Ka Oiaio, Volume VI, Number 37, 14 September 1894 — Page 2

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

NUPEPA KA OIAIO.

 

J. E. BUSH, Lunahooponopono.

            J. K. Penikalaka, Puuku.

 

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

Poalima, Sepatemaba 14, 1894.

 

HE LEO PAIPAI.

 

            Ke hoikeia aku nei ka lohe i na Luna, a me ka poe lawe pepa pakahi; o ka Nupepa KA OIAIO, e hoomanao koke mai i ke ola o keia pepa, a i ole, e paa ai no na nupepa.

            E heluhelu i ko makou mau rula.

 

JOHN K. PRENDERGAST.

(KAPAMAWAHO.)

Puuku N. K. O.

Honolulu, Sept. 12, 1894.

 

HO OLELO WEHEWEHE

 

            Eia ke pu'a nei na olelo he mea i oleloia na na Komisina i hoouna ia aku nei i Wasinetona. Aole makou e olelo ae he oiaio neia mau aolelo, aka, ina io he oiaio. alaila; ua oiaio na mea a makou i lohe ai mamua o ko lakou holo ana, ua holo aku nei lakou e kumakaia i ke apono o ka Moiwahine a me ka Lahui Hawaii, a he poe waihona-a-imu keia poe na ka lahui. Ke hoopuka akea aku nei makou i ka lahui aole he mea i hiki kona mai i ka Moiwa hine e olelo mai ana o Peresidena Cleveland e pili ana i ka ninau ma kona ano he Mana Hooko no ka Lahui Amerika.

            Nolaila, ina e puka aku kekahi olelo ano e mai hooloha mai ka Lahui. mai hoopioloke iho ia oukou oiai eia no ko kakou pono ke waiho nei ma ka lima o na aupuni Mana Nui o ke ao nei, i keia wa, na Makua nana i hooia a ike mai i ko kakou noho ana he aupani kuikoa malalo o ka noho ana aupuni Moi Kumukanawai i haawi ia e na Moi a i apono ia e ka Lahui, a i na no aole he alanui e ae. aia no i ka Lahui kaokoa ke kuleana e kukulu ai i ka mea a lakou e makemake ai, e like me ka olelo a Amerika Huipuia, a e like me ka olelo a na kanawai o na aupuni. i kukulu ia maluna o ka pono hanau a me ke kuleana pilipaa i ke kanaka, ka mea hiki ole ke hooleia.

            No keia kumu, ke hoomau aku nei no makou i ke ao ana i ka lahui e kupaa a e hoomanawanui me ka hele ole e hana aku i na hana e hoopoino wale ai i ka pono o ka lahui holookoa.

            Ke olelo nei makou aole kakou i nele i ka pono.

            Na Luna Nui o ka Hui Aloha Aina.

            Joseph Nawahi Peresidena

            J. E. Bush, Hope Peresidena

            J. Bipikane, Hope Peresidena

            J. K. Kaunamano, Hope Peresidena

            J. Kaulia Kakauolelo.

 

AOHE ANO.

 

            Ma ka nupepa Avalataisa o ke kakahiaka Poalua nei, ua ike iho makou i kekahi itamo, ma kahi na mea hou, e hoike ana, ua kipa aku ke Komisina Farani e ike i ke Aupuni Ripubalika.

            Ma ka makou nana pono ana i kela itamu, aole loa i lawa no ka hoike ana. he ike pili oihana aupuni ia.

            Oiai hoi, o na mea ano nui a pau, aia he kolamu o na pepa la, ma kahi o na hoolaha pili aupuni. aole hoi i wahi itamo, nona na laina eiwa me ka hapa.

            Malia, o ka hele ana aku o keia Komisina Farani, nona ka hookohu malalo o ke Aupuni o ka Moiwahi ne ana e paa nei, e ike ia Kuhina Hatch, o ko na Aina e, i hele aku ia ma ke ano hoaloha. a i ole, ma kekahi ano e ae paha. aole ma ke ano pili oihana.

