Ka Oiaio, Volume VI, Number 32, 10 August 1894 — Page 1
| This text was transcribed by: | Linda Kane |
| This work is dedicated to: | Kaliko |
Nupepa Ka Oiaio.
"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"
BUKE VI HONOLULU, AUGATE 10, '94. HELU 32
Ka Makai Kiu
Lau Omaomao.
Ke Kaeaea o na kakai pali nihoniho o Misouri.
KA MEA NANA I HOOHOKA KA POWA IEKE A ME KONA PUALI HOLOKOA.
A I OLE
Ke Aka kino wailua o ke kuluaumoe
KA MEA NANA I HOOPAKELE NA KAMAHELE O KA PO.
Ka mea nona ka ipu kukui kamahao lua oe.
He mea oiaio, i ka hora 9 oia ahiahi, ua loaa aku la iaia ua poe powa ala ma ka hale o kekahi kanaka hanai holoholona, a n@ia wahi, ua hoomaha iho la kona @a hele.
Ua noho iho la oia mawaho o ua hale ala, me ka hoomanawa nui, a me ke kali ana he aha la ke ano o ka lakou hana e hana ai.
Ua kali oia malaila, a hiki i ka hora 2 o ka wanaao, oia kona wa i ike ai, aia he hana hookahe koko ke hana i‘a ana malaila ia po, e keia poe powa.
No ia kumu, ua komo koke aku la oia ma kekahi puka aniani e hamama ana, a oia kona wa i lohe aku ai i kekahi leo e kahea ana, E kokua! E kokua!! eia he poe powa.
Me keia leo, ua unuhi koke ae la ka makai kiu Lau Maomao i kana pu panapana, a paa ae la ma kona lima akau, a o kana ipukukui hoo kalakupua ma kona lima hema.
Me ka leo hui moakaaka, ua kahea aku la oia owai keia poe lima koko e hoao nei e pakaha ae i ke ola o ka mea hala ole?
Ma o keia leo ninau o ka hooopakele o ka poe e hoopilikia ia ana aole loa he leo pane i loaa mai, mai kekahi mai o keia poe Ilio ka wau, aka o ka leo o ka pu panapana oia kai lohe ia aku e ke kiu i i ka aina ana mai, a oeoe ana ka poka maluna o kona wahi e ku ana.
Iloko oia manawa i ki koke aku ai keia i kala nei pu panapana ma kahi aia nei like ai i ka olapa ana mai o kekahi me ka maopopo ole ua ai manu paha ke kiu aole paha.
Iloko oia manawa ua unuhi ae la keia i ka ia nei ipukukui hookalakupua mai loko ae o kona poli a hoolele pololei aku la i ka malamalama makahi ana e lohe ana i ka nunulu me kona manao pihoihoioiai na manao oia o ka mea no na kela leo nunulu anae lohe ana no ka mea la ia nona ka leo kalaea e kokua eia ka o kekahi no pua poe poe powa ala kai loaa pono aku ka ianei poka wela ma kona uli akau.
I ka malamalama o ke kukui i poha aku ai ua ika koke aku la keia i ua poe ala e haha poeleele ana ka papai o kou makahi o ka mea kino a na kekahi poe o lakou e kia ana i ka mea e waiho ana ilalo.
Oiai no ka wa i kani koke aku ai elike me na pu he Iwakalua o kani like ana.
Ona leo hookalakupua o ua kiu nei a kaua e ka mea heluhelu aia ke holopuni ala iloko oua hale ula.
Mamuli o keia mau leo hookalakupua o ka makai kiu Lau Omaomao a me kana mea kani kupanaha oia ka mea nana i hoopuhili aku i ua poe powa nei.
A ua uluhua ia paha oe e ka mea heluhelu i kainoa o ka mea e waiho ana ilalo ae ua uiha io no.
O kela mea e moe ana ilalo oia kekahi o na powa @ ku i ka pu oia o Kimo Kamaki.
Oia no ka wa i kani koke ae ai, elike me na pu he 20 e kani like ana.
