Ka Oiaio, Volume VI, Number 40, 5 October 1894 — Page 1

Page PDF (1.03 MB)

This text was transcribed by:  Liisa Laurila
This work is dedicated to:  Awaiaulu

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

BUKE VI       HONOLULU OTAKOBA 5, '94.     HELU 40

---------------------------------------

HE MOOLELO KAAO HAWAII

            --NO--

LAUKAIEIE.

            ---

Ke Kino Kamahao Iloko

            O KA

Punohu Ua-koko.

            ---

Ke Kahulil@ol'a o ke

Kuluaumoe o na Pali

            ..'..

Waipio Hawaii.

            ---

Unuhiia e Moze Manu no "KA LEO."

            ---

Ka huakai hele makaikai a Laukaie a me kana Aliikane - Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i mau @kai ma ka aina a me ka moana @@ ia na Ina hohonn maloko o ke kai a me ka aina nei - Hele pu @@ ohana ponoi - Hoonohoia o L@@eleula i Ihikalani - Ulu ka ieie ma keia mau mokupuni - Lilo i m@ hoomanao ia e ka Lahu Hawaii nei.

            ---

  A ke pii malie ae la iloko o ka lewa, a like pu me ke kiekie o kaupaku o ka hale o Punahoa, aia hoi o Makanikeoe me kona kaikuahine Hakulani me kana alii kane me lo laua hoahele e noho mai ana iloko o ka Punohu-na-koko i hoo puni ia e na ao Polohiwa me ka anapu malamalama o ka uila.

  I ka ike ana o ke anaina i keia mau wahine ui me kekahi keiki kanaka ui i like ole ko lakou nani me ka poe e huia nei.

Oiai na kaikamahine puukani o Waipio o kuu pau ana i ko lakou Pela o Huleil@a.  O keia hoike ana o Laukaieie iaia iho imua o ke Ia anaina kanaka nui a me ko la@@a poe kaulana i ka ui, ua like lakou a pau me na ia i konini i luna o kaili kai, aole he mea e olelo ae ai, a ua like paha ia me keia mau lalani mele o Naihe - a ia Liliuokalani.

 

  Konini ka ia i ka laau,

  Ma ka ia i ke kae o Auhuhu.

 

  O keia ka manawa a Hinahelelani i ku-ka olelo iho ai me Makanikeoe me ko laua hooholo like ana i wahi e hooulu ai i ka Ieie ma kahi a laua e makemake aie hooulu, ma ia olelo ana, ua huli ae la ko Makanikeoe nana ana i luna o ka lewa me ka puana ae i kona leo,  E Ku-E Lono-Keehia-Kalewaanuu-Kalewalani-Keehia-I Ulu-, Ulu mai ka Ieie hihi i kanahele opa-.  Hihi kolo i luna o ka laau - I luna o ka ohia a pane - He pane kau, he hoolohe ka oukou - kuu a mai hoi.  I ka pau ana o keia mau olelo a Makanikeoe, aia hoi ua ike ia akula kekahi wahine i uhi paa ia kona kino e na lau nahelehele a koe ae kona mau maka weo a kohu ahi ke nana aku.

  A oia ka ua wahine la i pane ae ai me kona leo oluolu, e hele oukou mamua - a nau ka hana hooulu i keia lau Ieie maanei e hoomakai au e kanu a hihi maluna o na laau, a e lilo oia i mea manao nui ia e mea kino kanaka a pau ma keia hope aku, a he mea hoi e pono ai, a na ka mea kukulu hale - a lawaia - oihana hula a me na ahaaina lealea e hoomanao i ka inoa o ke alii wahine o Waipio i na hanauna a mahope iho o ka pau ana o kana mau olelo, ua hoopuni ae la ua wahine nei i kona kino i kekahi kumu laau ohia, a lilo ae la he Ieie e ulu ana mai ka lepo ae a hiki i kona welelau, a ua ulu mua keia laau ma Olaa ma kahi kokoke i Puaaloa a oia hoi ka inoa e o la a hiki i keia wa, nona hoi na mele he lehulehu wale.

