Ka Oiaio, Volume VI, Number 35, 31 August 1894 — Page 4

Page PDF (1.09 MB)

This text was transcribed by:  Lori Fitzwilliams
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Nupepa Ka Oiaio.

J. E. BUSH, Lunahooponopono.

J. K. Penikalaka, Puuku.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

POALIMA AUGATE 31, 1894.

Ka Makou Olelo Ao Hoolana.

I nui ke Aho!  A i mau ke kupaa me ka hoomanawanui.

 

  Ke hoomau nei makou i ko makou manaoio kupaa mamuli o ka manao hoopono a ke Ak@a i kuhikuhi moakaka mai ai i ko makou uhan@ aloha i ka aina o ko kakou mau kupuna a ke Akua i hoonoho mai ai no lakou a me ka lakou mau mamo ponoi, oia hoi kakou.

  Aole loa makou i paupauaho aole hoi i puni wale aku i na hana hoowalewale a me na haua apuka im@ kolohe, a ka poe a kakou i ikemaka maoli ai, he poe aihue aina o ke kulana lapuwale haahaa loa.

  Aole loa makou i haawi pio iki, aole hoi e kumakaia i ko kakou aina a me kona noho kuokoa ana malalo o ka noho ana, oluolu o ke kulana Aupuni Moi; e like me na hana hoo@aikola a ka Holoho@e a me kona poe paalalo; a e like no hoi me na ao lalau ano pupule a kekahi poe Hawaii i hoo@, e ao hoopuiwa ana: He makehewa ka hoolohe i na ao ana a Bush a me Nawahi ma; oiai, ua pau loa ka pono o Hawaii, aohe wahi pono i koe, a pela aku.  O keia poe, he puni wale lakou i na olelo hoonuinui wale mai a Wilikine ma, Kole Kaaka ma, Waila ma, Hakihaki ma, Luliluli ma, Pokipoki ma, Ohikui ma, Norinori ma, a me Poka-ka ma:

  Ke huli ae kakou a nana aku i na hana holopee a keia poe; me he la he hookahi wale no mea maopopo loa, ua hoolimalima lakou no ka pepehi maoli ana i ka Lahui Hawaii. Aole loa he wahi manao aloha iloko o ko lakou naau no ko lakou mau hoa kanaka o ka lahui hookahi a me ke koko hookahi. Ke holokiki aku nei lakou ma kela aoao a huipu aku me na poe nana i hoopilikia iho nei ia kakou, a he hookahi ko lakou alu like ana mai e hoonuinui i ka lahui i mea e hoopuiwa ai ia lakou, a pau lakou i ka haule kumu ole iloko o na lima o ka poe lokoino, e hoohikia e kokua aku i ke aupuni Repubalika a ka mana lima nui o ka nuku kai@ aina.

  Nolaila, e ka Lahui Hawaii a me na @a@a a pau loa o ka Hui Aloha Aina, mai Hawaii a Niihau, e kupaa me ka hoomanawanui, e hoomau i ko kakou manaolana, a e nana aku i ka mana @ ke Akua a me kona Lima kokua.

  Mai huipu aku, mai hahai i na hana hoohiwahiwa a mai komo pu aku me na iliohae iloko o ka lakou mau hana hookelakela ano apuka.  E pono e ku kaawale mai ka Lahui mai na hana a pau loa o ia ano; a hookahi wale no mea nui; e lawe ae iloko o ko oukou mau puuwai a e h@poi i ke aloha pau ole no ko kakou aina, ka Lahui a me ko kakou Moiwahine: ka mea a kakou e mahaloia mai nei e na Lahui owaho, ka mea hoi a kakou e hana hope loa ai, i loaa ai ia kakou ka lanakila mau loa ana.

 

Holo ka Bila Tarifa

(DUTE.)

Na Olelo Hoopunipuni.

Ua ike ia ka Repubalika.

 

  Oiai wa pau ka bila kanawai auhau dute i ka hooponopono ia a ua hooholoia i ka la 15 o Augate iho nei, ua hiki loa ia kakou ke hoomanao eia aku ka nuhou oiaio e hoohauoli ai ia kakou ma @ lima mai o na Komisina o ke alo Moiwahine i holo aku nei no Wasinetona.  Mahope iho o ka ike ana o lakou ia Kuhina Gresham, ua launa pu aku la hoi lakou me ka Peresidena a ua haawi mai hoi o Cleveland i na olelo hoohauoli i hiki ole ia makou ke hoolaha ae i keia manawa, koe keia he wa pokole a e hoihoi ia ana ka Moiwahine, me kona mahalo nui i ka hilinai a kupaa o ka lahui i ka pono o ko lakou aoao a me ka manaolana ana ma ona la.