O na leo hookolohe hoi a ua Kiu nei a kaua e ka mea heluhelu, aia ke holo puni ala iloko o ua hale la.
Mamuli o keia mau leo hookalakupua o ka Makai Kiu Lau Omaomao, a me kana mea kani kupanaha, oia ka mea nana i hoopuhi aku i ua poe powa nei.
A na uluhua paha oe e ka mea heluhelu i ka inoa o ka mea e waiho ana ilalo, ua uiha io no.
O kela mea e moe ana ilalo, ola kekahi o na powa ua ku i ka pu, oia o Kimo Kamaki.
A oia ka ka Makai Kiu Lau Omaomao i hea aku ai me kona leo nui okalakala, i ka pane ana aku, e hookaawale koke oukou ano, mai keia hale aku, me ke kali ole iho no kekahi mau sekona hou aku.
A ina aole oukou e hookaawale koke ano, alaila, e luku aku no au ia oukou a pau iloko o keia manawa.
I ka lohe ana o na powa i keia leo okalakala i ka pane ana aku oia ko lakou wa i hapai ne ai i ko lakou hoaloha iluna o ko lakou mau lima, a puka nui aku la iwaho me ke kali hou ole iho.
Ia lakou i hala aku ai, ua hele huli aku la ka Makai Kiu Lau Omaomao i ka mea nona ka leo ana i lohe ai.
Ua pane maila oia, e kuu hoa‘loha, o ka wa ano, mai make au, ina aole ka hoopakele i hoea koke mai nei, oiai, aole o‘u wahi i koe, a lele loa ke ko‘u hanu hope loa.
A nolaila, e kuu hoopakele, e like me kau hana koa, a wiwo ole hoi, iloko o ka nui o kela poe nolaila, ke noi aku nei au ia oe, e lawe oe i ka‘u makama e haawi aku ana ia oe, a oia keia.
O ko‘u mau waiwai apau ma Misouri nei, mai ko‘u mau waiwai paa, a na waiwai lewa, nou ia, a owau a me ka poe apau malalo o‘u e noho kauwa aku makou apau na‘u.
A mai keia po aku a hiki i kuu make ana, e lawe ana wa‘u ia oe i keiki hookama na‘u.
A pehea laia i kou manao e kuu hoola?
E ka hea ana e kokua, a hiki i ka loaa ana aku iaia iloko o kekahi rumi, ua paa kona mau lima, a me kona mau wawae, i ke kupee ia, @ o kona waha hoi, ua paa i ka upiki ia e ka mea hoopipili, me ka piha pu i ka welu, no‘a kumu aole e hiki ia a ke walaau ae, oiai, ua paa loa oia i ka @mik@ia.
I kona ike ana @ keia pilikia, ua hele koke aku la oia a wehewehe ae la, i na lima, na wawae a me kona waha, a kukulu ae la iaia iluna.
E Keoki, ke kanaka hanai holoholona, pehea oe i keia wa?
Ua pane aku la ka makai kiu, ua manao au, aole kupono ia‘u ke lawe kou waiwai, oiai, o ka hou noia o kou lae i luhi ai, a o kou ola no hoi ia o kou mau la ha pau ea.
I na aoli oe e lawe ana i kuu makana i hoike aku la, a pehea hoi oe e lilo i keiki hookama na‘u?
Aole no, wahi a ka makai kiu, oiai, o ka hana a‘u e hana nei, he hana hiki ole loa ke noho paa i kahi hookahi, e hele mau ana i o a i‘a nei.
Pane hou mai la ke kanaka hanai holoholona, i ka ninau ana mai, he aha kou hana, o ka hele ana i o a i‘a nei?
He makai kiu au, a oia ka‘u oihana, a ke hookolo nei au mahope o ka Hui Powa o Ieke, oiai, eia lakou ke hoao nei e hana i kekahi Karaima ano nui, o ka aihue, a i ole ia pepehi kanaka.
I kela wa, ua puili koke aela ke kanaka hanai holoholona ma na wawae o ka makai kiu, a pane ae la me ka leo uwe, e kuu hoola, e kala mai oe iau, oiai kau e @amailio nei ma kahi i kupono ole i kou kulana.
