Ka Oiaio, Volume VI, Number 40, 5 October 1894 — Page 2

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

J.E. BUSH, Lunahooponopono.

J.K. Penikalaka, Puuku.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

 

POALIMA, OTAKOBA 5, 1894.

 

Nuhou Hope Loa

 

E Hoolana i ka Monao‘e ka Lahui.

 

Ua Hiki Mai Nei ka Lono Hauoli Nou e Hawaii Ponoi.

 

            Ma ka pepa o ka Poalua nei ua pahola aku makou i ke akea he lono hauoli e piluana no ko kakou aina kulaiwai, a me ko kakou Moiwahine ahonui.

            A ka, no ka haiki o ka manawa, aole i mohala kupono loa, a noia kumu, ke hoolaula aku nei makou ina lono ala, elike me ka makou i lohe ai.

            Ma ke ku ana mai o ka mokuahi Ocianica i ka Poalua nei, Ocatoba la 2, ua loaa mai la ka nuhou hope loa e pili ana no ko kakou ninau Lahui oia hoi keia malalo iho nei.

            Ma mua iho o ka wa o ka mokuahi Ocianica i haalele aku ai i kauapo o Kapalakiko ua hiki maila ka lono taregarapa ia moku aina, a i ke keena o kekahi Luna Aupuni o Amerika e hoike ana penei.

            Ua hooholo lokahi ke Aupuni o Amerika Huipuia, e hoihoi ae i ka Moiwahine Liliuokalani, maluna o ka noho alii o Hawaii.

            A mai loko mai oia keena, ua holo koke aela ka lohe ia wa pokole loa, a pela i loaa ai i ka mokuahi Ocianica keia lono a makou e pahola aku nei, aole loa i komo iloko o kekahi o na Nupepa o Kapalakiko.

            A ua lohe hou mai nohoi makou, ma keia mokuahi no o na mea a pau e pili ana i ka ninau o Hawaii nei, me he ala e loaa mai ana ia maluna mai o ka mokuahi Auseteralia, o keia Poanono ae, Ocatoba la 6.

 

Ka Nuhou Mai.

 

            Maluna mai o ka mokumahu Oceanic o ka laina o Kina a me Kapalakiko, i ku mai ai inehinei ua lohea aku la ka leo o ka hoo hauoli mai na ohua a me na kanaka mai o na moku la.

            I ka pili ana mai o ka moku i ka uwapo o ka makamua o ka mea i iho mai ma ke alapii o ka moku oia no kekahi luna aupuni o ke aupuni Kuikawa, a i kona ui ia ana aku i ka mea hou, ua pane iho la oia:  Hookahi no mea hou e loho ia nei maluna o keia moku, oia hoi e hoihoi hou ia ana no ka Moiwahine a kona noho ana Moi e like me mamua.

            Ia wa i lohea ai keia e Alapaki, o kona wili iho la no ia, a me he mea la ua kiki ia e ka nalo meli, o kona huli hoi aku la no ia, a pela kona mau auna mamo like ia lakou i lohe pu ai. Aka, houlolohi aku la nae ka poe aloha alii, a ua lohe mau aku la lakou ia nuhou hookahi no mai ka poe mai o ka moku.

            Mahope iho o keia, ua pa-e wale ia ae ka lono, eia iho a ku mai na haina pau maluna o na mokukaua a ma ka moku Auseteralia mai. He mau mea hou keia i lohe ia mai na kumu maikai mai.

            Ua lohe mua ia iho nei no aia ke hoomakaukau ia la ka moku kaua Piledelepia me ka eleu a hoouna koke ia mai oia no Honolulu nei malalo o Adimarala Bearsdslee.  He mea ano nui no keia oiai ua hiki mua mai no ke kauoha e unuhi ia aku no na mokukaua Amerika mai ko lakou ku kiai ana i ke awa nei i ka mana o ke aupuni no ka manawa.  He mau hana keia e kue ana i ka makemake o ka Peresidena o Amerika, a me na olelo hooholo o na hale elua o ka ahaolelo o Amerika Huipuia, e olelo ana, aole e akeakea aku na mana o ke aupuni Amerika ma kekahi ano i ka makemake a me na hana kaokoa a ka lahui Hawaii.  Aka, mahope o ka hookaawale ia ana aku nei o keia mau moku no kekahi mau mahina, eia hoi ke hoikeia mai nei ua hiki ae ke kauoha i Kapalakiko o hoomakauka i ka moku kaua Piledelepia e holo koke mai i o kakou nei, a mai ka la apopo aku e hoomaka aku ai kakou e nana no kona hiki mai. Maluna mai ona e hiki mai ai he Adimarala hou, oia o Beardslee, kekahi kanaka Democarata makee kanoba a makaalu ma kana hana.  Ua olelo ia o kekahi mea hoowahawaha loa ana oia na hana hookamani a na misionari e ike ia nei.

