Ka Oiaio, Volume VI, Number 44, 2 November 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii

l i.t( I I ?<■ ' I '■> 1-f> "> f'KQ K.'i. liele a Lau'knieio. iiif' T.:uiii ALilo <»• Maic:mil:eof iin' 1 i iu;ili< ie]fUii i- iuau a!;i'l-.ni i)i;( !,;i n nie l»)i moana _I:;e .i)t ijl i«:i ].c-li(.'iiii inaloko O ke iuii a 111- l;u nina nri—Jfe!e pu . i:it-: ii:i oliaiia |K>!ioi •—Hoonolioia 0 Lf).nkl: leiila i liiikalani—rUlu 'lea ieie i!i:i ki ia mhn inokiipnui— Lilo i uion liooiKiUiao' 'ia « lc<t Lnliii Uawaii tioi, . * r. A mi ii manawa iike no hoi i oih nuīelo 'iku si k i nvil«ni kaula ua o n-i t» tli o W.iīpio aia ko heo a1\ iluna o k;t o Kiikalau],t a -ke h;ilo \yals ia. ln no ia maa a'na ma Kaii. a ke kid iho li keia 1 k« kai k.'Ui'iai a ka lii.ūihin: ma Punaluu, n ke nana iho la keia i ka n.alu hn-i o !<a\va aine Kailiilihanau o Koloa ine ka wai h» o kauila. a hiki āein nia ka aina nn na keia m.'in )ajarn ineU\ »* Ī1 * n< i li nnu-ihA i ha l?m nin

I ka holu i ko nhe a ka makani." Me he i\ieu Ui i paliia aku e ku aiakani, "k ani iluna o k«. pi lī o Kane';<:i;,K a m;i)aila kahi ) hooluol» iho ni ua kamneu nei, o;:i inan la ko'.ialiu i auwale akn la. Ia Mak vnilce;e e nana.la i ua wahme leo nui ala oia pali kahakai ma Kāu, k « n.ea nana e puhi la i-ke kai iluna o :»a aina, ua lk a , aku- la oia he nne aie n i ao na e nee naa ana u ka ilil'āi a.e na hoailona mau c uhi paa pw tna lloko o na ao ua eiovlo. « A no na■ minule pokole 3oa. ua ka aio po:i'.) ac la ia muwaho o kahi dna e ī; >ho akn nei naua, a ua haalele ih>: la iio hoi Koia :a wahi ana i nohe- mnai, a ua nee akū ko ia ii.:) man iiaina kapuai a hiki ma Kannlo, <» kahi keia e pae' oluolu ai na poe'hnl.i lualuna o na waa, a hulihia in» ka r.nana. liia he i.iii kokaiii i'poino nia ka moina, h< ..koa kou:) wahi e pae ai. a he wahi -\<>.i uo hoī ko na ina« kaainana ;i >i.i Ua nu-a i knpaiai ka ino.i t ) Kliiii.il. i> «'kan ik.!. iie wahi kauli<ua k<-i-i ma Kan. Ja Maka.iiko-.K» nae i hiki aku ai malaila, a'.i k«;n i iiaikuahine Imkil ]atii iloko ■ na ao pololua. ine na koaM'i. eUu-- i .> ;.>(uku 11 ,na ka ll( O ke kai. ni" i h <.!ti pa x ana <> ka n<»e me na pun -ii . koko o h<>opuni ana. a ua !<.•«> awiwi mai ia ua mau hoailona i:. i o K i ee'.iia mai ka mo ana mai a )ku u).uv.:ho i, kalii pae olulo. Aia hoi. ia niahae ae la ua ad poU>;»i<.va n i me iea !K>e e hoopuni; ana ī ka 'p mohu-aa-kuko a pn polohu ae i;i k v lak.iu iiuui wek au i ka'lewa, a ine ho man ao opua lani ia e h<»okii'vU mai ana i kn j ala la 1 - ko t a ni ia niunawa i hoea'e ai ka s