  Eia kekahi telegarapa hope loa ia Kope Barauna mai ka Peresidena Lilienthal o ka Nevade Baneko, ka poe e kuai ana i ka Hui Baneko o Bihopa.  Penei ka olelo;

  Kapalakiko Augate 15, ua holo ka Bila Auhau Dute Tariff a ka Senate.  O na hoololi hou a ka Hale Makaainana i manao ai he mau anoano kalai aupuni ia a na aoao e paio ai'i ke kau hooilo ae.  O na hoololi hou aku e pili ana i ka auhau kopaa, aole paha ia e hana ia aku ana ano.   He telegarapa hou hoi ke olelo mai nei, ua holo ka bila e hoonoa ana i ke komo ana mai o ke kopaa, ma ka Hale Lunamakaainana, a ua waiho ia aku ma ka lima o ke Komite Waiwai o Ka Aha Senate.

  Ma keia teregarama ano nui ia Kope Barauna, ka Luna Hooponopono aku o ka Baneko o Bihopa kuai ia hoi e ka Baneko Nevada mai kona Peresidena mai Lilienthal aole he olelo no ka ike ia o ka "repubalika Hawaii" e like me ka lakou nei e liki nei.  Aka o keia mea nui e pili ana i ka noho ana o ka lahui Hawaii, a me ke kalepa waiwai ana, ma kahi ana e kukulu ai i kona Baneko hou, aole he wahi olelo hookahi ana i hoike mai ia Kope Barauna.  Kupanaha keia hamau, ina io ua ike ia ke aupuni repubalika a lakou nei.  Aka, ma keia hamau ana he mea maopopo loa aole i ike ia, e like me ko makou hoomalamalama ia mai Wasinetona mai ma kekahi leta mai a Moreno mai, e i ana la 9 o Augate, a hiki i keia la aole i ike ia ke aupuni repubalika o Hawaii a hiki i keia la.

  Ke olelo houpuupu nei nae hoi, ka aoao misionari ma ka la 9 o Augate, ua ike ia ke aupuni repubalika, e like me ia i telegarapa hoopunipuni ia ae nei ma Nu Zilani a o ke kumu o keia, oia no keia, mamuli no ia o keia mau olelo e pili ana i ka mea i hana ia iloko o ka Hale Lunamakaainana, penei:

  Wasinetona, Aug 9. -- (1) I ka wa o Luna makaainana McCreary, ka mea nana ka olelo hooholo e kakoo ana i ka manao hoihoi o Cleveland i ka Moiwahine i kohoia ai he 177 ae a 75 hoole e noho Luna hoomalu ana no ke Komite o ka Hale i keia auwina la, ua hai ia mai la oia aia ka Kuhina Gresham e makemake ana e ike ia ia ma ka rumi o ka Peresidena o ka Hale.  I ka wa o McCreary i hoi ae ai ma ka noho hoomalu ana, mahope o kona launa ana me ke Kuhina, ua hoole loa oia aole e hoike aku i ka mea i kamailioia mawaena o laua.  2. Aka ua lohe wale ia mahope mai ua hoike aku hoi ke Kuhina ia ia ua ike aupuni ia aku ka Repubalika o Hawaii e keia Aupuni.  I ka la apopo paha e hoike akea ia ae ai ke kuahaua Aupuni no ia ike ana.

  He lono keai ma o na nupepa mai o Wasinetona i ka nana a aku, aka, aole nae i hoike ia ae nei ma na nupepa o Hawaii nei, ka moa a kuma i loaa ai keia mau lono.

  Aka, ina io he oiaio keia mea, eia ka ninau, aia mahea kahi o ka olelo e kuhikuhi ana ua ike ka Hale a ua ike ke Aupuni.  Aia wale no ma ka mahele elua o keia lono, ua haku iho ka mea kakau i kona manao ko ho, e i ana, Aka, ua lohe wale ia mahope mai *****@ ike ia ana ka Repubalika Hawaii a i kekahi la ae e kukala akea ia ai.

