Ka Oiaio, Volume VI, Number 40, 5 October 1894 — E NA'I WALE NO OUKOU I KUU PONO, AOLE E PAU. [ARTICLE]

E NA'I WALE NO OUKOU I KUU PONO, AOLE E PAU.

E Mr. Lunahooponopono e, Aloha oe; Mamuli o ka hoopuka mau ia o keia hua olelo kaulana a ka nai aupuni Puuwai Liona Kamehameha I, maloko o na Nupepa, nona hoi na hua olelo e kau ae la maluna "E nai wale no oukou i kuu pono aole e pau." Malia ua maopoopo ke ano o keia huaolelo alii i kahi poe o ka Lahui Hawaii Ponoi e noho mai nei, ai kekahi poe paha aole i maopoopo ke ano ku io maoli o keia huaolelo ke hoakaaka ia ae hiki ai hoi ke koho iho ka lunaikehala o ka mea heluhelu i ka mea oiaio, a e loaa no ka mole a me ka waiwai o keia huaolelo alii a Kamehameha ekahi me ka pololei [a oia hoi keia.] I ka manawa o Kamehameha e noho ana ma Kailua Kona Hawaii oiai oia e noho ana me ka mai, a e noho pu ana no hoi na'lii a pau, malalo ona, aia no hoi na kahuna na kilokilo kuhikuhipuuone a me na kakaolelo, a he poe ike hoi i ka nana ana i ka pilikia ma'i o ke alii Kamehameha, elike me na ike i ao ia ia lakou a he mea mau no hoi ia Kamehameha ka ninau aku i ua poe nei no kona mai, ua hoole mai la na kahuna, a i ka poe kilokilo hoi, ua pane mai lakou, aole oe e make ana i keia mai ou e ke alii, o ka makou ia e nana nei i ka papa lani, he maikai na kanaka o luna e hele nei; a oia olelo hookahi no i ka poe kuhikuhi puuone. Oia mau no na iliili o ka papa huli honua, a pela no me ka poe kakaolelo. Mahope iho o ko Kamehameha ninau ana, ua hoomanao ae la oia ia Popolo, he kanaka kilokilo e noho ana ma Wailamoa, Kipahulu, Maui, nolaila ua hoouna mai la oia i ke alii Hoapili Ulumaheihei me na kanaka maluna o na waa kaulua, e kii ia Popolo i Maui a lawe mai. Nolaila ua hooko ia keia leo alii. I ka hiki ana o ke alii me na kanaka he 25 ma Wailamoa, aole nae i pae iuka, ua ninau aku o Hoapili i na wahine e hele ana ma kahakai opihi o Walaohia: Auhea o Popolo ? Ei ae no, wahi a na wahine: aia kona hale la ke ku mai la. Ma keia olelo a na wahine hele kahakai, ua hoopili aku la na waa ma kahi kupono a lele aku la o Hoapili iuka o ka aina me na kanaka elua; me na makana ma ko lakou lima mai ke alii Kamehameha mai. Ia Hoapili me kona mau kanaka i kau aku la iuka o ka aina, ua alakai ia aku la iuka o ka aina e kekahi wahine a hiki i ko Popolo hale ponoi. Aole i loaa aku ilaila, a ua hele loa aku la lakou a loaa aku la i waena o ka mala uala e mahiai ana no, ia wa o Hoapili i waiho aku ai i na mohai imua o Popolo, a oia kana i ninau mai ai i ke 'lii Hoapili.

Heaha ka hana a ka puaa? I hoouna ia mai nei au e ke alii Kamehameha e kii mai au ia oe e holo kaua i Hawaii, he mai ke alii. I ka pau ana o keia mau olelo Hoapili, ua pane aku la o Popolo e huki ae i keia mau pue uala elua a ho-a aku i ke ahi ma keia wahi, a ua lawelawe ia na mea a pau ma kela wahi a hiki i ka pau ana, a ua hoi aku la o Popolo me Hoapili a me kona mau kanaka a hiki i ka hale. Aole i pau