m'ea no nn keia nanea rae kona ohana apau mailuko ae o ke kai, irlo liolakounani kamahao. A oia ka ko uka po« o ka aina e īiana mai uei rae ka eehi.a no keia rnea kupanaha a lakou e nana mar nei, ata nae ia wa o Makanioe i ha'e'o īho ai kona mau kapuai wawae i kahi ana i k u ai. A »a hele aku oia maluna o ka ji 11kiii a lniipu me"l7aukaieielna. & |ua hai ia mai la īaiā kekahi mi.u j kualapa loiKi miu Puna niai a hiki in.i kalii a lakou i hoolai malie iho Ia ma ka ilikai ma kahi kokōke i ka aina mana kapa kai o Kau. fi i# mawaena o keia mau kunlapa e wnilio ana lie asvaa\va nui hohonu loihi. A oia ka Makamkeo« i miki koxe »ku e i>s\t>iv pono * ° ki-ia kualnpa maloko o ka_hohonu jokamoana, nolaila, ua huli hou

l oiai hope, a hiki hou mn Puna. ) A iiia kona noenoo ana i ke ano j o kt'ia mau kualapa nui loihi inalejko e ke kai. he Wahi keia no ke au |o ka moana e heie poioiei ai a hiki |i ka a'nia. nolaila, lalau ae la l'kona mau lima i kekahi mau āhui, hala i palahaama a huo'ei iho la iloko o ke kai. A oia kana i nana pono iho ai i kaki a ke au e lawe ai a pae, a ina ia mea. ua hoi hou mai la oia a' hui hou me ka mea nona keia mooi lelo ma kahi ana i haalele īho ai ia { Laukaieie. j , A ua noho iho la lakou malaila jiaJa a pcr, amaia po a ao,-a ma ia ! kakahiaka nui i pae maiai na ahuī ! hala ana i hoolei ai oiai, j ua keiki kaihaeu la ua kau hou akU la i uka o Ka ain», a ua miki ae la j ke kaikamal}ine ui no na ua wahi j

Ila ipaeakula ui mau ahui ha- ■ !a nei. I Nolaila, e waiho iki kiua e ka S mea heluhela i ka mea no na keia moolelo. a e hoakaaka iki aku ka mea kakau aiaanei no Makanikeoe a me ka ui nohea oia kapa kahakai j Ia Makanikeoe i hiki hou.ftku ai aiauka, aia ke mili lima ia mai la ua m&u ahui hala nei e na linia o j ka ui oia wahi, oie ka honi hoomau ana i kekahi o na pua hala onaona o Funa mai.. Aia nae i ua ui neii ike tnai ai iaia n.ei ua hookuu aku la ua keiki eueu . nei i kana anoano, a oia kana i ! kanu aku Ia i ka puuwai o ua ui | ala. ! A ma ia ano, ua niniau a eha ka j pua o koaie" i ua kaikamahine la, a me ka leo pihoihoi īiui oia i pane 1 mai ai i ka malihim a ke kanaka ' | maikai nui wale e lru aku nei iiuiia ' ona, a no ko ia nei hele oJe afeu e • ; ike'me kan i kahei mai, nolaila, e j ; haalele ke a e lawe i ! ! ka iua o ke onaJ», oia hoi ka la-! j welawe lima, walii a ka olelo. ! Aia laua no e papa leo ana, ku i ] ana hoi ka lua o ua kaikamahine : i kaulana oia aina kahakai o Kau, a ■ '»(>;>kahi ke aumenme ana, aole o kai.a niai o ka lapa o na naan ni j J uoho k«haksi »«ī. «ue ko huia tu«-1 nao ole-e. o ka mea keia iaia ka | ; uuoano luhi ole Hano-alele-Opoiiiu- j inakaeleele i ke aloha o īluananai.; A oia pah«- kau e ka mea h*»lu- ' helu e ninau iho la i na inoa o ua : mau eueu la o Kau. K heluheln ' iho i k«ia mau lalani mele o k« : : wama ahi o ka moi wahino Liliuokalani e noho mai nei, a oia »ho ke-' ia mau lalani mele. ! "O Keohokalole oe o huli mai ' i Aloha'uo paia i ka makain i