  E nana hoi kakou ma ka hana a ka Hale ma ka la 9 ae, i ike pono ai kakou i ka oiaio a me ka hoopunipuni o keia mau olelo ua ike ia ka repubalika e like me ia e hoolaha ia nei i huliamahi ai ka lahui Hawaii.  Eia ka lua o ka olelo e olelo ia nei no Wasinetona mai, penei:

  Wasinetona, Aug. 9. -- (1)  Ua hoea hou mai la ka ninau Hawaii imua o ka Hale i keia la, a lilo iho la oia ke kumu hana ano nui a koikoi hoi o na hana.  Ua hoala ia mai ka ninau ma ke noi pilikino ana a Mr. Boutelle.  Ua hoole hoi oia i ka mea i kapili ia aku iaia, e olelo ana, mamuli o kona lawe ana mai i kana olelo hooholo e ike ana i ka repubalika Hawaii, ua hoao aku hoi oia e loaa kekahi pono pili i kona aoao o ka poe repubalika, a olelo mai la hoi, ua manao nui wale no oia e malama ia ka hanohano a me ke kulana maikai o ke Aupuni, a e hookoia na kumuhana alakai ma ka moolelo o ka aina a me ko ka Ahaolelo i hahaki ole ia mamua.  Ua olelo helu aku oia e pili ana i na kumu hana ole o ko ke Komite o ko na Aina E maluna o kana olelo hooholo, a me ka hoahewa ana hoi i ke ano hana a ke Aupuni ma ka ninau o Hawaii, ka oi ma kana hana hope loa, ana i kapa ai he hana ana, he hoonenene, a he ike ano-malu a ka Peresidena i ka repubalika Hawaii.  (2)  Ua hoopololei ia mai hoi oia e Mr. Outhwaite a me Mr. Coombs (Demokarata) a ua kauoha ia mai hoi oia e ka Peresidena o ka Hale e noho iho ma kona noho, mahope o ka mahalo hauwawa ana mai a ka aoao Repubalika iaia.  (3)  Mamua o kona noho ana, ua hoao oia me ke ko ole, e loaa ka ae lokahi ana mai o na hoa e hooholo e hook@ ia aku ke Komite o na Aina E mai ko lakou noonoo hou ana aku i kana olelo hooholo a e noonoo ia no e ka Hale ponoi.

  O ka lua keia o ke kumu o na olelo i kukulu ia ai ka olelo hoopunipuni e i ana ma ka teregarama o ka la 9, ua ike ia ka Repubalika Hawaii.  Maopopo ole kahi o ka ike ia.  Eia ke ano nui o ka mea i hana ia.  Ua hoao o Boutelle e hapai i kana olelo hooholo e kauoha ana e ike mai o Amerika i ka Repubalika Hawaii, a ua haule oia.  Nolaila, aole he hana a ka Hale i hana ai e ike ana i ka repubalika.  (2)  Ua rula ia aku o Boutelle a ua kauoha maoliia e noho iho, a ua noho iho la oia me ke ko ole o kana mea i hoao ai.  (3)  Ua paa loa hoi ka olelo hooholo ana ma ka lima o ke Komite o ko na Aina E, a he kue loa ka hapanui o keia poe ia Boutelle a me kona aoao repubalika, a o McCreary ka Luna Hoomalu o ua Komite la.  (4)  Ma keia haule ana o ka hana a Boutelle ua haule ka ike akea i oleloia ma ka mea i olelo mua ia ma ka la ewalu aku, oia hoi, e kuahaua akea ia ae ana ka ike ia o ka Repubalika Hawaii.

  Aia iho la maluna o keia mau olelo nupepa mai Wasinetona mai e ku nei ka e'a o na liki, ua ike ia ka repubalika Hawaii, a ka aoao hoohui-aina e kaena nei, a i kakoo kumu ole ia, e oukou ponoi no e ike mai la, e ka lahui Hawaii, aohe io no he kumu.