            O keia wahi itamu a ka nupepa Avalakaika, i pai ae nei ua ike ia aku ka Repubalika o Hawaii e ke Komikina o ka Repubalika o Farani, eola loa i lawa ia no ka hooia ana mai, ua ike i'o ia aku ka Repubalika o Hawaii, he mea okoa loa ka oiaio.

            Oiai hoi aole i kuonoono aku kahi olelo oia kau lei wale iho no, kohu kolea kau ahua.

            Nolaila, e na hoa makaainana aloha, mai puiwa oukou ina olelo o keia ano, mai hopohopo, mai kui--he. mai kanalua kakou a pau i ka lakou nei mau hana i hana ai.

            Nolaila, mamuli o ko makou ano he waha olelo no ka lehulehu a he kiai hoi nou e Hawaii Aina. Hawaii Lahui a me Hawaii Aupuni Ahi. ke ku nei makou maluna o ka moto a makou i ku ai mai kahiko mai, oia hoi, i ko makou wa e lohe ai, a e ike ai hoi, ina mea e hana ia ana, a i ole, e hoao ia ana paha e hana. oia no ko makou wa e hoike koko aku ai i ka lohe ia oukoou a pau. me ke kali hou ole aku.

            Nolaila, mai puni wale oukou ina olelo waiwai ole. a me na hoonui olelo, a na enemi ou e Hawaii.

 

Maikai no Kulana

 

            Wahi no a na Komisina i holo aku nei i Wasinetona, ua maikai no kulana i ko kakou aoao. Oia hoi aole o kakou kumu e pihoihoi ai a e huli wale aku ai i na hoohiki a ka aoao hoohui-aina a Aupuni Repubalika. E kupaa no ka lahui, oiai. ua maopopo ka hana a keia poe e hoohana nei i na Hawaii, e like me ia i hana ia i na makai Hawaii, ia Kepoikai, a pela aku, he maunu wale no keia no ka mana a paa oe i ka hoohiki kipaku a hiki i ka piha ana o ka heluna e olelo ae ai ua apono aku ka hapa nui o ka Lahui i kumu e ike ia mai e ke Aupuni Amerika mamuli o na hana a ka Ahaolelo ke noho hou mai aka o ka ke kanaka hana hewa mau hana keia eia he okoa ka hopena e loohia mai ana i ka poe i kue aku ko ke Akua makemake.

            E hoomanao kakou i keia mau mea, a e kupaa oiai ke wehe mai la ke alaula o ka pohihihi he wa wale no koe, e hoomanawanui na pokii i ka awaawa i hooili kumu ole ia mai e na mamo i kapa iho he poe hoahanau no Karisto a he poe keiki na ke Akua. E kau na make iluna a e hoohaahaa i ka naau ma ka hana i ka mea pono.

 

Ke Kiu no e noho nei i ke alo

 

            Aia he mau papaleo ikaika ana mawaena o kekahi mau kanaka, e pili ana no na mea i hahaiia aku no ka olelo a me na poe e kipa aku nei i ka Moiwahine ma Wasinetona Hale. A ua nui loa ke kahaha ia.

            Ua laweia aku keia mau ano a hoikeia aku la i kekahi poo o ka Oihana hoomalu o ke Aupuni Repubalika a pela i ulu ae ai na manao wela mawaena o kela mau kanaka, no ke kulana o keia mau hana lawe maunu apu-koheoheo e make ai ke Alii a me kona Lahui.

            Noonoo ae la makou i kela palapala a makou i loaa mai ai mamua mai Hilo mai. e olelo ana, he hoaloha loa o Kale Wilikini no Hikikoki, a ua ae oia e kokua i ke Aupuni Repubalika ma na ano a pau, noonoo iho la. owai la ka mea nana e lawe nei i na pono a me na kuleana o ka Moiwahine ponoi a hoike aku la i na enemi, owai la oia?

            Aohe he mea e ae, he wahine no oia! Aole wahine e ae o kela wahine wale no hoi! Kokoke loa kona helehelena, a e pane mai kona lea, owau no ia.