- Puakaiaolu kai o ka milo Ua niilo'a e k» akha ke kanakaH<aha )a !a ukana nui a ka moa? i E moe ka pono e hou iho." O ke kailiamahine mua i loaa 'i r "na aluii halaa Makanikeoe i hoeuuu mai ai mai Puna mai, o Ka--3 uiilo kona inoa, a ua lilo nae ia«Makanikeoe ka mua loa ana i t nei mea he ahui hala. A ua lilo i mea na ka poe hooi--1 uoipo jniuvaena o ko Kau poe a me '|ko Puna i mei h om ;uao nui ia > m.ahope mai, :i iiianiuii o ka pae i ana ni \i o na poe olulo ana mai o naliī a 'me na mnkaainana ma *eTa wahi, ua hooliolo loa ia kona inea o 1 Kauiilopaokan ikn, a ua oleloia, he okoa kooa lii wahi e pne ai, a pela ko va niaknainana He'iīiiia la wāhi nb na laau pae a me tia wea e ae he nui vaīe a | hik) no i keia wa, a o ka lua oke kaikamaliine, oia o Piiiahaa ka mea no na k'a 'iialu o Kailualu, a oia ka mea ī oleloia ai e ka poe kahiko J waiho ino ka .auwaa o Kaalualu. I A oia na no'akaaka nna no keia j mau kaikamahine kanlana oia āina kuamakani. a mamuli o ke koi paakiki o keia mau ui oia wahl ua ae aku la o Makanikeoe i ko laua roanao, aia laua e hele pu nei me ke keikieleu, ua hiki akn la lakou ma ka hale ponoio ke. kaikamahine hope oia o Paiahaa iiia Kaālualu, A mamua 'e o ka liuliu ana mai o na Jj;amaaina i ko laun lokomaikai pih.a, ui pane aku la o Makanikeoe me ka leo nialie. "Auhea olua e na kamaaina, he j mau kino maikai ko olua me ka ui maoii no 'hoi a'u e nana aku nei i ko olua m&u helehelena. nolaila, aole oluai kupono e lawelawe ia mea, oiai. he kanaka hana nui au, aia iloko o kela Pueohu-ua-koko e hoopuni ia ia e t\a ao Polohiwa a | nee malie ae īua ka ili oke kai j ma.ka moana a he mau kino pahaohao miikou a pau, a e-lilo ananei ko olua luhi'a lokomaikai i mea lealea wale ia. no. Ma keia ir.an olelo, ua pane mai la ua mau ui noho kahakai nd me ka hua olelo o ka dieu. Aole pela. healia ka piiikia oia mau mea ke lilo i mea nana ole ia 1 iho, mamua o ko maua makemake

ia oe, a he mau kaikamahme mea uiakua no hoi maua oie na ohana e noho mai n<°i, a he niau» no kela uka e paa mai la i ka obu p me kaun, a oia no paha ka inea i haku a> nalii i ke mele, "Kau haku i ka ua liaao Ke lele ae la mauka o AuauleleMa keia-mau kukai oielo ana a na kamaaina ine ka nialihini ua ku ae la ka malihini iluna me ka waiho ana iho he. wahi hua olelo, uaae au i ko olna manao e na e kali iki )ho olua a hiki hou īuai au mc ko'ii oiiana a'u i olelo aku nei ja olua. 1 Va pau ana o ka lakou kamailio *na, emoole, ua nalowale koke aku la ua keiki nei a ka makani & komo aua i'okoo ka I'unohu u«koko ma s.a moana me ko.ua oam nui kilakila. a hui pu aku la me kona haku kaikuahioe me naohaiia. a ua hai aku oia i k.i. o na kaikamHhino kaunaina— ' O mamaka kau auaipo i ka lehua HaaluK* aku i se kai i Paiahaa liaa ka maka o ka īlina nono /ka la La ua wela ke kvila o Waioht/)U Ke ne ala ko kai o KahaU iioua o ī.aekaioio, a na ao mai oia i na olelo a kona kaikunaue, a po ia