  O na olelo @ ae a pauloa e pili ana i ka ike ia, ua kukuloia maluna wale iho la no o keia mau la hana o ka Hale Lunamakaaina.  Aole hou aku.  O na manao nupepa o ka Chicago Times, he nupepa i hoolimalima ia e ka poe P. G., he mau manao hakuepa a koho wale iho no e hookahuli ana i ka mea oiaio, a paa mai la hoi ia Kanikela Waila, hiki loa i Hawaii nei, a ia nei, ua hoomahuahua hou ia ae la na olelo houpuupu me na hoopunipuni i kunu e huliamahi ai ka Lahui Hawaii.  O na olelo he mau palapala ka Peresidena Cleveland eia ke hele mai nei e hoomaikai ana ia Mr. Dole, he mau hoopunipuni wale no ia, oiai ua olelo ia me ka hoikeole ia o ke kumu e manao io ia aku ai, e i ana "aole no he mea i kanalua ia ko Peresidena Cleveland alanui ma keia ninau a me kona ike ana i ke aupuni hou o Hawaii ma kona ano he aupuni no ka manawa".  He oiaio keia ike ia he aupuni no ka manawa, a oia no ka Kuhina Willis i ike iho nei, aole hou aku he ike ma kekahi ano hou aku, a oia no hoi ka makou e olelo mau nei, aole e ike ana ke Aupuni America ma o Peresidena Cleveland i kekahi aupuni noho paa maoli a pau ka hana hewa a kona aupuni i hana ai i ka hoomaemae ia @ ia, a oia hoi e like me kana olelo akea i keia poe P. G. e haalele lakou a e hoihoi hou i ke aupuni i ka Moiwahine e pono.  Ia wa na loaa he pono ma ona la no lakou nei, he huikala ia, i keia wa, aka e hoihoi ana oia me kona mana, a ua hiki ole hoi ke uwao no lakou.  O keia iho la ke kulana maoli o kakou e ku nei.  Aole he repubalika ke ike ia aku ana, aka o ke Aupuni o Liliuokalani, oia iho la, a oia hookahi wale no, a o keia mau hana hoopunipuni he kupaka hope loa ana keia a na ia iloko o ka upena, o pau ae nei i Koala ia i @a imu a lilo he mohai no ko lakou mau kuko hewa.

 

He Mau hana Hoopunipuni

 

  Ma ko makou imi pono ana aku i ka oiaio o na lono teleagarapa a me na olelo o na nupepa i hoopuhaia ai ka olelo no ko ka Peresidena Cleveland ike ana mai i ke Aupuni Repubalika o Hawaii nei, ua hiki ole ia makou kekanalua, aia he mau hana poholalo o na hana imi manao kolohe, i ohumuia e na poe aihue aina o na mamo lokoino a na mikanele o Hawaii nei, a penei ko makou hoakaka ana aku imua o ka Lahui Hawaii, i mea e maopopo ai na mea huna o ke ano hoopunipuni kolohe i hoolala ia ai, i mea e poino loa ai kakou.

  1. O ka Mr. Willis ike ana iho nei no i ke Aupuni Repubalika o Hawaii nei ma o ke ano la e like me ke Aupuni P. G. oia no ka Cleveland i ike mai ai.  Aole loa ia he ike ana mai i keia Aupuni Repubalika ma o kona ano maoli iho.  Aole loa pela.

  2.  He hilahila lakou nei ina pela ka uuku loa o ko lakou ikeia ana mai e Cleveland, nolaila, hoololi a@ei lakou nei i ka naonao i Elepani, i mea e kuhihewa ai ka poe Hawaii, he mea nui ka naonao e like me ka Elepani, aka, hookahi no nae mea i puni hei aku nei, oia no ka Holomua.

  3.  O na poe i oleloia na lakou mai na lono teleagarapa, he poe aihue aina wale no lakou a pau loa.  E nana ia Waila Kauikela Hawaii ma Kapalakiko a me Hasting Hope Oihana Keena Kuhina Hawaii ma Wasinetona, o laua a elua, he mau kanaka, ua maa i na hoouna lohe teleagarapa hoopunipuni mai i Hawaii nei mamua aku nei, a pehea la e hiki ai ia kakou ke lawe mai a apo koke e manaoio i na hoike a ka poe enemi ia Hawaii?  Aole loa!  Aole maoli no!!

  4.  O na olelo ana o ka palapala teleagarapa a kekahi, e papa mai ana alia e hauoli no keia ikeia ana ho hoike ia aia he kanalua loa no ka ike piha maoli ia ana mai.

  5.  O ka nupepa Chicago Time, oia kekahi o na nupepa o Ilinoi i hoolimalimaia e Lualii ma. i punana no ka hoolaha ana i na manao o ka poe aihue aina a mailoko mai nei o ua nupepa la i hoolahaia mai nei, ka ike ana Diabolo i ke Aupuni o Kakina ma.