Nolaila, e kala mai oe ia‘u a e noi aku ana au ia oe, e hoi kaua no ka rumi hookipa o ko‘u hale nei, a malaila au e hoike aku ai ia oe i kou manao hope.
Ua ae akula ka makai kiu a hele a ku la laua nei, a na ka malamalama o koia nei ipukukui e hoomalamalama i ko laua ala he le, oiai ke kono uli o ka po, e aaki paa ana.
Ia laua i kokoke aku ai i kekahi alapii nui e ku ana i waena konu o ua hale ala, ua pane mai la ke kamaaina, e hoohuli ae i ka malamalama o kau kukui iluna, oia kawa i.
Ua ae aku la ka makai kiu, a naele aku la laua nei, a na ka malamalama o ko ia nei ipukukui e hoomalamalama i ko laua alahele, oiai ke konouli o ka po e aaki paa ana.
Ia laua i kokoke aku ai i kekahi alapii nui e ku ana iwaenakonu o ua hale la, ua pane mai la ke kamaaina:
E hoohuli ae i ka malamalama o kau kukui iluna, oia ka wa ia wili koke ae ai, a lele puni aku la ka malamalama o ke kukui a puni oloko o ua Keena la.
Ua ike aku la ka mea hale i ke kaula o ka hele kahea e lewalewa ana, a oia kana i hele aku ai a huki iho la no ekolu manawa.
Holo aku la ke kani oeoe o ka leo o ka hele i kahi o kana poe kauwa e moe ana.
A pu ho like ae la lakou a hooho ae la:
Heaha laka pilikia @ loaa i ko kakou Haku e kani nei ka hele i ke aumoe.
Aole oia i pane aku no ka lakou ninau.
Aka, ua kaueha aku oia, e ho-a ia na kukui a pau o loko o kou hale nei.
A ua makemake no hai au i kekahi papaaina nui i keia po, a e makaukau na mea a pau i ka hora elua.
Ua ae koke mau la kana poe kauwa i kana kauoha, a hele aku la e hooko ia leo.
Ia wa, ua huli ae la oia a pane aku la i kona hoopakele:
E hoi kaua iloko i ko‘u rumi hookipa e hooluana ai.
Ua hoi aku la laua a komo iloko o ua rumi hookipa ia a malaila laua kahi i nanea ai, me ka hoohali olelo ana.
Malaila i pane mai ai ka mea hale:
E kuu hoaloha a hoopakele hoi o‘u, i ko‘u wa pilikia, ka hoi a‘u i maopopo ole ai, pela iho la au e hana ia ai.
O ka‘u makana hope, e hoike aku ai ia oe, ke ae oe e lawe, alaila, nau ia no ka wa mau loa.
Heaha ia makana au i manao ai e haawi mai na‘u?
O ka‘u kaikamahine, ua manao au, oia ka‘u makana hope loa ia oe, ke loaa nae oia ia‘u.
Oiai, ua aihue ia oia e ka hui powa o leke, a ua hoolimalima au i kekahi mea e huli iaia.
A ua lohe au, aia oia ma ke Kakela ko‘u hanau muli e noho nei, oia o Pilipo.
Apopo, e hele aku ana, au e hui me ia, a o ka mea hoi a‘u i hoolimalima ai, aole au i ike iaia a hiki i keia la.
A e kuu hoaloha, pehea la kou manao no ia makana a‘u ia oe?
Aole au e haawi koke aku i ko‘u ae, a me ko‘u hoole.
Oiai, ua lohe oe @ ka‘u i hoike aku ai ia oe, i ke ano o ka‘u hana, he lewa mau i na wa a pau.
A o ka lua, he kanaka au e komo ana iloko o na hana weliweli o kela a me keia ano.
A e molia ana hoi i ko‘u ola no na poe pilikia a pau, mai ka poe waiwai a ka poe haahaa.
A no keia kumu, aole e hiki ia‘u ke pulale aku i ka ae ana aku e lawe i kau mau kumu a pau i waiho mai nei imua o‘u.
