August 1894 — Page 3
| This text was transcribed by: | Paka Westin |
| This work is dedicated to: | Awaiaulu |
Ua Hoole
____
Ua lohe mai mako u hoole aku na pahana Hawaii a apau e noho la ma kekahi mahiko ma Hilo, i ka hookaa ana i ko lakou auha, no kekahi mau kumu a lakou i manao aai he kupono, o keia oe aia lakou ke hana la malalo o Mr. Goodale, a mamuli o kona hoopono a hana oluolu i na poe Hawaii ka loaa ma ana o na limahana Hawaii me ka luhi ole, i ko makou lohe mai, ua aloha na kanaka ia ia mamuli o kana ma hana maikai, i kawa a ka Luna Ohi Auhau i hele aku ai ia ia no ka hookaa ana i ko na paahana mau auhau ua hoole mai la oia aole ia ia ia wahi, oiai ua kanoha paa aku na lima hana ia ia aole e hookaa akau i kekahi koi auhau no lakou.
Eia ke imi ia nei kahie loaa ai o keia manao naaaao i na kanaka Hawaii. ua manao wale ia e ka oe luna aupuni na Mr. Nawahi aku nei ke ao, a aia lakou ke hanu la, e like me Nero, i kekahi meheu e hiki ai ke hopu hookahi wale no ia keiki a ka makua hanai, aka a hiki i keia la na mahia na imi hoopilikia kumu ole a ka poe pauakaaka o keia au hou a kakou e noho nei he mea oiaio no aha, ua hakilo ka lahui Hawaii i ka hana a ko lakou mau alakai, a e like me ka lakou ao ana ua hoohalike aku laa la kou, oia mea nae aaole he mea hewa, ma lia nae paha e lilo ana ka pono he hewa a o ka hewa he pono oma keia hope aku i keia poe e noho mana nei a hiki i ka piha ana o ko lakou ana e hoomanawanui ia ai. nani no ke kupaa o na kanaka Hawaii o na Hilo, a me ko Hamakua a me ko Hawaii no a pau, he oiaio, he ma wahi kao no kekahi iloko o ka uulu hipa, aka aole lakou he mea nalowale.
Aole a makou olelo mahalo e ae ia oukou e ko Hilo, hookahi wale no, ua hoike mai oukou i ka uuwai lokahi a oia mea he hana kamahao ia i hiki ole i ke kanaka he hana ke ole ka Uhane o ke Akua me ia. Aloha no oukou, a alaoha no hoi ko kakou ma hoakanaka, o ka noho lokahi ana a huli mai nei e kue a e hoino a hoopiikia wale mai ia kakou. Na ka Lani kakou e kokua.
_____________________
Ka Manao o Beritania Nui me Farani.
________
Ma ka hoomaopopo maoli ak ma na hiohiona o na Kmuhana e hele palauehe nei iwaena o ia mau aupuni; eia lauaa ke paipaai ak nei ia Amerika, e han akoke oia, a e hoopuka aae i kana hana hope loa no ke Aupuni o na Paemoku o Hawaii.
Ke hoomaopopo loa mai nei na poe kalaai aupuni naauao i keia ma nao o ia mau aupuni Mana Nui o ke ao nei. Me he mea la, ke kaukai ak nei o Amerika e ike i ko Enelani a i ole ia o ko Farani paha ae mai e komo mai iloko o na hooko ana hoaloha no keia hana koikoi, a Amerika i hoohiolo ai ia Hawaii ma o ka hana ia a Stevens, kona KUhina ohum kipi ma Hawaii nei. Ina pela, ua pono no.
O keia paha na kumu o ko kakou ike ana aku, eia na mokukaua o keia ma aupuni, ke holo nei kekahi ma kahi i noho poe ai kekahi malana o na alae o ka noana akea o ka aakipika. Aia no o Adimmarala Stevenson malna o ka mokukaua Beritania Royal Arthur, ma na ae kahakai hikina o ka Pakipika, a ua holo ae nei ka mokukaua Farani Dugnay Trouin & halawai me ia ma Exequimalt, Victoria, B.C.