  6.  Aole he lono iki o keia ano, ua ikeia ka Repubalika i loaa mai nei i ua Komiaina Beritania o Hawaii nei mai ia Kuhina Sir Paunciforte mai o Beritana ia e noho la ma Wasinetona, ka mea nona ka mana uwea teleagarapa e loaa ai ka lono mua loa i kona Aupuni ma Enelani mamua ae o Auckland ma Nikilani.

  7.  I na he oiaio ua waiho mai o Kuhina Willis he palapala na Dole mai ia Cleveland mai, a oia palapala aole ia i weheia a hiki i ka napoo ana o ka la ma ka Poaono nei Augat 25 alaila, mahea la o Poka Kamaki ike ai i na olelo o ia palapala, a hoolaha e ia ai i ka auina la poaono nei ma ka Holomua?

  8.  O ke kokoke loa mai o na hopena weliweli i ka ohana aihue aina he kumu no ia e hapai ai lakou i na ano hana a pau loa e loaa ai ia lakou ka maha.  Oiai, heaha la ka pomaikai ke loaa i ke kanaka na mea a pau o keia ao, a lilo kona ola?

  9.  O na olelo hoike o ka nupepa, ua kulike ole loa me na mea i hana maoli ia, a ina no ua hana io ia pela alaila, ua oi loa aku ka wahahee a me ka hoopunipuni laa ole.

 

HE MANAO KAMALII.

 

  I ko makou ike ana i ka olelo a ka Holomua o ka Poaono nei, a me ka lohe ana i na olelo pupule olalau a Wilikoki i olelo hele ai iwaena o ka lahui, ua ikea mai ke aupuni repubalika e Peresidena Cleveland, ua hoomanao loa makou i ka like o keia mau Hawaii, a i ke kohu kamalii.  Ma na olelo a ka poe i lohe ia Wilikoki, ua hooia mai lakou ua olelo oia ua ike mai o Cleveland i ke aupuni hou o Hawaii a ua pau aole he pono i koe, me kona olelo a kuhikuhi pono ana aku ia Nawahi oia a me Bush ke kumu o kona hana ole ana i kana hana, a he lehulehu aku.  Minamina makou i keia lono, a no ia kumu, ua paolelo aku makou ia Wilikoki, me na manao walohia i keia mau hana kamalii.

  Ia wa ua hoole loa mai oia; aole loa au i olelo pela: he okoa loa kau i olelo ai; a pela aku, a ua ike no au he hoopunipuni wale no keia mau olelo ike ia, no ka mea he leta mai ka'u o ka la 9 o Augate na Moreno mai, e olelo ana aole i ike ia ke Aupuni Repubalika a hiki ia la.  Nolaila ua lole lua keia mau hana a ua wikiwiki loa, oiai me he la, i ka loaa ana mai o kana leta mahope iho, ike iho ia i kona lalau maopopo.  Ke ike mai la no oukou i keia mau hana olalau, a mai noho oukou e ka Lahui Hawaii a alakai pakolu ia iloko o ka lalau a me ka poino mauwaele o ke ola.

 

E HOOMAOPOPO I KEIA.

 

  Ke u@hi ae nei makou i keia mau olelo a ka nupepa kokua i ka poe aihue aina o Hawaii nei, oia no ka nupepa Chicago Times o Ilinoi, penei.

  He palapala hoomaikai a hoalohaloha mai ka Peresidena Cleveland mai o na Moku Huiia o Amerika, a ia ma ke alanui mai Wasinetona aku e ka Repubalika hou, Ua hooholoia ma keia pule, a ua hoomakaukau ia ka palapala, a ua hookomoia ma ka eke leta i nehinei ma na wahi mau e hiki aku ai.

  Aohe he mea kanalua no ko Peresidena Cleveland kumu o kona ike ana aku i ke Aupuni hohu o Hawaii ma ke ano he (de facto government) Aupuni ku i ka wa.

  Nolaila, ke olelo nei makou, ina pela ko Cleveland ike ana mai, alaila o keia ike nei no ka Kuhiha Willis i hoike ae ai ma ka la @ o Iulai aku nei e olelo ana, ke pahola aku nei au i ka ike ana aku i ke Aupuni Repubalika e like me ke ano i pahola ia aku ai i kona mua, ke Aupuni Kuikawa.