  Hookahi hoi oe hookahi au,

  Kanahele aloha o Paieie.

  Ke ninau iho la paha oe e ka mea heluhelu i ka inoa o keia wahine.  Hinauluohia no ia, a he mea na kana e ka mea heluhelu e ike iho ai me ka hoomaopoopo i ka waiwai @o o keia laau he leie.

  I ka manawa no a ke anaina e nana mai nei i na eni ana a na poe hula iloko o ka lewa me ke kamahao nui, me ke aheahe malie o na leo hula o na mea apau i hookuu aku ai na malihini, me ka haawi aku i ko lakou aloha hope me na hoomaikai ana i na kamaaina, a me ho maalo ana ae a ke aka o kahi mea, ua nalowale koke aku la ka mea nona keia moolelo me kona ohana a pau a hiki maloko o kanahele o Panaewa ma kahi i kapaia Kahiolo; aia hoi he mau puka elua keia e hamama ala a hiki i keia wa.

  Aole nae he hohonu o keia lua i ka honua, e like me kekahi mau lua e ae, aka, o kona mau puka nae e huli pono ana iluna, aole he wahi e hiki ai i ke kanaka ke iho a ilalo, no ka mea, he pali kona mau aoao a pau, aia ma ke kolu o ka puka e huli pono ana i kai o Keaukaha, aia malaila e hiki ai ke komo mai ke kanaka.

  He ekolu mau mana o loko o keia lua, ua moe pololei aku ka mua a hoea maloko o ke kai ma Puhi e pili pu ala me ke Poi Kohola o ke nalu o Milo, he mana keia e hele aku ai a loaa ka wai e huai la ma na kahakai ma ia mau aina, o ka lua, ua moe aku ia a puka ma ka loko o Waiakea, ka lua mua i ike ia e ka mea nona keia nanea, o ke kolu o ka mana o keia lua, ua moe aku ia iuka pono o ke kuahiwi i ke komohana akau, a hoea ka puka mauka o Kanahele laau ma Olaa, o Kepuhi ka inoa, he lua nui hohonu keia, he hookuukuu kaula ka mea e hiki ai ke kanaka ke iho ilalo o keia lua @@ i poepoe e hamama pono ana iluna o na laau me na lau nahelehele a pau e ulu ana malalo o ua lua nei.

  He maikai ma ka haule mau ana o ka ua i kekahi manawa, a me ka ikaika o ka malamalama wela o ka la, a o kahi puka e hamama aku la ma ka aoao makai aku nei o ua lua ala, he kupilikii ke kanaka ke puka mai, aka, i ke keiki Makanikeoe nae, he lilo ia i mea ole loa.

  Oia no ka mea nana i komo mua e ike i na mana ekolu o keia lua mai kai mai o Kanahele laau ohia o Panaewa, mamuli o ka olelo kena a kona kaikuahine Haku Laukaieie.

  Ia Makanikeoe i komo ai maloko o kela lua, aia o Hinauluohia ke hooulu ia i ka Ieie ma ua mau nahele kaulana ala o Hilo, a lilo i mea nui ma na wahi a pau.

  Ma keia wahi o ko kakou nanea, e hoakaka iki ka meo kakau no keia lua i kapaia kona inoa mauka o Olaa, oia hoi o Kepuhi, i mea e waiwai ai ka mea heluhelu a me ka hanauna hou, a e waiho iki ae hoi i ka mea nona keia moolelo kaao.

  O Olaa, he aina okipu keia mawaena o Puna a me Hilo, aole ona kai, he mau Makaha nae kona ekolu wahi a ka olelo a ka poe kahiko, aole e like me na makaha maoli o na Loko kuapa nui, aka, o ka noho ana nae o na kanaka i ke au kahiko mauka o Olaa a lohe i ka pi he i'a o kai o Hilo a me Puna a me Kau, na ko laila poe no e iho i kai i ko lakou mau ohana i ia na lakou kau ka haawe i ke kua hoi ana iuka.