Aka, e hoomaikai aku ana nae au ia oe, no kau mau makana a pau i hoike mai nei.
Ia laua no e kukai olelo ana, oia ka wa i lohe ia aku ai ka leo o ka bele aina i ke kani-ke ana mai, a oia ko laua wa i naue aku ai no ka rumi aina.
Ia laua i noho iho ai, oiai ke ea like ole o na mea ai e ku-ku ana ke ehu, a e mapu mai ana hoi ko lakou mau hanu aala.
Aole i pau.
KE KAUA NO KA MOKUPUNI O COREA.
O ke kaua ma waena o Kina a a me Iapana, oia no ke aumeume ana ika mokupuni o Corea, a o ka mea o laua e lanakila ana, ma keia kaua ana, alaila, nona ua mokupuni ala.
O ka nui o na moku kaua o Kina he 100, a o ka nui o na kanaka, he 100,000,000 a oi, a o ko Iapana hoi, he 30,000,000 a oi kanaka, a he 50 ka nui o na moku kaua i helu ia.
Ma ke kilo ana o ka poe ike kaua, ua hoike ia mai, o kaa ana ka lanakila ma ko Iapana aoao, ua a‘o ia lakou i ke kaua, e ko Beritania poe lae ula, a ua hele hoi lakou a lehia ma ia hana, a o Kina hoi, aole lakou like nui loa ika lawelawe ana o na mea kaua.
Aka no ka nui kanaka o Kina, oia ke kumu o kona aa ana e kaua me Iapana, aole no ko lakou ike kaua, aka no ka hopena nae o keia kaua e hoike mai i ka puana a ka moe.
HE MOOLELO HOONANEA
NO
Don M. Maseka.
Ka Opio Iloko o na wiliau ana a ka Pahikaua,
Ka Omole Laau Hamo Kupaianaha.
A O NA MAKANA HIWAHIWA EKOLU.
Ke Kavalia Maluna o ka Lio
PUAKEA me pa hao kila Mageneti
ME NA
KIAI PUKAUA EKOU.
MOKUNA XI
Haualaoa na Hoomehie o ke Alo alii.
Aole i maopopo ia‘u ia mea iloko o keia wa.
A ina pela na‘u la e hoomaopopo aku.
No ke aha hoi ke kumu o ia?
E kali aku ana au a hiki i ko‘u ike ana aku ia oe e puka mai ana i waho.
Ma la mea, ke haawi e aku nei au ia oe i ko‘u aloha---adieu!
No ke aha hoi ia?
No ka mea, aohe o‘u makemake ia oe.
Kupanaha maoli ka hoi oe, aole anei oe i noi mai nei i ko‘u oluolu o ka hoopakele ana ae ia oe?
Ua noi aku au i ka lokomaikai o ke keonimana, a aole hoi i ka hoomakakiu ana a kekahi kanaka kiu.
Aole paha ia o kou manao io maoli.
Pehea ka hoi oe i kapa aku ai i ka poe a pau e hahai ana ma kou meheu me kou ae ole no ia hana?
Ke lapuwale ia.
Ka! aole anei oe i manao ua mama loa ia wahi huaolelo, no ia ano poe? Alaila he hiki loa ia‘u ke ike aku i na koiikoi o kou manao e hana aku i kela a me keia e like me kona makemake iho.
A heaha no hoi kou kumu e hoi hope ai mai kou hana koke ana aku pela.
Aole anei he mea kekahi i komohia iloko o ka‘u mau umii o ka mihi ana?
Ua manaoio anei oe e mihi a e hui kala ia aku?
Aole i maopopo le‘a ia‘u ia mea i keia wa, aka he hookahi nae me i moakaaka loa ia‘u i keia wai oia hoi ko‘u haawi ana aku la‘u iho malalo o kau wau kauoha a pau, i na e puai mai aka kekahi mapuna leo o ka poloai mai ia oe e ukali aku mahope o kou meheu i kau wahi e helo nei.
Alaila e haalele mai ana oe ia‘u mahope mai oia wa?
