Ka Oiaio, Volume VI, Number 47, 23 November 1894 — He Moolelo Kaulana NO OPERIA. Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai. [ARTICLE]

He Moolelo Kaulana NO OPERIA.

Ka Eueu o Aitiopia A ME APERODITE

Ka Mahina Piha o Iopa-Ka Oiwi nona ka Ui a me ka Nani, i io aku i ko ALIOPE

Ka Moiwahine o na I'a o ke Kai.

No ka mes, ua kaei na Akua iaia me na pae mauna, no lakou na at.koko h« da!a maeoaae, a o ko l*kou m»u iwi be mabaJa keokeo elike me ka hau Aia maiaila na pun i puia me ke ala o ke kupukuuu a me ka pua alani, ao na aina kula hoi i paa i ka loaaa me ke ala o k a valoleta s m« k« nliv«, a o na man«i !<vo k* loa e himeni mau ana i na la a Dau naan* wahi hihipea o na mea uiu ma ka aoao ona kahawai e kaho mau ana i ke ao a me ka po.

He umikum&malua ka nui o kona mau kulanakauliale i pih<i pono nae na kauaka, a oia hoi nii honie o kekahi lahuikanaka kahiko loa, na k«iki a Kekeropa ka inoikaue o na moa, a o ke keiki hoi a ka Makua hine Honua. ka mea e kaniko ana he mau uhini gula mawaena o kona mau wawae lauoho; no'ka mea eli ke me na uhini lakou e lele ai mai ka honua aku nei. a elike no hoi me na uhini pela lakou e himeni mau ai i na īa a pau, ine ka hauoli ana malalo o ka nlalu o ka la. Pehoa kou manao, e kuu Operia ina oe e lilo i moi no kekahi aina elike me ia? Alaila, ku iho la o Opena me ka piha kahaha o ka manao. oiai oia e nana ana maluna o ke kai hulali akea, a ike aku na kapākai nani 0 Atene, mai Samun)a a Himetusa a me Poneteticu, a me na piko mauna a pau e hoopuni ana inawaho o Atene. Aka nae, o Aiene ponoi aole he hiki iaia ke ike aku. no ka mea e ku alai uiai ana o Eqina mainua ona. ma ka hapalua Hke o ka moana. Ia wft, o kona puuwai pehu ae la a nui iloko ona, iaia i olelo mai ai': Ina au e lilo i moi no kekahi aina elika we ia, e rula no an iaia me ka naauao a pela hoi iloko o ka noeau a me ka maua, a iua au e make c , uw® no na kanaka a pau loa nialu-: na o ko'u lie, me keia mau olelo:, Aurre ke kahuhipa o kona lahui! No keia ni».u miueaka iho la ua Helepona nei. iaia i olelo hou mai ai: £ lawe i keia wa. i ka pahikaua a me ka palel-aua, a hele pololei aku 1 ka moi Aqeusa o Atene, ka mea, hoī e noho ana ma ka puu Paloaa, a olelo pololei aku iaia, peuei: Ua bapaiia ka pohak*, uka na'wai na makana malalo oiia? Alaihi hoikeiko aku oe iaia i ka pahikaua a me ka pale aua, mo ko kakali ana heaha la ka na Akua nioa e haawi mni ai ia oe. iua uu ka pono, aoUe olele ana uia. aka in» 110 ka pono ole, ua ike 110 oe i kau mea e hana aku ai. • Aka, uwe iho la o Opeiia—E he-! le anei au a haalole ia oe e kuu nia kuahiue, ka mea hoi a'u i aloha loa ai īuaiuua o ko'u ola ilio? Pane mai la kona makuahiro: Mai uwe oe no'u. No ka mea, o J ko'u hopena no ia. Ua me ko ; kaumaha ko'u mau la Opio, a ua pi- j ha no hoi me ka ehaeha ko'u mau 1« o ke kulaua w&hiue. N

Ua piha me ke kaumaha ko'n man la opio no Beleropa k» men nana i pepehi o Caimera, ka mea hoi akuu makuakane i Ripaku ni ma ke ano kipi i ke aupuni; a ua piha 110 hoi ine ke kaumaha ko'a mau la o ke aiio wahine, no kon makuakane lokoino a me oe, Nolaila, e piiia wale ana no nie ke kaumaha ko'u naau la a pan o ke ola ana (no ka mea ua ik« au i ko'u hopena ma na moouhane ) i ka wa a na keiki a ka Nene e lawe pio ana ia'u no ke awawa liohonu 6 Eurota, a hiki i ko'u holo ana maluna o na kai nia ke ano kauwa, he wahine lawehwe hoi uo ka, ahulau o Helene. - Aka nae, e hoopaiia anei au, oiai ha opio kaeaea lauoho aeae elike me ke gula e holo ana e kue ia .Teroe. a' e luku i na halealii o Hiuma. alail&.hoopakoleia ae la au mai ko'u noho kauwa kuapaa ana e kuu lteiki ka.mea hoi a'u i hanau aku ai. a lobe iho 1». au i ka moolelo o ko Operia ka\rīana ma ke koa a me ka ikaika.