            Ke kaana ia na mea a pau o na lono i hiki mai, aole o makou kanalua i ka i@ana ae, he mau hiohio na oiaio loa na lohe hope loa i hiki mai nei maluna o ka mokumahu Ocianica.

            Eia no hoi kekahi, ma ke ana a ka hoopono, ka rula a kakou i kukulu ai, he ana no na mea a pau e pili ana no ko kakou mau pono a me ko kakou mau kuleana i pakaha wale ia iloko o keia mau makahiki elua i hala aku, ua kukulu kakou i ko kakou manaolana mai kinohi mai a keia la, oiai hoi e hoihoi hou ia ana ko kakou Moiwahine a me ke aupuni o Hawaii nei e like me kona ano mau.  Ua hooiaio mai o Peresidena Calivalana, a me kona Aha Kuhina i ke kupono o ko kakou manaolana ana ma kana hana a ma kana mau olelo a pau mai mua mai, a mai ka la ana i lawe ai i ka hana ma kona lima a hiki i keia la aole oia i hoike mai i kana pane i ka Moiwahine, mahope iho o ka hoopahua ia ana o kana hana e ka luna aupuni Amerika e noho nei me kakou.

            Nolaila, e manaolana kakou a e hilinai hoi eia aku ke au mai la i ka moana, na kauoha a pau a ka Peresidena e hooko mai ana i ka pono ana i olelo ai, maluna o na hewa i hana ia maluna o ka Moiwahine a me keia lahui, a e hoopau hoi i ke kiko elelele e kau nei maluna o ka inoa maikai o kona aupuni i hoopaumaele ia e na hana a Sitivini a me na hoa misionari aihue aina ona.  Nolaila e hoonani kela puuwai keia puuwai aloha a na i ke Akua no na hoolana ma nao i loaa mai ia kakou i keia mau ia.

 

NA LA POPILIKIA.

 

            Ua olelo ka Buke Hemolele he popilikia ke ano o na la hone. Wahi a ka Apokolo Paulo i kana kaumana ia Timoteo a me na kahunapole a pau.  “E ike pu hoi oukou, aia ma na la hope e hiki mai no na popilikia,” a ua hoike ia hoi; o ke kumu o keia pilikia ana e olelo nei, ma kekahi pauku iho; penei: “no ka mea e aloha no na kanaka ia lakou ponoi iho.”  He elua mea a Paulo e kuhikuhi mai nei i ko ke ao, he popilika e hiki mai ana i na la hope, a me ke kumu o keia pilikia.  He oiaio ka Paulo e hoike nei, a o kakou na hooiaio no keia mau mea, oiai eia ia mea he popilikia iwaena o na lahui kanaka a pau.  E like me ka ka Haku i oleio ai, “no ka mea, aia mailoko ae o ka naau o kanaka e puka mai ai na manao hewa, na moekolohe, hookamakama, pepehi kanaka, kuko wale, hana hewa, hoopunipuni hoomakaleho, makaiaoino, hoino-akua, hookiekie, hana hope; o keia mau ino a pau mai loko mai no ia a e hoohaumia ana i ke kanaka.  O keia puuwai e piha ana i keia mau mea ino, oia no ka puuwai kanaka, ka mea e malama i na mea a pau e pili ana i ke ke kino.

