Ka Oiaio, Volume VI, Number 34, 24 August 1894 — Page 3

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

Kale Kopp a o Kepoikai

He mau Hawaii keia.  Ua kupaa ka maa a hiki i keia wa, aole e hoohiki e hoomaewaewa i kona pono pili paa a me ke kuokoa o kona aina.  Aole nae pela o Kepoikai, na muhee aku nei oia mamuli o ke ani hoopunipuni ia ana mai e Alaala Pokipoki ma e mau ana no oia i Lunakanawai Kaapuni no na Mokupuni o Maui, Molokai, i na oia e hoohiki.  Aka e ia oia ke lauwili ia nei, a e aneane ana o hoohaule loa ia me he wela hoomaemae ipuhao la no na misionari.

 

Ka Hoohuihui ana

            Ia makou i kamilio ai ma ka olelo haole e pili ana i ke kukulu ana i kekahi hui kalepaiwaena o na Hawaii a me ko lakou mau hoaloha, na hoohauoli koke ia ka Avataisa a me ka Hoku, i ka ike ana ia mau alakai a KA LEO.  He mea oiaio no, he mea io no keia na lakou e hopohopo ai, oiai ina e hui io na Hawaii, ma kekahi Aha Hui Kalepa, a e kuai i na waiwai a pau a lakou e makemake ai maloko o ko lakou hui ponoi iho, aole ana e loaa na dala a na Hawaii i ko waho poe, a e hoonele a ana na misionari i ke dala a ka poe a lakou e hana ino nei.  O ka makemake e keia poe, a na nupepa hoohui-aina e lili nei i ka hapai ia o ka Ahahui Kalepa e i noho mau na Hawaii e kauwa kuapaa i ka po a me ke ao no na ona o keia mau nupepa, na haole waiwai, no umukamamalima paha wahi dala o ka mahina, a e hoi hou aku hoi keia mau dala mailuilu iloko o na hale kuai o lakou, ma na kuai ana i na mea liilii no iwakalua hapahaneri a ka hookahi haneri paha pa-keneta ka puka, he mea oiaio, he kumu io no keia no kakou e kuokoa ai, a e hopohopo ia ai, e like me ka hopo wale ia o ka Pake a me ka Iapana.  Aole he kumu lili e ae a na misionari, a me na haole, hookahi wale no o ka ike aku i kekahi lahui e hoao ana e imi ae i pono oi ae no lakou, ia manawa, ua hoomaka koke lakou e hoinoino, a e hoole, a e huwa maoli no nolaila keia hoinoino loa o na haole hookae i na Hawaii, i ko makou alakai i ke alanui e loaa ai ke kuokoa a e lanakila oiaio ai ka lahui Hawaii.

            No keia kumu hoinoino, he mea ia na ka lahui Hawaii e ike iho ai, ma ka lili koke ia o ka hana huihui a makou i hapai aku nei, he mea maikai a he mea no ia e pono ai ka lahui.  He nui loa ke dala puu liilii a na Hawaii e waiho nei me ka hoohana ole ia, a i waiho ia ma ka lima o na misionari, a ma ka waihona Banako Hala Leta, ina e hoohuihaui ia e loaa no paha, he miliona dala, ke lokahi ka noonoo a me ka hana ana a ka lahui.  E nana kakou i na hui a na Pake a me na Iapana, e hana ana kekahi poe a e hookupu mau ana hoi iloko o kekahui hui, a pela lakou e hoomakaualii ai a lilo he poe kuonooono iloko nei o Hawaii. 

-                       A e like me ia kuonoono ke lili ia nei lakou, aka aole he nana mai o na Pake a me na Iapana i keia mau lili aka e hoomau ana no, a no ia kumu, oia ka hana nui e noonoo ia nei, pehea la e hiki ai ke lawe ia maina lahui o Asia e hana e like me ka holoholona no na haole, me ka hiki ke hoopaa ia aku aole e komo ae ma na hana e, e like me kona ano he kanaka e like me na kanaka e ae.