Ae.
Me kou hooko ole i kau kamailio mua mai ai, oia ho kou kahana ia‘u a puka houm ai au i waho.
Ae hoi paha.
Ke oiaio kena au e kamailio mai ia.
Ae, a maluna hoi o ka hilinai o ka hua olelo a me ka hanohano o ke keonimana.
A ina pela, e lawe aku i puili ana i ko‘u mau lima.
A oia koke no ka wa o ka kakou odio i haawi aku ai i kona lima iua Madame nei.
He Luakalai nui ma @ ke alo mai o ka La i ka Hora 3:30 P. M. o ka Poaono aku nei. O ka ua kilihune e lelehuna ana malalo @e o na ku kuna olinolino o ka La@ke kumu o ka ike ia ana aku oia mea.
Aohe oiaio o ka mea a kekahi poe e kamailio ana ma ka Poaono o ka pule i hala, e pili ana no ka loaa ana mai o kekahi hookohu oihana aupuni ia makou mai ka Moiwahine mai. Mai puni e na makamaka i na olelo kahua ole o keia ano.
Ka Huakai a ke Komisina Hawaii no Wasinetona.
Na Kukai olelo ana ma ka Uwea Teleagarapa.
Mamua ae o ko ke Komisina Alii haalele ana ia Kapalakiko ma ke kakahiaka o ka la 23 Iulai, ua hoomaka aku lakou e ninau ma ka uwea teleagarapa ma Georgia.
Ua loaa mai ka pane, e ninau mai ana owai lakou? Ua hai ia aku. O ke Komisina o ka Moiwahine Liliuokalani, Wilimana, Parker, a me Kamaki, Ninau hou aku la lakou nei, e holo aku anei makou no Wasinetona? O ka pane mai e holo mai oukou a loaa au ma Wasinetona e kali aku ana ia oukou, Nui ka hauoli no ka pane a kela makamaka a hoaloha oiaio o ka Lahui Hawaii.
Ua teleagarapa hou aku la lakou ia Kuhina Nui Gresham, ma Wasinetona e ninau aku ana e holo aku paha lakou nolaila, O ka pane mai; Eholo mai oukou.
Olu iho la kamahele, i ka pa leo heahea ana mai a kamaaina; Hele mai; Hele mai; Kipa mai!!
Aohe Makemake i ke dala Nona.
AOLE E KOI AKU I KA PERESIDENA; AKA, E HOIKE AKU ANA IAIA I KA MAIKAI OLE O KE AUPUNI A LAKOU E NOHO NEI.
Ma ka nupepa Examiner o Kapa lakiko o ka la 22 o Iulai 1894, ua hoolahaia ae kekahi mea e pili ana i na Komisina o Hawaii nei i holo aku nei no Wasinetona penei.
Mawaena o na ohua i kau mai nei ma ka mokuahi Rio de Janeiro o na mokupuni o Hawaii mai H. A. Widemann, Samuel Parker a me John. A. Cummins kekahi, he poe e hele ana no ka Moiwahine Liliuokalani a me na poe hahai ana mahope ona.
E holo loa ana lakou no Wasinetona e ike ia Peresidena Cleveland no ka pono o ka aoao o ka Moiwahine. O keia poe a pau, ua noho oihana wale no lakou a pau loa malalo o ke aupuni Moi mua. O Widemann, he Kuhinakalaiaina ia mamua.
Wahi a ka pane ana a Widemann i ke ahiahi nei. Ae, no ka pono o ka Moiwahine ka makou huakai i au mai nei, a e hele aku ana makou e ike i ka Peresidena, eia nae hoi, he oiaio ole loa na lohe i hauwawa wale ia maanei nei, e koho wale iho ana e hele ana makou e noi i haawina dala no ka Moiwahine, no ke kailiia ana o kona nohoalii mai iaia aku, e like me na hoike lalau i pahola ia ae maanei nei. Oia mau mea la he lapuwale loa!---
Aole hoi makou e hele ana no ke koi ana aku, e like me kekahi o na lohe e laulaha nei, i mea e hoike aku ai i kona mana maluna o Hawaii ma ka mea a ke aupuni o Amerika e hana ai. Aka e hiki aku ana makou i laila, no ka hoike ana aku i ke ano o ka poe nana e paa nei ka manahookele aupuni.
