Ka Oiaio, Volume VI, Number 48, 30 November 1894 — HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE. Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko. Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii. [ARTICLE]

HE MOOLELO KAAO HAWAII NO LAUKAIEIE.

Ke Kino Kamahao Iloko O KA Punohu Ua-koko.

Ke Kahulileol'a o ke Kuluaumoe o na Pali o Wapio Hawaii.

ūnnhi M( Mose Manu no V 1 L'■! > Ka huakai hele makaikai a 1 Laukaieie rue kana Aliikane —Lilo o Makanikeoe me Hinahelelani i niau alakai ina ka aina a me/ka moana Xke ia na lua holionu liialoko o ke kai a nīe ka aina nei—Hele j)ii ,me na ōhana ponoi—līoonohoia o Laukieleula i Ihikalani—Ulu ka ieie ma keia mau mokupuni—Lilo i mea lioomanao ia e ka Lalui Hawaii iiei. j .:■.;. .."7~ r ' ■.-.{/■ '. Aia keia wahi ma Puk'u.lua, a ua lo»a aku i ka eneu o līawaii krkahi lua huna niakai o ke alanui, mn kahi 1 kapaja o Kihai^aniania. A ua nui lo nalua mauka o I*• >- kuilua a me Kapohne. Ua loaa akn la kekahi lua liuln makai o ke alanui o Puniki." Aia mawaena o ka pali e huli īho in e nana i ke kai. aoJe e hiki ke kanakam;i keia Wdhi. ! Aka, i ka t>oe kahiko itaha,. ua hookuukuu lakou i ke kalila. • Ua hoea akn kekahi maiiu nia kahi o punawai i kapk* o Kualihau. ke kaikaniahihe aiii o Puiiiki. . • ! O keia kaikamahine al|ii o Kua iihau s me, Kahinininiulal na mea nana e pani akw mahope o ka twu ana o ku moolelo kaao o Laokak.io 0 ka hm o ka mana o keia !ua, ua niki aku ia m.a ka we|e!au o ka pali kahi « lele mai ai o| ka wai niauka loa o ke kahawai !o W«ia honu. j Ua hele hou aku ke k<)lu o ka mana malalo pino o ua j kahawaī la. a hi«.t i ke kiowai nui m ikai o Waiowakawaka. : E pili pu a!a me ke o keia ke kahawai kaulana i ke <ui kahiko i ka hue puewai ia e ns a me na wahiue, ke hiki i ka j manawa wai nui. A ilaila iho la no e ai a p«> ka la, a o ka hnikau aknla no ia o na makan a ka lawaia i Wailua. A ma koia kiowai nui hlohonu, ua huli hou aku lao Makanikeoo a !oaa kekahi puka hou e hamania mai ana ma ka aoao mauka. A u& komo hou aku f ia ma i uiana a pnkā aku oia aiai,ika o Ka kio mft Makaalae A oia kana i ik» akn'ai. V nui wale o na iwi kanaka e waiho mai' ana me na waiwa' luakamao e w:i : - ho aua i»a na aoao a pay -> ua l«a nei. A na hoolele ia fco Makanike-v halili 1 kona ike S&na aku i ke kino wailua o kekahi kai leamahme ui a nani kona mau heloholena knana «ku. Aia iua kona p»he pipahi !c ; leīuia, m« na l'i iliu»a mi ko«a ai. A'a kori!i mau lima ko ani peahi m«t lak M»Va»ikoi>i\ » oia k:n:.i ; helo aku ai a kokoke j U* h<»ottiAk* 'U i k «a hino nol o kuhikuhi kona Kima mahina .ae o k«kahi wahi nnu maloko 0 ua lua wi. A i ko Makanikooe hiki ana ak« inaīaila. ua iko iho !a koia moa kino kar,»ka iv.aoti o wail;o ana ua mako. R waiho ana koua |k\no uviikai, mo na 1« lohn i no njia ko a mo na lei apiki no ma ka ai, e!i ko m> koua kino ka*nka i :k« ai. No'a'la, n* loaa iaia ho ivv-;iv> maikai me ko aloha no l.oia kivo make. A oia kana ī holi ae ai a n«s -a aku la i ka uhano o ua ksjiV.i!n*hi~ ;m v uO'. | Aia no o noho mai anal, r.io he 1 mea la, • haloiloi waai a«a kona