            I na pela e aeia ai kekahi kiu e lawe i waena o na enemi o ke Alii, i ka hoike no kona noho ana a me kona ola ana a pela aku, alaila o ka poino ka ukali o ia mau hana a he mea makehawe ka hoahewa ana i ka poino mamua o ka ae ana aku i ka mea lawe maunu ohumu. no ka poino i makemake e hooko mai iluna o ke Alii mai na poe enemi mai.

 

Heaha ka hana a ke Aloha Aina.

 

            He nui na hana kupono i ke aloha aina oiaio aka. ke lawe ae nei nae makou i kekahi (o ia) mau hana i kumu hoohalika no na hana i koe aku.

            E nana i ka pono o ka kakou mau hanauna ma keia mua aku.

            Ua hana ke Akua i ka Honua no ka pono o Adamu a me kana poe mamo mahope mai ona a hiki i keia la, aole o Adamu i hiki mai Hawaii nei aole loa oia i ike iki i ka helehelna o keia Pae Aina, aka, na kana poe mamo mai i haalele ia Edene a no na makahiki loihi, a me na hanauna he lehulehu wale. ua hoea mai la kekahi ohana Hawaii mua loa, he mau mamo ponoi loa na Adamu, a mamuli o na ulia kaahele moana, ua pae mua loa mai la lakou ma keia paemoku a noho iho la ma keia aina oluolu i uhiia me na kuahiwi nani na kahawai uliuli, na kahakai oluolu me ka hoopuniia e ke ea o ke kulana maikai loa. Pela i noho ai ko kakou mau kupuna maluna o Hawaii no na tausani makahiki he mui, a lilo ka noho ana o ka aina i mea aloha na lakou. A me ka lakou poe mamo, na lakou ponoi i hookahua, a i hooulu i na oihana mahiai. me ka oihana lawaia na lako kukulu hale kahiko, na lako kapa aahu, na mea paahana a me na mea kaua o lakou, a me ko lakou noho hoomana ana.

            Nolaila, o ka nana ana i ka pono o ka kakou mau mamo ma keia mua aku, he kulana ia o na hana a ka poe aloha aina.

            E ka Lahui Hawaii. e kupaa no ke aloha i ko oukou aina, no ka pono o ka kakou mau mau mamo aku.

 

E Hoopoina ana na Hawaii?

 

            Ua hoopuka ae ka nupepa aihue aina me ka olelo ana ae:

He mau mahina pokole wale no ala-alaila e hoopoina wale ana no na Hawaii (i na ehaeha a me na poino a na haole aihue aina i hana ai?)

            Ke olelo nei ka Lahui Hawaii me ka manao ku io; aole loa makou e hoopoina i ka hana kolohe a oukou e na poe mikanele i hana mai ai ia makou.

            Ua olelo oukou, he poe puni wale na kanaka Hawaii: aka. heaha ka mea oiaio? Eia ke kupaa mau nei ka Lahui aole ae aku e hoohiki i ke aupuni pakaha a oukou.

            Pela no hoi keia, e olelo ana no oukou, he mau mahina pakole wale no a hoopoina ka poe Hawaii i ke aloha no ko lakou aina, Aka, o ka mea oiaio maoli pae; aole loa ka Lahui Hawaii e poina iki ana ia mau hana ino a oukou, aole hoi lakou e haalele i ke aloha no ko lakou aina iho.    Aole loa.

 

Ko Makou Manaolana.

 

            He kumu a he kahua ko keia manaolana o makou; ua kukuluia no ia maluna iho o ke oiaio a me ka hoopono i a mamuli no hoi o ko ke Akua kanawai. oia ka pono a me ka oiaio o ko ke Akua mau manao alakai no na Lahui kanaka a pau i loaa ka uhane hoopono.

