Ka Oiaio, Volume VI, Number 44, 2 November 1894 — Page 2

Nupepa Ka Oiaio.

"O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA"

 

NUPEPA KA OIAIO.

J. E. BUSH. Lunahooponopono.

J. K. Penikalaka, Puuku.

O KA PONO KA AIALII E OLA AI KA AINA.

POALIMA, NOVEMABA 2 1894.

 

KE AUPUNI E KU NEI.

Ma ka Poakahi nei i malamaia ai ke koho balota o kona mau senate a me na lunamakaainana. I ka pule i hala, ua hoikeia mai ia kakou ka ike ana mai o kekeahi mau mana Aupuni kuwaho i keia Aupuni i kukuluia e ka hapa uuku a mawaena o lakou o ke aupuni kekahi o Beritania Nui, oiai nae aohe ike pili oihana i loaa mai kela lahui mai koe wale iho no ka hoike ana aku o kona Kuhina Nui maanei i na lunahooko o keia aupuni ina aku ua ike nei ke au mai la i ka moana ma kona ala e hiki mai ai no Honolulu nei aka nae ua lawe mai makou i kela ma ke ano apono he ike io ia a me ka pololei.

O keia mau mea nae a pau ma ko makou kulana kilo aole ia ne mea nui no ka mea oia mau no kela pono pili paa i ka lahui oia hoi ka pono koho i ke kulana aupuni a lakou i makemake ai me ke kukulu pu ana me ke komo kuleana ole mai e keakea i keai manao hooko o ka lahui, ina e oiaio a me ke kupaa ke aloha aina iloko o lakou ma ka lakou kumuhana hoihoi moi i koho ai mai mua mai ua hamama ka puka no lakou ehooko aku ai. Ma he mea la e noho ana ke kau ahaolelo iloko o Dek, ae nei a ma ia manawa pela ka lohe mai e hoao ai keia poe e paa nei i ka mana e loaa mai he kuikahi hoomalu mai a Amerika mai. Ma ia alanui nae aia ka lanakina ma ka aoao o ka lahui.

Oiai ua hoole mua mai ia aupuni i kela manao nolaila aole oia e hana mai ana i kekahi mea no kakou e kahaha ai aka nae no keia manawa o na mea e pili ana no ka ike ia ana mai nei o keia aupuni a o ke koho balota paha i malamaia iho nei aole ia e lilo e i mea e hoololiia ai ka manao paa o na Hawaii aloha aina a pau a o ko lakou kupaa auanei i hoole aleia e ke ahi o ke aloha aina, pela e hoopokoleia ai ka manawa a ka poe e paa nei i ka mana e noho konohiki ai maluna o ka papa-konane o keia mau paemoku.

 

NA APIKI ME NA POWA

I kulike ai me na hoike a ka poe ma ka aoao hoinoino ia Hawaii, ke olelo nei lakou he nui na apiki me na powa iloko o ke kulanakauhale o Honolulu nei i ko kekahi mau kulanakauhale e ae i like ka nui me ia. He mea kupanaha keia alaila aole he waiwai i loaa mai iloko o ka hooikaika ana a na misionari e kanu i ka pono ma Hawaii nei iloko o na makahiki lehulehu i hala ae nei oiai makahi o ka pono a lakou i kanu ai o ka mea i oili mai oia ka powa a me ka hoopilikia ana i ka poe ilihune e hana ana me ka hoomanawanui. Makahi o ke alanuihao ua loaa pu ia kakou he mau barona kopaa a o lakou hou na agena alanui a me ka poe nana e omo nei ka momona o ka lepo o Hawaii nei, a mawaho ae o na mea a pau o lakou pu kekahi mawaena o na enemi e kui ana i ka hoopono a me ke kaulike a o lakou no hoi ke kumu nui o ka hookahuli ia ana o ke kanawai no ka makemake ana e hookoia ko lakou manao makee a me ka anunu.