  Pele i olelo ia ai ekolu makaha o keia aina Olaa, a o kekahi kanaka o Kanekoa kona inoa, ua noho aku oia mahope o kona kaikuahine me kana kane; a hiki i ka wa i oaa ai o kana wahine mauka mauka o Olaa, he kanaka mahiai ole nae keia.

  O kaai a kona kaikoeke a me kona ma makua honowai kana e aiai, po ae ana ka la, ao ae ana ka po, aole hoi he loaa wahi lawelawe pu aku me na makua a maia ano, ua lilo ua Kanekoa nei i mea hoihoi ole ia e na poe a pau ma Olaa, ma keia wahi e olelo kakou no ke keiki ka@e hai o Waipio Makanikeoe me ua Kanekoa nei, aia @ kekahi la, ua ulu ae la he hoopaapaa mawaena o ka wahine me kona mau makua ponoi a me ka ohana a pau, no ka hele wale iho no aole he mahiai, a ua kipaku ia mai la ua Kanekoa nei me kona pepehi pu ia mai, a ua nui na alina o ka eha i loaa iaia, hoi aku hoi i ka hale o kona kaikuahine me kana kane, oia oi Ioaku hoi ia, ua ka i ka ai ke kaikoeke, ma keia mea, ua hele mai oia a hiki ma Kukulu, ua hoomaha iho la oia me ka nui o ka eha, a iaia e nanea ana, aia hoi, ua halawai iho la oia me kekahi keiki ui ana iike ole ai mamua me ka eehiia nui oia i aloha ku ai i ka mea ana e ku nei mamua o kona alo, a ua pa@ai pu @a mai i o hoi ia leo aloha, aia manawa i ninau aku ai ua ui nei, "owai kou inoe - a mai hea mai oe?"

  Wahi a ka pane.

  "O Kanekoa kou inoa - a mai uka mai la au Olaa."

  Oia paha kau e ninau iho la e ka mea heluhelu i ka inoa o keia ui e kamailio pu nei me Kanekoa e -a?  Aole ia he mea e a'e, o Makanikeoe noia.

----------------------

E Loaa no ka Pomaikai ke Heluhelu i Keia.

            ---

I ka poe a pau e nana mai ana i keia: Me ka hauoli nui au e hoike aku nei mua o ke akea, no ka pomaikai nui i loaa ia'u, mamuli o ko'u hapai hou ana, ahanau mai ko'u puhaka aku he keiki, a eia oia ke ola nei a hiki i keia manawa me ka maikai.  Ua loaa ia'u keia pomaikai mamuli o ko'u lohe ana mai kekahi mau makamaka mai, ua hiki loa ia Kauka L. Akina (Pake), ke hoopau i ko'u kulana omaimai, a ke hoohapai ia'u me kana LAAU HOOHAPAI KEIKI kaulana.  Ua hele au imua ona, a na ai i kana mau laau, a ua loaa io ia'u ke ola maikai, a i oi loa aku hoi i ko'u hapai ana.  He umikumamaiwa ka nui o na makahiki o ko'u hapai ole ana, a mamuli o ke Akamai o Kauka L. Akina, ua loaa hou ia'u ka Waiwai Makamae loa o keia ola ana. He nui loa na wahine i loaa ia lakou keia pomaikai.

 

  Me keia mau hoakaka pokole ke kono aku nei au i ko'u mau makamaka a me na Wahine Hawaii a pau i hooneleia i keia haawina makamae, a me ka lahui holookoa; e hele ae imua o keia Loea, i loaa ai keia pomaikai nui ia oukou, a i oi loa hou aku hoi i ka hooulu hou ana i ko kakou lahui.

            MRS. KAINANA HAIRAMA.

  Waikiki, Iulai 5, 1894,

  aug20 3mns dly*

---------------------------

Ka Makai Kiu

Lau Omaomao.

            ---

Ke Kaeaea o na kakai pali nihoniho o Misouri.

            ---

KA MEA NANA I HOOHOKA KA POWA IEKE A ME KONA PUALI HOLOKOA.