-                       Ke olelo mai nei keia poe, aole e hiki ana i na Hawaii.  He mea oiaio keia ke puni na Hawaii e like me ko lakou puni ana i na ao hookamani a na misionari iloko o na makahiki he kanahiku a oi aku.

-                       He hana mau loa ia na lakou aia no e hoolohe aku i na hoopunipuni a lakou, alaila, mai kai ka Hawaii, aka, ikona wa e noonoo ai e kuokoa nona iho alaila, he kanaka ino loa iho la oia, aia no ka pono, a o ka lakou poe keiki ke hoohana aku i ka ike hoi i loaa i ka kakou poe keiki a kamailio wale ia ae no i ka alanui e hoohana aku ai, ia wa ua lilo iho la he mea ino.  Aka, ua hala ia wa, ua helelei ka unahi i kapili ia i na maka o na Hawaii e ka poe misionari i haunaku makapo ai lakou a me ka lakou mamo aku.  E ala kakou e like me na hana hoonele ia o na Hawaii i ka hana, i ka oihana, a i na pono e ae, ma kahi e hiki ai ke hoonele ia, e na haole, pela no kakou e noonoo ai i ke alanui e loaa ai ko kakou mau pono pili paa e hoao ia maila e lawe wale, ma ke ano kalepa, ano hana, a ano e ae paha.

-                       E Hawaii !  E ala!!  Ua hiki mai ka wa e hoohana ai.  E kuokoa ai ma na ano a pau.  E lanakila ai, a e hooia aku ai i ko kakou kanaka makua a me ko kakou kupono e imi no kakou iho. 

 

HE MAU WAIWAI I HUNAIA.

            O Wiliama Lasena, ke alakai makaukau o na makaikiu a me kona mau kokua kupono ua loaa ia lakou ma ka auina la Poalua nei kekahi mau waiwai makamae i hunaia, mahope mai o ka hopuia ana o W. H. Couleta no ka powa ana i kekahi Pake ma ka pali na noii koke o makaikiu Lasena a me kekahi poe i kona moohihia o na wa i hala ae, a o ka hopena ua loaa aku ka mea i hai mua ia ae nei, makahi kokoke i kahi noho o Couleta ma Kalia ma kahi kokoke i Kakaako iloko o kekahi wahi lua uuku kekahi pahu i piha me na ano wati a pau, komo, pine omau, apo-lima, a pela aku, no lakou ka waiwai io mawaena $500, a $600, kokoke no e pau loa i ka hooia ia ma ka ikemaka ka poe no lakou ia mau waiwai i nalowale, nui ka hana a Mr. Lasena me kona mau kanaka ma ka hali ana i ka meheu o keia mau waiwai i hunaia e keia haole powa.

 

HU MAWAHO O KE ALAHAO.

            Ma ke ahiahi o ka Poalua nei, Augate 21, ua loaa mai ka lohe i ke kakauolelo ma kahi hoolulu ka a ka Hui kaaahi o Oahu me aina ma ke ma ke telepona, e hoikeana o kekahi o na kaa ukana i piha me ka lanahu, ua hu mawaho o ke alanui hao ma kahi kokoke i Waiawa aole he poino kukonukonu a ano nui i ike ia maluna o kekahi ola uhane a i ole ia o ka waiwai paha, a ua lilo i hana na na kanaka hana o ka hu kaa ahi e hoolakalaka i na kaa a pololei iluna o ke alahao.  Aneane i ka hora 1 me hapa, ua hoounaia ka lio hao Lanakila no ua wahi la no ka haawi ana i na kokua ana.  Aole he hookaulua ana ma ka oihana maauauwa, a o na kaa ohua e hooholo ia aku ana no elike me ka mea mau. 

 

KA MALAMA OIHANA.

            He mea na makou i mahalo nui ai, i kekahi o no poe opio Hawaii, i ko makou lohe pono ana mai, ke hoohana, ponoi nei lakou e malama e hana a e hoomahui ma na mea e pono ai a e pomaikai nui ai keia noho ana, e hookanaka makua, a e hana ponoi iho i ka waiwai i imi ia e ka makua, mamua o ka haawi ana aku ia hoi, a i ka lima o ka haole, e like me na helu mua o ko kakou papa i hoolaha mua aku ai e painai ana i na opio e hookanaka e malama, e pakiko, a e hana.

