Ka Oiaio, Volume VI, Number 42, 19 October 1894 — HE HUE PAU. [ARTICLE]

HE HUE PAU.

I keia mau la ua hue mai hoi na keiki misioiiari i ka moolelo o kekuhi o na kupunakane o ka ohana alii aimo-. kn e noho nei ma ke poo o ka Lahui Hawaii i'keia mau - makahiki, mamuli o lea nele 0 na kumu e hoinO ia alai ai ka MoiwahineLiliuokalani ii^i 'ona iho ua hoala maike koiki . a Limaikiak, W. N. Armstrong e noho Luna Hooponopono nei no ka nupepa P.C. Advertiser, i ka īiioolelo o ke Lii Kiekie Kamanawa ona ke ola 1 inolia mua ia mamuli o ka niana o ka mana o kekanawai ana i haliaki ai ina ka hoomake ana i kana wahine,, Fle moolelo oiaio no keia a aole no he mea i hoole aku, ma kn aoao o na lii a me ka Lahui Hawaii. Ua hoiko ae keia Lahui i ka oi o ko iakou malama rono ana i ka jnana o ke kanawai, ma ka liooko muaia ana maluna o kekahi o na Lii Kiekie loa a kulana koikoi no hoi ma ka Paeaina Hawaii nei oiai kekahi keia o na mahoe e oleloia, nona ka heohanohano nui ia ma ke kau ia ana' o ko la.ua kia hoomanao maloko o ka hoailona Aupuni īnoi o Kamehameha, a'laua i' nai ai me na hua imua o ka maka o ka ihe a lilo keia Paemoku, he Aupuni hookahi malalo o Kamehameha Ekahi o Keeaumoku a uie Kamanawa, he mua a he hope a o ka hor>e kai hoopai ia mamuli o ke kanawai a na haole misionari i ao ai e kukulu ia e na' alii Hawaii. Ua hooko ia keia kanawai maluna o ke lii Ka-.■ manawa me liaalele ia o kona j kulana kelakela&e nai-aupuni j kona hanohano a me'kona koikoi iwaena o ka Lahui me ke kaumaha o ka naau o n<r mea r a pau a me ka minamimi ' ia hoi o kekahi o na lii inua ' 0 ka aino. * He oiaio no ua uku o Kamanawa me kona o!a i kona leue ana i ke Kanawai a na haole i kukulu ai iloko nei o ka ama auamau ki hoopai iaanao na Hawaii, me ko lakou ola i ka hewa oia anei hookahi. Aka, eia ka ninau oiai na Hawai e uku mau ana 1 ke koi a ke kanawai maluna o lakou, phia haole ka mea nana mai ua kanawai la ihoala iloko nei o Hawaii, i uku i ka hoopai a keia kanawai hookahi no mai kona kukulu mua ia ana a hiki wale ikoia la? Ka poe i liko me ini haolo misionari a me ka lakon mau keiki? Ehia haole, o na *tuiole pepehi kanaka, i li ia ma ka ai no ka pepehi kanaka mai kinohi mai & keia la? lle nui na haole pepehi kanaka ma Hawaii nei.aka, aole ho^kahi

0 lakoii i u'k;; ike koi a ke kanuwai iue kona ola e like me na īlawaii, a nie na Lahui Asia. Eia np ke ptta niai nei kekahi niau haole i ka hale paahao i keia wa, i akhka loa ko pepehi kunaka, aka, •ua hookuukuu 'wale ia n<> lakon ena jiire haole mo na wahi hoopai mania, a o ka hope aku heliuikala ia. Ehia o na lnisiōn-ari, a meka lakou mau keiki i moekolohe a e

ola nei na keiki manuahi a lakou i hopu ia koe aku hoi ka h'oopai? He ole Tso, pela no ke ano kapakahi oka hoahanala o ke kanawai ma Hawaiima na ano a pau, a maialo-ok kiunu i hiki ai i na mamo miyonari, moekolohe, aihue, kikiki pepehi kanaks», i paa b]t> ai ma ka moolelo Karaina o keia aina, aole no ko lakou niaikai maoli,* a no ko lakou oi ae maniiia ō Kamanawa.- Ma na ano he lehulehu wale, he kanaka iho mamua o ka holona i hele pu ai me Kalakaua a hoomaikeike ia imua o na alo alii o Europa a i kapaia ai me kona mau kokoolua i hele pu ai me ka

| moi, lje lole-bipi a he kahilumiumi ke anokulana kui>oI ao o ua tnau paalalo misionari } la i hele pu ai me ia, a kekahi i hoi o laua e hoino nei wale I ■ ■ ■ |nei ma oka hapai ana mai i ! ka hewa i hana ia e ke kupunakane a i ukupau ia nie kona ola e like me ke kanawai, me ka akeakea ole ia e like me ka mea i ike ia uo na liaole keku i ke kanawai. Aole oka hewa i loohia I ka niakua he mea ia e lioino wale ai i kana mamo aku. He m'ea hilahila 'loa ia iwaena o ka poe keonimana, ka helu ana i ka hewa ona makua' i kum'u hoino i kaohana mahope aku me ko lakou hewa ole aka, ua hiki ke oleloia, aole he hana puaa i koe i na mamo misionari i alo ia, ma ka lakou hoiuo ana i ka inoa o kā Moiwahine Liliuokalani a me keia Lahui, m'a na ano a pau a ma ka olelo huipau ana he Lahui wahine hookamakama na wahino o Hawaii. Malalo o keia'mau hana ino kumu ole ua hoohaohao ia makou i ka ike ana i kekahi kanaka Ilawaii a hapahaole paha e hoolauna ana, a e apono 'ana, a i hoohiki paha e kakoo i keia mea hemisionari a i kana mamo aku paha. Aole he Lahui eae ī ike ia ka hopepe m3 ka hoomanawanui e like rae ka Lahui Hawaii, i

na hana ino a me na lioino kumu ole a a rae ka lakou mau®eiki. Aka, ua hiki mai ka manawa a kela a tne keia Hawaii, e hoomaopopo pono ai i keia mau mea, a e ao ai i ka lakou mau keiki aku i ke ano o kei amea e misionari a e hookae laa ia ia e like me lie nahesa la. Ma uka o Ululinimalaiaa ka Ban» Laluu HiiWiūi i lioulione ai i ka lakon hokt v hoouiua puuwai. om kn l orn 9 o ka Poaha uei, a hiki wale ika manawa i pau ai o ka paīna i haawiia na 'ea poe kauu pua i hiki aku mal^ E hoonoe ae aua o Kauka Avns j i kona Koena Oiliana Kauka tua kej Aiiinui īlolele Ilelu SOC; : mawaena j o ke Alnaui Kamika a roe Mawna-: ke». ma ka Poaono tikakops 13, E j m;»k:*:u:i o k,-t poe e uūa no ka hoopau ana i na pilikia e hele ma ke Alauui Hotele. ]