Ka Oiaio, Volume VI, Number 46, 16 November 1894 — He Moolelo Kaulana NO OPERIA. Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai. [ARTICLE]

He Moolelo Kaulana NO OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE

Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE

Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai.

Na anetaloj)e, maka onaona, me na dia inu waipuna, raa na nlulaau am« ng pali po&aku nihiaihi, a bi- ! ki wala i ka wa 5 ik« iā ai tna na koahiwi apau loa, aohe kanaka ha hai hoioholona 1 like aku kona Voa ame kona uiaka'u ole me ka kakou j Opena, ka hiwahiwa a keia uiakapeoi. No ka mea, aana i pepehi o Pameri me ka pahi hou "puuwai, k» puaa wahine keoKeo aliiu e na kualono O Comorona, ke kupueu nan« i lehulehu wale o mi nl» uhaoe. a mawaho ae hoi o na me* apau, u» pu ke ia eia ke j»oo o n,. kanaka bookelake)a apau oka aina. a biki wale i ka wa i oleloai na kanaka, "o ke akua pu kekahi ine k<> opio; do ka mea aole kanaka aole hoi he holoholona e ola ke haule aku iloko o na umii wela ana a kona mau Iima kona-,hao." Nolaila, i ka maaio āna ae o ka umikuniama walu o kona mau ma kahiki, iawe pu la o Helepona iaia iluna uie ia no ka, heiau, a īa laua i hiki ai uialalo o ke ku-

eaulaau oka kahiko e like uie ka rula maa mau, olelo aku la ua Helepona oei i keia inau huaoleh a ie aloha maeele E kuu Operia, ua makemake a< iaoeeooho haku m»]una o kela pohaku i keia Ja; uolaila mai hoo lilo 06 I ka'u upu ana i mea waiwai olej oiai ua nui a lawa loa kou rna nawa o ke kakali ana. Aka, ina e hiki ole aua ia ,oe ( like ine kela mau makahiki mui. aku nei; alaila aole ana oe he keik. na'u, aowau hoi aole he uiakuahiue nou; no ka mea ua oi aku ka porn no'u e make iioka o ka maluhū mamua o kuu ola a>e keia e hoomaewaewa ia ai. Ika p»u ana o keia mau olelo uouhi ae la ua Helepona nei h« wahi pahi o uuku mai kona poi a«. ka inea hoi aaa i paa pu mai a tne ka ike ole o Operia; me ka mj.naoJpaa me iu mea oia e hooko ai ; ka hopena oka make nuluna oiu i»a e hiki ole ua pohaku nei e lik< uae mamua. Ua aa o loko o'u e kuu makur.bioe e huli pu ana oia ia'u i keij. la; aka aoleo'u makemake e haale!< :» oe no ka hele ana iloko o ka heiau, olai oe e paa ana i ke.ia paln aaa kou lima, wahi a OpeiĪH 1 pai e aku ai me ka le>> ha'uha'u. i a wili 1 pu ia me ke aloha no koeia makuahioe, •

Nol)iila, e haawi mai i kf»a pHhi ia'u e kuu maina aloha, mamna o kuu he(e ana„a i ole pela eia kuu puuwai ke waiho oiohelohe aku la imua ou, e lawe luua ne oe i kuu , ola mamna o kou hoau ana e hae-' hae i kekahi maawe lauoho 0 koy l»o: * alio owsu ke maiee mua no ka hiki ole ke hapai i kela pohaku. Me keia mau olelo, haawi uiai la kona makuahine i ua pahi la iaia. a oia hoi kaua Oper:a nei i huli ao ai a hou aku la i ua pahi nei iloko 0 ke kumulaau oka e ku ana, a no ka ikaika o kela hou ana, ūa kanu pu ia aku la ke kino holookoa o ka pahi a koe mai kahi o ka lima e - paa aa, a i kona wa i hookuu ae ai ua kapalili ae la ke kumu o ua pahi nei me he pua la no kn inauu e hoolulīluh ia ana e ka makani, alaila huli ae la oia a hole aku la ilokoo ka heiau, me ka olelo anai kona maKuahine — Maanei keia pahi e waiho - aī a hiki i ko'u hoi heu ana mai laia i hikf ai ma-kalii o ke kuahu, ku iho la oia ma ka ao&o oua pohaku nei me ka nana loihi ana, a mahope hooholo iho la kona mau : lima ma na aoao elua, a hoao ae la e hoonioni me ka ikaika: aia hoi iloko o kona piha kahaha nui ike iho la oia ua neeu ua pohaku nei laia no ka manawa mua loa. No ia mea, paila ae la ke koko o kona nuuwai, pehu ae la kona mau io u e ala, a hakukoi ae ia hoi o loko ona no ka manaolana, a oia kana 1 haawi iho ai i na olelo hoolana i kooa mau lima punp.hele penei: E nui ko olua ikaika i keia la. (ne ka nana ole i k& naha o ka puuwai iloko'o kuu kino, ame ka mokunioku o ko'u mau olona; hookahi a olua mea nana o ko olua noho haku maluna o keia pobaku! Alaila, hoao ihola oiaehoonaueue me ka ikaika me ka hapai pu aua iinna, aia hoi. ula mai la ua pohaku nei a huli aku la me ka haiuhl nui. A iaia 1 n.ma iboai lualalo o ua pohaku nei, aia hoi ike īh'o e waihoana maluna oka honua ke