 

            Aole loa e hiki i ka aoao kaili aina. ke hooiaio mai i ka pono a me ka oiaio o ka lakou mau hana, mai ka hookumuia ana mai o keia hookahuli aupuni ana. O ka hwea, keino, a me ka lapuwale. oia maoli ko lakou kokua i kukulu ai i na hana a kakou i ike maka iho nei. No ia ana, a no ia kumu, ua ulu ae ke kue-e iwaena o na hana ekalesia o Hawaii nei, e pili ana mawaena o n a kahunapule a me na hoahanau E hoike ana keia i ka pau o ka manaoio ana i ka pono a me ka oiaio o ka hana oili i ko ke Akua aupuni ma Hawaii nei; a e hoike maoli ana no i ka pono ke hana aku mamuli o na manao a me na kuko lapuwale i noonooia e ka poe hookamani hookahuli aupuni.

            He mea no makou e hauoli ai ko makou ike ana iho, ua oi loa ae kahi ano hoopono o ke kanaka Hawaii, mamua o ka haole wahahee e olelo ana, he mea oia no ke au-malamalama mai o na aina naauao; aka nae. e hana ana ua haole la i ka hana pelapela o ke kulana haahaa loa ma Hawaii nei.

            He manaolana ko makou no ka pono e hookoia @ ana; aole hoi no ka hewa e poino ai. A mamuli no o kela mau manao, ua paa loa ko makou manao maluna o ke kahua oiaio o ka hoopono, e loaa mai ana i ko kakou aina a me ko kakou La hui ma keia mua aku ka nomaikai.

 

Ke Kuhau Nei ke Aupuni

 

            Wahi a kekahi o lakou, ma e ike mai na Aupuni a pau o ke ao nei a ike a apono ole na kanaka Hawaii, he mea maopopo aole no e paa ana ke aupuni i ko lakou lima. No keia kumu aole o lakou noonoo maikai e noho nei. He mea oiai loa keia, i oleloia e kekahi o lakou, aole e paa ana ke Aupuni i kekahi poe kakaikahi, oiai aole i apono ka lehulehu a lakou. O keia iho la ka olelo a ka poe hana hewa, a haupu mau ana ko lakou naau e ulu mai ana kekahi poino maluna o lakou.

            He mea no hoi keia i ike ia ma na wahi a pau o ke ao nei.

            O keia ke kumu e kue mai nei na paahana o Amerika me ka poe waiwai, e ulu nei o na hui a na limahana e kue aku i ka poe waiwai ka poe hooluhi a pakaha wale i ka pono o ka nui kanaka. Aka, he hopena no ko na hana hewa a pau.

            E nana kakou i ko Aigupika hooluhi wale ana i ka poe Iseraela, a hiki i ka mihi ana o ka lahui o ke Akua, a nonoi aku Iaia e kokua mai.

            Ua ike kakou i ka hooni lokahi ia ana o ka lahui e ka Uhane e pale aku i keia mau hana hookiekie. Pela iho la no na paele o Inia komohana hookahi o lakou manawa i lokahi ai e hoohana aku i na haku.

            O ke kumu o keia no ka hana hewa ia aku no e na haku Eia kekahi mau nupepa o keia aina o na paele, ke hoike nei i ka hopoinoia ana o na mahi-ko a me na mala-ko. He mea ano nui no keia e hoike nei i ke kulaua o ka noho ana o ke ao nei. Ka ulu nui o ka paio mawaena o na lahui kanak, ka huhu o ke kauwa a me ka lumahana. Ua puni ke ao i keia ano kuee, A eia hoi i Hawaii nei kela uliane paio, a ke hopohopo nei makou aole e na ana ka inaina o ka lahui e ku lokahi nei a hiki i ka hoohua ia ana o na ano e ike ia nei ma na aina e mamuli o ka hana hookiekie a pakaha wale a na mana misionari i na pono a pau o kela a me keia ano. ka mana Aupuni a me na aina a me ka hoopilikia wale ana i na Hawaii oia hoi:

            He lawe ana i ka pono koho ma na hana keakea wale i ke kuleana pili paa o ke kamaaina a haawi akea ia i na malihini.

            Wahi a ka olelo, e huli ana no ka holoholona e nahu, ke hoohaiki ia kona mau pono, a ina hoi e huli ka holoholona ka mea haahaa iho malalo o ke kanaka e kue ke hoopilikia wale ia, he mea maopopo aole he lahui i haule malalo o ka holoholona, e hiki ai ke noho hoomanawanui i ka hana e hoopoino ana ia ia.