            Ua pili keia kii ia Hawaii nei. O kona pilikia, aole mai ke Akua mai, aka mai na hana mai no ia a ke kanaka.  Ke kuko o ka naau ke kumu.  Ua hooia mai keia mau la ma o na hana a na keiki, ua kawowo mua no ke kuko iloko o ka makua. Ua hele mai na makua e ao ma ke ano e like me ko Paulo a me Timoteo, aka ua kahuli ko lakou ano haipule i ka wa i launa aku ai me na hanauna a na kanaka a ike aku hoi i ka ui o na kaikamahine a me ka nui o ka waiwai o ke ao nei.  Mamuli o keia kuko ua ulu mai na hana hewa a pau aole he hookahi i koe, a ka Haku e hehi nei, iloko o ka naau kanaka o na kahunapule a me na misionari mai Amerika mai. A ke mau nei no a hiki i keia la, a aole no ho e pau a hiki wale i ka hopena. Aka e hoolana ko kakou naau, eia kakau i na la hope, a e like me ka pii ino o na hana hewa, pela no e hookokoke mai ai ka la hope loa maluna o na kanaka o keia ao.

 

AUHEA KA NOHO LANAKILA ANA?

 

            Ma ka Pauku 1 o ke Kumukanawai o ka Repubalika, na olelo ia penei:

            PAUKU 1 – Ua haawi mai ke Akua i na kanaka a pau loa, he mau pono pilipaa loa ia lakou; oia hoi, o ke ola, ka noho keakea ole ia mai, a me ka pono o ka imi ana aku, ka malama ana a me ka hoomalu ana i ka waiwai; a e hooko aku ia ma na mea e oluolu ai ka noho ana.

            O keia no ka Pauku 1 o ke Kumukanawai o ke aupuni Moi. Mamuli e keia pauku, he akea ke ano o ka pono i loaa mai i ke kanaka Hawaii, aole loa oia i hoohaiki ia aka, ma ka Pauku 101, ua kaili ia aku la ko ke kanaka Hawaii kuokoa, a ua hauhoaia kona alelo a paa loa, aole e hiki iaia ke lilo i mea koho balota, a mea noho Senate, lunamakaainana, a jure hoi, ke ole oia e lawe i ka hoohiki ana penei:

            “Ke hoohiki nei  au imua o ke Akua Mana Loa, e kokua no au i ke Kumukanawai, na kanawai a me ke aupuni Repubalika o Hawaii; aole hoi ma na ano a pau loa e kokua a hoohoihoi aku i ka hoi hoi hou ana a hookumu hou ana i ke ano aupuni Moi ma ko Hawaii Paeaina.”

            Ke olelo mai nei na mamo a ka mikanele aihue aina; auhea ke keakea ia o ka pono kuokoa o ke kanaka Hawaii?

            Ke pane nei makou, ua lilo a ua aihue ia kela pono pilipaa o ke kanaka Hawaii.  Oia kona koho e like me kona makemake a ke Akua i hana ai. Na ke kanaka e koho no kona mea e makemake ai, aole na ka mikanele e pu-a mai i na huaolelo iloko o ka waha o ke kanaka Hawaii, a e hoohiki aku e kue i kona aloha i kona aina, kona aupuni a me kona Moi, aole loa.

            He kauwa kuapaa ke ano o keia koho ana, a he hoopili wale aku hoi mamuli o ko hai makemake. Aole mamuli o ko ke kanaka noonoo a me kona makemake maoli iho hoi.

            Ua ike ka lahui Hawaii i keia hana kolohe a na mamo aihue aina a na mikanele, nolaila, aole lakou e ae e hookokoke ma kahi o ko lakou poino.

            Ua naauao ka lahui Hawaii, a ua hiki ole maoli i ka poe haole kolohe apuka ke pee aku mai keia hana hewa ana ia kakou.

 

Kumalie Ka Repubalika.

 

            O ke aupuni P. G. a me Repubalika, he mau mahoe huli kua laua. He aneane he 15 malama o p. g. i hanai ia ai, hanau mai la o Repubalika ma ka la 4 o Iulai 1894, aneane ekolu malama o bebe Repubalika e ola nei a hiki i keia la ke ku malie nei o Repubalika. Heaha la ke kumu e kumalie nei o Repubalika? Eia ka‘u pane:

1.       Aole i makemake ka lahui Hawaii i ke aupuni Repubalika.

2.       Aole no i ke aupuni P. G. E ahona o bebe p. g. ua ike lihi mai o papa Amerika a me mama Pogutala iaia.

O Repubalika, oia keiki poo ole, (makua ole). Eia ka mea a‘u e olelo ai, “ku mahe oe e Repubalika a loaa aku oe ia‘u wi ko niho.”  Eia na kumu e ku malie ai o Repubalika:  1. He hoopii kue ka ka Moiwahine ia Repubalika. 2. He hoopii kue ka ka lahui ia Repubalika ma o ke komite hooko o ka hui H. A. A. o ka Paeaina.