He mea moakaka loa, aole loa e loaa ia makou na noho pomaikai ana, ina e mau ana keia poe iloko o ka mana hookele aupuni. He mea pono loa e lona ia makou he hoololi ana ae. Ua makemake makou e ike pono mai o Cleveland i keia mea. A ina aole makou i manao mua ia mea he mea ano nui, aole loa e holo mai keia Komisina ma keia huakai loihi me ka hoolilo mau wale ana he $2000, a i ole $3000, no ka hoike ana aku ia ia.
Ua hoike nui ae no hoi o Widemann e kue ana i ka oiaio o na mea e pili ana i na hana o ka la 4 o Iulai i ka wa a Peresidena Dole i kukala ai i ka Repubalika o Hawaii. Ua hoike ae Widemann he kakini o na kii i paha mai na wahi like ole mai, e hoike ana i na puulu kanaka i akoakoa ae.
O ua mau kii ia ka hoike no ka heluna o na poe i komo iloko o na hana kukulu aupuni, a oia poe uuku kai olelo ae;--- O lakou ka Lahui Hawaii? Aka, ke olelo nei au, Aole loa pela.
E noho iki ana na Elele maanei nei a hiki i ka Poakahi a i ole, i ka Poalua paha, alaila holo loa aku no Wasinetona.
NO HAWAII NEI.
Kapalakiko Iulai 26:--- Ua waiho aku la ka. Peresidena Cleveland i ka protest a ka Moiwahine imua o ka Aha Senate ma ka la 24 nei o Iulai i hoounaia aku e Kuhina Willis ma lune 23, a e hoakaka ana malaila, he palapala kue i kakauinoa ia e Liliuokalani, e koi ana i ke aupuni o Amerika Huipuia, e hoole i ka ike ana mai i kekahi ano aupuni e ae i kukuluia ma Hawaii nei
Springfield. (Ilinoi) Iuli 25; Ua weheia ae he halawai nui no ka poe o ka aoao Repubalike, He nui na kahua hana i hooholoia ma ia halawai ana e hooili ana i na hoahewa ana aku, maluna o ka Aha Kuhina o Cleveland. O kekahi o ia mau kumu hana, oia no ko lakou ahewa i ko Cleveland Aha Kuhina no ko lakou manao pu me ka Peresidena, e hoopau i ke aupuni e ku nei, a e hoihoi hou mai i ke aupuni Moi o Hawaii malalo o ka Moiwahine.
(Ua ike e no ka ko Amerika poe, pehea oukou?)
Ua loaa mai hoi he mau palapala mai ko kakou mau makamaka mai, mai Wasinetona a me Kapalakiko mai, e hoike mai ana, i ka manaolana no ka hoihoi hou ia mai o ko kakou aupuni Moi.
E hoakaka ana hoi ia mau palapala, i ka pau o ke kuhihewa o kekahi poe Senate i alakai hewa ia e na poe aihue aina o Hawaii aku nei, a ua loaa ia lakou ka manao hoololi hou ana, mamuli o na hoike piha i loaa aku nei e pili ana, no ka makemake ole o ka Lahui Hawaii i keia aupuni Repubalika a ka poe pakaha limanui i kukulu iho nei.
AOHE I IKE IA MAI.
Aohe i ike ia mai nei e na Mana Aupuni o na Aina E keaupuai Ripubalika, a ka poe Mikanele pakaha aina, i kukulu iho nei.
Auwe no ka hoi ka make e!---- Ua hiki hiki hoi!----
Nolaila, e ka Lahui hoomanawa nui pauaho ole, aia ko kakou pono la ke hanaia mai la no e Kalivalana, ko kakou makamaka a hoaloha oiaio.