He mea keia i kohola aku aia no he mau launa e ana, e ike i na hana maanei nei epili ana ia Hawaii! I mea e paewa ole ai na hana mawaena o na hoaloha lahui elua; i oho hoaloha ma ke kuikahi e Hawaii nei.
Ua maopopo ko Amerika hana hewa ia Hawaii nei, ma o ka hoike onoi a kona Peresidena i waiho aku ai ima e ka Hale ahaolelo o ka Lahui Amerika, a ua koi oia, e hoopau kokeia keia hana hoino ia Hawaii. oia ka Enelani a me Farani e kali nei, a e hoolalelale koke aku nei ia Amerika, e hana koke oia ia mea.
No ia hana hookahi, ke kakala auku nei, no ke aupuni o Farani i ka hooko koke ia o ka lakou olelo ponoi, i loaa ai ke kumu a Peresidena Carnot i hookohu koke mai aai ia Komisina Varihye, o Farani e noho nei ma Hawaii nei.
O ka hana ma ke au o ka manawa e hiki ma ana, oia ka mea nana e hooiaio mai i keia mau manao o ka poe e hakio malie aku nei.
_____________
KE KUKUI MALAMALAMA
________
Ke hoike ak nei makou i muaa, o ka Lahui Mawaii i ke kukui malamalama, nana e hoomalamalama ak iloko o ko kako mau home, i ke kulanna o ka ninau ano ni o ko kakou kulana Lahui Aupuni Moi, i kapaeia mamuli o ka hana kokua ohumu a ko Amerika Luna Aupuni Stevens ma Ahwaii nei.
Ua loihi na la i hala ae nei mai ka wa i hanaia ai keia hana, aka nae, me he liko mauu ho la e omamaka mai ana pela no ka moakaka lea a me ka powehiwehi ole oia mau hana, a me he la no i ka la iho la no i nehinei, aole no i loihi loa aku.
Eia ua ninau la ua kokoke e pae mai i o kakou nei, oia mea ka kakou e upu aku nei, a oia hoi, ka makou e hai akea ak nei, no ko kakou pono ia mea e hoea mai ana.
He laki no ko kakou kupaa ana a me ko kakou hoomanawanui ana, no ka mea, ina aole kakou i hana pela, ina no la i keia la, ua lilo pio kakou malalo o keia poe aihue aina kolohe nui wale.
O keia ma hana houlolohi ana, a me na hana hoohiki pinepine ana, he mea no ia e ikeia ai ka poe kupaa, a aloha io i ko lakou aina, a me ka poe hoi i kumakaia a puni, i na olelo hoomalimali a na poe pakaha.
he mea keia o pau ai ko kakou kuhihewa ana, ame ko kakou mau manao kanalua, no ka mea, mamuli o kiea ano ua puka moakaka loa ke ano lapuwale maoli a kumakaia hoi o kekahi poe i kuhihewaia he Aloha Aina.
E nana kakou i keia poe, ia John D. Holt, J.H. Boyd, C.P. Iakea, A.N. Kepoikai, A.S. Mahaulu, g.P. Kamauoha, Robert W. arker, Kapuniai, a me na poe e ae. He auna kumakaia keia.
E nana hoi kakou i keia poe ia Eddie Stile, Geo. Smithes. P. Wood, H. Widemana, W.H. Daniels, Star kapu, A. Kaulia, Johnson, M. Kauila, E.K. Lilikalani, Ainii, Oneha, ame nan poe e ae he nui wale he poe keia i kupaa no ke aloha oiaio i ka aina i ko lako wa i koiia mai ae e lawe i na hoohiki e kokua ak i ke kue ana i ka aina hanau a me ke aupuni Moi o Hawii, ua hoole paa loa aku lakou.