      Eia hoi: Ua ike ia ke KAPUO like ana o ka lahui e kakoo ikaika ana i ka hoopii a ka Moiwahine, e keakea ana ia Repubalika.  E hoopaanaau i ka moolelo o kela halawai o ka la 2 o Iulai, 1894, oia halawai kai lawe ae i ka haaheo ma ka aoao o ka lahui, oia halawai ka maka mua loa i ike ia maluna o ka umauma o Hawaii kuauli.

      Ua ika ia ma ia halawai a na luna o na aupuni e, na lala o ka hui Hawaii A. A. na makamaka o ke aupuni p.g. e hoolohe ana i ka haiolelo naauao a na alakai o ka lahui. Eia kuu manao hope:  E ku malie oe e Repubalika a loaa aku oe ia‘u.

      O ka malama ahonui o oukou e ka lahui i na olelo ao a ka Moiwahine me ka haule ole i ka lepo, oia hoi keia: E kuu lahui aloha me ka oluolu, e hoi oukou e noho me ka malama i ka maluhia a me na kanawai.

            E hoolohe i na olelo ao a na alakai o ka lahui. J. Nawahi a me J. E. Bush, aole e haawai wale aku i ko oukou kuokoa, ua hele mai nei o Repubalika e pelo ia lahui, ua like ka lahui Hawaii me he kuahiwi kiekie la, aole e hiki iaia ke pii maluna o ka lahui, no ka mea, he lahui poo kapu o Hawaii, aole e hiki ke eli malalo he pohaku paa.

            O ka ninau ou e Hawaii o Keawe aia i ka Liona.  E Maui, Molokai, Lanai, na Farani oe e rula, e Oahu i ka piko, Kauai o Mano, aloha Niihau i ka paia paa na Amerika olua e pikai olelo mai. 

            O ke kanawai kuikahi a Beritania, Farani a me Amerika i hana ai ma ka la 28 o Novemaba, 1843.  Ua uhai ia la kuikahi e Amerika ma ka la 17 o Ianuari 1893, e kona luna. Kuhina Kiwini, i ka hana hewa ana o Amerika i kela kuikahi alaila o ka hoopii he hoopii luna nui ia Amerika.

            Aia keia hoopii i ka aha banako a o Beritania ana paha ka lunakanawai, a o Farani ka loio o ka aoao hoopii.  Elima la ka noho ana o ka aha, a puka ka olelo hooholo. Eo no i ka Moi a me ka lahui ka pono a pau.

            Eia ka olelo a ka alihikaua o Kamehameha II, “o ke kaua ma Mahiki i Hamakua, Hawaii, h@ lau ia o ke kaua, ei ae no ke kumu i Kaawaloa; oia o Kekuaokalani, aia a moku ke kumu alaila, mae wale no ka lau.

            1.O ke kupaa o ka lahui, aole e luli wale a kakau inoa, oia ka mea e maloo ai o Repubalika. 2. O ka ike ole ia e na luna o na aupuni e. 3. O ka hoohiki ole o ka poe waiwai oloko nei o ka aina i ka Repubalika, oia kekahi mea e hoaa nei o Repubalika. Nolaila, e ku malie oe malaila e Repubalika he uuku na la i koe, a mae wale iho no oe.

J. K. AHUULA

Oahu, Oct. 2, 1894.

 

HOALOHALOHA A KA HUI

ALOHA AINA A NA WAHINE

O KOHALA AKAU, HAWAII

IA MRS. M. HANAIKE.

 

Ia  Mrs. A. K. Campbell, Peresidena Nui o ka H. A. A. o na Wahine o ko Hawaii Paeaina; me ka welina pau ole:

Oiai, ua oluolu i ke Akua Kahikolu Hemolele loa i ka lawe ana aku i ka uhane makamae o kou luaui makuahine i aloha nui ia, aolaila.