  Alaila, auhea ko ka Peresidena ike maoli ana mai i keia Aupuni ma kona ano kaokoa loa e like me na Aupuni noho paa e hana ana no lakou iho?  Aia i hea keia kumu makau wale a haawi pio wale ana aku a ka Holomuli?

  Aia ihea ka ike a me ka naauao o ka poe i hoonaauao ia, e koi nei i na poe Hawaii e kokua aku i keia mau hana kolohe a ka poe aihue aina?  Hookahi no kumu o ka lakou maoli ana e ikeia nei, ua komo pu aku lakou, a ua ai pu, noho pu, hana pu, a ua lawe pu i na haawina ai@a@u o @a dala kipe pilau i kumu e ola ai lakou.

  E ka Lahui Hawaii, ke kahea aku nei makou me ka leo o ka uhane i piha i ke aloha no ko kakou aina ka Lahui a me ko kakou Moi.  Mai puni i na olelo a ka poe o keia ano!  E kupaa no ko oukou aina, alaila e hooko ia ko oukou makemake a e noho a ua nei ka oukou mau m@o maluna o Hawaii, a hiki aku i ke kualua a me ke kua tausani o ka lakou mau pua aku.

 

Hookahi no wani e ku nei.

 

Ua maopopo loa ia makou ma na hoike lauili a na nupepa aihue aina, ka Nu Ioka World, a me ke Chicago Times; he hookahi no wahi e ku nei ka ike ana a Kuhina Willis a me ka Cleveland ike ana; oia no keia:  E IKE ana i ka Repubalika Hawaii; e like me ia i pahola ia aku i ke Aupuni mua aku ma ko na wahi, ke de facto governmet.

  Ua maopopo ia makou, ua oi ae ka maalea apuka ana a kekahi mea aihue, mamua o ka ike i loaa i kekahi mea aihue o ia ohana like no.

  Ma ka nupepa Chicago Times ua piha pono na olelo i hoopukaia hoomaikai mai ia Dole o ka la 9 o Aug, aka hol ma ka nupepa World o Nu Ioka, ua hoolahaia ae ia mau manao, me ka hoohaule ia ana o keia mau huaolelo penei.

  There has never been any doubt of President Cleveland's course in the matter and of his recognition of the new government of Hawaii as a de facto government.

  Oia hoi, o ke ano o keia mau hopuna olelo i haalele ia ke unuhi ia ae ma ka olelo Hawaii, penei:

  Aole loa he mea kanalua no ke kumu o ko Peresidena Cleveland manao ma ia mea, a no kona ike ana i ke Aupuni hou o Hawaii me he Aupuni Kuikawa la.

  O keia kahi o ka palapala i hoohaule ia, malia paha, na ka nupepa Advertiser no ia mau hana, oiai aia no lakou a pau loa iloko o ia oihana hookahi, he kokua i na hana a me na manao apuka o ka poai mikanele kaili aina.  Aka, aole loa nae e hiolo ka oiaipai leo no ia lakou.

 

He Wehewehe Kulana.

 

  I na wa a pau ua ili mai maluna o makou ka kulana hanohano e paio aku me na hana a me na hana a me na olelo hoopunipuni a ka enemi o ka lahui, e hoao mau ana e hoopuiwa i na Hawaii i kumu no lakou e huli-a-mahi aku ai e apono i ke Aupuni a lakou i kukulu ai.

  Mawaho ae o keia, eia iho no kekehi poe i oi aku ke ino loa oia hoi ka poe i kekahi wa e hapai leo nui ana i ka aoao kue aku i ka poe hoohui Aupuni, a i kekahi wa hoi e haawi pio ana me ka holopuaa ana iwaena o ka lahui kanaka e aoa ana me he ilio la ua moa ke kua i ka waiwela ala ua pomaikai no hoi ko makou luhi mamuli o ko ke Akua lokomaiaki nui i kona alakai ana i ka lahui e kupaa.

  A aole no hoi ka lahui i moku aku a hiki i keia la, mai kona wa i alakai hewa ia ai e ka poe lolehua no e aoa hele nei ua lilo ua ike keia poe a pela aku.  He oia mau ka lahui Hawaii maluna o ka pohaku kihi mamuli o ke alakai a ka uhane Hoopono e ku paa a he mea oiaio no hoi ua pomaikai kakou i keia lokahi.  Ma na ano a pau, ua pahua na enemi o Hawaii me kona komohia ole ma kahi o ka ili@ha, ma kahi o ka hookahe ko@o.