nlea oiaio, ke ike oei au he mau ehaeha hou ma keia mua aku; aka nae ua hiki no ia'u ke auamo ja lakonapaume ka hoomanawaimi elike me ko'u hoomanawanui Ana i ka wa i hala. lila keia wahi, lioni mai la oia ia Opcria, ine ka uwe ana maluna ona a he manawa keia no na waimaka e kahe ana mc ka lanakila, he wa hoi na ka makua e ouili ana ike keiki, a oke keōki boi i ka maku?). no ha aaea, ua kokoke mai ka hora no to laua kaawale ana no k;i manaWa maopopo ole. a o ko laua halawai hnii aku aohe he men i ike ia mea. o ke Akua wale no ka niea iaia ke ola o na niea a pau. I ka pau ana oka laua ike hope loa ana, huli ae la ua Helepona nei a hele aku ln no ka heiau, a o keia iho lu ka liopena o ka Operia ike ana iaia. No ia mea. ku hookahi iho la o Operia ma ua oioina )a, me ka piha o kona aoonoo irie na uianaolana he nūi. I kinohi, uianao iho la oia e iho ī kai oke awa no ka hoolnnalimii ana i moku holo. nona, a holo aku j no Alene: aoiahoi ke alanūi hiki- | wawe aua i nianao ai; no ka mea aole ia he kama na ka manu, e hi- | ki ai iaia ke lele aku uuluna o koj na mau eheu a hiki ī ka loaa ana o ; <rona makuakane Aka nae, uiahooe o ka hala ana ae o kekahi maii minnte, hoomaka iho la kona puuwai e iraule iloko ona; a hanu Kaumaha ilio la oia, me ka nalu aha iloko ona iho. Pehea !a ina he inau keiki e ae kekahi a kuu makuakane e hoopu«i ana iaia, ka poe hoi anaialoha' ai? ; Pehea la ina aole oia e ike mai j ana ia'u? | A pehea la au e hana aii īke mai.j ai ola ia'u? Ua hoopoina loa oia ia'u no ka wa loihi mahope koke iho o ko'u hanauia. ana mai; a pehea la oia e apo aloha mai ai ia'u me ka pumehana i keia wa?.

Nalu )ho la oi» iioko ona no ka wa loihi me ke kaumaha o ka naau, a ma ka houe loa. kamailio ae 1& oia uae ka leo moakaka; Ae! e hana no aa iaia e aleha mai ia'u; a e hooia aku no au ia 1 u iho ua kupono no kona aioha. E hoao no au e loaa ia'u ka hanohano a me ke kaulana, a e hana hoi inahanaa Aqeusa kuu makuakane e haniieo ai no'u, ina no he kanalima ka mii o kana mau lieiki e hoopuni ana iaia' Aole anei i loaa īa Herecule ka hanohano oiai e hookaumahaia ana, ma ke ano he kauwa no. Eureseu ? Aole anei naua ī pepehi I na powa a pau a tne na holoholona ino. a hook?he aku i na lokowai nui a me na kahawai, e hoohma aua hoi i.na puu mai kana hauua laau r:ewa aku? No ia mea, ua hoohanohano aku tia kanaka a pau iaia, no ka mea ua hoopakelo ae oia ia laKou mailoko ae o ko lakou mau pmkia, a ua hooliloia kona ola ana i mea oluolu no lakou a pela hoi me ka lakou mau keiki mahope o lakou. Ihea la au e hele ai, no ka hana ana elike me ka Herecule i hana ai? Ihea e loaa ai ia'u ka ulia kamahao o ka halawai ana me na powa. ua pilikia a me na keiki o I ka luapo, ka edpi o na kanaka? E hele ain* uta naau ma ka ; niauna, na kula kanaka ole. a ma- , waho o ka aekai o na anemok^. Ma!ia paha o lohe au i kekahi mau hana koa kamahao, a hana hoi i kahi mea e eo ai ia'u ke aioha o kuu makuakane. Jv>J»iia, ae ia oia a hele aku la ma ka aina, e pu ana hoi ma na mauna, nie ka pahi a Poisedona e kaiue ana ma kona aoao, a hiki 'kona liikī ana i na muuua o k.i nu-' : nui IViaite i noho ai, ma ka hapa(lua o ka puh. Iloomau aku ia no oia i ka pii ana iluna iloko o ka hihipea o ua laau, a hiki waie i ke ahiuahina ana o na aina panu malalo o kona uiau kupuai. Aka u;io, hoomau aku Ia no oia i ka pii ana ilnna no ka wa pau ole, a hiki i ki ua ike aua aku i k& waha o kekahi ana e hamama mal ana, me ka paila pohaku niue ku aui aua tua kekahi aoao. E uoho ana maluna o ua pailaj nohaku la he kanaka nui. nona ka ■ hapa maluna i uhiia me kokahi ko- j loka hulu-bta. j O k« poo o ka hea kona papak, aj he mea e ke ai.u a me kē keokeo o. ua iulio o ka Wa a puni kona lae j kahani*, a o na wawae ua nakii ia« a puni kona a-i, & o ko lakou *iuu'