            E Hooholoia.  O makou o na lala o ka Hui Aloha Aina o na Wahine o Kohala Akau. Mokupuni o Hawaii, ma o ko makou Peresidena me ko makou Kakanolelo; ke komo pu aku nei makou me oe iloko o ke kanikau pu ana no ka lawe kohana ia ana aku o ka uha ne o kou luaui makuahine no kela home pua mae ole, kahi a kakou a pau e anoi aku nei e luakaha pu me na anela hemolele o ka lani, a waiho iho la i ke kino no ka palaho a hiki i ka wa e hoala hou ia mai ai.

            E Hooholoia: Ke ne ae nei ma kou i ka lokomaikai o na lani, nana no e hoomama mai i kou puuwai i kipona ia me ka ehaeha a me ka walohia no kou luaui makuahine i aloha nui ia, me ke noi ana aku i kou oluolu e lawe aku i na hoomai kai ana a kou mau hoaloha oiaie me ka puuwai i kipono ia me ka ehaeha a me ka lima haalulu e naka ana i ke aloha.

            O makou iho no me ka haahaa ma o ko makou Peresidena a me ko makou Kakauolelo, Mrs. Lepeka Keohoehu, Peresidena H. A. A. o Kohala.

            Ikea e Miss Alice K. Quinn, Kakauolele H. A. A. o Kohala.

            Kapaau, N. Kohala, Oct. 2 1894.

 

Adimarala L. A. Bearsdlee.

            O keia ke poo o ke aumoku kaua Amerika o ka Pakipika Akau. Ua hoike aku makou inehinei i ke ano o keia kanaka Amerika, aka, aole i pau loa aku kekahi mea ano nui e pili ana nona, i maopopo ia makou aole he mea e hoihoi ai ko kakou mau hoakanaka hoohui aina. Oia hoi keia: Aole loa he kanaka hookamani, he hoopuka pololei oia i kona manao, a he hoowahawaha loa oia i ka poe hoopunipuni.  Ua like loa oia me ko Colonela Blount ano, a aole no hoi i mamao aku kona home mai ko Blount aku.

 

KA HOOHIKI HOOPAA INOA.

 

                He mau la wale no koe alaila pau ka la i hoolaha ia no ka hoohiki ana o ka poe e makemake ana e hoohiki e kue i ke aupuni Moi, a e kakoo i kekahi aupuni e ae a lakou i kukulu iho nei.  He mea maepopo loa, o ke kumu o keia hooikaika nui o na agena—na keiki misionari ka oi o aku—o ke aupuni e hoohuli mai i na kanaka Hawaii e hoohiki e kakoo i ka mea a lakou i makemake ole ai, no keia kumu no ia:  Ua makemake lakou ka hapa uuku nana i kukulu ae nei ke aupuni e olelo ia nei he aupuni Repubalika, e apono aku, a e kakoo aku ka lahui holookoa i ka lakou mau hana limanui.

            Ua hana lakou i keia hana mamuli o ko lakou makemake iho, me ke kau ana mai i na kanawai a me na hana e keakea ana i ko ka lahui manao ma ke koho ana i ke aupuni a lakou i makemake ai.  Malalo o keia mau kumu ua hiki ole loa i na kanaka Hawaii ke huipu aku a ke kakoo aku i ke aupuni a ka hapa ueku e hoao nei e kukulu.  Mamuli no oia kumu hookahi kakou e ike nei i ka hoole o ka lahui e hoohiki e like me ka makemake o keia poe haole malihini o @ ina e, a kuleana ole loa hoi ma keia mea a lakou e hana nei.  Ma ke makou hoomaopo ana, ma ko ano o na lahui kanaka a pau o ke ao nei, o ka mua keia e ikea nei o na hana o keia ano, oia hoi ka hoihoi ia o ka mana a pau na ka hapa uuku e hana e like me ko lakou makemake, alaila kii mai e alakai makapo aku e apono i ka lakou mau hana, me ke ku ole oia hana i ka makemake o ka lahui kanaka o ka aina.  Nolaila aole he mea kamahao ko ka lahui hoole ana, e kupaa aole e hoohiki a e kakau inoa i ka mea a lakou i komo pu ole ai e hana a i kue hoi i ko lakou makemake maoli no.