tuea, ua 6"hi »atie aku la ka Puno hu ua-koko m« he moku kalepa la i hele a ktiea pono na-ia i ka māka - ni a haalii na pea i ka iiikai. a ku malio īho !a ua Punohu nei maWa - he pono oke awa o Kaalualu me kooa nani hui kaīUahao me ka pua ! nani iuiu o Waipio, ka mea i hooI puni ia e na ao kaalelewa. A oia ka ko uka poe e uwa mai la me na leo ikuwa o ke kupinai a pau ke %ho, no keia mea kamahao a lakou e nana mai nei. Nolaila, kV manao nd ka mea kakay moulelo, aole paha i poiua i ko Kau poe iya hoomanao ana 'o i kela Punohu nwahi i ino ia ma ka ilikai e nee malie ana a kokoko ma Paiahaa. a nalowale aku la. Ua ike ia keia mea e kekah\ poe ma Kau ma ka Ja Jo,oApr.tb. 1803. e like me na hoolaha 'ma ke Kuokoa a me ka fldlomua. A mahope īho, ua hoea mai lu he wahine me kona aahu keokeo nana ! i hoepahaohao akn ī na Pake a me' !ka poe'kanaka hūli pipi ma Kapa- ! pala, na ua wahiue'la i amu iho i ! kahi umeke poi a kahi wahinea ! Kikikoel*», a nana hoi i hai aku i ke kamaaina nana i hookipa iaia i ka hua olelo. "I ka wa mamua he aina maikai keia o Kau ne:, i ka wa e ola ana o Lonoipn, a i kona make »na e lilo aku ana keia aina he kai wale no. 1 ' Nolaila, ua ike k'a poe Inwe a heluhelu i ka'u m'au hoakaaka ma ka Holomua. Ma keia me4 e hoomanao iho hoi j oe e ka mea heluhelu i ksi* nanea o ka mea nona keia moolelo ī/ii l kaieie ke knhuli leo lea o na pali o Waipio ka hiki mua o ke ku ana o nei mea he Punohu ua-koko nia ka ilikai o ke awa o Kaalualu. I ka manawa a ka mea nona keia nanea a me kona ohana e ku haaheo nei kona hfele kupaian?.tia ms ka iiikai, aia boi, ua noonioni ae la ka wahine pukonakona o ka moana i ka ili lau mauia uliuli o ke kai a o oloku ae la ka ilikai me na «le kupikipiki-o, e hoopuni ana i ua ianoku ua-koko nei, a me he mau aku ku ala iloko keke'a haki o ke Kaulua, ke hele ala a poka lewa i ehukai me he uwahi la.

A o na makalae hoi keia o uka. ke kolo poipu la ke kai i ka pohuehue, a ke haale aku la i ke kula pili, a ua «alowale iho la fce kio kai kaulana o Kau o Po.lahemo, o ke holo nei na kanaka iuka o ke kula me ka mjikau nui, a o na kamaama hoi "o'laua ka uiakemake ia Makanikeoe; a nie kona ohan. rt a pau e hookipa ia lakou aia iio lana ke hooniakaukan noi me ka makau ; ole i keia kai # hoee aku nei i uka 0 ka aina. Aia laua no e lawelawe nei īn» ko laua mnu hale me ka eleu nui, aia hoi, h® auaipu ana na ka uwila 1 ka iewu u& J poha mai U ka leo nakolokolo o ka hekili me ka pinapiuaii ka manawa hookahi, A i ka mao h»m»'o, aia ka ohaua pau ke ku al» imua o ua mau kamaaiua nei ine MakanikiHw. a i ko laua huli am ae a ike i kela tv>e ! wahine a ka «i nm vr.>lo ine nn kane, na le!e ae laJto lau.-i hauH a waiho aku la $ie w moa Ia ua loaa » kuheWa.| Aua poin» ;lro>§e ko Uua mao nooaoo ana no mea i nao al e n|i ike me na pāpa olelo ana ranhuu\> o ko laua tM* ana i n* haaWinn o ke knnahihi aie ka eehia, s nie ka leō uahenah*;