niau w.»ifß.tka. /,ia.iiae me kaeleu inau o ke keiki- Hi.wai! i 'iia' wa a pau, elike no me k iiM ano mau. i l'a iimke a lt!o inui )a i na limn | oain, i» ka uhan» o na i ki<jk.;iiiia!tine mak»; la. i A hoo ;tuU la ī ka uhane iloko o" i ke liinu inake, a me ka emoele loh j.na hnuu iiov: ae la i.n> kaikanuihiiie ! nei jke hou oia i ke ao nin'i | Ka iiv a ar>a i mnnao niua ole | o-oia liou oiai-oia ana- oia mai ka i uuik nr»i ; I' ; \ka. aia nae na !oaa laia na ulia .; o !ī a u.-in .;k;u uui. ( A.la m:ū !u o;:< mni ka niakemai. i mailoko'mai o keiii a Mnkani{•.k<*oe.o, hnokolo iK-i.e ik«_pona vu#'j •' nioa pohniihi malalo o ka hnri.ua a j me k;> moiiiia.. ~ ! Nninihi, ua pono no k:\ ole'e' ia jana hx> Hiwaii Imi ■ Loa. i Mn i;eia mannwa, aole he mau ; ! papa leo a. laua ia wa. j j Aka, ua hiu aku la ke ij ! ua ui nnhea la uia oka me ka emo- j v>le ioa, a o-u «na mawaho o kula-| na n.'ihi o Puhele ma Hamoa. | Aia laua e lana aina maluna o ka j j-iliferu. :1 j Akahi no o Makanikeoe a olelo ■ j iikii.i tirt uin .nei o llana; j * A no «£-ke kaikamahilie i kahiko ! la e.ka n.-an a,.m-j ke ounona. ! .! ■La iawe mai au īa oe ina keia ! . ku!ana lieenalli, i: mea e pau ai k<.\l | ; ano liaun-u-u i 1 Aia aku iuka o kahi a kaua e pae j lakuai ik.% wai'o Kaiimaka, koj . inea nana e hnomaeiuao mai. j ; I'ela uo ko'u kaikuahiue me ka- : ; na kane, ma keia wahi no ko iaua ] i pikai uiena la aua. : Kohiiia. e kah kaua a b«>ea • m»i ■ I na nalu «I.iuia, alaila pae aku kaua ; i uvka. • ; j A he iiooiohe wale no lioi ka u;i ! ui uei. me na hiona nani « onapuai i ■ inai.anaU Mh ii\ Iwpe iho, ua ku mai la na f | nal\\ 'a i oielo ai,; 13 o ki> lniii nm (laeaku la m> ia. l ; mo ka he -!;c o ka aka o ua ui no- ' t hea iHii -a luu aua i ka wai o Ku- • i maka. < , " A pau' mi/luu ana ei'una i ka : |wai. ua uloio hou «ku Ja o Makani-; ! keoo: ■ . | M j kt ia w*hi o hookun aku ai īa j | oo e'hoi i ■ kou wahi nie kou mau ' [ niakua, a uio kon ohana, eliko ine j ! ka hoikeike a kou ohaiie ia'n. J ' O a ke'kumuo ko'u'aloha ia o>e.! i ■ . ! I a oia kela i.u o iko la i kou ano, a j !e hoo.T»anao ae oe m'u i koo anma-l !■ ' , . - i ; Kua o ke ao noi. i ' A r.o kei i olelo a na eue\i nei, na ! i , f j puana iiiiii oi ua ui hohea tno i na olelo nanahe, me nj» kulu wai- ' ! maka a ke aioha: ; i E ka moa noua ka nani a'n i iko { |vnlo ai ?uatHUi« o kuu mako nua, a' . oia hou nni noi au ia ■«*?■. j NoluiUu ho uu'a lui'u « nooiw : jnui in i aio K» m »ikai, mal'mua no ō kou Ij.isws!o ana a';u ma' : keia a kaua o k*mai!io uoi. ■ N"v!s>i k āolo a'u makana nui e | moiiai aku ai »a »>o. o ke;akmo wa- ' k> no i ii .na Uk> l a a oh. !\i no hol i manao na ! kok:>h.. liiO;! hw aku koia k'mo o htK>maunauna walo 'ho n i i kt;s ; i ai a ola hou an. A ina aoirt oo o a« mai aiis al u~ l», o w «nn t hon akn a»\* a« \ ko'u ik i ui iUioa o na &«<» hannpa ; nu|Vii o ka uikai o ka nuvina o wai- '" ho Ui,U lio 10.e t o!o !oa fea iko hou «na i na tu«ka o ko'u mau a mo ' ka ohana. A- !e no h n »u ī «ko i kahi "Han* a fco a!oh 5 .! ko o ks\» pauwai olifco nte keia, kā hoio * pnni kv kino i m.i«v!o 'auna mai. Nolana, \*hoa la manao *'« o