O ka mea maa mau i keia poe puni dala oia ka hoohana i ko lakou dala maluna o kekahi poe i makaukau e alakai makapo ia e hana e like me ka manao o ka mua a hiki i ka wa e waiwai ai huli mai la e puhi mai la i ka wai o ka waha i ka poe na lakou i hoomanawanui, pela na hana hoonaaikola a keia poe kolohe.

Ina he oiaio ua piha o Honolulu nei me keia ano poe alaila o na wahi ohana misionari aku la no a me na haole malihini aeahaukae mai, a o ka poe i apikiia a i powaia ko lakou kuokoa oia no na kanaka Hawaii e noho nei me ka hoomanawanui.

 

HAUOLI KUHIHEWA

He mea maa mau ole ka hui pakahi ana, me ka loaa ole o kahi aweawea kupono e hiki ai ke hauoli a pakeu pali wale aku mamua o ka mea kupono. O keia iho la ke ano io maoli o ka poe hoohui aina mai ka Poakahi nei mai. Aka, oka poe noonoo maikai, akahele me ke kaulike he hoowahawaha loa lakou ia ano hana haahaa, a pela hoi me na olelo ewaewa a pau ma ka aoao o ka poe hoohui aina, no ke ake i ka oiaio a me ka hanohano o ka hoopono.

O ka nupepa KA LEO, aole loa oia i haule hope ma ka hooko ana i ka manao hooko oka pono, ka oiaio a me ka hiipoi kaulike no ke kue ana i ka hewa i hana ia mai a e hana ia aku ana paha maluna o ka lahui Hawaii a me ko lakou Aliiai moku pela hoi me ka aihue a me na hana pono ole a pau, na mea hoi i keia wa i lilo i mau olona hoohana no keia au hooponopono aupuni hou. O ka makou mau manao kalai aina e lilo mau ana ia i kaola nui iloko o ka maka o ka poe hoohui aina, oiai lakou e holo ana ma ka aoao mawaho o ka pa, me ka waiho ana i ka mea oiaio na makou e kuailo aku imua o ke akea. O ko makou mau manao hooko oia no ke kinai ana ma na ano a pau ina hoike hoopunipuni a oiaio ole a ka aoao kue mai, me ka ae ole e moni i kekahi olelo ao mai na enemi mai o ka lahui, no ka mea he popo auhuhu ia e make ai; a mawaho ae o na mea a pau, he lili aia iloko o makou no ka inoa maemae o Hawaii a i kela a me keia manawa a lakou e hoao ai e hapala i ua inoa la i ka leop, o ko makou wa no auanei ia e ku ae ai a hailuku aku me na olelo kue ikaika.

 

Ka Hopena o ke Koho Balota.

 

HANAU KA MANU PIKAKE 1 NA KEIKI AUANA HELE OLOHELOHE AOHE PUAPUA.

O ka Poakahi  i hela, Oct. 29, oia kekahi o na la pamaloo a mehameha i ike ia ma Honolulu nei, a ua oi aku hoi imua o ka la Sabule ma ka hoohalike ana ae i ke ano o na hana i hana ia ma ia la a hiki wale i ka po ana.

Ma na lono i loaa mai, ua hiamoe ia kekahi papa nana o na Koolau, no ka molowa i ka nui ole o ka poe koho i hiki aku imua oia Papa. Ua lilo aku la nae ke aupuni he $32 ia lakou a'a, a ke @ani ala ka lakou aka, i ka loaa waie o keia mea he dala i ka poe palaualelo, a o ka lehulehu nae ke hooikaika i ka imi ana i dala e hiki ai e hookaa i ko lakou mau auhau i mea hoomaunauna na keia poe welo mikanele aihue aina. A eia iho ka pepainoa o na Senate a me oa Lunamakaainana i koho ia malalo iho:

NA SENATE OAHU

                                               Kikila Baraunu                       725

                                               Hanale Walakahauki opio      696

                                               J. A. McCandless                   692

                                               W. C. Waila                            683

                                               W. H. Schimdt                       682

                                               J. N. Wright                            659

Ua ike no ka lahui ia Kikila Baraunu, Waila a me Hanale Walakauki opio; no na ino ekolu i koe, oia o J A McCandless, he haole eli wai aniani, a o Wright, he haole Pelekane hoohuiaina e noho nei i waho o Kewalo ma ke alanui Moi, o Schimdt hoi he Kanikela o Suedena me Norway.