            Aka, e like me ke ano mau o ka poe nana i paipai a i kukulu na hana hookahuli aupuni o keia mau la, ke kuhikuhi nei lakou na hai e alakai nei ka lahui e hoole i ko lakou makemae.  Ua ike no na mamo misionari nana keia hana i hookumu, ua kukulu ia ka lakou mau hana iluna o ka hewa, iluna o ka kuko, ka hapuku, pakaha, hoopunipuni na hana lapuwale no a pau, a o ka makou hana i hana ai a lakou o hoino wale nei no, oia ka wehewehe ana aku imua o ka lahui i ke kulana o na mea i hana ia, a me na hoohalike i ike ia ma na aina e, e pili ana i keia mau ano hana. Ua olelo ia na ka Moiwahine i ao aku, na Nawahi na Buki a me kekahi mau alakai e ae o ka lahui, aka aole peia ka oiaio, na ka lakou mau hana hewa no i ao aku i na lahui kanaka e hoole a e kaupale mai i ka lakou mau hana. E like me ke ao ana a na kahunapule ma na awai, e like me ke ao ana e na kalai aupuni ma na kalai manao ana, pela no ke poo o ke aupuni a me na alakai e wehewehe ai i na mea e pili ana i ka hewa me ka hopena e loohia ana i ka poe o hahai ana mahope o keia mau ano pakahi.

            No ka lili a me ka hoohoka‘ia o keia poe hana hewa, mamuli o ka lakou mao hana, ke hoohali nei ka lakou mau olelo i kumu e imihala aku ai i ka Moiwahine, Nawahi, Buki a me na alakai e ae o ka lahui me ke kumu ole.  He mau hana hoohilahila keia ia lakou iho, e hoike ana oe ka moakaka loa i ka lakou mau hana hewa i keia lahui, a no ka nele a me ka hoka ke hoao nei lakou e imi i kumu a hoopilikia wale ae no i keia poe i hoike mua ia ae nei.  Ua manao lakou ma keia mau mea a lakou i kuka ai e hana, e hoonele i ka lahui holookoa i kona poo a me kona mau lala na haawina hoi nana e hoohana aku i ka makemake maoli o keia lahui.  Ma ia mau hoao ana e hoonele i ka lahui Hawaii ina kahu nana e kiai i ko lakou mau pono ua manao keia poe aihue aina oia ke kumu e huli aku ai, o ka lahui e kakoo i ka lakou mau hana limanui.

 

KA LA O KA HAUOLI E HIKI IO MAI ANA NO.

 

            E ka lahui Hawaii oiaio, na hoa makaainana aloha o ka Moiwahine Liliuokalani i aloha nui ia.  He mea hauoli no oukou, a no kakou a pau, ka ike kumaka ana i ka la le‘a o Halalii e hiki mai ana; oia hoi ka la e hekau hou ai ko kakou Moiwahine ahonui maluna o ka noho alii nani o Hawaii nei.

            Oiai hoi, aia ma kou aoao, e ka lahui Hawaii, he elua hoike nui i hiki ke hilinai ia a o laua auanei na mea nana e hoike i na mea oiaio a pau, imua o na lunakanawai nana e noho a hoolohe i ka ninau ou e Hawaii, a o ua mau lunakanawai ala, o laua ka mua loa, o na mea nana i haawi mai i ke kuokoa ia oe e Hawaii Ponoi, i ka 1843.

            Nolaila, ke hoike aku nei makou i ka lehe ia oukou e ka lahui Hawaii oiaio, e hiki io mai ana no ka la ou e Hawaii e hauoli ai, a he la kamahao hoi ia i ike ole ia kona lua maluna o ka papalina ponoi ou e Hawaii Aina, Hawaii Lahui, a ma Hawaii Aupuni Alii; oia hoi ka la e hoihoi hou ia ai ko kakou Moiwahine ahonui iluna o ke kapu alii o Hawaii.