            ---: A I OLE: ---

Ke Aka kino wailua o ke kuluaumoe

            ---

KA MEA NANA I HOOPAKELE NA KAMAHELE O KA PO.

Ka mea nona ka Ipu kukui kamahao ina oe.

            ---

            MOKUNA II.

  Aka, iaia no nae e nalu ana, ua loaa aku la iaia kekahi puulu kanaka nui e ku ana ma ka hui@a pololei, e holo pololei ana i ka Hotele o ka ui Meliaka.

  Ua haawi aku la oia i kona aloha ahiahi i ua poe ala, a pela lakou i panai mai ai.

  Ua ninau aku la oia, heaha ka mea hou, oMisouri nei?

  Ua pane mai la kekahi o ua poe ala, o ka mea hou, ua aihua hou ia ka ui Meliaka, e ka poe powa, aka, aole nae i ike ia, na wai la i aihue.

  A pehea, ua huli ia paha ka mea nana i aihue?

  Pela ka lohe ia mai, aka, hookahi nae mea i kau nui ia oia hoi ka Makai Kiu Lau Omaomao; a ua lohe mai nae makou, ua hoouna aku nei o Pilipo i kekahi kanaka e k@i i ka Makai Kiu Lau Omaomao i Viriginia.

  A-e, he mea hou io ka hoi ko Misouri nei.

  A-e, a mai hea mai nei hoi kou lio?

  Mai Inia Hikina mai nei au.

  A pehea, ua paa i'o anei o Kimo Kamaki i ka Makai Kiu?

  A-e, ua paa, a ua hoihoi ia Viriginia Hema, a ua hookolookolo ia, a ua hoopai ia no hoi, aia oia ke hana paahao ala.

  Oiai no lakou e hoohali olelo ana, ua lohea ia aku la he leo kani kapalili o ka ole, oia ka manawa i hoona@aka ai kela poe e holo, a koe hookahi iho la ka Makai Kiu.

  I kela wa, ua hoonee aku la oia i kona lio imua a e motio pololei ana no kahi kauhale o Lama ka pahu hopu.

  A i ka hora 12 oia po, ua hiki pono aku la keia no ko ianei home' a wehewehe ae la keia i ka noho o ko ianei lio, a hoihoi aku la no loko o kona hale lio, a oia nei hoi, ua hoi aku la keia no loko o ka hale.

  I ko ianei wehe ana aku i ka puka, a hoa ae la i ka @pukukui, ua hu- koke ae la kona aloha no kona mama i kona ike ana aku i ke kii i ke kau mai ma ka paia o ko laua hale.

  A oia kaha i olelo iho ai, i keia hele ana a'u e huli i ka mea nana i aihue i ka ui Meliaka ke manaolana nei au, e loaa ana ia'u ka mea nana i pepehi hoomainoino ia oe e ku'u mama aloha.

  Ia manawa, ua hoi aku la oia no kona rumi moa, a hoonipo pu aku la me Niolopua, iloko o ka aina u o uhane o Kane-huna-moku, a na ka leo o ka Moa i hoala ae i kona hiamoe; a oia iho keia, kani mai o ka Moa, o ke @io keia.

  Ua ala ae la oia, a hele holoholo aku la iloko o na maalapua, e hanu ana i na @a huihui oia kakahiaka a ka poniponi.

  Iaia no e holoholo ana iloko o ka malapua, ua ike aku la keia i kekahi kanaka e holo mai ana maluna o kekahi lio keokeo, a kau lona pono aku la kona nana ana no ua holo lio ala, a i ke kokoke ana mai, ua ike koke aku la keia o Pilipo no ia, ka makuakane o ka ui Meliaka.

  I kela wa koke no, ua hoololi hikiwawe ae la oia iaia iho, a lilo ana i Elemakule malama malapua.

  Ua holo pololei mai la ua holo lio nei a hiki ma koia neinei pukai pa, a lele iho la ilalo, a komo mai la iloko o ka pa; a hele mai la a ike i ka Elemakule kanu paa, a haawi mai la i kona aloha kakahiaka, a pela no hoi ua Elemakule kanu pua ala i panai aku ai.