            Ma ka la i nehinei, ua kipa aku makou e ike, a makaikai aku i ke Keena Oihana o na Keiki ahi, ma kai o Honuakaha, ma kekahi Hale e pili pu ala me ka Home noho ponoi o ka Moiwahine Kanemake Kapiolani.

            I ko makou kilohi pono ana iho i na mea paahana o loko, i na pakaukau na ume, na noho na Buke Oihana kahi e kakau ia ana o na waiwai o kela a me keia ano, ua kau maila ia makou, na haili hoomanao aloha ia Kalani Moi Kalakaua, i hala e aku, no ka mea, i ko makou hoomanao ana ae o na mea a pau i pili i kana oihana kakau ia wa, oia no keia mea a makou e ike nei.

            Aia iloko o ke Keena Oihana mawaena konu ka Hoailona oke Kalaunu Hawaii, na kil o na Palapala Hookohu, na Sila Alu, a me na mikini kuni o na Hookohu, na poo, e pili ana i ka oihana kakau, a me na Moo-waiwai; ua ku i ka oehia, ka ihiihi a me ke anoano alii ua Keena ia i ka makou ike.

            Ua nui ko makou mahalo i ko makou ike pono ana i na lima hana o loko, e hana nei malalo o ka Wiawai nui o ka Moiwahine Kapiolani, a me ko Kalakaua i hui ia e waiho mokaki nei mai Hawaii a Kauai, oia no na kakauolelo ke Keiki Alii D. Kawananakoa, ke Keiki ahi Jonah K. Kalanianaole he mau Ona waiwai laua no keia mua aku, a me ke kakauolelo Alii ke colonel ka Mea Hanohano Edward K. Lilikalani.  A ke haawi ae nei makou i na leo pule, imua aku e paa i ke kahua o ka pono a me ka pololei, o ka malama ana i ka oihanaponoi ma ka Home, oia iho la no na kahua e hiki ai ke malama i ka oihana o ka lehulehu a me ke Aupuni:

 

Na Olelo Hoopunipuni.

            He nui na olelo e kamailio ia nei no makou, e ka poe opuino, e hoao mau nei e hehi ia makou olalo; ma ka olelo ana, ua lilo makou i ke kuai, ia a pelawale aku.  E hoomanao e ko makou lahui, ua hoino ia ka Haku, no kona hele ana mai i keia ao e hoike i ka mea oiaio; pela no makou e hoino ia nei, no ko makou hoike mau aku imua o oukou i ke kulana oiaio o ka mea e pili ana i ko kakou aina.  Me ka hauoli nui makou e hoike aku nei imua o ke akea, i ka maemae o ko makou lima ma na mea a pau i oleloia no makou.

            Ke ola nei makou me ka mea i loaa mai ka hou mai o ko makou lae, a oukou hoi ka kahui e lawe nei, oia na nupena Ka Leo a me Ka Oiaio, me ka ai pakiko loa ana, i wahi e hiki ai ia makou ke puka mau aku imua o oukou e na hoa o ka aina hanau, e hoakaka ana i na mea a pau a makou i ike ai, oia ke alanui hele e loaa ai i ka Lahui Hawaii, a me ko kakou Moiwahine ka Lanakila o ka la, maluna o ka nihau e waiho ala imua o Amerika ma o Peresidena Kalivalana la ka hoopono, a me ke kaulike o Amerika i ike ia.

            Ke hoihoi aku nei makou i na olelo hoino wale o kela a me keia ano, a kau no maluna o ke poo o ka poe nana ua mau olelo ala.

            O ka makou e kau leo aku nei i ka poe he mau wahi koena aie ko la kou ia makou, e hoomanao mai ia makou iloko o keia, mau la kupilikii e nee nei.