Pela kakou e hoomaopopo ai i ka poe kupaaa a hoomanawanui i ke aloha no ko lakou Lahui, a pela hoi kako e ike ai i ka poe haaii maoli i nele loa i ke aloha ia kakou, a i minamina loa i ka oihana, anoho, hoopilimeailaku malalo o ka poe hookauwa kuapaa, i ola ka ka noho ana aku.
_____________
Ka Papu Kaua a Emeluka
__________
heaha ia mea? Heaha ka mea i kululia ai kona Pakana?--aia mahea?
He aui na poe i hele e hakolo i ike maka i keia Pau kaua. Aia no keia ma ko Emeluka wahi noho, mau ka aku o Kunaawai, ma ka aoao ma Ewa o ke Alanui Liliha, e kau aoao kapakahi an aina-o mai o ka Kewiki wahi.
O ka papu kaua, he mau pahu laau no ia e hoopuni ana i kona hale noho, ua hoopihaia a piha pono i ke one; a na hoopuka ia no kahi e kau mai ai o ka pu me hae ia he aneane no paha 2 kapuai ka manoanoa o ka pahu one. Ua kau ka weli ia o keia ano papu e na kauaka e noho kokoke aku ana ia Papu.
Ua nei na hauwawa ana no ke kumu i kukuuia ai o keia Pa kaa iloko loa o ka aina! ua oleloia, ua nai loa na lako kaua i hoohuia ma keia wahi na pu raifela a me na poka, me ka lako ai, e lawa ai no kekahi manawa hooili kaa loihi loa. Ua kapaia ia paou o ka Papu Emeluka, aia ma uka o Kunawai.
________________
Ua Pau o Ainiu.
______
O kekahi kanaka Hawaaii i noho loihi iloko o ka oihana aupuni Hawaii. He aneane 20 makahiki kona noho ana me ka Luna Kanawai Kiekie, Alapaki, a no ka nui loa o kona aloha i kona one hana a me ka lehlehu o kona mau makua e moe la i ka aina kulaiwi o ke Kama, ua haalele oia i kana ipo hou, a hoi mai la no me ke aloha mua: Ke aloha aina, ke aloha la hui, ke aloha alhi, a me ke aloha Akua!! Nani, maikai ko oukou moolelo, e na keiki papa o ka aina, i make mamli o ke aloha, a o ka makou pule e hoomamawani a papahi ia aku o ka hanohano a me ke ola o kaa oukou mau hana maikai ma keia mua aku!!
______________
NA HANA WAIWAIOLE.
______________
O kekahi o na hana waiwaiole i ikeia, aohe pomaikai o ka lehulehu: oia na ka Hale Makete hou e ku nei ma Ainahou, a Kakipa ma i hookaawaale ai i haawina. O ka lilo no keia hale makete, he $60,000 a oi aku.
Ua pau ke aniani o keia hale ika nahaha; o ka uku panee no na dala i hooliloia he $3,600 no ka makahiki alaila, he aneane $14,000 ka ka lahui e uku aiei maluna o ka aie no ka hale e ku wale nei aole mea i hanaia, koe wale no, he wahi paika ia no ka poe koa.
____________
HE HOOHALAHALA HOI.
______________
he nui wale na poe haole e hoohalahala an ai ka Papa Hoonaauao o na wahine Mikanele, no ka hoomaunauna wale ia o ke dala o ka lehulehu, ma ka Apana o Kona Hema Haaii ma ka uku piha ia ana o na mahina a D.H. Hahauleho i noho elele hana Kumukanawai ino nei ma Honolulu nei.
Ke ike aia ka ua poe haole nei la!