NA LUNAMAKAAINANA APANA 4.

                                               C. L. Kaaka                            607

                                               D. L. Naone                           547

                                               E. C. Winston                         516

                                               H Klemme                              512

 

O keia inoa hope, he lunamaainana kuokoa oia, a ua haule nae oia mamuli o ka maopopo pono ole i ka poe Pukiki ke ano o ke koho ana. Ma kekahi mau balota ua kaha ia ka E ma kahi o ke 3, a ma kekahi hoi he 111, a ua kiloi ia he mau balota lehulehu wale o keia ano ma kona inoa e ka Papa Nana. O na inoa ekolu maluna o lakou ka poe i puka. Ua maopopo i ka lahui o C L Kaaka opio, he loio ka hana, a o Naone hoi, he hapala a ai pena kana hana, a o Winston, ka haole umiumi kapulu kuai puaa o ka hui kuai puaa, e noho nei ma Kohololoa.

 

NA LUNAMAKAAINANA APANA 5.

                                               J. C. Cluney                            424

                                               James Davis                            410

                                               L. H. Halualani                       374

 

Ua maopopo ka lahui ia Halualani, o J C Cluney (Kapena Kalune │e noho nei iuka o Leleo.

Aia ma ka apana 4 kekahi mahele kupanaha loa, oia ka mahele ehiku malalo o ka apana o Koolaupoko, oia kekahi o na a pana helu a ohi auhau e waiho ala ma ka akau, i pale ia hoi e ka laina ma ka hema e holo ana mai ka pali aku o Nuuanu a ka lae o Makapuu. Ma keia mahele he hookahi wale no mea kupono i ke koho balota, a ua hele mai la oia e koho, a ua kiloi ia kona balota e ka Papa Nana no kona koho anunu ana 1 na poe holo balota 4. Ua lilo aku ia ke aupuni no keia balota hookahi i lilo i mea ole he $32 ma ka uku ana i na hoa o ka Papa Nana.

Oka nui o ka poe i kupono i ke koho Seneta o ka Mokupuni Oahu nei; he 1,230 a mailoko ae o keia huina he 725 wale no poe 1 hele e koho, mahope iho o na hooikaika ‌ma na ano a pau, ma ke kii ana i ka poe koho balota o na haole Pukiki a me kekahi poe Hawaii maluna o na kaapio e hele e koho balota, ua koe aku la he 500 poe i hele ole e koho balota, he hoike oiaio keia 1 ka hoowahawaha maoli o lakou ia lakou iho, a ua lilo keia i mea hilahila loa no na alakai o ke aupuni auana.

Ma ka makou hoohalikelike ana i na huahelu o keia koho balota ana, ua koho makou he 1,100 a oi iki poe i hele e koho i na Senate a me na Lunamaainana, a e koe ana he 850 a emi iki mai aole i hele e koho o ka mokupuni Oahu nei. Ke hui ia keia mau huahelu, e loaa ana ka huina o 1,900 a oi iki o ka poe kupono i ke koho Senate a Lunamaainana Oahu nei.

 

HAWAII A ME MAUI.

Ma ke ku ana mai o ka Malulani 1 loaa mai ai na lono e like me keia; Na Senate i manao ia e puka ana, oia o J. Kauhane, F. S. Lyman, Frank Northrup a me Kale Notale. No na Lunamakaainana hoi, aole i maopopo loa ka poe i puka, a eia nae ka poe i holo: E. C. Bond, K. Moses Hu, Geo. P. Kamauoha, S. Kauhane opio a me W. M. Kalaiwaa. Ua manao ia o Bond a me Kauhane opio ke puka mai ana, i na ua ikaika o Bond i ka huki ana iaia maloko o na mahiko oia apana; a ina hoi e nawaliwali ana laua alaila e puka mai ana o Kamauoha a me Kalaiwaa.