            Nolaila e na hoaloha, a me na makamaka, na hoa kulolia o keia mau la inea a nee nei, e paa a paa ke aloha aina, aloha lahui, a aloha pilipaa i ko kakou Moiwahine, oiai hoi, ke hookokoke loa mai nei ka wa, a e ike ne kakou i ua la kamahao la.  O oe e ka lahui Hawaii, na nui kou kupaa, ahonui, paupauaho ole, a kuihe ole hoi, a no ia kumu, e ohi ana no oe, a o kakou a pau i ka hua o ka laau a kakou i kanu ai, ke omamaka mai nei kona liko, a ke pua nei, a ua hua, ua oo, ua haama, ua pala, a o ka ohi wale no koe i keia mau ia iho.  Nolaila, paa ia a paa, umia ka hanu, aole he wa i koe a lei oe e Hawaii Kuauli i ka lei o ka lanakila mau loa.    

 

Kaua o Kina me Iapana

Maki no Pekina.

            Ma kekahi lono mai Tokio mai e hoike ana, ua ae o Kina e hooponopono no keia kaua mawaena ona me Iapana, aka, o Iapana ua makemake oia e hoomau aku no i ke kaua ana.  He heluna nui o na moku lawe ukana kai hoomakaukau ia no ka lawe ana ia 40 tausani koa no ka hoopae ana aku ma Kina a maki aku no Pekina, a e haalele iho ana keia aumoku ia Iapana nei me keia huina koa nui iloko o na la pokole.  Ua huna loa ke aupuni i keia mea, aka na ike ia nae i keia manawa ka manao o keia hoouna ana i keia huina koa nui.

            O Miabara, ka Iapana nana a nana ala ke kapili ia ana o na moku kaua nunui loa o Iapana o 14,300 ma Pelekane, i aneane e elima moku o ka Naniwa like aku me hookahi o keia mau moku Wahiana, ua manao oia e pau ana keia kaua ana mamua o ka hiki ana mai o ka hooilo.  O ke kulana nui o ke kaua i keia manawa, aia ke kuhikuhi nei no ke kulanakauhale alii o Pekina, ma Kina, kahi i noho ai o ka Emepara.

 

KA HUA MAKAMAE A ABERAHAMA KUALAKU.

 

            Me ka hauoli o ka naau makou e awiwi nei e hoike aku me ka hookauiua ole, ua kipa ae la ka Anela o ka Lokomaikai ma ka ipuka o ko Mr. a me Mrs. G. W. Kualaku mahinaai, he wohi hou, i ka hora 11:30 o ka po o Hilo, i ka malama o Makalil, he keikikane, he mea hoonani keia no ke alo o ko kakou makamaka, oiai, ke aui aku nei kona mau la ui ma kela huli o ka Poepoe Komohana (kanikoo), aka, ua hoohauoli ia kona naau i ka ike ana iho, aole no ka i hoopalupalu ia iho ka wikani o ke kaula ilihau a ka Hawaii, a nona hoi makou e papahi aku nei me kela inoa ulumahiehie Aberahama Kualaku.  E halawai ka opio me na la o ka oluolu maikai, oia ka makou mau leo kalokalo i na Mana Lani.

 

Hale Kuai Lako Hale Nui!

 

E Hanaia no na Lako Hale o na ano a pau

 

Na Lako Hale I Makaukau mua mai na Aina e mai.

 

Na Bela Moe o na ano a pau.

 

Na Moe Oka a me na pono Luna Moe e ae o ke ano hou loa o ka

HOIKEIKE NUI O KIKAKO.

 

Na Uluaa Hulumauu i uhila me na pale Silika o na ano like ole a me a Ulaua Mauu.

 

O Kela a me Keia Ano.

 

Na Pula Moe Lauoha, Lu@, Huluhipa, a me na Bela Moe Mauu i makoukaa mua i na manawa a pau.

 

Na Noho o na Ano a pau.

 

He mau noho hoolimalima no kekahi no na auaina hoolaulua a ahaaina paha, oe oluolu loa ka uku hoolimalima.

 

He oluolu loa na kumukuai o na pono lako hale e na ano a pau e waiho nei ma loko nei o ko maua HALE KUAI.

 

ORDWAY PORTER.

 

Alanui Hotele ma ka Hale Pohaku o Robinana mauka mai o ka Mele Koianna Hou.

Telepono Bele 583  Telepona Miatale 245  

 

@@