            He minamina makou i ka ike i keia mau hana hookiekie no kei kumu, e like me ke ino o ka anoano e kanuia ana pela no e ulu mai ka hua-he awaawa. He hoailona no keia mau hana no ka mea a ka Haku i olelo ai, a maluna hoi o ka honua ka pilihua ana o na lahui kanaka, me ka pilihua, a haalulu ana ke kai a me ke kupikipiki-o, e maule no hoi na kanaka i ka makau, a pela aku. Eia keia mau ano a pau ke ikea nei ma Hawaii nei, a i puka honua ae la i keia haole i olelo ae ai, ina e ike mai na Aupuni a pau i ko makou Aupuni Repubalika, aole no ia he kumu e hopohopo ole ai makou i na kanaka Hawaii. No keaha ke kumu i hopohopo ai. no ka hana pono anei i na Hawaii? He mea aloha ia ka mea hana pono, nolaila aole no ka hana pono ke kumu i hopohopoia ai, aka, no ka hana hewa i hana ia maluna o keia lahui kanaka A ke hopo nei makou, aole e pau ana keia ano, aia wale no a hoi hou ke Aupuni i ka poe nona ke Aupuni.

 

E Hilinai mau.

 

            E kuu lahui oiwi aloha o ka aina makuahine, oiai kakou e kokoia ana e na kukulu manao kalaiaina o ka poe pakaha aina e kukala leo nui nei iloko o na nupepa. ua pau loa ko ka Moiwahine noonoo ia ana e Kalivilana a me kona Aha Kuhina. ua haule pu ka manaolana o ka lahui aloha aina, aloha alii, nolaila. e lalau na lima i ka pu a me na mea kaua e ae a e hakaka, a i ole e hoohiki. No'u iho aole i kuikahi ko'u noonoo kalaiaina me keia mau manao paipai hoouluku i ka lahui; e hakaka a i ole e hoohiki malalo o ke aupuni e kalewa ia nei iluna o na ao o ka lewa. Ua hilinai mau ka'u leo pule i ka mana oi kelakela o ka Mea Kiekie Loa. ka Mea nana mai ka po mai. ke puana e ae nei no wau. ua eo no i ko kakou Moiwahine a me kakou kona mau makaainana kupaa naue ole mamuli o keia mau kumu manaolana.

            Akahi. Aole loa i hoopauia iloko o na Hale Ahaolelo Lahui o Amerika ke kumuhana hoihoi Moi a Kalivilana; aole no hoi oia i hoihoi hou ia kumuhana. a hiki i ka hookau ia ana o na mau Hale Ahaolelo la.