Pehea hoi o Kkina e noho nei ia Haaii nei, a o ke oo, wale ae no koe o ka mala maia? Ke ale ma nei oia i ka uku he $500.00, no ka malalma ana e noho hoolealea nei ma Hawaii nei, aole ona hoi iki i Wasineteona i kona Keena Oihana i hoounaia aku ai, aole loa! Pehea la ka poe hookaaa auhau e uku mau wale nei ia Kakina?
aole oia waale no aka, aia ahe elua ma kumu kula ma ka apana o Puna, o Miss Elderts a me Wilson he pa 3 haumana a ka m ea hookahi, eia nae, he like no a like kolaua ukuia ana, e like no me ka poe kumukula he 50 a me 70, a 100 hamana pakahi. Auhea ke kaulike a me ka hopono? Auhea hoi ka makemake o na poe hoopono o ka Mikanele?
________
Ka Uluaoa o Amerika
____
Nui ka uluaoa a me ka haunaele o na kanaka o Amerika Huipuia. Me he la e komo oku ana keia lahui huikau o n ano kanaka iloko o na hana mokuahana. O ke kumu nui o keia mau an oe hoea mai nei, oia no ka malama pono ole ana o ka lehulehu i na kauoha a ke Akua. He makehewa n akuhikuhi ana ae o na kanaka o Amerika, a o na lahui e ae paha, ua ulu ae ko lakou pilikia ia hai. aole mai a lakou ae no. No ko lakou hookulli, ea like no ke kumu pilikia o na lakui a pau. No ia kumu hookahi no i lu ma iai ko kakou pilikia, a e lu ai na pilikia o na lahui kanaka a pau a puni ke ao.
Ma ka hoomaopopo anna i ke kulana o ka uluaoa haalele hana ma Amerika, ua hiki no ke ike ia, he mau kumu hoonaauao i kela a me keia kanaka, i hiki ai ke hoopau ia ka pilikia e uluppuni nei i ko ke ao.
O ka noho ana o ke kanaka aia no ia me ia aia ma kana koho ana e loaaa ai kona kuleana ma kahi e hana ia ai na kanawai e hoopomaikai ai ia ia, a e hoopoino ai paha ia ia. Ua haawi oia i kona kuleana ma ka lima o ka mea ana i koho ai, ina he kanaka maikai oia e paa ana ka pomaikai me ia, aka, ina e lawe ana oia i na kipe a me na manao pilikono hupo ahoopiliineaai paha, a puni wale paha i ka mali leo ia mai, he mea maopopo ina e poino ana oia ua poino no i kaua mau hana pono ole. Aole no ka ike ole aole no ke kuhihewa, i hewa ai ka e kanaka hana, no ka mea, wahi ake Akua, e kuni paa na au i kou kanawai o ka pono ilokko o ko okou naau, a he mea oiaio ua loaa ia mea i ke kanaka, ua pohala ae kona ike i ka pono a me ka hewa mai kona wa i hoomaka mai ai e hanu i ke ea o keia ao Ua hanau ia mai ka anoano o ka ike iloko o ke kanaka, i ka pono a me ka hewa, me kona hanau ana mai a pela i u lu ai ia anoano a hiki i kona kanaka makua ana a ike pono nona iho i ka mea pono a me ka mea hewa. Nolaila, aia no i ke kanaka ka pono a me ka pono ole o kona noho ana, a e like me kana e kanu ai pela no e hua mai ai. He olelo kum keia. Aole ko ke kanaka poino mai ke Akua mai e like me ke khihewa a kekahi poe e ao nei, aka, mai kona malama ole ana no i na olelo o ke kanawai o ke Akua na kakou e koho i kekahi waha olelo no kakou, mamuli o ke kipe ia mai alaila o ka hua oia anoano ke hoohua mai e lawe kipe no. Aka nae ua ahewa aku la kakou i ka mea a kakou i koho ai mamuli o na hana hewa. He oiaio no na hewa no ia mea aka e hoomaka kakou e ahewa mua ia kakou iho ke kumu o ka hewa. Pela e poino ai kakou ma ua ano a pau. Aole i ke Aka, a ia hai aku aka ia kakou hana hewa iho no.