  Na Iehova o na kaua kakou e kaua aku me na enemi.  Aole, wahi ana i pokole kona lima, a i kaumaha kona loheana, e kanalua ai oukou pela io no.  Aole ko kakou pono e noho nei ma ke kino a ma ka uhane ma o ka manao maikai o kanaka, aka ma o ke Akua, a he mea hauoli no hoi ia kakou, ke olelo ae, eia ka hapanui o ka lahui ma ia kulana a o na ilio aoa, eia lakou ke nae nei elike me na niho ole, e liki ana i ko lakou ikaika, a me ka lakou pono a me ko lakou mana.  Me ka olepuhi na paia o Ierico i helelei mai ai me ka eha ole o ka ili o na koa a me na kanaka ikaika o ka aina.  Aole makou e olelo a e hoole ana i ka mana o ka paio kino ana o kekahi lahui kanaka no ko lakou mau pono aka e he wa ko na hana a pau, a aia wale no a hoeu a wehe ia mai ka ipuka a me ke kumu e ku ai ia mau hana, e kupono ai na lawelawe ana a kanaka no lakou ino, e hiki i na kanaka ikaika o ka aina ke hume i na kahei a komo i na palekaua,a hoolale i na ihe a hana aku i ka lakou hana.

  Aka, aole i pau ka ke Akua hana no keia lahui.  Ua hoolilo ia ka na enemi o keia lahui i mea ole, a o na enemi o keia lahui i mea ole, a o na kanaka puni koko a hoomauna wale i ke ola o na kanaka eia lakou ke nauki wale nei me na nau o na niho no ke ko ole o ka lakou mau hana.

  Eia no ka pono ma ko kakou aoao eia no ka Mana Lani ke kiai nei i ko kakou mau pono me ka pauaho ole.

 

AOHE KUMU E PIHOIHOI AI.

 

  O na olelo haanui a na nupepa hoohui aina, e olelo ana, ua ike ia mai ke aupuni Repubalika o Hawaii e Cleveland na hiki ia makou ke hooia aku; aole loa i ike piha ia mai ma ke ano kulana kaokoa.  O kahi ike moowini p.g. no a Kuhina Willis i ike iho nei, oia wale iho la no:  Aole loa i ano e ae.

  Noloila, aohe kumu e lele ai ka oili o na poe Hawaii, aole no hoi he mea e pihoihoi ai.

  E hookuu aku i keia poe na lakou e hana i ka lakou mau hana hoohilahila, aole hoi e puni aku i na hana a ka poe i maa i ka hoopunipuni.

UA HAAWIPIO KA HOLOMUA.

 

  Ua olelo ae ka Holomua, ua pau koua manaolana hope loa no ka pono o Hawaii nei, mamuli o na lono i loaa mai ia lakou mai ka poe aihue aina mai.

  Kupaianaha ka hikiwawe o ka Holomua e apo a hooiaio koke i na olelo a ka poe o ka aoao e kue ana i ka Lahui Hawaii?  Heaha la kona mea kali ole me ka hoomanawanui aku, a hiki mai ka moku o keia Poaha ae?

  O keia nupepa Holomua ka mea hoopiha i kona mau kolamu me na huaolelo haanui, e olelo ana , he aloha i ka aina, ka Lahui a me ka Moiwahine o Hawaii nei, eia nae, m@ h@ mahu la i pu a iki ae a nalo koke iho la, pela iho la k@ ano mahia wale o kona aloha no kona lahui a me kona koko ponoi.

  I na he mau hana hoopuiwa @ wale no keia i mea uo ka Lahui Hawaii e holo paukiki aku ai e hoohiki i mea e kokua ai i keia aupuni Repubalika a ma ia mea, ua huli nui aku na kanaka a hooko ia mau hana hoopunipuni wale no, alaila, maluna la owai ka hewa nui?  Maluna an@i o Bush ma?  Aole loa!!  Aka, no ka Holomua ke hewa a me kona poe nana e hookele nei, oia o Kamaki ma.

  I na pela kakou e hoao ia ai @ noopio i ko kakou mau manao lana no ka pono o ko kakou aina, alaila, ke ao aku nei makou i ka Lahui Hawaii a ma na poe Aloha Aina a pau loa e liloi aku @akou i ka nupepa Holomua, nana e kokua nei i na ha@ ka poe pakaha aina.