            Alua. Aole i kunai ia kela olelo hooholo a ka Ahaolelo Makaainana i koho ia ai e 177 kakoo i ke kumu hana hoihoi Moi a Kalivilana, e like me kana i haiolelo aku ai i ke Senate. "Ina no e lokahi ana na makaainana o Hawaii e hoohui ia mai ia mau Pae Aina me Amerika i malama a hoomalu ia kakou iloko o na malama he umikumamawalu a oi. U hilinai nui no hoi wau i ko kakou poo alakai ka Moiwahine. Ma ka la 14 o Ianuari. 1893, i hookahuli ia ai ko kakou kulana noho aupuni Moi ana. ua ku mai la ko kakou Moiwahine maluna o ka lanai o ka Halealii a kukala mai la me ka leo anoano kapu alii. "E na makaainana, e hoi oukou a noho malie, e malama i ka maluhia a me na kanawai o ka aina." O keia mau huaolelo alii, ua moni ia e kakou a puni ka Pae Aina me ka hilinai nui i ka leo kapu o ko kakou Moiwahine a hiki i keia la. O ka palapala hoopii kue a ko kakou Moiwahine. i waiho aku ai i kona upuni ma ka lima e Amerika, ua hilinai kakou maluna o kana palapala hoopii kue, a i kakoo ia aku e kakou me na inoa o ka poe i kupono i ke koho balota o 7'500 a oi aku, e waiho la, a e kaakaa ae ia na maka ma ke alo o Peresidena Kalivilana. Ma ka nana ana a maikaikai ana i na hana i hana ia ia manawa e ko kakou Moiwahine, ke hooho mai nei na kualono, na puu na kuahiwi a me na ae one o na kahakai; ua lanakila ia hana ana a ka Moiwahine, ua haule pahu ka hoohui aina pakaha aina. I ka manawa i hoopuka ia mai ai ka olelo hooholo e ka Aha Senate o Amerika e hoihoi ana na kakou no e kukulu i aupuni kumu no kakou a pela wale aku, Ua hana hou ko kakou Moiwahine i palapala akeakea mai ka ike ia ana mai o keia aupuni e mau@awa nei e Amerika a me na aupuni mana e ae o ke ao nei, a ua hilinai no kakou i kana palapala i hanai, a kakoo pu aku la na ahahui aloha aina. Ua haole pahu hou io no ua aupuni nei. a ua lanakila ka Moiwahine a hiki i keia la. Hookahi wale no mea nui i koe e kali aku nei kakou me ka hoomanawanui. o ka olelo hooholo piha a Amerika e kukala ia ae ana ma ke akea iloko o keia mau la pokole; a maluna oia olelo hooholo e ike ia ai ke aupuni paa e hookumu ia aku ana. Me ka hilinai nui maluna o na hana i hana maiau ia e ko kakou Moiwahine. ihi kapu alii nei. aole ioa ia he mea e hoopau ia ai ka hoihoi ana ae i ka Moiwahine o Hawaii maluna o kona aupuni; oiai aole he ala e ae e hiki ai ia Amerika ke holoi aku i na hana ekaeka i hana ia aku ai maluna oia lahui nawaliwali." Me ia ike hohonu o Kalivilana. ua malama oia i kana moto hoihoi Moi a hiki i keia la. Ke olelo nei au imua o ke akea i keia mau huaolelo moakaka loa; aole he aupuni naauao i noho aupuni kumukanawai ia i nele i ka olelo hooholo kaulike a naauao. Heaha la ka popilikia o ke kali hoomanwanui ana no kahi manawa pokole i koe: oiai, ua hookuu ia na Hale Ahaolelo a i elua o Amerika, a ua hala he umikumamawalu malama a oi o ko kakou kali ana.

 

            O ka wa anei i maopopo @ loa ua aneane e ike ia ma ke akea kela olelo hooholo, oia anei ko kakou mea e puni hei aku ai i kela mau huaolelo hoouluku? "No! wahi a Kauka Kalamaki i pane aku ai i ko kakou Moiwahine. E leha aku kou mau maka i ka lani. a mailaila mai e loaa mai ai na kokua nou." Pela pu no hoi ko kakou mau maka o ka lahui hoomanawanui. Heaha ia na nopilikia e hoea ae ana. i na kakou e hooko e hana e like me ka lakou e kukala leo nui mai nei; e hakaka ai ole e hoohiki.

 

            Akahi. Ina e hakaka ana kakou e pau koke ana ke kuokoa o ko kakou aina. oiai, ua hahaki kakou i kakou aelike i wahi ai na Amerika e hooholo mai. A hiki mai i keia ia, aole loa o Amerika i ike piha keia aupuni, ma ke ano he aupuni paa [de jure government].

 

            Alua. Ina e hoohiki ana kakou. a hoihoi ia ae ka Moiwahine malu na o ke aupni, alaila, he poe pio kakou na ke aupuni Moi o Hawaii, malalo o ke kumukanawai a me na kanawai o kena Aupuni Moi. O kekahi poe i lawe iho nei i ka hoohiki malalo o ua Aupuni nei. ua peku kahi ia mai ko lakou mau elemu, oia pilikia no ia. O kekahi poe no hoi e lawelawe mai nei i ka oihana Aupuni. aole lakou i peku ia, aka, he hana hookamemae wale no ia, i wahi e olelo nui ae ai eia no o mea ma ke noho hana nei no, a lilo i kumu e puni wale aku ai o ka lahui.