Ka hua keia o ka makou ao ana aku i ka Lahui, e hoomanawanui, e malama i ka maluhia, a hiki i ka loaa ana mai o ka pane hope loa a ka Peresidena.
Auhea ka ka Holomua pono o ke ao ana aku oukou, e hele e hakaka a i ole, e koho balota.
Lalaula lapuwale kana mau hana, a me kana ao ana aku.
Ke Halialia mau mai nei.
Ke ike nei kakou e ka Lahui i keia wa, ke hoole mai nei ke Akua i na hana a ka poe nana i pakaha iho nei ko kakou kulana aupuni Moi, a kukulu ae nei i ke aupuni Repubalika lima nui. O ko lakou mau makemake a pau ka lakou i hana ai me ka manao e hookoia ana, aka, ua hoole ia mai la nae ka mea a lakou i hana ai, e ka Mana Nui o Amerika Huipuia ia. Ua hoi nele mai nei o Komisina Hakawela i Hawaii nei, me ka loaa ole he wahi manawa e papaleo ai me na hoa o ka Aha Kuhina o Amerika. O ka leo i pane ia mai;--- Aole makou i ike ia oe.
O keia ka halialia ana mai o na kahoaka, no ka make loa o na hana o ka poe kolohe i hana iho nei maluna o kakou. Aole anei pela? Ua ko anei ka manao o keia poe i olelo ae ai i ka wa i kukuluia ai keia Repubalika, e ike piha mai ana o Amerika? Ua ike ia mai anei keia aupuni e na aupuni o na aina. Aole! Aole loa no.
NUPEPA KA OIAIO.
E HOOPUKAIA ANA E
KKAHI HUI HAWAII PONOI
I kela a me keia Poalima.
Ka uku o ka nupepa hookahi: No eono
malama, $1.00, no hookahi
makahiki $2.00
KUIKE KO MAKOU RULA.
He uku emi mai no hoi ko na hoolaha oihana, na hana kalepa, na hale kuai o kela a me keia ano. O na hoolaha mai na apana mawaho aku o ke kulanakaua hale nei, e hoouna pu ia mai ka uku.
E hoouna ia mai na manao ma ka inoa o John E. Bush Ailuene Buki, o na kauoha nupepa a me na hookaa dala a pau ma ka inoa o ka Puuku John Kapamawaho Prendergast.
JOHN E. BUSH.
LUNAHOOPONOPONO
JOHN K. PRENDERGAST.
Hoolaha.
I na luna a me ka poe lawe pepa pakahi, a me na makamaka eae o ka NUPEPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI ma keia ke hoike ia aku nei ia oukou apau, e palapala pololei mai ma ko‘u inoa no na kauoha nupepa, na hoolaha a me na hoouna kala ana mai a pau. Aole e mana kekahi palapala hookaa ke ole e kakauinoa ia e a‘u ma ko‘u inoa ponoi elike me ia malalo iho, i na ua hiki ole ke kakau mai ma ko‘u inoa haole, alaila, e kakau mai ma kou inoa Hawaii elike me ia e puka aku nei; a i ole ma ka inoa o na "NUPEPA KA OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI"
JOHN K. PRENDERGAST.
KAPAMAWAHO.
Puuku o ka NUPEPA KA
OIAIO a me KA LEO O KA LAHUI.
Honolulu Jan 12th, 1894.
Olelo Hoolaha.
E like auanei na ano kanaka a pau, owau o HUSMAN, ke papa a ke hookapu loa aku nei au i na halekuai a pau aole e ae i kuu wahine mare Mrs. Luika Husman e hoaie ma ko‘u mea, no ka mea, ua haaiele kumu ole mai oia ia‘u me na keiki liilii a mana, hookahi keiki ekolu makahiki, a o kekahi, hookahi makahiki. O ka eha keia o kona haalele aua ia‘u, a ke manao nei au e hookaawale ia mana imua o ke kanawai, no ka mea, aole e hiki ia‘u ke hoomanawanui me keia mau keiki oioi au e noho wahine ole aua.
Owau no me ka oiaio.
Hesman.
Hamakua, Iulai. 23, 1894.
@ wkly.