 

 

Nui ke Ke-u

            I keia mau la aku nei, nui ke keu o na nupepa hoohui aupuni i na manao o Ka Leo, me ka hoahewa iho ma ke ano nui, he eueu i na mea ino ma na nupepa.  He oiaio keia ua hoike mau makou, ma na ano a pau i ke ano a me na hana a na hookahuli Aupuni ma ka olele Hawaii, a me ka hoike ana ma na olelo kumu i ke kahua o ko makou manao, a me ke pale ana i no olelo hoopunipuni a me ka hoinoino ana i ka Moiwahine a me ka Lahui kanaka Hawaii, e pane ana hoi me ka hopo ole i na misionari a me ka poe i komo pu e kokua i ka lakou mau hana kolohe, aihue, hoopunipuni a a hana hewa ho.  Aole nae keia mau ano olelo i hoopuka ia, ua pane ia iho.  Aka, i ka wa o makou i ike ai i ka palupalu o na wahi nupepa haole e ku hookamani ana ma ka aoao o ka Moiwahine a me kona lahui e kamilio puhi lua ana ma ka olelo haole, e ao ana e kaua, me ka nele i ka mea kaua, a e hoohiki i ke Aupuni Repubalika a na misionari i kukulu iho nei, me ka lanakuhihewa e ike ia mai ana e na Aupuni e, -ia wa ua hiki ole ia makou ke hoomanawanui, a me ka hilinai e loaa ana ke kokua i ka Makua Mana ua hoala ae hoi makou i wahi nupepa uuku ma ka olelo haole, me ka hooholo e paio aku no ko kakou pono, a me ko kakou kuleana paa a pau, me ka hopo ole, e kike olelo ana ma na ano a pau, a e hue kumu ana i na hewa a me kuko a na misionari i hana ai, a e hana nei, a me na olelo hoopunipuni a hoinoino hoi i ka Moiwahine a me na wahine Hawaii a pau, a me ka lahui Hawaii holookoa.

            Ia makou nae a pane nei e hooahuwale nei i ka lakou mau hoopunipuni, a me ka hoinoino kumu ole o keia poe, a hue pau aku nei ma ka olelo haole e ike pono ia ai ka hana moekolohe a na misionari, mai na keiki a na makua, a hiki i keia la, me na keiki hookamakama a moekolohe a lakou, ua uwi mai nei ka niho o ka nupepa Avataisa a me ka Hoku, e olelo ana, he mau hana maikai ole ka ua nupepa aloha aina a aloha alii e kue mai nei, a he mea kupono e kinai ia, a pela aku.  No ka oiaio, a hiki ole ke hoole mai nolaila, ke ake mai nei e kinai i ka waha hopo ole o Ka Leo o ka Lahui e hehi nei i ua hana hewa a pau me ka nana ole i ke ano o ka ili a me ka olelo a ka mea e hana hewa ana, i ka lakou mau hoino hoopunipuni, aole keia poe i kanaluna iho aka a hoike pololei ia aku ka moekolohe o na keiki a me na makua o lakou, a me ka holomalu i Kapalakiko e hoohemo ai i ka hua o na hana huleilua a lakou, wikiwiki ka waha i ka olelo e kinai.  Kinai i ka hoike i ka mea oiaio, i ka huai i ike ia ai e ke ao holo okoa o na misionari a me ka lakou mamo kekahi o ka poe hana haumia iwaena o keia lahui a hiki no i keia la, mai ka mea kiekie a ka mea haahaa o lakou koa kakaikahi aku o Binamu ma, a me na misionari e noho malie aua ma ka hana a na makua o lakou e ao hookamani ai i keia Lahui, a hua mai ika anoano hookamani, e ike ia nei ma ka oihana Kahuna.

            Aka, ma ko makou ano he kauwa no ka pono, aole e hiki ia makou ke hooki i ka hoike aku i ke akea i na hana hewa o ka poe hana hewa, a i ko lakou moolelo kumu, mai mua mai, ke ike ia ke kupono e ike pono ia ke ano o kela a mea keia kanaka e ku ana e kalai a i ole e akeakea  ana paha i ka pono a me ka oiaio me ka Pomaikai o ka Lahui Hawaii.