 

 

 

KO MAUI MAU SENATE.

                                               H. P. Balauwina                     120

                                               W. Y. Horner                         117

                                               A. Hocking                             124

 

NA LUNAMAKAAINANA.

                                               A. Pali                                    91

                                               A. Hanuna                              13

                                               Haia                                        1

 

O keia nahuna balota i loaa mai mai na mahele mai o Lahaina, Wailuku a me Makawao.

 

UA KIPA AKU E IKE

Ma ke kakahiaka Poakolu nei hora 10 ua kipa aku ke Kanikele Pelekane, C. R. Woka eike ika Moiwahine Liliuokalani ma kona Home noho ma Wasinetona.

Ua kahiko iho ke Kanikela C. R. Woka iaia iho me kona aahu piha i pili i ka oihana, ma ke kulana o kona Aupuni nolaila e ka Lahui, e hoomanao oukou, a o kakou no a pau o ke kipa ana aku o keia luna o kona Aupuni e, eiki i ko kakou Moiwahine ahonui, e hoomanao kakou, oia ike ana aia no he manaolana no kakou e pili ana no ka Aina, ka Lahui, a me ka Moiwahine Liliuokalani.

Nolaila e noho kakou me hoomanawai nui, a na ka la ehiki mai ana, e hoike mai ka puana a ka moe, aole no e liuliu loa.

 

KA POE HOOMANA KUAMU

O keia ka poe o ka hoomana e hele nei ma na Alanui e hoohulihuli ai i ka poe aia e huli i ka pono. I ko lakou hiki mua ana mai ua hele mai kekahi o lakou a hoike mai, aole lakou i komo pu ma na ano a pau ma ka hana Kalaiaiua.

No keia kumu ua hamau ko makou leo a ike pono i ka mea oiaio ma io aole lakou i komo ma kekahi ano ma na mea pili Kalaiaina.

Ua hoohana iho nei lakou i ka lakou mau hana a eia ke hoopuka liilii nei hoi ka lakou mau olelo a me ka lakou mau launa ana, aia no lakou iloko o ka mana o ka hoomana a ke akua mamena, malalo o ka alakai a na anela-pope. A o ka lakou hana maoli he poolua e like me ka ko lakou haku, ka nahesa a he kupono no i na kanaka e akahele i ka maliu aku i keia poe a e kaupaano ia lakou ma ke kanawai a ma na olelo a na hoike elua a ina ua kulike ole hoole aku oiai he hana no na ke kanaka.

Ua hoi aku hoi o Mr. Milsap ma ka mokumahu Auseteralia no Kapalakiko, a eia kana olelo e pili ana i ka manao o ko Hawaii nei poe. Aole au i manao ua hiki aku ka helu o ka puali koa i ka 125. Ua makemake loa keia Lahui e hoohui ia. He mea oiaio he poe kue no kekahi i keia mea aka  i kou noonoo ana ua oi loa aku ka nui o ka poe ae e hoohui i ka oe o kuo ana. Ma keia olelo hoopunipuni kakou e ike ai aia no ka hana a keia poe e awili ia la me ka ke diabolo ke hoopunipuni wale ala no.

 

E Hoolohe Mai e ka Lahui.

Eia ma Hawaii nei ka puali hooikaika e lawe kaokoa ae i ko kakou aina holookoa me ke ake e hoohui aku me America, oia hoi  ka puali o ka aahu i kuama ma. Ma ka nupepa Hoku o Oct. 31; ua ike ia kekahi manao ma ia pepa e ole o ana penei:

O na kanaka Hawaii a pau, ua naaupo lakou a he poe inoino hoi. Nolaila e hooikaika ana lakou e lanakila maluna o kakou, a e puni aku hoi i ka lakou mau olelo hoopunipuni, nolaila, e na Hawaii mai ae aku oukou e komo oloko o na haiolelo ana a keia poe hoopunipuni, ka poe nana kakou e kumakaia nei i keia wa.