kahi pahikaua dala, ao kona Vuuiu hoi he gu.a loa, a uia kona aoao e waiho pu ana he paiekaua keleawe.^ Lalau akn la ua Operia nei i keia man mea & paa rr.a kona lin:a. aia hoi puiwa ae la ,oia_me ka pio loie nui o ka naau, i ka olapa an« ae o kekahi malamaiama fca:nalJao a puni ua heiau nei, ame na ononi\ muka pahaoh-jo ike aku la oia i keuahi pun;hu ao eleele e kau •ina iluna pono o ke kuahu o ka heiau, aia mawaena konu o keia punohu ao hepoo no kekahi kanaka. \ e puka mai ana hoi ke ahi ma kona ! ! puka-ihu, me ka pepeiao ame na maka, a he ku i ka weliweli-ke ike ; aku i kona hiona. No keia mau mea kainahao a ka po. ua hookuu hou aku la ua Operia nei i ka pahikaua dala ame ka palekaua keleawe e hemo hou mai kona mau lima aku iluna o ka ili-

lonua, me ka naka haalulu ana o ieona nui kino apau, a īaia i knlou *ho ai ilalo me ka hilahila, oia ka wa a ua kanaka kamahao nei i kāmailio mai ai we ka lapalapa ahi. J5 Operia mai maka'u oe ia'u *ka e lawe mai oe i kela pahikaua Ame ka palekaua, ka mea hoi i alalaia nau, a hoohana aku ia laua no ko'u hanohano. Owai oe? wahi a ua Operia uei A pehea la i loaa ai ia oe ko'u tnoa? § Owau o Poieeāona. ka mea nona keia heiau; a he hiki hoi ia'u k€ ike t ka puuwaiona kanaka apau, eheouiaka ana mai kolakou mau la mai i hanau ia ai. !■»*« uhane i lulapaia e «e ahi o ke koa e iike m« kou. e haawi hou iku no »u i ahi hou ame ka ikaika, iio ka pepehi ana i na kupua ino. ua enemi o ke Akua ame na kanaka. Iloko o na poino, ka nele ame na >akaka bc iiui, e alakai aku* ai au a lakou; o kekahi poe o lakou ua ouka pono a ioaa na inoa hanohauo, nne ke ola loihi ana; aka o ko la«ou hopena aole au i ike, aole no tie kuoua e ae, koe wale no zeusa, ea makuakane o na kupua aiue na ianaka. Nolaila. makemake au ia oe e ~)oeria e luku i na kupua ino a pau? Oiaka Operia i pane aku ai me koa a inaka'u ole- Ua eī aku iu e make uo ka hoao ana e Soaa nas ka nialmloi*, mamua o ka niake ma'u wale ana e like me na hoohokma; aole he poe nana e aloha e hoomanao ae juahope nei.