            Ua lawe makou i keia hana, no ka pono o keia Lahui, ake hilinai nei makou ina he poe aloha aina oiaio ko keia lahui, e komo pu mai ana no lakou e kokua, aole e nana maka mai, a e keke niho wale iho no me na olelo haanui a me na paio waiwai ole.

 

UA HOIKE MAI OIA I KA MEA OIAIO.

            Maloko o ka Luakini o Haili, ma Hilo Hawaii, ma ka halawai hui o na Ekalesia Haole, Iapana, Pukiki a me na Hawaii i malamaia ma ka po o ka la Sabaki nei Augate 19.  Ua hoakakaia mai na manao ano nui o kekahi palapala a Rev. Edward P. Baker, ke kahu o ka Ekalesia o na haole i huli hoi aku la no Amerika ma ka moku Annie Johnson ma ke kakahiaka Poalima Augate 17.

            E hoomanao ka Lahui Hawaii po noi, o keia rev. e. P. Baker kekahi o na Kahunapule i hooikaika loa no ka hoohui ia Hawaii nei me Amerika e ua nui kana haiolelo ikaika ana ma Amerika no ka hoohui aina iaia ma Hilo.

            Eia nae mamua ae o kona haalele ana iho ia Hilo a huli hoi aku no Amerika Huipuia, ua kakau iho la oia he palapala hoakaka e kauoha ana ia rev. s. L. Desha e hoike aku ia manao ona imua o na poe o ka Ekalesia o Haili.  Mehe la ua hoololi ae ke akua o Aberahama o Isaaka a me Iakoba i ka manao o keia manao a Levi, a haawi mai la ia ia i uhane ano hou o ke kanaka haipule ihi haahaa, a penei kekahi o na manao ana i kakau ai.

            He mea mahalo nuiia ka manao kupaa o ka Lahui Hawaii no ke aloha i ko lakou aina.  O ko lakou malama i ka maluhia me ka hoomanawanui, oia kekumu o ko lakou ikaika, a e lana kila ana.  Ua hoao ia lakou me na hana hookikina e hookomo iloko o ka enaena o ke ahi ai me ka pahikaua, i mea e hoomomona ai i ka lepo o Hawaii, aka, ua hoole ka Lahui Hapii, ia mea, a ua noho me ka maluhia, ka mea hiki ole i kekahi Lahui e ae ke hoomanawanui.

            He hoike ana no ia i ko ka Lahui Hawaii loaa ana o ka malamalama Karistiano.  A ma ia mea e loaa no ka lanakila ia lakou.

            E na mamo aihue aina a kanele, e mihi oukou ano e like me keia Kahuna pule o ouko.

            Mai hilahila, aka, e hoike ae i ka moa oiaio, a me ka pono a ke Akua i ao mai ai ia oukou, alaila, la oukou. 

 

Mana hou ka Opiuma.

            Aola paha i poina na hoomanao ana o ko makou poe heluhelu, i na hana mana he nui e pili ana i ka opiuma iloko o kela mau makahiki i kaa hope aku nei, a ua hou hoi malalo nei he pakui no ia mau hana hookalakupua;  Ua lohe ia oe ma kela mau la aku nei ma ke ku ana mai o ka mokuahi Auseralia o ka la 11 nei mai Kapalakiko mai, ua loaa mai he hoike i ka Luna Kiai Awa aia he ukana me ka opiuma iloko maluna o kona oneki.  Ua hoike pihaia mai ma ano a pau o ka pahu i hookomoia mai ai ka opiuma, nolaila ua kiai ia ua pahu la a hiki wale i kona hoolele ia ana mai iuka o ka uwapo.  O Hamiletona ka inoa o ka mea i hoonohoia no ke kiai ana i ka ona nona ua waiwai la, ina he mea kekahi e hiki mai ana e kii.  Ua hala he mau la me ka maopopo ole o ka mea nana ua ukana ia, a ma po nalowale kupanaha iho la kekahi manawailoihi, na loaa aku la ua pahu la-me kona mau hoailona a pau e pili pu ana-iloko o kekahi hale ukana aka nae, i ka weheia ana ae o ua pahu la ike ia iho aohe ka opiuma, ua hoololi kamahao ia ma kekahi ano e ae.  O keia ke kumu i hoopauia ai o Hamiletona.  Ma ka hoomaopopo he la o na la o na hana mana ma ka Hale Dute, ua hoomaka mua mai i ka makahiki 1887, a aole i pau a hiki i keia manawa.  Ua kaiehuia ka luna no ka makaala pono ole i kana wahi o ka hana.