Oiai hoi ua kapa mai lakou ia kakou he poe hupo a me na olelo ino e ae, a no ia kumu ke ao aku nei makou ia oukou e ka lahui e hookuu aku ia lakou e uwa hele ma na papu kaua o lakou, e like me Kaukeano, Kawaiahao a me Kaumakapili a me na wahi e ae.

Oiai hoi ua lili loa makou i na olelo ino e pehi ia mai ana maluna o kakou, a nolaila ka makou e ao aku nei i ka lahui, mai puni iki oukou i ka olelo a keia poe.

 

He Mooleleo Kaulana

——NO——

OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia

—A ME—

APERODITE

Ka Moiwahine o na I' o ke Kai.

I kela au kahiko mamua loa aku nei, e noho kanikau ana kekahi kaikamahinealii i ke ao ame ka po a puni na la o ka mahiki, maloko o na paia mehameha o kekahi hale nani, ka mea hoi e ku ana ma ke alo pali kanaka ole o ka aina o Aitiopia, nona ka inoa o Helepona, ke kaikamahine @uli loa a ka moi Atimera.

He keikikane nani hookahi kana, ka mea hoi ana i kapa mau aku ai, o ka hua apala gula o kona mau ma ka, a o ka onohi daimana poina ole o kona mau la ma keia ao, ka mea hookahi nana e hoomaloo kona mau waimaka, a nona hoi ka inoa o Operia, he opio puuwai koa ame ka maka'u ole, a o ka mea hoi nona ka umauma i ike ole ia mea he hohe wale, ma ka aina kaulana apuui o Aitiopia.

I ka pii ana ae o na la opio o au Operia nei, ua mohala pu ae me kona ui, nolaila ua lilo oia i milimili na na mea apau, o ka oi aku nae o ka haaheo nona, oia no kona mau kupuna.

Aka, no ka luaui makuahine o ua Operia nei, i kela ame keia manawa ana e nana ai maluna o na hiona waimeli o ke kama liko pua a kona puhaka, ma kahi o kona hauoli iho no ia haawina kamahao, e helelei mau ana kona mau waimaka—ae, kulu ka waimaka o ka opua, hanini mauka o Alanapo—po loko he hana nui na ka moe.

No ka mea, o ka makuakane o ua keiki la, ke kane hoi ana i molia ai i kona mau iwi ame kona puuwai iloko o na la ehuehu o kona pii ana ae, ua poina a ua haalele kahiko mai iaia no ka pili ana aku ma ka aoao o ka ulua hou, a kapae mahope ke aloha ame ke keiki, a pela i pana ia ai, "haalele i Puna na hoaloha."

No keia hana aloha ole a ke kane, ku ae la ua Helepona nei a maloeloe, ame na waimaka hoi mai la oia me ka lei a laua he keiki, no kahi o kona ohana ponoi a iloko hoi o ka poli leo ole o kona mau makua, me ka naau mokumokuahua i ke aloha kane ame ka puuwai i haehaeia e ka hilahila.

He mea maa mau i ua Helepona nei iloko o kona mau hora pili pu i ke aloha ame ke kaumaha, ka pii mau ana iluna o ka mauna e ku papa ana ma ka huli makani o Aitiopia, no ka heiau laa a hooano o Poisedona, no ka hoonana ana i ka hapa nui o kona manawa ma ka nana ana me na maka aloha maluna o ke kaikuono nani o Terogene, kahi a laua e hoehoe waapa ai me kana kane aloha ole, e kilohi ana hoi i na lae kaulana o Matine.

Ka mea e luu ana me he ihu la no ka elepani iloko o na wai o ke kai, i huipuia me na piko uliuli o na pae mauna Egina, ka mea hoi e pulama maikai ia mai ana e na kapakai Atica mawaho mai a puni.

I kekahi wa a ka liula o ke ahiahi e linohau ana ma na paia lani o ke kukulu komohana mapunapuna wale ae la no ke aloha o na la opio iloko o ua Helepona nei, me he laau la ka o'e @a loko o ka hou po, no ia mea hookuu lanakila aku la oia i kona mau waimaka i ukali pu ia e keia mau huaolelo——

E ke au kokoia hookuli o ka manawa, ahea pau kau paa ana i kuu aloha? — — ahea oe hookuu mai i ike hou aku au iaia.