ilelp.aku nei ia oe, oiai o kaua wale.,no. A 110 kria olnln maikai a.ua. lii unhoa nei, ua ii<)sni aKii la o Wahn hami aala o ke kūpHoa ma.i k<uia iliu pouoi aku. A ia vva nu koi i hookuiae ai na lanu ihu o ua Makanil e e nei me kn. ui o.ohea o ka Uakoii o Ilana. A he wa uiaikai loa keia no u* ui hv e hooheno nei me kei kaniaea 0 Wai?)it). A oia knn-A i oinnu aku ai 1 kena lio t• , • . Ea. o kela !ua polopulona no auinei kou hnln nohw? Aote, «'ahi a ka ui i pane tirtai ni. . Be lua huna la na ko'u mau makua mai n» ka j>oe i make, tlik« iue a'u riei ao i ike ihn ai, M.e ko nianno, ua kava loa ia au e ka hiamoe nui meka manao-ole ae na make, a he pomaikai keia ola hou ana. A oiii ka ka poe kahiko i olelo ai, pom:iik«ī ke ola na ko Akua. I ka pau aoa o keia mau olelo & Inua, me ka holo pono, ua huli aku. ia laua no ka haie nohoo'na makua īnauka o Kakio ma Makaalae. I'i Makanikeoo me' kena īioahele oia manawa pokole wale uo, i hifci aku ai r»a ka .iale noho o na ma-It-ha po"oi o ua ui kino wailua nei oia uka. Aia kona mau makua meka ohaiia e hoomau aua no i ka uwe ana, u j ka niū o ko l»kou aloha a iue ka niinamina īaiaAole nae he kahoaka a hihīo me na moeuhane o>» po i loaa - mua ia iakon. ua ola hou mai ka lau» aloha he keiki. Ka mea hoi a lana i manao ai e po«o ana ko !aua roau la kanikoo a ..alupalu hoi, A ua o»i'\a ia lana ia k mftu hoomana'o ana. No ka mea, na hala, ua nalowale loa i ke alnnoi hoi hou ole maiAia n.ie i kela wa. be ku ako n« ma ka ipuka o ko laua hale ka me& nana i hoihoi hou mai f ka hanu ola o ka lan.i kaikamahilm. A ua paia ao la ko lak'on mau ike ia wa. A no keii manawa a ke keiki hoakalakupua e ku nei kona kAmaaina. me na ano hoo{tahaohao ma konh ntaa ano a t>an. A»a ho:, ua komo »ku:la laua neī iloko o ka hale n»e kā ike oie i* mai e n.i makna a me t>a ohana © :.vh'» a»a me ka nanoa. U& hele akn la !aua nei li.e lia nehe inalie s hiki wahina kieo. ! - ; Oisi. o k,th> nioe kt»ia o «a ui la 1 kona «a • ola »na. A f iwwo jtap«i no R t>m. eia «o i* kp waihd n<rt i wea h<viMuai\ao ni»u ua kona mau makt>H. A oiai lau.% e r«oho ana mp k» meha o ke k N * t ht» lew Pueo. I'a haute »niu ino la keiki eu- .<« iluna o k;*tii m k*u k* u)una o \WIi hi* ka n»AIMn«. A no M»kan>k* > oe hoi ka *na. a o na kHikamAhin*' swi w* r.o hoi i.* \ v*iH nk*> ai n».. k« k.Aua. uiaMi'iiā «> 5i ;;} >• A >'(• m.vu nunni* i* i u* 1« l *& iiv» AH4 « ko kii o Kua wi o ho fc.\ kA ō k«»«* makomsk»»i ksn* *». NoUU?.«MI* >' 1 K*nh*ko*. u* ksu k" |*>> i ka wlon« > ka <iujva. o Wrs*>hu k* kuwa. ■A oiai os hmohoiH a V* W ko M*fcs«i?i<vo m* ' e haw«n*w*n* *ku n* 5 .. m* k«« wi*u Aw#t>» !l<» n»o* knpanah* i*, «i* * k\u* stl®h« i hihiA »i *u \ hhilihi W*H