 

PA-HU KA IPUKUKUI.

            Ma ke ahiahi Poakolu nei, ua kuka la leo nui ae ka bele o ke towera, oia ka pauahi ma ka hoina o na alanui Nuuanu me Moi.  Ilaila aku na kaawai, a ka ua pio e ke ahi, mamuli no ia o ke pahu ana o kekahi o na ipukukui o ka hale iluna o ka hale inu rama Pakipika i ka makani.  Ua holo koke aku na poe hana o ua Hale Kuai rama Pakipika nei a me kekahi poe e ae i kamanawa kupono, a hoopio ia ke ahi me ka uhi pakaukau bilioti.  Aole i oi aku mamua o $30 ke poho i hanaia.

 

KAUOHA NO KA LA E HOOLOHEIA AI KE NOI HOOPONOPONO WAIWAI.

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI.

            Apana Elua, o ka Repubalika o Hawaii o ko Hawaii Pae Aina. Ma ka Hooponopono Waiwai.  Ma ka hana o ka Waiwai o MOANALUA (k), no Wailuku, Maui, i make kauoha ole.  Ma ke Keena imua o A. N. Kepoikai, Lunakanawai. 

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Nui a SOLOMON KAWAIHOA (k), no Kamalo, Molokai, e hoike ana ua make kauoha ole o Moanalua (k), no Wailuku, Maui, ma i ka la o 1888, a e noi ana e Hooponoponoia ka Waiwai, a e hooholo ia i na hooilina.

            Ua kauohaia o ka Poakahi, ka la 27 o Augate, M. H. 1894, ma ka hora 10 ka kahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolehe ana i ua noi la imua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko lakou, e ae ole ia ai ua noi la.

            Kakauia ma Honolulu, Ko Hawaii Pae aina, Iulai 24, M. H. 1894.  Na ka Aha, Henry Smith, Kakauolelo, Oihana Hookolokolo.

 

KAUOHA NO KA LA E HOOLOHEIA AI KE NOI HOOPONOPONO WAIWAI.

AHA HOOKOLOKOLO KAAIUNI

            Apana Elua o ka Repubalika o Hawaii.  Ma ka Hooponopono Waiwai, Ma ka hana o ka Waiwai o KAIA (w), no Puuhaoa, Hana, Maui, i make kauoha ole.  Ma ke Keena imua o a. N. Kepoikai, Lunakanawai. 

            Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a Rev. D. Kanoho, no Kamalo, Molokai, e hoike ana na make kanoha ole o Kaia (w) no Puuhaoa, Hana, Maui, ma 185, a e noi ana e hooponopono ia ka waiwai, a e hooholo ia i na hooiliua.

            Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka ia 27 o Augate, M. H. 1894, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i @ no ka hoolohe ana i ua noi la imua o na Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo, ma Wailuku, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko akou, e ae ole ia ai ua noi ia.

            Kakauia ma Honolulu, ko Hawaii Pae Aina, Iulai 24, M. H. 1894.  Na ka Aha.  Henry Smith, Kakauolelo Oihana Hookolokolo

 

            HOOLAHA HOOKAPU AINA.

            Ke papa a hookapu Ioa aku nei au i ka poe a pau e hele kuleana ole aha e lawe i na mea o luna o kuu mau aina a pau e waiho la ma Koolau, Maui, ola hoi o Kapaakea, Puakea, he mau Ahupuaa Iana, a o Kaliae, he aina kula ia e hoomaka ana kona palena ma ke kihi hikina ma ka pali kahakai o Kekuapaawela, a ma ke kihi hema ma ka @ muliwai o Wailuaiki.  A ke papa pu ia aku nei na poe a pau e hele ana e lawaia ma kahakai a me kahawai o keia mau aina.  O ka poe a pau e kue ana i keia hooleha ana na ke kanawai e ao ia lakou.  Mrs. Malaka Akiona, Wailuanui, Koolau, Maui, Iune 29, 1894.  jul13 2ms wkly.