Alaila. minoaka iho 1s ūa Po?«e--dqna nei, ine ka olelo hou aiia mai: II lawe pu i tcela man niea nie oe e Operia: a i kela ame leoia manawa.au e ai rue na kupn ! ino, e pepehi aku ia lukou. 0 ka'u kauoha paa ia oe, e hoohana i kau pahikaua no ka poiio wale no, alaiia aoln 00 e luhi 1 k'a liahau hou aku, hookahi hnhau ann ua lawa ia no ka makemako. | Ma keia wahi inakaukau hou akuj la o Operia- e pane ma ko'na a®ao, 1 aka ualowale e aku la ua poo ka- ! naka kamahao nei mai ke knahu ; aku iloko 0 ka itno ana o.ka inaka o ka uwahi wale no ke auhee ana ma 0 a maanei, a hiki i kona nalo-1 wale ana aku mai koua mau maka j aku. | 1 kioohi ua manao ipua ua Operia nei, he moeuhai.e kela mau mea apau ana i īke ai, a oi;]i oia e nalu ana lloko ona iho no keia mau mea, pae hou inai !a kekahi leo e olelo ana E Operia, aole he aka kau mau mea i ike iho nei a i lohe ai hoi, aka oia maoh no ke kino 0 ke kupma Poiaedona ame kapa mau oie!o aoiaoe; noiaila e hoomaikai oe i kou la i hanauia ai; no ka mea 0 oe hookahi ke kanaka e oia nei i īke ia'u. E lawe 1 keia mau makans uie oe, a hoi aku e hoohaueli i ka naau kaumahao kou makuiihiue e kakali mai la ia oe. O ka leo wale no keia ana e lolie nei aohe he īke ia aku oke kino, aka nae ua hooko aku la oia e like me ke kauoha mahope iho 0 ka hoi hou ana mai 0 kona noonoo kanaka; lalau hou aku Ia oia i ka pahikaua ame ka palekaua, a puka aku la iwaho nie ka naau hauoli me na mea a koha makuahine i makeniake nui ai. Ua kakau in uia ka papaiiua 0 ua pahikaua dala nei keia mj,u olelo ti3€ ka w&i guifl- E hahau iau no ka pono alaila aole oe e koi hou ia i elua hahau ana a ma ke alo hoi o

ka palekaua keia mau olelo. E malama ī ka pono a na ke akua e ma'lamaia oe. Hoi aku ia oia imua o kona makuahiue me ka puahi nui me ka wiliwili ana i ua mau mea nei maluna o kona poo Aka eae i ka ike ana mai o ua s Helepona nei iua mau mea la e paaiaakuana e kana keiki uwe ioihi hou iho la oia me ka ekeaiu ole me ka huna ana i kona mau uiaKa me kona kihei uhi ai a oia ka Operia 1 ku iho ai iua kona aoao iloko o ka piha pahaohao a no ka wili mai a kona makuahīne uwe pu aku la me ua Operia nei uie ka uiaopopo ole iaia o he kuinu. Mahope iho oka uwe ana o ua j Helepona nei a aikena hapai ae la j oia i kona poo iluna me ke kau ana : o kekahi manamanalima maluna o' kona mau lehelehe kamailo mai la j oia. E huna i keia mau mea iioko o j kou poii e Oreria kuu keiki a hahai j mai inahope ou no kahi e hiki ai īa kaua ke nana aku maluna o na j wai o ka moana. ! Alaila, hele aku la laua bo ke-! kahi oioina, a nana ' aku la ilalo! maluna o ke kai huali uHuli, a i« iaua malaila, olelo aku la o Hehpona: Ke ike nei anei oe i keia aina malaio o kou mau kapuai? A oia hoi ka Operia i pane aku ai, ae, o Ailiopia ia, kuu wahi i ha-: naiia ai a nui, a o ke one hanau ! elua ia o kuu kine. Alaila, olelo hou mai la ua Heleoona nei, Ue aina uuku wale no ke-, ia, he panoa uie ka pohaku, a e hu- 1 15 ana hoi no ka akuii hikiua. | iee ak« la anei oe i kela aiua tna e! aku? j Ae, o Atene ia, kahi hoi o keia !| Oiwi kino i hanania ai, a aia hui uu ! kela aina i noiio ai ka tahuikanaka ' Atemana. | Heainanui ia mo ka nani, e , i Operia, kuu keiki, a e uana ana hoi j ia ika he»ia laelaē, he aina no ka*' houe e kahe ai.a uie ka aila ohva,, 5 * oia hoi ka hauoli o na Ai.ua a < me ua kanaka , j