O, e Media, kuu aikane aloha, e oluolu oe e hoihoi hou mai i kuu puuwai, ka mea hoi au i lawe hewa aku ai mai kuu umauma aku!

Ina aole he wahi aloha i koe iloko ou no'u, e hoi mai no oe e pili kaua, no ke aloha i ka lei a kaua—owau wale no la e luhi ae nei, aka nani wale kuu luhi ana ia laau makua ole!

He nui a he lehulehu wale o na ano olelo e paa ole ai o ka waimaka i like me keia ae la e pahemo ana mai kona mau lehelehe iho, e pili ana nona iho, kana kane lokoino hoolalao, ka punalua aikane, a pela wale aku, a oia ka kou mea kakau i haupu ae ai i keia mau whai lalani hoonimau a kahiko, penei—

"Kuu pae opua i Awalau

Kualau ka ua— koko

Paulehiwa pa ka hoolua

Pa ke kau ua malie Kona ua lai lua

Haki kau hola kahela ka nalu o Kapaelauhala

Hooaiai ke kaiko o Maliu —e—

Ko maliu ole i ka uolo——e."

I ka aneane ana e piha na makahiki o ka kakou Operia i ka umikumamalina, lawe pu aku la ua Helepona nei iaia iluna me ia no kahi o ka heiau e ku ana, a o kahi hoi ana e hele mau ai e makai i kela a me keia la.

O ua la 'la o ka la mua ia o ka makahiki ma ka helu Helene.

Hoomau aku la laua i ka hele ana mawaena o na laau o ka wao e hihipea ana ma o a maanei, a pela hoi me na lau nahele no lakou ka ka nae aala kaumaha a na eheu malanai o ka makani e hiipoi hele ana ma na pe'a hanu o ka lewa, i huipuia me ka leo hanehane o ka wai mai na kahawai lehulehu mai e kahe ana ma kela ame keia aoao o ka pali me he mau maawe lopi kala 'la.

No kekahi wa o ke laua pii ana, hiki pono aku la laua no kahi a kekahi kumulaau oka kahiko nui e ku ana, a malalo o kona malumalu e ulu ana ka awapuhi, ka maile, palapalai, ame na uluwehiwehi e ae o ke kuahiwi.

Ma keia wahi, ku iho la ua Helepona nei me ka hanu kaumaha ana, ame na waimaka e hakuko'i ana ma kona mau maka, puili mai la oia ia Operia me kona mau lima elua, a nana hoi ka uwe, hookahi ka uwe pu ana me ka kakou eueu.

E kuu Operia aloha, o ka makamua loa paha keia o ko'u hoounauna ana ia oe e hana i kekahi mea, ua kamailio ia mai keia mau olelo e ua Helepona nei, mahope iho o kona lele ana mai e honi i ka ihu o ke keiki; no ka mea, ua ike no oe i ka nui o ko'u ekeeke ame ka menemene nou.

E hele oe a hiki ma ke kuahu o loko o ka heiau, a e loaa auanei ia oe malaila he papa pohaku nui e waiho ana, e hapai ae oe ia mea e hookaawale ma kahi e, a lawe mai imua o'u i na mea e loaa ana ia oe e waiho ana malalo olaila.

Mai maka'u oe a hopopo, aka e waiho ka maka'u i hope nei me a'u e kuu keiki, a lawe ina aa—huki a pau o ke koa e like me ka nui o kou aloha no'u; no ka mea aia malalo o kela pohaku e ku ai ka'u makaia i kuu enemi, ka mea hoi nana i kaili aku ko'u mau hauoli apau mai a'u aku.

Ua ike no oe i ka nui o ko'u aloha nou e kuu mama aloha, a o kou enemi o ko'u enemi no ia; nolaila eia au ke hele nei.