            Me keia mau hoomaikeike ana aku, na kakou no ia e noonoo, a ao kanaka mai o loko. O ka puana hope loa o kau makakila. E hilinai mau maluna o ko kakou poo alakai ka Moiwahine Liliuokalani, a pane mai, i na no ka pono. aole hoi he olelo ana. a i na no ka pono ole, alaila imi aku kahi e pono ai.

W. A. Kiha.

 

Ka Pana a na Inia.

            Mai na nupepa mai o Inia Komohan a ua ike iho makou ma mamala olelo e hoike ana i ke puhi ia i ke ahi o na mala ko a me na wiliko oia aina. no ka hoomaau ia o na haku a me na ona. Ua kakali na paele a kekahi po ikaika o ka makani. a oia ko lakou manawa i hooko ai i ka lakou manawa i hooko ai i ka lakou hana. O ke kumu o ko lakou hana ana pela oia no ka nui o ko lakou hoopilikia ia. a me kahoo emi ino ia o ko lakou uku nana, e like no hoi me na lima hana ma Hawaii nei. Mahope o ko lakou hana ana pela. ua i mi pono ia mai la ke kumu o ko lakou mau pilikia, a ua hooko koke ia mai e like me ka lakou i makemake ai. Ua nui no ke koa a me ka makau ole o na kanaka o keia aina.

 

Ke Kaletona no Korea

 

            Ma ka Poaha ae nei e holo ai ka mokumahu Kaletone, o ke aumokukaua o Amerika no Korea.

            Eia oia ke hoopiha nei i ka nanahu e lawa ai no kekahi manawa loihi. I ka hoomaopoop ana iho i ke ano o keia unuhiia ana o na mokukaua o Amerika e ike ai kakou. i ka loli ana o na hana a ke Aupuni Amerika, malalo o ka hookele hoopono ana a ka Peresidena Cleveland a me kona Aha Kuhina. Ua waiho mai oia ia Hawaii nei me ka nele i na mokukiai no kona poe kanaka, aka, ua pololei no nae keia mau hana a ka Peresidena oiai aole he Amerika i koe ma Hawaii nei e like me ka olelo a ke Kuhina Gresham, he elua no mau Amerika ma Hawaii i ike ia oia hoi o Mr Willis a me Mr Mills, o ka nui aku ua haalele i ko lakou kuleana Amerika i ka wa i hoohiki ai i ke Aupuni Repubalika o lakou.

            He hooko ana no hoi keia o ka Peresidena i ka papa ana a ka Ahaolelo, ia ia aole e komo wale mai oiai aole he kuleana o lakou aia kaokoa wale no i ka lahui kanaka Hawaii. Nolaila keia waiho wale o ke awa e noho nei.

 

Na Mea Hou o na Mokupuni.

 

KAUAI.

 

            Anahola, me ka hauoli e hoike aku nei, i ka paa o ka manao o na Hawaii Aloha Aina o ka apana o Kawaihau. aole ae e lawe i ka hoohiki malalo o ke aupuni Repubalika o na welo mikaoele. Ua kaahele iho nei o W. H. Rice no ia hoohiki ana i ka poe a pau e puni aku ana; a o ka mea i loaa he eha wale no poe Hawaii Inda i lawe i ka hoohiki. a eia ko lakou mau inoa. W. Nahulu. W. Kahinu, Lunia a me Koani.

 

            Ua lohe hou ia mai nei. e hele hou mai ana o W. H. Rice. e kaahele hou, no ka hana hoohiki no mamuli o ka hooloihi hou ia ana aku o ka manawa e hana ai i keia hana hoohiki a lakou. He laua nae ka manao, aole e loaa hou ana kekahi poe ia lakou ke hiki hou mai, a ke pule nei i ke Akua no kona lokomaikai.

            Ua paa loa ka manao o na kanaka e keia apana, aole e hookaa i ko akou mau auhau kino a me na auhau waiwai.