Pela o Amerika a me kona lahui kanaka. He lahui lawe-kipe, aihue, pepehi-kanaka, moekolohe, o na hana lewa no a pau, ua piha a ua noho alii maluna o lakou. O keia lahui like ole paha ka oi ma ka noho maemae ole i ko na lahi e ae o ka honua, o na lahui malamalama, a no ia kumu ua manao makou he mau nuhou ano nui aku ana no ka kakou e lohe ai ma keia mua aku no keia lahui.
________________
He Kanaenae Aloha no Mrs. Hakau Atai.
_________
"Luuluu Hio i ka ua Kanilehua, Kamaha i ka poe o Panaewa. O ka loku mai a ka ua i Mokaulele. Hoi luuluu i ke one o Hanakahi. Akahi no a kaa wale ka pili a maua; Kuu wahine aloa--e, Ku wahine hoi--a, auhea oe!
Me he makamaka ia no ka ua o Hilo,
Ka hele no a kipa i Hanakahi.
Kipa mai ana ua hele oe.
Me ka makani Pulena aala o Puna,
Ua imi ak la ia Papalauahi
Kuu wahine aloha--e,
Kuu wahine hai--a, auhea oe!"
Me ka naa mokumokuahua i ke aloha, a me ka puuwai hoi i Sila ia e ka ehaeha, a o ka ukana a ke aloha o ka waimaka, ke hanini nei, paa ole ke kakohi ino i ka nui o ke aloha. Me keia mau haawina kaumaha wau e nonoi nei i ka oluolu ou e Mr. Lnahooponopono, e hoopuka ak ma ka mau nupepa kaulana i ka'u mau wahi kanaenae aloha, no ku wahine aloha nui ia.
Ua hanau o Mrs. hakau ma Puueo Hilo nei i ka makahiki 1851. He pua oi kela oia no keia wahi i kona mau la. He keiki hookahi kana e ola nei me ke hoa mua;, ka mea like ole i ka make ana o kona mama aloha: owau hoi, he wahi pake ilihune no aole kuonoono, ma ka hooikaika ana, loaaa no kahi nono. Wau mare iaia lela la 14 o Sept. 1877. Aole loaaa ka maa keiki, ka maua noho ana mai ka wa ilihune mai, hoomanawanui no iaia, aole iaia baalele wau like pu kekahi mau wahine e ae.
Iaia malama pono ka mea loaa mai aole mau nauna wale aku; alole huhu iaia, nui loa oluolu, noho malie, malama pono kela kino, kela maluhia, ka hale, ka mea pa loa loaa maa; kela wau ka mea nui i aloha iaia. Pau loa ke kanaka ma Puna, Hilo, Hamakua hoi, ike no lakou wau ma ka'u oihana kalepa lole a pela aku.
MR ATAI.
Puueo, Hilo July 19, 1894.
_________________
Nuhou o na Mokupuni.
______
ma na palapala i loaa mai ia makou, mai na mokupuni like ole mai, ua hoike ia mai keia mau mea penei:--
Ma ka Mahiko o Papaikou Hilo Hawaii, ua kauoha na poe paahana i ko lakou Kahu, aole e hookaa ak i ka lako dala i ka Luna Ohi Auhau o ka Apana o Hoilo me ko lakou ae ole. He nui nohoi na pooe Pukiki i hoole i ka lawe ana i ka hoohiki.
ma ke kulanakanuhale o Hilo iho, o na oe luna Oihana Aupuni wale no ka poe hoohiki a me hookahi kanaka-makapaa, oia o Barenaba Daniela. O ka lehulehu a pau loa ke ma la no ke kupaa me ka naue ole.