o MnkanikeOe i pnne iho ai i ua mau ui la oia wahi. •'E laua nei, na mea iWna kn' mauao e hookipa ia'u, e ! ala, ei a'u me ko'u ohana. v Amumuli o kein !eo i pa-e iho ma ko laui mau pepeiao, ua puiwa ae la laua m? ku nana pono aua ae i ka mea no na ka leo i pano iho ai ia lana. Aia he mau kane ekolu e noho "āna me~na hiona o ka na-ni me ka hiehie. i : Aia hoi i kela wa; ua hoololi ano e r.e la o Makanikeoe i na helehele oii a pau o kona mau kaikuahine a me ka lakou mau wahine, alie mea ku ole i ka hoihoi ke. nana aku, me h-9 poe wanine la ua aq-o. ao ka mauao nui no nae o na ;kamaainn, aī no ia maluna o Kaaua ame Kalaeohia kaijii i hoohie ai mo ka tmi o o n:i puaii ke kuia. A oia ka ua mau. ui |Ia i pme

| mai ai m3 ka leo hj,Moh. i ' Miikai 'loa oukoii e na malihiaij i ke kipa ana mai ma ko maua iiale nei. i ua hoi ekolumaaou, alaila o ka hiwa | no ia o na lei o kakou ke 1 kui ia, uo | ka mna he olelo aku no ieia ma ke l'alō." " ! ! Ua ao au iko olua mnaao, no ka i mea, aolo a'u wahine a oia nei o makou ka mea wahine eija o kekahi :.0 keia p>e wah:ne auo ip- o kohu ole e noho a&u 1a.." wahi |a Makanikeoe i pane aku ai." A ke oholi wale l.\ ua ipau wahine aeij a ke hoolei mai lji i na papahi lei ilima īa l,iu.v nei i ni mea wahine oie, a ma ia wa nl) i hoone e ia mai ai na vqsj. ai imua p „IfrfePU uei. aia laUoii :.ri e u! aaneane e maoua, ua puueaku eueu o na pali ka mea nana ku ia laua. "E o ka lua koe o ko olua makemake." Aia hoi he uiau hīoua o ka hauoli nui maluna o ua mau nohea nei, aia nae ke hfjiie mai la kaak'aaka a ka mea no keif. nanea e noho mai la ma ilikai a uie kona iui.u hoa. '

I ua m«u «i tiei oi& aijm liuli i ke alo aiakani e eleu nei nu uianao pihoihoi nui, me ka maijaoo hooko ia ana ka i īni o ko puu\vai. ua piiikia u'a iaua 1 ka ai a ka lio, Miiniuli o ko ha \vale ana r ku no i kona hanu, me ka hoopa ana aku i kona lima ma na opi aoao o ua mau kaikamahiae kauiaaiua nei oia a ua lilo ko laua mau kino i m£a haalulu oie ke aiw e nui me na |helelielvna 0 ke kupauuha nui wale. A oia ka na poe manhihi a pan a uana pono aku tun ine ka akaaka nui. aole nae he wahi mea a ano ao kanaka ae o ua mau nohea nei a kn apiki uui wale, i» e kOiluua moeuhaee mua «>lo. u ko kei u koia nana i hulm pau i u& ui nohea a n>e Kawelonaakalailehua c like mo na mea i hoikeia ma ua 1 olu uiuh o koia m>>o'o!o, Oi»i he Hianaiole o Makoniieeoe ma na aūo a pau, ajnai)inlī v"> kei« uiau huna ho'-paopA ko keiki anvai\va mii wah\ oiai. ;jia ua man 01 nei a kumaaina ke jlvaaw&]» la no »iu»a o ka moona o ko lauahaV mp J«p !a« l«an la o hoju ana t ka <i ksv u\Aks.ou a <|>u uo fe«?u i»a.H lalani ii)olv o k;\ n.ij)n o N;ūh\ x a Rnlnk;nm i makp, eik ī.ilnii 'okalaoi i r«is wa. | 'iiiia kau ialau *vale auii !laa M.»toV\> ka nk n;\hi n«i " Ma keia m\u ha»»a anjo<\ na huli a« I# o Makaiukeoo i ko ohaoa s pnu a *ku Uv!i kahi o ko lakou haku lani ah\ p la malun* o k» Oikai, a oia ko lakou haalelo ia K*aUutu a m« awiwt akūla k;\ Punohu «a-koko> hik» ma ka ke «a h\>'i af J* na uuka o na m<?a a ? naua i ka pali o Moulele, A msnvua> o ka hna mai o ka huak»i aka mea ivo keia r>aI nea mai KaaUialu aku, ua jmu ae ls ko kniVshihi o ua man 1a