maiua hoaka paai; me ke . ke.okeo uiāluna o kona^uuiuuena. A i kona īke ana inal ia Operia. ku ae 1» oia iluna, ine ka akaaka leo nui an<t a hiki i ka wa i piha ai ke awawa m.e ka wnwalo o ko a lee halulu. Owai oe e keia malihini, ka mea hoi i hele mai nei ma 'kuu alanui? { Aka, hoomau aku la o Operia ij ka hele ana imua me ke kuoo a maka'u ole, meka pane ole āku. Aka. wahi ana iaia īho iloko • o kona noonoo. He powa anei keia, a I ole o kekHhi paha o na kupua ino? Fn~a pela, e 1or? koke ana no ia'u ka hanohano o ka hana ana i ke&ahi hana kamahao. Aka, akaaka hou mai la ua kanaka kupanaha nei me ka leo nui pono ole, me ka olelo hou ana mai penei. F ka opio koa a makau ole, aole anei oe i ike o keia mau awawa a o>e keia ma.\ puu au i pii mai nei aoie ioa e hiki ia oe ke hoi hoū no kou wahi e puka hou ai iwalio. A o keia ana p haiuaiua mai nei «ia u hale, a owau hli ka niea nana a luku na mea a pau e hele mai ana m»anei7 Nolaila. e hela mai maanei, no ka hookuu ana uiai ia'u e ahaaina maluna o kou io. No ka mea, he tnea makehewa nou ka hoao ana e holo mai a'u &ku. No ka mea. he nul ka uiaalea o ke pahele a ko'n makhakane Hepuito i ai na'u. iaia i hana ai i keia mau awawa me kona mau alanui kikeekee, a mailoko mai o iaila aole loa e . loaa i kekahi kanaka kona alānui no ka home. Neenee hou aku la o Operia imua m8 ke kanalua ole, a olelo aku;

A owai kou inoa mawaena o na kanaka e ke kanaka kamahao? Ia ws, akaaka hou iho.la ua kanaka ano e nei. O ko'u inoa oia o Peraite, ke keiki a Hepaito me Ananelia ke kupua wahine o na tuauna. Aka, ua kapa mal na kanaka ia'u 0 Keroneta ka mea nana ka hauna laau newa poniuhiu. Alaila, lalau iho la oia ma ka aoao o kekahi rnau pohaku nunui ma koaa aoao he newa kei>au nui a hoikeike mai la ia Operio. O keia ka t*ea a kuu makuakane 1 haawi roai ai, ka moa hoi i bana ia eia raa ke kumu ona mauna, a me ia mea au e k»nia ai i ke poo o na mea a pau e halawai ana me a'u a hiki i ko lakou wa e pio mai ai i ko lakou io a me k. kou momona. Nolaila. e haawi mai ia'u ano } kela pahikaua nani au> a me kou kihei aahu. A pela hc» me ko palekaua, o uepehi aku auanei au ia oe, a ma e kekahi ulia poino ma kou aoao o kou uiake no ia. , Aka, owili koke ae la o Operia i kona kihei aahu a puni konalima hema, iloko o na opi oolea, mai kona poohiwi mai a hiki i kona lima. Unuhi ae ]a ia i kana pahikaua a olapa ae la i ka lewa, me ke uwila ia 1 ka inaka o ka opua. laia i lel9 aku ai maluna o ke kanaka nunui, me kana Ift!»u newa. A lele mai la no hoi ua nuuui nei maluna o Operla me ka weliwoli n»ū. I Pakolu na manawa a ua nunui nei i hoomoe mai ai i kaua newa maluua o Op««-ia. j Aka ua paiulu ae la o Operia i j kona poo ine ka palekaua. , No ia mea. ua piha loa o Oj>eria me ka huhu, oia kana i hookokoke, aku ai i ua nuiiui nei. A me he imo ana !a na ka uiala, haalele iho la ua Opena nei i ka , pahikaua a me ka palekaua. A lelo aku la e hopu ika oka nunui. Maliope oko laua kupapa aua j me» ka ikaika. hina like iho la a elua e pii ana hoi M muluna j o kekahi. _ j Aka, Ia Operui i ku &e ai ituna,j mai ka houua ae, ua nau no ka ; walho oni ole ana o ua nunui nei! uialalo o koaa mau Kapuai,