            B. F. Ehlers & Co. (Painapa Ma.)

 

:KO.

 

Na Lede Kolamu.

            Ina ua ano kanalua ka poe kuai mai i ka makou mau kumukuai e hoolaha nei, he hookahi wale no mea nana e hoopau ia pohihihi, oia ko makou hoomaa ana aku i ke hoikeike ana i na kumukuai, a me ke @ o ka holomua o ka makou hana.

            Aia hoi he olelo kahiko, “i na e poho kekahi kanaka e puka ana kekahi.”  E loaa no ka puka i ka poe a pau e kuai mai ana me makou a o ko makou pomaikai hoi, oia ka pii mahuahua ana ae o na waiwai i lilo aku, a e lilo ana i poho no kekahi kanaka.  Nolaila, i kela a me keia la ke hoemi nei makou i na kumukuai.  Aole he papa kuai i hoonele ia me na waiwai nani o na ano a pau, oiai he mau waiwai hou wale no ke kau ia malaila.  Ua hala na la o ka loaa ana o ka puka mahuahua.  He mea pono e ike ia na waiwai ano hou loa, me na kumukuai haahaa loa, i no laa pau, i wahi e makaleho ia mai ai e ka poe kuai mai.  He mau wahi waiwai kakaikahi ka makou e hoike aku aku ana, ma na.

 

KUMUKUAI HAAHAA LOA.

            I na oe e kuai ana i ka makou mau kawele Tureke he mea oiaio, e pule ana oe e ua mai.  He ano o koa loa keia wa na kawele Tureke emi e kuai ia nei.  Ma ko makou kuai ana i keia ano waiwai me ke kala kiekie, oia ke kumu i hiki ai ia makou ke kuai i keia ano waiwai maikai, e like ke emi me ke kumukuai o na waiwai emi loa o keia ano.  He nui loa na Eke dala nani o na ano a pau, e hoomaka ana mai ka 25 keneka aku, o na ili Moo, a me na eke i kinohinohila me ke kala.

 

NA MAMALU

            He pomaikai keia nou?  E nana oe a puni keia kulanakauhale no kau mea i makemake ai e kala mai he mea makehewa ka hana ana pela, e komo koke mai ma ko makou nei Hale kuai, a e loaa no kau mea i iini nui ai, ma na Mamalu @ o na ano a pau, ma na @ like ole.  He mau MamaluKilika no kekahi no na kane o 28 ka laula.

            Aole he mau kumukuai pipii e kau ia maluna o keia mau waiwai.  B. F. Ehlers & Co.  (Painape, Ma)  Alanui Papu Iw-dly

 

OLELO HOOLAHA.

            E ike auanei na mea a pau ma keia hoolaha, owau a Kahalaula @, ke hookapu a papa loa ia aku nei ka poe e hele ae ana @ a e paa kuleana ole ana i kuu @ Alodio e @ nei ma Kahili, Kilauea, @ oiai, ua lilo mai ia aina ia u ma ke kaai ia e Mareko @ make, a ua kakau ia ma ke Keena Kukau Koreo ke Aupuei ma Honolulu, @, aole no e mana kekahi palapala hoolimalima i hanaia ko ole au e kakau inoa aku mai keia la aku, o ka poe makemake e hoolimalima i keia aina e hele kino ae ma kuu home noho ma Waipa, Hanalei, Kauai. 

            E hoolohe ka pono ma keia Hoolaha, oiai, owau ka haku maluna oia aina, aole o Pooni, mai puni i kana, aohe ona kuleana i keia aina. 

            Owau iho no.  Kahaleula (w.)  Waipa, Hanalei, Kauai Aug. 17, 1894.

            aug24 Sts. wkly.