hoi ka mea n laua i ike ai a me ka ohana, a oia ka laua e ninau :iho l-i i ko. iaua inau ohana ponoi, a ua hai ia aku ka haina. Aia i Kohala i kapakai Aia i Waikiki i Hampha.mo Aia i Waialua i ka loko o uka. Ma keia inau olelo a ka ohana, ua

pupuka ae la na maka o ua mau -wahiue-la me ka auku ae o ka īhu iluna, oia ka Vietoiia KamamaUi i haku iho ai ī keia mau lalani inele. O ko'u hoa no oe 0 na Ia maikai A komo ae ka huhu Kapakahi ko papale Kn ae ka ihn iluna Kau a'e o ka lae ia Pmrnei puu amaama ! U'-hoi o ka īhu ia/' TTa hoohoka loa )a hiua e Makanikeoe me ka ike hou ole inia a lii! ki i hopena. 1 Aole elelo ana i koe no neia mau wahine kupanaha ma ke a olai waI«? aku no. I ka mana wa i haalele iho ai ka huakai i ka ae kai kaulana o KaaS>. » lualu a holo aku no Kalae, aia hoi, ua hala"mna iho la ka kakou keiki kamae 1 ? no ke kio kai o Palahemo a. ke nana ala oia i ka puka e ha kahaka m»i ana ma kekaln" aoao.

A ua kamoe aku oia malalo oia alanui pohihi malalo o ka honua a me ke kai a hoea ma kahi i kapaia "Ko ke au i Halaea." A huli hou oia a htkī ma Kailikii a mailaila aku a hiki maula o. Al&I"ia ma kuahiwi, ho mau* nlfle ■tfihr.tr&o ik u Ik'u' ma kaKi i h>» ai ka Pele A ua huli hou mai oia ma kekahi mana okoa malalo oka honua a hiki ma kahi o kela wahi puhi kai o Kahioopakani. a ua hele loa mai oia he mana hou a hoea maloko o kela kiowai o Waīanapele nm kahī kokoke v«a fea lae o Kaulawamsvv\i\&\ a hnipu oia iae kona haku lani kaikuahine a me na oha;;a. A ua hai aku oia i na lua * pau ana i ike ai roa Kau mai ka mokunao Puna me Kau a hiki i Kaulanamauna ka mokuna o Kau me Kona. Aole he t\sau lua hohonu ma, ka moaua, he mau ale halelolelo wjv!e

no ka nuie pili aua i kahakai pali a me na inakalae, a o ka hai.wnui o na lua L/n>nu, aia oiaiika o ka aina. NolaiU. Jie mau aina naele keia me ka hakahaka malalo o ka hnnua. a hookahi wale no lu.i 01 aku o ka nan> ke nana i konn m.ui pai.i ,-i mf iui anuu mo koKahi ;noi pohnku maikai me heiau ala ko ano ahe mau kiowai ni.ukai hialoko :u'a koia lua maUlo v>o>no o\a pxli o M\lete a m$ Kailikn. Mh kei* w-hi c waiho iki akn kaua īh K»u a me Pm\a a e hoonoe uku kaua o ka wea hoHihoīu no Kon«LVua»m 1 kona mau Uu\ hohonu ma ka m^ana. Ia Laukaieie iao k\>us ohana o hoolai ana ma ks i!vkai ma lvan?anmuauna, «U hoi. ua hoom:\Va koko nu waa impu * oni koUXou mau fo hoohana ka jMhj\ u>-\ ka Awiwi inu UK' ho U\a\;:\ui jm.ih!o- - la, ka >wilt o na vhhkai \ ka lows m^holnx>ah\. A he&h» la ko ano o km nvoa » ko «ka {xv o waua tnal noi» o hik» k« a lakeu \ hiki aku ai ms kahi i kKjv\is o Olelomoana, mi kei* wahi i ka ho akn mī k* kakmi kamsou Makanikeoo o ke nhuli *\sv>hpo o ka