Me keia mau elelo a ua Operia nei, huli ae la oia a komo aku la iloko o ka heiau laa o Poisedona, a i kona hiki ana ma kahi o ke kuahu, ike iho la o'a i ua papa pohaku nei ka mea hoi i uluia e ka limu kona mau aoao, e hoike mai ana hoi me ka maopo@ loa aole loa oia i hooniia no kekahi mau haneri keneturia lehulehu.

Mamua ae o ka hoao ana o ua Operia nei a kakou e hapai i ua papa pohaku la, nana mua ae la oia ma o a maanei a puni o loko o ua heiau la, no ke ake ana e ike pono ina aole io he mau maka e ae e nana mai ana i kona hapai ana i ua pohaku nui mohola nei.

Ma ka nana wale ana iho no i ua kupueu la, na kanalua e no ua Operia nei iloko ono i ka hiki ka wikani o kona mau aa—huki ke hapai; aka he olelo kauoha na kona makuahine ka mea hoi ana i aloha loa ai i haawi ai hoi i kana olelo hoopaa, e hana i na mea apau nona e hooluolu ai.

Nolaila, i kona ike ana aohe he poe e ae e nana mai ana, ua hoao iho la no oia e hapai me kona ikaika apau, a hiki wale i ka wa i paapaaina ai o kona mau olona a kokoke e mokumoku kona mau aakoko, aole nae he neeu iki ae o ua pohaku nei a ka hoololohe nui wale. Aole i pau.

 

KAUKA

Wong Nin Ching

(AKINI).

Alanui Hotele                                                                        Helu 30

KAUKA LOEA O KA AINA PUA

Ua hiki ke hoolaia kela a me keia ano mai, mai ko na kane, wahine, a me na keiki liilii. O na ano mai hano ua hiki oa ke hoolaia, a pe@a pu hoi me na ma'i punwai a me na ano mai e ae no a pau pela pu hoi na mai lele, Kolera, Hebera, Fiva Lenalena, Lepera (Maialii). Ua hiki ke oki a hoola ina palapu o ke kino me ka oluolu lea me ka hoomaemae pu ana i na koko ino. Ua hiki i ka'u laau ke hoohemo i ka lepo paa me ka hoohemo ana ina keikie ka wa e nahuuahu ana me ka poino ole. He laau no kekahi no ka hooponopono hou ana i ka waihona keiki, a i ka wa e inu ai i keia laau; e malama loa ia na rula o ka inu ana, e loaa no ke keiki i ka oe i loaa ole he keiki mamua aku.

E nau mai i ike maka, he pomaikai nui keia no na makamaka i hooneleia me ia haawina makamae.

E hauoli no au ke ike aku i na makamaka e kina mai ana e kuka pu me a'u ma na ano a pau e pili ana i ka'u oihana. E kipa mai e ka oe i hooluuluuia me na haawina pil@nua a ka ma'i, a nau oukou e hoouolu aku.

KAUKA WONG NIN CHING. Alanui Hotele. Oct 1 94. @@@

 

OLELO HOOLAHA.

E ike auanei na mea a pau ma keia hoolaha, owau o Kahalaula w ke hookapu a papa loa ia aku nei ka pee e hele ae ana, a e paa kuleana ole ana i kuu ama Alodio e waiho nei ma Kahili, Kilauea, Kaua; oiai, ua lilo mai ia aina ia o ma ke kuai ia e Mareko k i make, a ua kakau ia ma ke Keena Kakau Kopa o ke Aupuni ma Honolulu, nolaila, aole no e mana kekahi palapala hoolimalima i hanaia ke ole au o kakau inoa aku mai keia la aku; o ka poe makemake e hoolimalima i keia aina e hele kino ae ma kuu home noho ma Waipa, Hanalei, Kauai.

E hoolohe ka ono ma keia Hoolaha, oiai, owau ka haku maluna oia aina, aole o Pooni, m@i puni i kana, aohe ona kuleana i ke a aina.

Owau iho no, @@@@@@ Waipa, Hanalei, Kauai, Aug 1, 1894. aug 24 Sts wkly 7.