  Ua ninau koke mai la ua keonimana nei, o oe wale no ka paha ia e noho nei?

  Ae, owau wale no.

  Aole ka i hoi mai o Lau Omaomao?

  Aole i hoi mai, malia i keia la paha.

  I @a pela, ua k@hi hewa ka paha ko'u lohe i lohe mai nei, ua hoi mai oia i ka ponei.

  Pela paha, i na paha hoi ua hoi mai, hiki la hoi i kauhale nei, malia paha, ua kuhihewa ia paha ka mea nana i hoike aku ia oe.

  A i mea e pau ai kou kanalua e ke keonimana maikai, e lawe aku au ia oe iloko o ka hale.

  Ua hapakue hele aku la keia a hiki i ka hale, a wehe aku la i ka puka, a huli mai la keia a pane mai la, aia la, aole oia i hoi mai, oiai, ke ike pu ae la no kaua i ka nele.

  I kela wa, ua hoopau ia ka manao kanalua o ua holo lio ala.

  Ia wa, ua wehe ae la oia he owili pepa mai loko ae o ke eke o kona kuka, a paa ae la ma kona lima, a pane aku la, e ke kauwa hoopono, ke hilinai mei au ia oe, a no ia kumu, ke haawi aku nei au ia oe i keia owili pepa, a nau hoi e hawi aku ia Lau Omaomao i kona wa e hiki mai ai.

  A ae mau ia e haawi aku iaia ke hoi mai oia i keia la, a i ole, i keia po iho paha.

  Ia wa ua haawi ia ke aloha hope mawaena o laua, a hoi aku la o Pilipo, a o ka elemakule kanu pua hoi, aia no ia ke holu malie ala i ka lau o ke Pahili.

  I lawa no ia Pilipo a mamao iki aku, ua wehe koke ae la oia i ua owili pepa nei, a ike iho la oia he Leta, a oia kana i k@lohi iho ai i na olelo o loko o ua pepa ala, a e heluhelu ia penei.

            Misiouri, Sept. 1, 1864,

Hotele Pohaku-ulaula.

  I ka makai kia kaulana o Misiouri nei, Lau Omaomao.

            Me ka mahalo

  Mamuli o kou kaawale ana aku mai ke kulanakauhale aku o Misiouri, pela i lilo ai ka'u kaikamahine i ka aihue ia.

  I ka pau ana o ka ia heluhelu ana i ua leta nei, ua opiopi ae la keia a hookoi@o hou iho la iloko o ka wa-hi, a hoomaka hou aku la keia e owili iloko o ka owili pepa, a ike iho la oia he mea oolea kekahi iloko, ia wa wehe hou ae la oia a ike iho la he mau bila dala pepa ko loko, a me kekahi kii, i hoopili pu ia me ua mau bila dala ala.

  I kela wa, ua nana pono iho la oia i ua kii ala, a ike maopopo iho la oia, o ke kii no ia o ka ui Meliaka.

  I kela wa, ua liuliu iho la oia no kona hele ana aku i ka Hotele o ka ui Meliaka, e like me ke kauoha a ka leta a Pilipo i lawe mai ai.

  Ma keia wahi, ke hoakaka aku nei ka mea unuhi, i ke kumu o ka Makai Kiu i hoololi ai i kona ano a lilo ai oia i elemakule kanu pua.

  Oiai ka Makai Kiu Lau Omaomao i ike aku ai ia Pilipo, ua manao iho la oia, e hoomahua aku iaia i @a paha e hiki ana iaia ke ike mai aiia nei, aole paha.

  Aka, iaia nae i manao ai e hoololi iaia iho, a lilo i elemakule kanu pua, ua nalowale io oia mai ka ike ana mai o Pilipo iaia, a oia kana i olelo iho ai iaia iho, akahi no a loaa ia'u ka ui Meliaka, me ka nui ole o ka luhi.