moana a kaawale aku Ta kona haku lani kaikualiine me na ohana. O kahi keia a n-i kanaka lawaia i olelo ai i ka ehoi aka laua a pepehi 1 na elemakule, ua lohe keia mau elemakule i ka olelo a na kanaka lawaia, nolaila.,,ua hoomaKa ua mau elemakvile nei. .H-knln a ua — kapaia ka inoa oia wabi o Kolo.

) A o Oleloanoana hoi makai, a oia j keia wahi a Makamkeoe i luu a'ku la e nana pono Ike ane o ko Koaa moana kai. Ma keia luu ana aku la o'Makanikooe iloko o ka Inoana kanili lipolipo hohonu aia lioi, ua haKwai uiai Ja inaua o kona mau kiionohi inaka malalo o Ka papakn o honu o ke kai kekahi ana nuf akoa, e huli pono ana kona \v,īh?) 3 ka Hi-"_ j kina, ao kōna hope. ua haniauia 'ku 1 iuka ma kahi kokoke i na lae kahakai ma Olelomoana. A he nui wale d na pihi huhu Niuhi o be kai e huiili mai ana ko iakou m&u maka me he ahi aia ka malamalama oloko o ke kai, a he mea ku i ka m&kau a me ka weliweli nui ke ike, a halawai mai rae kekahi kino kanaka ano kino papaiua.ole, he iilo ia i me« ole i ke ku- | pueu o fce kai. j Aka. ike keiki pukonakoua nui j wale o ka eu a me ka mana o Waij pio.ua lilolakou ī mta ile>\ I ia'ku no me ba wi#o ole, aole ' ■ oi^akanikeQe,b4^Sā^ ft ' a *ke uy tQg i >oh 3ka ma"t' kc kai. a mahope o kona nana ana i keia ana nui hohonu, ua h«ili koke ma; la kona alahele luu moana me ka eleu a hoeaoia ma ke kaikuono o 0 Kealakekua ma Kaawaloa. j Aia nohoi ka naea m>na keia naj nea Laukaieie uie.na olia/ia ke kaalo 1j« la uuwaho oka lae o Keei. 0 kaulana kei;> i ka olelo ia I e k& uoe kahiko. | "He la?o-ii-Lo-he KeeL'* j Ame he mea I;v, aia lakou kc nana ala i ke kai malino-a ehu a I meka nali kaul&na o Kooua o fCaa'waloa, aia o Makanikeoe malāila rfcahi i hele makaikai ai i na luaGia ! pali kaulana. I | Aoaii oui ona ana lua ma ia 1 pali ua lawe nalii i wahi e waiho al | na kmo m»Ke o nalii. a he ike.wale | Uku «o na lua ma keiA u ili i k* i hauiaiua luai me ua Imp&uUa o u& j puk* oku maī aua, ' | A oia ka Lr,ukaiēi? Uie v»a oh&na i a me Makanikeoe ke uau& nei i ka | lana malie ake kai o Kmi* mo he j wai ala. | A hoi kf> wka ixh> oka aina ua»»a mā» oei i k«n* funohu mI koko ma k:> moana, oii»L :v!t> !>e na ! t ka uiaKa o ks opua e «jSftesn:i &i I ho» ka fvio anA o ke anuomio a m# an* o k*"TV»v>nn «A-kok«\ a ' m*a haohao uol R?in ikAtii vt>so K» kO UltA ' j Kka »iM hrluh»"la ko ko ih.> Ia I ih\ ei* ka iwea ooua ko!a m vW> ko ho'e «o> ia— - , Koaa ka; opu* i k« lsi ua h»uAnc ua mn! o , Ko li kamalu f K.<* koll ia i ko knkuui, o ks t& I'uuumuua wHU» i& aī *u — AioHa k« kini o Kailua : A<>h« iio Hoi UiA i &o-iM v. — t »H> Um» kuu i>uui ō i« aloaa-kwo-U^