Ma ka Apanan o Puna, ua puni ia kekahi poe mamuli o ka olelo aku o ka poe oaole koloke, he palapala hoopiii no ka wehe ana i ke analnui hou o puna. I ua plea, aole no ia ke mea paa, no ka mea, mamuli o ka hana epa a e ke kolohe, kela kakau ana oia poe i ko lakou mau inoa.
Ma ka apana o Kohala, he oia mau ke kupaa o na kanaka no ke aloha i ka aina hanau. Ua kipa aku ilaila o H. Kauhae a me J.K. Nahale o Kona, na Luna Hooko. Hoohiki no ke aupuni Repubalika. O na poe lna paa oihana aupuni wale no kai hoohiki aku, a me kela kanaka aihamu oihana oia o George P. kamauoha Loio. No ka kaikini Loio kona wahi kum hoe hiki i ka Repubalika o na mikapele. Nui ka huhu o na kanaka ia Kamauoha no kona kmakaia a me ka holomuhee!
Nui ke makou mahalo i na ooe kupaa no ke aloha i ka Aina! Hoowahawahaa loa ka Lahui i na poe kuakaia Aina.
Ma ka Aana o Hamakua Hawaii he oki loa, koe na poe luna oihana aupuni a me na wahi poe Pukiki.
Ma Kau Hawaii, ua kupaa no na poe aloha aina, o na wahi anee oi hana no kai hoohiki.
O ka moku kaua Beritania Hyacinth, ma na kai o Kina e holoholo nei, i mannaoia ai e pani i kko ke Champoion wahi; ua lohe ia na ili ia oia. Nolaila, e hoomau ia ana no ke ku ana o ke Champion ma Honolulu nie. Paa no la.
____________
Ke makemake loa nei ka Mikanele kanu olepe, e loaa ona wahi oihana aupuni Repubalika; pela pu hoi me ke Kanikela i hoi iho nei i Kakanolelo no ka Papa Hoonaauao Mamuli uo loaa. O Kalua ma no hoi ke pakalaki loa.
________
E lokaa no na opu pipi momona o na ano apau, ma kela a me keia la Sabati; mai ke kakahiaka a hiki i ka hora 4 o ke awakea, i ka poe apau e kaoha mu mai ana ia Mr. Kalaku, a e kau ia no ia mau opu ma kona rumi kuai opu pipi ma ka Makeke.
Olelo Hoolaha.
E ike auanei na ano kanaka a paau, owau o HUSMAN, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na halekuaai a pau aole e ae i kuu wahine mare Mrs. Luika Husman e hoaie ma ko'u inoa, no ka mea, ua haalele kumu ole mai oia ia'u me na keiki liilii a maua, hookahi keiki ekolu makahiki, a o kekahi, hookahi makahiki. O ka eha keia o kona haalele ana ia'u, a ke maao nei au e hookaawale ia maua imua o ke kanawai, no ka mea, aole e hiki ia'u ke hoomanawanui me keia mau keiki oiai au e hoho wahine ole ana.
Owau no me ka oiaio,
HUSMAN.
Hamakua, Iulai, 23, 1894.
2tms. wkly.
KAUOHA NO KA LA E HOOLOHEIA AI KE NOI HOOPONOPONO WAIWAI.
_________
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI
Apana Elua o ka Repubalika o Hawaii. Ma ka Hooponoono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KAIA (w), no Puuhoa, Hana, Maui, i make kauoha ole. Ma ke Keena umua o A.N. Kepoi kai, Lunakanawai.
Ma ka heluhelu a me ka waio ia ana mai oka Palapala Noi a rev D. Kanoho, no Kamalo, Molokoi, e hoike ana ua make kanaoha ole o Iaia(w) n Puuhaoa, Hana, Maui, ma i ka la o 1885, a e noi ana e hooponopono ia ka waiwai, a e hooholo ia i na hooilina.
Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka la 27 o Augate, M.H. 1894, ma ka h ora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoiaa no ka hoolohe ana i ua oi la imua o ua LUnakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, a ma ia manawa a ma ia wahi no, a hele mai ai na mea a pau i pili eh oike mai i ke kumu, ino he kumu oiaio ko akou, e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu. ko Hawaii Pae Aina, Iulai 24, M.H. 1894.
Na ka Aha
HENRY SMITH.
Kakauolelo Oihana Hookolokolo.
KAUOHA NO KA LA E HOOLOHEIA AI KE NOI HOOPONOPONO WAIWAI.
__________
AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI
Apana Elua, o ka Repubalika o Hawaii, o ko Hawaii Pe Aina. Ma ka Hooponopono Waiwaai. Ma ka hana o ka Waiwai o MOANALUA (k), no Wailuku, Maaui, i make kauoha ole. Ma ke Keena imua o A.N. Kepoikai, Lunakanawai.
Ma ka heluhelu a me ka waiho ia nae mai o ka Palapala Noi a SOLOMON KAWAIHOA (k), no Kamalo, MOlokai, e hoike ana ua make kaoha ole o Moanalua(k), no Wailuku, Maui, ma i ka la o 188, a e mpo ama e Jpp[pmp[pmoa ka Waiwai, a e hooholo ia i na hooilina.
Ua kauohaia o ka Poakahi, ka la 27 o Augate, M.H. 1894. ma ka hora 10 ka kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la imua o na Lunakanawaai ia ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuk a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea apau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kum oiaiio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.
Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae Aina, Iulai 24, M.H. 1894
Na ka Aha.
HENRY SMITH,
Kakauolelo Oihana Hookolokolo.
OLELO HOOLAHA PA AUPUNI.
___________
E ike ananei na mea a pau loa eia ma ka Pa Aupuni o makiki nei i he aie, lio Wahie ulaula wiwi la e keokeo hao kuni ano e uha hope akau, paa na kapuai o mua i ke kamaaa huelo poomauku.
E pono e kii koke mai ka mea a mau mea nona keia lio e hala ka wa pono. E kuai kulala akea ia aku ana hora 12 awakea Poaono.
JAMES KUKONA
Luna Pa Aupuni
Makiki Iulai 9, 1894.
KAUKA
Yong Kam Pung
[APANA]
Helu 81 Alanui Maunakea.
KAUKA LOEA O KA AINA PUA
_______
Ua hiki ka hoola ia kela a me keia ano ma'i, mai ko ua kane, wahine a me na keiki liilii. O na ma;i ha-no ua hiki loa ia ke hoola ia, na mai Akemama a me na mai Puuwai a me na anao mai no a pau. Pela pu hoi namai lele, Kolera, leper Maiaili ke oki a me ka hoola nana, pau pu me na koko ino. ua hiki i ka' laau ke hoohemo keiki i ka wa nahunahu me ka poino ole. He laau no kekahi no ka hooponopono hou ana i ka waihona keiki, ai ka awa e in ai i keia laau me ka malama loa i ka rula ae loaa no he keiki i ka poe i loaa ole he keiki mama aku.
E Nane mai i Ike Maka.
He poomaikai nei keia no ne makamaka i hoonele ia me keia haawina makamae E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kia mai ana o kka pu me a'u ma na ano a pua e lili ana ka'u oihana?
E KIPA mai e ka poe hooluuluuia me na haawina lilihua a ka ma'i, a na'u ouko e hooluoiu uku,
KAUKA YONG KAM PUNG.
Jan 1, 1894. 1y-dly.
KAUKA
Wong Nin Ching
(AKINI)
Alanui Hotele Helu 302
KAUKA LOAEA O KA AINA PUA.