  Oiai hoi, o ka mua keia o kona hoololi ana iaia iho, a lilo oi i elemakule, a ma keia ano, ua maopopo aku la ia oe e ka hoa hoonipo o Lau Omaomao.

  I ka pau ana o kona nana ana i na mea a pau o loko o ua owili pepa la, ua hele aku la oia e lawelawe i mea ai no kona paina kakahiaka, a i ka makaukau ana, ua hoomaka iho la oia e paina, a i ka maona ana ua hoi ae la oia a ma kona rumi hookipa, malaila oia i hoonohonoho ai i kana papakonane, no kona hele ana aku ma ke ala e loaa ia ia ka ui Meliaka; e like me kana i hana ai e pili ana ia Kimo Kamaki.

  I ka makaukau ana o kana papa konane, ua hele aku la oia e hana i kona lio, a i ka makaukau ana ua kau ae la oia maluna o kona lio, me kona lawe pu ana i kela owili pepa a Pilipo i lawe mai ai.

  Ua haalele iho ka makai kiu i kona hale i ka hora 11, o ia kakahiaka, a holo aku la ia no ke kulanakauhale o Misourr.

  I ka hora 2 o ia auina la i hoea aku ai oia no Misouri, a ua hele pololei aku la oia a hiki i ka hotele o ka ui Meliaka i luakaha ai, a hui aku la oia me ke kamaaina o ka hale, (Pilipo) a ua haawiia ha puili lima pumehana ana a ke aloha ma waena o laua, a iloko o ia wa aia na waimaka o Pilipo ke iho makawalu la ma kona mau papalina, no ka hoomanao ana ae i ka mea nana i hoopakele i kana lei aloha he keiki oiai ua hiki mai ka mea nana oia i hoopakele i kona wa i aihue mua loa ia ai.

  I ka mao ana ae o na kipona a ka ehaeha, ua hoi aku la laua no loko o ka rumi hookipa o ka hotele, a malaiia laua kahi i hooluolu ai no kekahi mau minute.

--------------------------

            OLELO HOOLAHA.

 

  E ike auanei na mea a pau ma keia hoolaha, owau o Kahalaula w, ke hookapu a papa loa ia aku nei ka pee e hele ae ana, a e paa kule ana ole ana i kuu aina Alodio e waiho nei ma Kahili, Kilauea, Kaua ; oiai, ua lilo mai ia aina ia'u ma ke kuai ia e Mareko k i make, a ua kakau ia ma ke Keena Kakau Kope o ke Aupuni ma Honolulu, nolaila, aole no e mana kekahi palapala hoolimalima i hanaia ke ole au e kakau inoa aku mai keia la aku; o ka poe makemake e hoolimalima keia aina e holo ki@@ ae ma kuu home noho ma Waipa, Hanalei, Kauai.

  E hoolohe ka pono ma keia Hoolaha, oiai, owau ka haku maluna oia aina, aole o Pooui, mai puni i kana, aohe ona kuleana i keia aina.

  Owau iho no,

            KAHALAULA @@ W

  Waipa, Hanalei, Kauai Aug. 17 1894.         aug24 3ts wkly.

--------------------------

            OLELO HOOLAHA.

 

  E ike auanei na ano kanaka a pau loa, e nana mai ana i keia, owau o L. Kahiko no Waiehu, apana o Wailuku, Mokupuni o Maui.  Ke papa a ke hookapu loa aku nei i na poe mea waiwai a pau loa, a me kekahi poe e ae, aole e hooaie mai i kuu wahine mare ia Mrs. Mary Kaua Kahiko.  Oiai ua haalele kumu ole mai oia ia'u.  A ke hoike aku nei au me ka oiaio, aole au e uku i kona mau aie a pau a ke papa pu aku nei hoi au, aole e malama a hookipa kekahi poe iaia, a o ka poe hoolohe ole i keia e hoopii ia no ma ke kanawai.   Oiai ua hiki no ia'u ke malama iaia ma na ano a pau.

            L. KAHIKO.

  Waiehu, Sept. 8th, 1894.

            sept 14 1m - wkly.