__________
Ua hiki ke hoolaia kela a me keia ano mai, mai ko na kane, wahine, a me na keiki liilii. O na ano mai hano na hiki oa ke hoolaia, a pela pu hoi me na ma'i puuwai a me nna ano mai e ae no a pau lela pu hoi na mai lele, Kolera, Hebera, Fiva Lenalean, Lepera (Maialii). Ua hiki e oki a hoola ina palappu e ke kino e ka oluolu kea me ka hoomaemae pu ana i nakoko ino. Ua hiki i ka'u laau ke hoohemo i ka lepo paa me ka hoohemo i ka lepo paa me ka hoohemo ana ina keiki e ka wa e nahunahu ana me ka poino ole. He laau no kekahi no ke hooponopono hou ana i ka waaihona keiki, a i ka wa e inu aia i keia laau; e malama loa ia na rula o ka inu ana, e loaa no ke keiki i ka poe i loaa ole he keiki mamua aku.
E nane mai i ike maka, he pomaikai ni keia no na makamaka i hooneleia me ia haawina makamae.
E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kina mai ana e kuka pu me a' ma na ano a pau e pili ana i ka'u oihana. Ekipa mai e ka poe i hooluuluuia me na haawina pili nua a ka ma'i, a naau oukou e hooluolu aku.
KAUKA WONG NIN CHING.
Alani Hotele, Apr. 1894. 6m-dly.
Hoolaha Ano Nui
--:NA:--
Kauka L Akina.
________
E na hoaloha a me na makamaka a Hawaii mai na kane a na wahine. Ke noloai ak nei a'u ia okou apau e ka poe i loaa a i na mai o kela a me keia an oe noho pilihua ana no kekahi manawa loihi, ehele maia ma KOU KEENA KAKA ma ke ALANUI KAMIKA a me HOTELE, HELU 317, a nau ae hoopua aku ia ua mauu kaumaha ala, ma ka ai an i kau ma LAAAU LAPAAU HOOLAAKUPANAHA, loaa mai ia'u mai Kina mai.
Eia me au ka LAA no ka hoola ana i ka MAI HOOKAAWALE OHANA, a he ni ka poe i hoola ia mamuli o ka ai ana i keia LAAU.
Ua hiki no ia'u ke hoola i na mai fiva na maia lele a me na maia o ke la ano keia ano, na mai kokoino, Akepau, a me ka hoomaemae ana i ke kino holookoa me kiea mau laaau au.
He LAAU HOOHAPAI KEIKI no kaua ua loaa ke keiki a kekahi poe, i nele ia haawina mamamae no kekahi ma makahSiki loihi, mahope iho o ko lakou ai nana i keia Laau.
He LAAU hoohemo koko no kekahi a'u a na mahalo nui ka poe i ai i keia laau, o ka maikai a me ka oluolu o ke ano o ka hana o keia laau.
Ke kono aku nei au ia oe e ua makamaka e ina mai, i pau ai ko oukou kuhihewa no ka hiki ole iaa'u ke hoomau aku i ko oukou mau pilikia. He ekolu ko'u uku palaau i ko oukou mau pilikia.
E loaa no au i n hora apau ma KOU KEENA KAUKA ma alanui Kaumika a me Hotele.
KAUKA L. AKINA.
Kihi o Alanui Kamika & Hotele.
la 40 @@ua 317.
Fa 19 4m dly
OLELO HOOLAHA.
_____________
E ike auanei ua kanaka a pau o na lahui o kela a me keia e noho ana ma ko Hawaii Paeaina; ke hoike aku nei au imua o oukou, na hoihoi mai o Dr. G. Trouseseau Kauka Falani i kona noho lina Hooponopono Waiwai ana ma ua Waiwai o ka Moi kalakaua makolu lima, mamua o kna make ana. Nolaila, o ka paoae a paua e noho hoolimalima nei malna o na alua o ka mea i nana aluna, e hele mai oukou imua o'u e aku a i na uku hoolimalima mai keia la aku.
No ka oiaio, ke kakoau nei au i kela inoa.
KAPIOLANI
Waikiki, Julia 3rd, 1894 @@---dly.