--------------------------

HOOLAHA A KA LUNA HOOKAUOHA NO KA LA E HOOLOHEIA AI KE NOI HOOPONOPONO WAIWAI.

            ---

AHA HOOKOLOKOLO KAAPUNI Apana Elua o ka Repubalika o Hawaii.  Ma ka Hooponpono Waiwai. Ma ka hana o ka Waiwai o KAIA (w), no Puuhaoa, Hana, Maui, i make kauoha ole.  Ma ke Keena imua o A. N. Kepoikai, Lunakanawai.

  Ma ka heluhelu a me ka waiho ia ana mai o ka Palapala Noi a Rev D.Kanoho, no Kamalo, Molokoi, e hoike ana ua make kauoha ole o Kaia (w) no Puuhaoa, Hana, Maui, ma i ka la o 1885, a e noi ana e hooponpono ia ka waiwai, a e hooholo ia i na hooilina.

  Ua kauohaia o ka POAKAHI, ka la 27 o Augate, M. H. 1894, ma ka hora 10 kakahiaka, oia ka manawa i kohoia no ka hoolohe ana i ua noi la @mua o ua Lunakanawai la ma kona keena, ma ka Hale Hookolokolo ma Wailuku, a ma ia manawa a ma ia wahi no, e hele mai ai na mea a pau i pili e hoike mai i ke kumu, ina he kumu oiaio ko akou, e ae ole ia ai ua noi ia.

  Kakauia ma Honolulu ko Hawaii Pae Aina, Iulai 24, M. H. 1894.

            Na ka Aha

HENRY SMITH,

            Kakauolelo Oihana Hookolokolo

--------------------------

HOOLAHA A KA LUNA HOOPONOPONO WAIWAI.

 

  Ua hookohu pono ia mai ka mea nona ka inoa malalo iho i Lunahooponopono no ka waiwai o Kaaumoana [k] o Hilo i make e ka Hon S. L. Austin.  Nolaila ke kauoha ia aku nei ka poe a pau i aie e hookaa koke mai, a o ka poe he mau koina ka lakou e waiho mai i ka lakou mau bila i hooiaio kupono ia iloko o eono mahina mai keia la aku o hoole mau loa lakou.

  MRS. KUIHELANI KAAUMOANA.

Ma o K. M. KOAHOU kona Loio.

Pueopaku, Hilo, Sept 1st, 1894.

            sept 14 3 ts - wkly.

--------------------------

HOOLAHA HOOKAPU AINA.

 

  E ike auanei na kanaka a pau, ma keia, owau o ka mea nona ka inoa malalo iho, ke hoike aku nei au i ke akea, ma keia hoolaha ana.

  Ua kapu loa kuu aina e waiho la ma Waipio, Hamakua, Hawaii, oia hoi ka aina a Mrs. Pila i haawi aku ai me ke kuleana ole ma ka hoolimalima ana ia Akioka (Pake).

  A nolaila, ke hoike aku nei au, a ke hoopau loa aku nei i ua hoolimalima ala, mawaena o Mrs. Pila a me Akioka Pake, aole he kuleana oia hoolimalima ana.

  O na pono a me na waiwai a pau maluna iho oua aina ala o'u ua kapu loa.

  Kou Oiaio.

            MAKAHAIKU@@ W

  Honolulu, Augate 30, 1894.

  aug 31 1 mwkly*

--------------------------

OLELO HOOLAHA.

 

  E ike auanei na kanaka apau ma keia owau o P. Kaonohi k. no Kamaili, Puna, Hawaii, o Ko Hawaii Pae Aina, Ke papa a ke hookapu loa ia aku nei kela a me keia; mai keia la, a mahope aku o keia, aole loa au e uku iki i kekahi aie a kuu wahine mare; oia Ane Kaonohi w. oiai ua haalele loa mai oia ia'u a me ka maua keiki uuku, nolaila o kela a me keia e hoolohe ole ana i keia, maluna iho no o lakou ko lakou poho.

            KAONOHI K.

  Kamaili, Puua, Hawaii, Augate 27, 1894.

  aug31 @@*